Bu gün yerli KİV-də azyaşlı uşağın çipsdəən zəhərlənərək ölməsi ilə bağlı məlumatlar məlumatlar yer alıb. İddialara görə, hadisə Qobustanda baş verib. Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin məlumatına görə, hazırda baş vermiş hadisə ilə əlaqədar araşdırma aparılır. Yəni hadisənin qida zəhərlənməsi olub-olmaması araşdırmalardan sonra məlum olacaq.
“Azad İstehlakçılar” Birliyinin sədri Eyyub Hüseynov Bizimyol.info xəbər portalına açıqlamasında bildirib ki, hər şeydən zəhərlənmək mümkündür, çipsdən və s. Bu kimi halların arzuolunmaz olunduğunu qeyd edən ekspert vurğulayıb ki, biznes qurumları azad bazar iqtisadiyyatının liberallığından istifadə edir.

“Dünyanın hər yerindən Azərbaycana arzu olunmaz mallar gətirilir. Öz tərkibinə görə, öyrəşdirici xarakterə tərkibə malik olan bu mallar uşaqların da həyatına daxil olub. Bu problem yaşanır. Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi yalnız qidanın təhlükəsizliyini təmin edir. Keyfiyyət məsələsinə heç bir dövlət orqanı nəzarət etmir. Ümumiyyətlə, bu sahə tam nəzarətsiz bir sahədir”-deyə ekspert bildirib.

Eyyub Hüseynov bildirib ki, ümumiyyətlə zəhərlənmələrin statistikası Azərbaycanda dünya göstəricisindən 700 dəfə az göstərilir.

Ekspertin fikrincə, bilərəkdən bu statistikanı gizlədirlər.

“Ölümlərin də sayı dünya göstəricisindən az göstərilir. Lakin bununla Azərbaycan istehlakçıları dünyanın 190 ölkə arasında uzunömürlülüyə görə 115-ci yerdədir. Yəni uzunömürlüyümüz 115 ölkədən geri qalır. Bütün bunlar bizim yediyimiz qidalardan qaynaqlanır”-deyən ekspert vurğulayıb ki, Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi bu məsələlərlə ciddi maraqlanmalıdır.

İradə Cəlil, Bizimyol.info

Yay aylarında havanın temperaturu 30 dərəcədən yuxarı olanda orqanizm tər və nəfəs vasitəsilə çoxlu miqdarda qiymətli mikroelementlər itirir. Belə günlərdə itirilən mikroelementləri bərpa etmək üçün duzlu su içmək məsləhət görülür.

TEREF xəbər verir ki, “Rospotrebnadzor” (Rusiyanın İstehlakçıların Hüquqlarının Müdafiəsi və İnsan Rifahına Nəzarət üzrə Federal Xidməti) mütəxəssisləri belə tövsiyə ilə çıxış ediblər.

Mütəxəssislərin sözlərinə görə, isti havada və orta fiziki yük zamanı hər saat yarım litr, yəni təxminən hər 20 dəqiqədən bir fincanla su içmək lazımdır. Bu, mineral qələvi su, süd məhsulları (az yağlı süd, süd zərdabı), şirələr, vitaminli içkilər və oksigen-zülal kokteylləri ola bilər. İçkilərin tövsiyə olunan temperaturu isə +10-15 dərəcədir.

Həkimlər isti havalarda susuzluğu həmçinin soyuducudan çıxan qazlı su ilə yatırtmağı da məsləhət görürlər. Bildirilir ki, qazlı suyun köpükləri hesabına doyma hissi daha tez yaranır.

Lakin hipertoniyadan əziyyət çəkənlər duzlu mineral suyu ehtiyatla içməlidirlər, çünki duz orqanizmdə suyu saxlayır və ödemlərə səbəb ola bilər.

Susuzluğu yaxşı aradan qaldıran içkilərdən biri də turş məkkəgülü (karkade) çayıdır.

Diyetoloqlar, həmçinin suya limon, portağal, xiyar dilimləri, nanə və ya kəklikotu yarpaqları əlavə etməklə sərinləşdirici içkilər hazırlamağı məsləhət görürlər.//Oxu.az

Şəmkirdə mal-qara kütləvi şəkildə tələf olub.

KONKRET.az xəbər verir ki, hadisə rayonun Morul kəndində qeydə alınıb.

Kənd sakini olan Anar Məmmədovun təsərrüfatında inəklər zəhərlənərək ölüb.

Fermer Anar Məmmədov Apa-nın yerli bürosuna bildirib ki, fərdi təsərrüfatında bəslədikləri inəkləri dezinfeksiya etmək üçün Şəmkir rayonunda yerləşən baytarlıq aptekindən “Niastol” dərmanı alıb. Həmin dərmanla mal-qaranı dezinfeksiya etdikdən təxminən 40 dəqiqə sonra heyvanların arasında kütləvi ölüm hadisəsi baş verib. Onun sözlərinə görə, baytarlıq aptekindən aldığı dərman “Niastol” deyil, başqa zəhərli dərman çıxıb.

Anar Məmmədov həmin aldığı dərmanın adiyyatı qurumlar tərəfindən yoxlanılması istəyir.

Hazırda inəklərin kütləvi tələf olması ilə bağlı araşdırma gedir.

Ölkəmizdə xüsusən sosial şəbəkələrdə "yeyilən əhəng, gil, təbaşir" adlandırılan məhsul satılır.

Daha çox uşaqların "sevimli" qidası olan təbaşir əhəngini yeməyi vərdiş edən insanlar hələ də var.

Bəs təbaşir yeməyə meyillilik nə ilə bağlıdır?

Ətraflı Baku TV-nin süjetini təqdim edirik:

Alimlər "ksilitol" adlanan aşağı kalorili süni dadlandırıcının infarkt və insult yarada biləcəyini aşkar ediblər.

Bu barədə məlumat “European Heart Journal”da dərc olunan araşdırmada yer alıb.

Tədqiqatçılar 2004-2011-ci illərdə ürək xəstəliyindən müalicə olunan 1 157 xəstənin və ürək xəstəliyi riski yüksək olan 2 100 nəfərin qan nümunələrini araşdırıblar.

Tədqiqatçılar saqqız və diş pastası kimi bir çox məhsulda istifadə edilən süni dadlandırıcı olan ksilitolun qanın daha asan laxtalanmasına səbəb ola biləcəyini müəyyən ediblər. Onlar laxtalanmanın ürəyə çatdıqda infarkt, beyinə çatarsa, insultla nəticələnə biləcəyini vurğulayıblar.

Araşdırma qrupundan Dr. Stenli Hezen CNN-ə açıqlamasında ksilitolun piylənmə və şəkərli diabet kimi xəstəlikləri olan insanlara alternativ dadlandırıcı olaraq verildiyinə diqqət çəkib. O, bunun ölümcül nəticələri ola biləcəyi barədə xəbərdarlıq edib.

Həkim ksilitol üçün aparılan araşdırmaların nəticələrinin eritritola bənzədiyini vurğulayıb.

O, ürək xəstəliyi riski olan insanların qanında yüksək miqdarda ksilitolun olmasının bu xəstəliklərdən əziyyət çəkmə riskini iki dəfə artırdığını vurğulayıb.

Dr.Stenli Hezen şəkərin qlükoza səviyyəsini 10-20 faiz artırmasının normal olduğunu, lakin sağlam könüllülərə tərkibində ksilitol olan içkilər verildikdə onların qlükoza səviyyəsinin 1000 dəfə artdığını diqqətə çatdırıb.

Xatırladaq ki, 2023-cü ilin iyun ayında Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) süni dadlandırıcılardan biri olan aspartamı insanlar üçün "mümkün kanserogen" kimi təsnif edib. Lakin onun gündəlik qəbul həddinin aşılmadığı müddətcə istifadənin təhlükəsiz olduğu açıqlanıb.(medicina)

Gənclərdə internet asılılığı yaradan səbəblərdən ən başlıcası beyin kimyasında yaranan dəyişikliklərdir.

KONKRET.az xəbər verir ki, bu barədə “PLOS Pathogens” jurnalında nəşr olunan araşdırmada qeyd olunub.

Tədqiqatçılar internet asılılığı olan insanlarda beyin bölgələrinin qarşılıqlı əlaqəsini araşdırmaq üçün funksional maqnit rezonans görüntüləmədən istifadə ediblər.

Gənc yetkinlərin beynində asılılığın bir çox neyron şəbəkələrində baş verdiyi məlum olub. Belə ki, tədqiqat iştirakçıları istirahət edərkən beynin bölgələrində aktivliyin artdığını aşkar edib.

Eyni zamanda, beynin aktiv təfəkkürdə iştirak edən hissələrində – yaddaş və qərar qəbul etmək üçün cavabdeh olan icraedici idarəetmə şəbəkəsində funksional əlaqənin ümumi azalması müşahidə edilib. .

Tədqiqat nəticəsində məlum olub ki, bu dəyişikliklər yeniyetmələrdə asılılıq yaradan davranışların yaranmasına, həmçinin psixi sağlamlıq, inkişaf, intellektual qabiliyyət və fiziki koordinasiya ilə bağlı davranış dəyişikliklərinə səbəb olur.

Xəbər verdiyimiz kimi, Nazirlər Kabinetinin 2023-cü il 14 aprel tarixli Sərəncamına əsasən, Səhiyyə Nazirliyi 2024-cü il may ayının 1-dən etibarən ölkədə səhiyyə sahəsində rəqəmsallaşdırma çərçivəsində Elektron Resept Platformasını istifadəyə verib. Bundan sonra reseptlər sadəcə rəqəmsal, yəni elektron qaydada yazılacaq. Artıq elektron reseptsiz heç bir aptekdən dərman almaq mümkün olmayacaq. Elektron resept sistemi ölkədə dərman dövriyyəsinə nəzarət baxımından da vacibdir
Bununla bağlı AzVision.az-a danışan Tibb elmləri doktoru, professor Adil Qeybulla hesab edir ki, yeni sistem vasitəsilə icbari tibbi siğorta paketinə, həkimlərin kliniki potokollarla işləməsinə də nəzarət mümkün olacaq. Onun sözlərinə görə apteklərdə antibiotiklərin satışı birmənalı olaraq qadağan olunmalıdır:

"Təəssüf ki, həkim məsləhəti olmadan dərman alıb istifadə edənlərin sayı çoxdur. Nəticədə xeyli problemlər yaşanır. Əksər ölkələrdə adətən aspirin və parasetamol marketlərdən almaq olar. Qalan bütün dərmanlar apteklərdə resept əsasında satılır”.

Hansı dərmanların respetsiz, hansılarının reseptlə verilməsi məsələsi ilə bağlı “Əczaçılar Klubu” İctimai Birliyinin sədri, əczaçı Şövqi Bünyadov bildirib ki, portalda satışa reseptsiz və reseptlə buraxılan dərmanların siyahısı göstəriləcəkdir.

"Elektron resept sistemi tədricən bütün aptekləri, xəstəxanaları əhatə edəcək. Analgin, dimedrol, Vitamin C və s. kimi dərmanların reseptsiz satışının qadağan olmasına gəlincə, bəli, bu kimi dərmanlar mütləq elektron resept yazıldıqdan sonra verilə bilər. Əks halda aptek cərimələnəcək. Dərman vasitələrinin təqibi vasitəsilə sistem reseptsiz satılan dərmanları aşkar edəcək və buna qarşı cəza tədbirlər görüləcək.

Layihəyə Səhiyyə Nazirliyi nəzarət edir. Burada 3 tərəf var: həkim, əczaçı və xəstə. Layihənin düzgün işləməsi üçün hər 3 tərəf özündə elektron kabinet yaratmalıdırlar. Təbii ki, maarifləndirici tədbirlərə ehtiyac var.

Səhiyyə Nazirliyi və TƏBİB öz resurslarından istifadə edib müvafiq tədbirlər keçirirlər. Amma bu da kifayət etmir. Çünki bu tədbirlərin əksəriyyəti onlayn keçirilir, ona görə də istənilən effekti vermir. Biz "Əczaçılar Klub"u olaraq bu layihədə öz xidmətimizi və dəstəyimizi təklif etdik və dövlət qurumları bu iş birliyinə həvəslə razı oldular. İndiyə kimi Naxçıvan, Gəncə, Mingəçevir, Lənkəran və Bakı şəhərlərində adı çəkilən mövzu üzərindən konfranslar təşkil etmişik. Bu tədbirlərdə yüzlərlə həkim və əczaçı iştirak edib. Bizim dəvətimizlə layihə rəhbərləri məruzəçi kimi çıxış edirlər, iştirakçıları maraqlandıran suallara cavab verirlər. İndiyə kimi 1000-ə yaxın əczaçı və təxminən bir o qədər də həkim bizim maarifləndirici tədbirlərdən bəhrələniblər".

Ş.Bünyadovun sözlərinə görə, bəzi həkimlər elektron resept yaza bilmirlər:

"Ölkədə 100 000-ə yaxın həkim və 4000-ə yaxın əczaçı fəaliyyət göstərir. Maarifləndirici proseslər qaneedici deyil. Xəstəxanaların heç də hamısı sistemin tətbiqi üçün lazımi avadanlıqlar yoxdur. Kompüterin, müasir tipli telefonların, internetin olmaması çətinliklər yaradır. Məsələn, tədbirlərin birində həkimlər bildirdilər ki, onların iş yerində internet yoxdur. Bəziləri internetdən öz hesabına istifadə etdiklərini, bəziləri isə mobil telefonla resept yazarkən ortaya çıxan problemləri dilə gətirdilər. Məsələn, telefonla resept yazarkən zəng gələrsə, elektorn resept yarımçıq qalır ki, bu da xəstələrin narazılığına səbəb olur".

Səhiyyə Nazirliyinin Səhiyyənin İnformasiyalaşdırılması Mərkəzindən bildirilib ki, yaradılan Elektron Resept Sisteminin tətbiqinə artıq cari ilin yanvar ayından etibarən başlanılıb və 1 may tarixindən etibarən mərhələli şəkildə həyata keçirilir:

“Elektron Resept Plarforması çağdaş dövrün tələblərinə cavab verməklə, kağız dövriyyəsini azaldır, tibb işçilərinin və əczaçıların işlərini asanlaşdırır, eyni zamanda əhalinin dərman vasitələrinin istifadəsi ilə bağlı istehlakçı hüquqlarının qorunmasına xidmət edir. Bu baxımdan Elektron Resept Sistemi daha etibarlı və aktualdır”.

Bəzi həkimlərin elektron resept yaza bilməməsi probleminə gəldikdə isə qeyd olunub ki, əslində Elektron Resept Sisteminin istifadəsi çox sadədir:

“Sistem tibb işçiləri və əczaçıların istifadəsini rahatlaşdırmaq üçün bütün optimal həlləri ehtiva edir.

Əlavə olaraq, Elektron Resept Platformasının tətbiqinə başlamazdan öncəki və hazırkı dövrədək, mütəmadi olaraq hər gün tibb işçiləri və əczaçılar üçün təlim və vebinarlar keçirilib".

Elektron Resept Sisteminə “Reseptim” mobil tətbiqi vasitəsilə qoşulmaq mümkündür. Bunun üçün mobil cihazlardan müvafiq linkə keçib tətbiqi yükləmək kifayət edir.

App Store : https://apps.apple.com/az/app/reseptim/id6469783985
Google Play :https://play.google.com/store/apps/details?id=az.reseptim.eresept

Sistemə giriş “asan login” vasitəsilə icra edilir”.

Uzun illərdir “Shokki- Mokki” şokalad yağının istifadəsi və reklamı davam edir.

Bizimxeber.az bildirir ki, qiyməti diğər şokalad yağlarından baha olan “Shokki mokki”-nin tərkibindəki müsbət inqridentlərlə yanaşı, uşaqlar üçün ziyanlı maddələrin olmasını da qeyd etmək lazımdır.

Yəni sağlamlığında müəyyən qüsurlar olan uşaqlarla bu yağların verilməsi ciddi fəsadlara gətitib çıxara bilər.

Bəli, “Shokki- Mokki” şokaladlarının tərkibində fındıq, bol kakaolu süd olduğu deyilir. Amma bu quru süddür və başqa maddələr də mövcuddur.

Diqqət edin!

Quru süd – bir çox hazır qidanın istehsalı zamanı süd tozu istifadə edilir. Son illərdə süd tozunun tərkibinə protein miqdarını daha da artırmaq üçün melamin adlı kimyəvi maddə qatılır. Bu maddə neft-kimya məhsuludur və plastik istehsalında istifadə edilir və xərçəng xəstəliyi səbəbidir. Melamin süd tozuna qatıldıqda südün sahib olduğu protein dəyəri artır.

Soya lesitini - Geni dəyişdilmiş soyadan əldə edilir. Dünyada geni dəyişdirilməmiş soya yoxdur. Bir çox allergiyalara səbəb olur. Araşdırmalar nəticəsində soyanın insanlarda hormonal tarazlığı pozduğu, mineral maddələrin bədən tərəfindən udulmasına mane olduğu görülmüşdür. Elmi araşdırmalar zamanı soya qatqılı qidalarla qidalanan uşaqlarda estrogen hormonunun yetkinlik yaşına çatmış qadınların estrogen hormonu ilə eyni miqdarda olduğu ortaya çıxmışdır.

Qaynaq : Setchell KDR, Zimmer-Nechemias L, Cai J et al. Exposure of infants to phyto-estrogens from soy-based infant formula. Lancet. 1997:350: 23-7.

Sadəcə soya qatqılı qidalarla qidalanan uşaqların qəbul etdiyi estrogen hormonu ən az 5 hormonal dərmana bərabərdir.

Son illərdə qız uşaqlarının yetkinlik dövrünə tez çatması da bununla əlaqədardır.

Qaynaq : Irvine C, Fitzpatrick M, Robertson I, Woodhams D. The Potential Adverse Effects of Soybean Phytoestrogens in Infant Feeding, N Z Med J. 1995:24;108(1000):208-9.

Qəbələ rayonu, Zaragan kənd sakini Məmmədov Rüfət Ağabala oğlu tərəfindən Hurriyyet.az saytının redaksiyasına şikayət məktubu daxil olub. Şikayətçi bildirir ki, övladına nə sağlamlıq haqda arayış ala bilir, nə də xəstəlik kağızı verirlər:

“Mən, Məmmədov Rüfət Ağabala oğlu, yazaraq sizdən xahiş edirəm ki, problemimi işıqlandırasınız.

Hazırda nə edəcəyimi bilmirəm. Hara gedirəm yarımcıq cavablarla evimə qayıdıram.

Övladım 2 yaş 8 aylıqdır, danışa bilmir. Qəbələ Rayon Xəstəxanasında uşaga “autizm sindromu” diaqnozu qoydular. Şəki Rayon Psixiatriya Xəstəxanasına göndərdilər. Orada da uşağa qoyulan diaqnoz öz təsdiqini tapdı.

Sənədləri TƏBİB-ə göndərdik, 6 ay keçdikdən sonra 142 xidmətinə zəng vurub məsələ ilə bağlı maraqlandım. TƏBİB-dən bildirdilər ki, sorğunuza rədd cavabı gəlib. Səbəbini soruşanda isə, mənə dedilər ki, 4 yaşa qədər olan uşaqlara bu diaqnoz qoyula bilməz.

Elə oyun qururlar ki, sanki o diaqnozu biz evdən qoymuşuq. İndi isə hansı xəstəxanaya aparırıq, uşağa yenə eyni diaqnozu qoyurlar.

Çarəsiz qalmışıq, müalicələr həddindən artıq bahadır, çatdıra bilmirəm. Həkimlər bildirir ki, müalicəni etdirməsəniz uşağın vəziyyəti ağırlaşa bilər.

Şəki Rayon Psixiatriya Xəstəxanası və Qəbələ Rayon Xəstəxanasının həkimləri diaqnoz qoya bilmirsə, onda niyə həkim işləyirlər? Bu həkimlərin verdiyi rəy sayılmırsa, niyə həkim işləyirlər?

Məsələ ilə bağlı səlahiyyətli qurumlardan suallarıma cavab və kömək istəyirəm”.

Jalə FAMİLQIZI

Redaksiyadan: Yazıda adları qeyd olunan qurumların mövqeyini dərc etməyə hazırıq.