Harvard Stomatologiya Məktəbinin alimləri müəyyən ediblər ki, brokoli, kivi və badamın birləşməsi güclü ağardıcı effekt yaradır.

Oxu.Az-ın xəbərinə görə, araşdırmanın nəticələri "Journal of Dental Research" jurnalında dərc olunub.

Tərkibində boyalar və turşular olan məhsulların istehlakının artması səbəbindən diş minasının qaralması problemi getdikcə aktuallaşır. Ənənəvi ağardıcı üsullar yan təsirlərə malikdir və dişlərin, diş ətinin sağlamlığına mənfi təsir göstərə bilər.

Professor Maykl Andersonun rəhbərlik etdiyi alimlər qrupu 200 könüllünün iştirakı ilə altı aylıq unikal tədqiqat aparıb. Təcrübə zamanı iştirakçılar xüsusi seçilmiş təbii ağardıcı məhsulların daxil olduğu pəhrizə riayət ediblər.

Məlum olub ki, brokoli, kivi və badamın birləşməsi ən güclü ağardıcı təsirə malikdir. Professor Anderson bu amili həmin məhsullarda xüsusi fermentlərin olması ilə izah edib. Onlar emalın strukturunu zədələmədən ağartmağa kömək edir.

Yeni formulun klinik sınaqlarının ilin sonuna qədər başa çatdırılması gözlənilir.

İstənilən növ xurma alarkən hamar, parlaq narıncı qabığı olan və kəsikləri və yumşaq ləkələri olmayan meyvələri seçin.

Lent.az-ın xarici mediaya istinadla xəbərinə görə, xurma ən məşhur payız meyvələrindən biridir. Bununla belə, çox uzun müddət qalmır və fevral ayında rəflərdən yoxa çıxır.

Xurma növləri

Fuyu xurması düz dibli və yuvarlaq formadadır və narıncı pomidora bənzəyir. Onun qabığı yetişdikdə xırtıldayan və möhkəm olur, meyvəsi isə ən yaxşı şəkildə çiy yeyilir. Buna görə tez-tez salat kimi reseptlərdə fuyu tapa bilərsiniz, ya da qabığı soyulub dilimlənib alma kimi yeyilir. Dietoloq Meqqi Mun bildirib.

Fuyu xurması düz dibə və yuvarlaq bir formaya malikdir

Hatiya xurması qırmızı-narıncı və uzunsovdur. Yetişmiş hatiya xurması tamamilə yumşaqdır və nazik qabığa malikdir. Mun qeyd edib ki, yetişməmiş hatiyalar taninlərin olması səbəbindən büzücüdür.

Xurmanı necə seçmək olar?

İstənilən növ xurma almağa gəldikdə, hamar, parlaq narıncı qabığı olan və kəsikləri və ya yumşaq ləkələri olmayan meyvələrə baxın. Meyvə ölçüsünə görə ağır olmalıdır və gövdə ucu bir az şirin qoxu verməlidir. Əgər fuyudursa, qabığı möhkəm olmalıdır, hatiyada isə yumşaq olmalıdır.

Xurma necə bişirilir?

Xurma soyuq su ilə yuyulmalıdır. Fuyu hazırlamaq üçün yarpaqları və gövdəsini kəsin və nüvəni çıxarın. Bununla belə, qabıq yeməli və qidalıdır, ona görə də onu saxlayın. Sonra meyvəni istədiyiniz şəkildə kəsin. İncə dilimlər salata atılır və ya yoqurt və ya amuziyə əlavə edilir. Daha böyük dilimlər də belə yeyilə bilər. Doğranmış parçaları müxtəlif ləzzətli və ya şirin yeməklərdə bişirin.

Xatiya xurması inanılmaz yumşaq teksturasına və bal kimi şirin dadına görə qiymətləndirilir. Meyvənin tamamilə yumşalana qədər yetişməsinə imkan verin. Üst yarpaqları, gövdə və nüvəni çıxarın, sonra sapdan ucuna qədər yarıya bölün. Pulpa bir qaşıq ilə çıxarılır və çiy yeyilə bilər.

Xurmanı necə yemək olar?

İnsanlar adətən xurmanı çiy yeməyi və ya meyvə salatına əlavə etməyi xoşlayırlar. Və ya Munun qeyd etdiyi kimi, "əgər sərt xurma varsa, qabığını soyun və gözəl mərkəzi ulduz formasını açmaq üçün meyvəni çarpaz şəkildə nazik dilimləyin".

Yetişmiş, tam yumşaldılmış xatiya üçün Mun onu yarıya bölməyi, pulpasını çıxarmağı və qaşıqla düz ləzzət almağı təklif edir. Və ya yoqurt, pendir və ya yağsız donuz əti üçün doldurma kimi istifadə etməyi tövsiyə edir.

Xurmanın sağlamlığa faydaları

Xurma qida maddələri ilə doludur. Sağlam həyat tərzi üzrə ekspert Viki Şanta Retelni bildirib ki, xurmanın tərkibindəki tanin maddəsini qeyd etmək lazımdır. Xurma tanin antioksidan xüsusiyyətlərə malik polifenoldur. Meyvəyə büzücü xüsusiyyətlər verən bu tanninlər həm də iltihab əleyhinə, antibakterial və antiviral təsir göstərə bilər.

Xurma həm də liflə zəngindir, bir 170 qramlı meyvədə 6 qram var ki, bu da onları həzm və ürək sağlamlığı üçün əla qida halına gətirir. Meyvə həm də immunitet və bağırsaq sağlamlığı üçün vacib qida olan C vitamininin yaxşı mənbəyidir. Nəhayət, insulin müqavimətini artıra bilən A vitamini ilə doludur.

Bir çoxları çaya şəkər, bəziləri isə süd əlavə etməyi xoşlayır. Lakin mütəxəssislər deyirlər ki, bunların heç birini çayla birlikdə qəbul etməmək daha yaxşıdır.Foodinfo.az xəbər verir ki, şəkər və süd ilə çay içmək məsləhət görülmür.Birincisi, içkini çox yüksək kalorili hala gətirirlər. İkincisi, çayın tərkibindəki taninlər kalsiumun udulmasına mane olur. Bu səbəbdən də təkcə südü çayla deyil, digər süd məhsulları da uyğun deyil. Həmçinin çayı ağ undan hazırlanmış qənnadı məmulatları, yağlı qidalar və limonla birləşdirməməlisiniz. Bu, həzm problemlərinə səbəb ola bilər.

Azərbaycanda məmurların əndazəni aşması haqda qulaq hər gün bir xəbər eşitməsə, yəqin ki, kar olar. Deyəsən, cəmiyyət olaraq məmur təbəqəsinin "qırmızı xətt"i keçməsinə öyrəşməyə başlamışıq. Çünki əvvəllər bu informasiyalar gələndə adamın qanı donardı, ictimaiyyət qəzəblənərdi. İndisə heç bir səs-səmir eşidilmir. Sanki belə də olmalı imiş...
Söhbət artıq şəhid ailələrinə və yaxınlarına qarşı hüquq pozuntuna yol verilməsindən gedir. Vətəndaşların haqlarını pozmaq azmış kimi, xalqın həssas hissəsi olan şəhidlərin yaxınlarının əmlakına əl qoyulması, mülkiyyətinin qəsb edilməsi halları müşahidə edilir. Sözsüz ki, bu qorxulu tendensiyadır, dövlət üçün həyəcan təbili çalır və təxirəsalınmaz addımlar atılmasını zəruri edir. Ona görə ki, bu ölkədə kimsənin hüquqlarını pozmaq olmaz, amma şəhid ailələrinin və yaxınlarının haqqını isə heç pozmaq olmaz, toxunulmazlıq səlahiyyəti qazanıblar. Ancaq bəzi hallarda görmək olar ki, hansısa məmurlar vicdanı qarşısında zərrə qədər xəcalət çəkmir. Götürək elə Suraxanı rayon İcra Hakimiyyətinin bəzi nümayəndələrini, yerli bələdiyyəsini. Məlum olub ki, hamısı əlbir olub şəhidin ailəsinə məxsus torpaq sahəsini yağmalayıblar. Anaxeber.info bildirir ki, bu barədə şəhid ailəsinin üzvü olan Şahmurov İlqar Əlihəsən oğlu özü başına gələnləri danışıb. Dərdini sosial mediada açıqlayan vətəndaşın sözlərinə görə, rayonun Hövsan qəsəbəsi, Elman Qasımov küçəsi, döngə 2 ünvanında ona aid 6 sot torpaq sahəsi var.
Bildirir ki, hələ 2016-cı ildə həmin 6 sot torpağa görə 18 min manat verib. Şahmurov danışır ki, geridə qalan bu 8 il ərzində torpaq sahəsinin hasarını çəkdirib, su xətti qoyulub, müəyyən işlər görülüb, amma tikinti aparılmayıb. Dediyinə görə, 7 min daş istifadə olunub. Lakin günün birində Suraxanı rayon icra nümayəndəsi Qurbanəli İslamov və
bələdiyyə sədri Elbrus Xəlilov əraziyə gələrək torpağın ona aid olmadığını iddia edərək daşı daş üstə qoymayıblar. Belə ki, ərazi traktora verilərək şumlanıb, daşı daş üstə qalmayıb, bu da azmış kimi, həmin 7 min daş aparılıb ki, guya qəbiristanlığın əmlakıdır. Şəhid ailəsi olan şikayətçi bildirir ki, öz cibindən xərc çəkib, 7 min daş alıb, torpaq sahəsini hasarlayıb, indisə məmurlar onun torpağını əlindən alıblar, əmlakını darmadağın ediblər. Şahmurov baş verənlərdən sonra Suraxanı rayon icra başçısı Adil Əliyevin qəbuluna gedib. Ancaq görüş keçirilən gün saatlarla gözləsələr də, qəbula düşə bilməyiblər. Bunun ardınca icra nümayəndəsi Qurbanəli İslamov yenidən şəhid ailəsinin üzərinə gəlib və onu təhdid edib. Şahmurovun sözlərinə görə, İslamov onu hədələyərək deyib ki, Ermənistana casusluq və İran narkotacirləri ilə əlaqə ittihamları ilə səni tutduraram. Bütün bu hədə-qorxu, təzyiq və əmlakın dağıdılmasından sonra vətəndaş Suraxanı rayonu, 30-cu polis bölməsinə gedərək ərizə yazıb. Vətəndaş bildirir ki, ona məxsus torpaq sahəsinin icra başçısı Adil Əliyevin dayısına verildiyi haqda iddialar var. Göründüyü kimi, icra başçısı Adil Əliyevin adından istifadə olunmaqla məmurlar şəhid ailəsinin torpağını əlindən alıblar, əmlakını şumlayıblar, başçının dayısının adına çıxarıblar. Bunun nə dərəcədə real olduğunu söyləmək çətindir, lakin həqiqət deyilsə, o zaman Suraxanı İH və başçısı Adil Əliyev ittihamlara münasibət bildirməlidir. Çünki faktiki olaraq, icra başçısının adı şəhid ailəsinin torpağını dağıtmaqda hallanır və ərazini dayısına peşkəş etməkdə keçir. Halbuki mətbuatda hər zaman Adil Əliyevin şəhid ailələri, qazilərə qayğı göstərməsi, onlarla görüşməsi, problemlərinə dəstək olması barədə xəbərlərə rast gəlirik. Eləcə də parlament üzvü olduğu dövrdə hər zaman şəhid ailələri və qazilərə qayğı göstərməsi ilə diqqət mərkəzində olub. İndi Suraxanı İH məmurları onun adını xoşagəlməz bir hadisəyə qarışdırırlar. Qarşı tərəfi dinləməyə hazırıq.

AnaXeber.info

Aflatoksin "Aspergillus flavus" və "Aspergillus parasiticus" adlı kif göbələkləri tərəfindən istehsal edilən toksik bir maddədir. Foodinfo.az xəbər verir ki, bu toksin, əsasən nəm şəraitdə saxlanılan qida məhsullarında, xüsusən yerfındığı, qarğıdalı, quru meyvələr, taxıllar və qoz-fındıqda yaranır. Aflatoksin yüksək toksiklik səviyyəsinə malik olduğu üçün insan sağlamlığı üçün ciddi təhlükə törədir.Bu maddə ilə çirklənmiş qidaların uzunmüddətli istehlakı qaraciyərdə zədələnmə, hətta qaraciyər xərçənginə səbəb ola bilər. Uşaqlarda isə böyümə problemləri və immun sisteminin zəifləməsi ilə əlaqələndirilir. Aflatoksin zəhərlənməsindən qorunmaq üçün qidaların düzgün şəkildə saxlanılması, quru və sərin mühitdə qorunması vacibdir. Ərzaq məhsulları təmiz və sağlam şəraitdə saxlanıldıqda aflatoksin yaranma riski azalır və beləliklə, onun sağlamlığa mənfi təsirləri minimuma endirilir.

Qida əlavələri bədənin ehtiyac duyduğu vitamin, mineral, amin turşuları və digər maddələri təmin etmək üçün istifadə olunan məhsullardır. Foodinfo.az xəbər verir ki, qida əlavələri müxtəlif formalarda
– kapsul, toz, maye və ya tabletlər şəklində olur və qidalanma çatışmazlığı olan şəxslərə dəstək məqsədi daşıyır. Məsələn, D vitamini və kalsium sümükləri gücləndirir, omeqa-3 isə ürək sağlamlığına müsbət təsir göstərir.
Ancaq qida əlavələrindən düzgün istifadə olunmadıqda sağlamlıq problemləri yarana bilər. Çünki bəzi vitamin və mineralların həddindən artıq qəbulu zəhərlənmə riskini artırır və orqanizmdə yan təsirlərə səbəb ola bilər.
Əlavələrin mütləq həkim məsləhəti ilə qəbul edilməsi vacibdir, çünki hər bir insanın ehtiyacı fərqlidir.
Qida əlavələri sağlam qidalanma və balanslı pəhriz ilə birlikdə istifadə olunduqda bədənə faydalıdır, lakin sağlam qidalanmanın əvəzi kimi qəbul edilməməlidir.

İçməli su alanda nələrə diqqət etməliyik?Bir insanın istehlak etdiyi suyun keyfiyyəti onun sağlamlığına əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərir. Mütəxəssislər qeyd edirlər ki, içməli su təhlükəsiz, əlverişli orqanoleptik xüsusiyyətlərə və zərərsiz kimyəvi tərkibə malik olmalıdır.

TEREF-in Lent.az-a istinadən məlumatına görə, içməli su alarkən məhsulun aşağıda qeyd olunan xüsusiyyətlərinə diqqət yetirmək lazımdır:

- "İçməli su", onun adı, növü (emal edilmiş, təmizlənməmiş (təbii), süni minerallaşdırılmış, süni florlaşdırılmış, süni yodlaşdırılmış, mineralların optimal tərkibinə malik, qazlı (güclü, orta, zəif) və ya qazsız və s.);

- tərkibi ("içməli su" və daxil olan maddələrin siyahısı, xüsusən konservantlar, makro və mikroelementlər);

- İçməli suyun mineral tərkibinin fizioloji faydalılığı göstəricilərinin faktiki dəyərləri;

- saxlama şəraiti;

- konteyner həcmi;

- istehsal tarixi və son istifadə tarixi;

- istehsalçının adı, yeri və telefon nömrələri;

- su istehsalı yeri;

- içməli suyun keyfiyyətinə dair tələbləri müəyyən edən normativ sənədin adı.

Narın tərkibindəki antioksidantlar və fitokimyəvi maddələr yüksək təzyiqin azaldılmasında təsirlidir. Xüsusən, nar suyu damarların genişlənməsinə kömək edən maddələr ehtiva edir və bununla da qan dövranını yaxşılaşdırır. Foodinfo.az xəbər verir ki, narın yüksək antioksidant miqdarı damar divarlarında yığılma və sərtləşmə riskini azaldaraq ürək-damar sağlamlığını dəstəkləyir. Aparılan tədqiqatlar göstərir ki, müntəzəm olaraq nar suyu içmək qan təzyiqini azaltmağa və ürək-damar xəstəlikləri riskini minimuma endirməyə kömək edir. Lakin nar suyu yüksək şəkər tərkibinə də malik olduğundan ölçülü şəkildə istifadə edilməlidir, xüsusilə diabet xəstələri ehtiyatlı olmalıdır. Narın balanslı şəkildə istehlakı yüksək təzyiqi nəzarətdə saxlamağa kömək edən təbii və faydalı bir vasitədir.

Mobil telefondan istifadənin eşitmə qabiliyyətinə təsiri araşdırma mövzusu olsa da, sağ qulaqda danışmanın verdiyi zərər hər kəsi şok edir.

Mobil telefonların yaydığı radiasiya beynimizə, qulaqlarımıza, gözlərimizə, sinəmizə, ürəyimizə və cinsi orqanlarımıza təsir edir.

Yaxşı, bəs telefonu hansı qulaqda istifadə etməliyik?

Beynəlxalq Xərçəng Araşdırmaları İnstitutunun 2008-ci ildə nəşr etdiyi hesabatda bildirilir ki, 10 il və daha çox mobil telefondan istifadə edən insanlarda beyin şişi 40 faiz daha çox aşkarlanır.
Alimlərin apardığı araşdırmaya görə, cib telefonunun yaydığı radiasiya beynin sağ tərəfindəki damarlara və bölgələrə təsir edir və telefonun sol tərəfində istifadə edildiyindən daha çox zərər verir.

Mütəxəssislər sol qulaqdan istifadə etməyi məsləhət görürlər.

Vazokonstriktor burun damcılarına alışmaq təhlükəli nəticələrə səbəb ola bilər.

TEREF lent.az-a istinadən xəbər verir ki, bunu Rusiya Dövlət Təhsil Universitetinin tibb fakültəsinin terapiya kafedrasının dosenti, terapevt Natalya Kobelevskaya söyləyib.

O qeyd edib ki, bir çoxları burun üçün vazokonstriktor dərmanlarını nəzarətsiz qəbul edirlər. Asılılıq bir-iki ay belə dövri və ya daimi qəbuldan sonra başlayır.

Mütəxəssis qeyd edib ki, asılılıq ilə dərmana reaksiya verən reseptorların sayı azalır. Buna görə də, ən azı bir təsirə nail olmaq üçün bir insanın getdikcə daha böyük bir dozaya ehtiyacı yaranır.

"Ancaq belə miqdarda damcı qəbul etmək təhlükəlidir, çünki bu, qan təzyiqinin artmasına, selikli qişaların qurumasına və orada qabıqların yaranmasına və anosmiya - qoxu itkisinə səbəb ola bilər", - həkim xəbərdarlıq edib.

Asılılıqdan xilas olmaq üçün Kobelevskaya deyib ki, otolarinqoloqa müraciət etməlisiniz.