Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin (AQTA) ticarət şəbəkələrində satılan dondurmalarla bağlı monitorinqinin nəticələrinə görə, nöqsanlar aşkarlanmış dondurmaların hələ də satışda olması ictimaiyyətdə narahatlıq yaradıb.

Məsələ ilə bağlı Agentlikdən APA-nın sorğusuna cavab olaraq bildirilib ki, bununla bağlı hazırda proses davam etdirilir:

"AQTA-nın sözügedən məlumatında konkret istehsal tarixli məhsul partiyasından söhbət gedirdi. Həmin istehsal tarixli məhsulların satışdan geri çağırılması ilə bağlə proses gedir. Yaxın günlərdə bununla bağlı rəqəmlər də açıqlanacaq".

Xatırladaq ki, Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi (AQTA) ticarət şəbəkələrində satılan dondurmalarla bağlı monitorinq keçirib.

Monitorinq çərçivəsində Bakı şəhəri daxil olmaqla, respublikanın bütün regionlarında ticarət şəbəkələrində satışda olan dondurmaların keyfiyyət və təhlükəsizlik göstəricilərinin normativ sənədlərin tələblərinə uyğunluğunun müəyyən edilməsi məqsədilə ölkə ərazisində fəaliyyət göstərən dondurma emalı müəssisələri tərəfindən istehsal olunmuş məhsullardan nümunələr götürülərək müayinələrin aparılması üçün Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun müvafiq laboratoriyalarına təqdim edilib.

Belə ki, cari dövr ərzində ümumilikdə 26 istehsalçıya məxsus 69 dondurmadan nümunə götürülüb. Sınaq nəticələrinə əsasən, 4 istehsalçıya məxsus 10 məhsulda insan sağlamlığı üçün təhlükəli hesab edilən bakteriya (Enterobacteriaceae) aşkarlanıb.

Uyğunsuzluq aşkarlanan dondurma məhsulları aşağıdakılardır:

"Rich S.A" MMC-nin istehsalı olan "İçərişəhər" əmtəə nişanlı vanilli plombir dondurma, "Soyuq" əmtəə nişanlı südlü-kakaolu dondurma, "Soyuq" əmtəə nişanlı südlü-çiyələkli dondurma, “İCE Dream” əmtəə nişanlı dondurma, "Yolka" əmtəə nişanlı dondurma;

Fiziki şəxs Yusubova Səringül Kərəm qızı tərəfindən istehsal olunan "Selena" əmtəə nişanlı Qlobus Eskimo vanilli 12%-li plombir dondurma, “Zoluşka” əmtəə nişanlı dondurma, "Selena" əmtəə nişanlı çiyələkli dondurma;

"Camal" LTD-nin istehsalı olan “Qoşa Qapı” əmtəə nişanlı dondurma;

Fiziki şəxs Poladov Müzəffər Müslüm oğlu tərəfindən istehsal olunan "Naturalika" əmtəə nişanlı dondurma.

Eyni zamanda "Naturalika" əmtəə nişanlı dondurmanın etiket məlumatında məhsulun 82%-li kərə yağından istehsal olunduğu qeyd edilsə də, tərkibində fitosterin (Kampesterin) müəyyən olunub. "Camal" LTD-nin istehsalı olan “Oazis” əmtəə nişanlı şokoladlı plombir dondurmanın etiket məlumatında isə bitki yağından istifadə olunduğu bəyan edilsə də, konkret hansı növ bitki yağından istifadə olunduğu qeyd olunmayıb.

43 dondurma nümunəsində hər hansı uyğunsuzluq aşkar edilməyib. Digər nümunələrin laborator müayinələri davam etdirilir.

Bildirilib ki, sınaq nəticələri qənaətbəxş olmayan istehsalçı müəssisələrdə plandankənar yoxlamalar keçiriləcək.

Qarpız ən çox istehlak edilən yay meyvələrindən biridir. Həm sağlam, həm də təravətləndirici qida olan qarpız xüsusilə yüngül qəlyanaltı istəyənlər üçün ideal meyvə kimi tanınır. Ancaq hər yay qarpızdan zəhərlənmələr baş verir.

Bəs qarpız istehlak edərkən nələrə diqqət etməlisiniz?

İlk diqqət edilməli məqam qarpızı düzgün vaxtda yeməkdir. Qarpız yeməkdən 2 saat sonra istehlak edilməlidir. Bu sayədə qan şəkərinizin ani yüksəlməsinin qarşısı alınacaq və həzm sisteminiz daha düzgün işləyəcək.

Həddindən artıq qarpız istehlak etsəniz, bəzi təhlükələrlə üzləşə bilərsiniz. Qarpızın tərkibindəki təbii şəkər qan şəkərinizdə nizamsızlıqlara və sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər.

Bundan əlavə, qarpızı yeməklə birlikdə istehlak etmək də təhlükəlidir. Qarpızla birlikdə çoxlu çörək yesəniz, bunun orqanizminizə mənfi təsirləri ola bilər. Hər iki qida karbohidrat qrupunda olduğu üçün çəki problemi yaradacaq.

Qarpızı aldıqdan bir müddət sonra onun orta hissələri xarab olmağa və ya çürüməyə başlayır. Belə qarpız kəsiləndə pis qoxu gəlir və dadı dəyişmiş olur. Eləcə də xarab olmuş qarpız həddən artıq yumşaq olur və təravətləndirici xüsusiyyətlərini itirir.
Qarpızda bunları müşahidə etdikdə onu zibilə atmalısınız.

Bundan əlavə, qarpızı kəsdikdən sonra soyuducuda 3 gündən çox gözlətməməyiniz tövsiyə olunur.

Qarpız tumları ümumiyyətlə təsirsiz bir element kimi görünsə də, həzm oluna bilmədiyi üçün onları həddindən artıq istehlak etmək tövsiyə edilmir. Tumları yemək insan sağlamlığına ciddi bir zərər vermir. Ancaq həddindən artıq yedikdə həzm və qaz problemlərinə səbəb ola bilər. \\Medicina.az

Ukrayna və onun Qərb müttəfiqləri F-16 qırıcı pilotlarının təliminin sürəti və miqyası ilə bağlı müzakirələrlə məşğuldurlar. Kiyev tərəfdaşlarından proqramı genişləndirməyi tələb edir, lakin müttəfiqlər deyirlər ki, ukraynalı pilotlar F-16-nı kütləvi şəkildə uçurmağa hələ hazır deyil.

Qaynarinfo xəbər verir ki, bu barədə “Politico” yazır.

Ukrayna rəsmilərinin bildirdiyinə görə, Ukraynanın bu təyyarələrdə təlimə başlamağa hazır olan 30 pilotu var, lakin ABŞ və Danimarkadakı təlim mərkəzlərində kifayət qədər yer olmadığı üçün onlar bunu edə bilmirlər. Rəsmilər, döyüş meydanında rus işğalçılarına qarşı döyüşə kömək etmək üçün təyyarələri idarə etməyə hazır olan daha çox pilota təcili ehtiyac olduğunu bildirib.

Bununla belə, ABŞ rəsmiləri qeyd ediblər ki, təyyarələr tranşlarla gələcək və Arizonadakı təlim mərkəzi eyni vaxtda yalnız 12 pilota təlim keçə bilər.
Müdafiə Nazirliyinin yüksək rütbəli məmurlarından biri anonim şəkildə izah edib: “Onlar bu imkanları işə saldıqda, onlardan səmərəli istifadə edə bilmələri istənilir. F-16 ilk gün məhv edilsə, bunun heç bir xeyri olmayacaq”.

Eyni zamanda, Müdafiə Nazirliyinin nümayəndəsi Ukraynanın 30 pilotun təlimlərə başlamağı gözlədiyi barədə bəyanatını təkzib edib. Onun sözlərinə görə, növbədə olan ukraynalıların ingilis dili və uçuş proqramı ilə bağlı problemləri var.

“F-16-larda təlimlərin sayı olduqca azdır”, – rəsmi deyib.

Bundan əlavə, Brüsseldəki Qərb rəsmiləri bildiriblər ki, Ukraynanın təkcə pilotlara deyil, həm də onlara dəstək olmaq üçün texniki xidmət və infrastruktur mütəxəssislərinə ehtiyacı var.

“Sizə təkcə pilotlar lazım deyil. Texniki qulluq da bu prosesin və texniki personalın təliminin əsas hissəsidir”, – ABŞ-ın Birləşmiş Qərargah Rəisləri Komitəsinin sədri, karyeralı F-16 pilotu, general K.K. Broun deyib.

Daha əvvəl Hərbi Hüquqi Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri Aleksandr Musienko bildirib ki, 2024-cü ildə Ukrayna 14 F-16 qırıcısı ala biləcək. Onun sözlərinə görə, Ukrayna Silahlı Qüvvələri əvvəlcə düşmən təyyarələrini qovmaq və işğalçıların yerüstü hədəflərinə zərbələr endirmək üçün təyyarələrdən istifadə edəcək.

Həmçinin bildirilib ki, Rumıniya F-16 qırıcılarında ukraynalı pilotların təlimi üçün vəsait ödəyəcək. Təlim, qida, nəqliyyat, yanacaq, xüsusi texnika və digər əlaqədar mal və xidmətlərin xərclərini ölkənin Müdafiə Nazirliyi ödəyəcək.

Min illərdir əsas qida mənbəyi kimi istifadə edilən qarğıdalı, zəngin tərkibi ilə orqanizm üçün faydalıdır.
Tribunainfo.az metbuat.az-a istinadən qarğıdalının faydalarını təqdim edir:

– Xərçəngin qarşısını alır

– Dəmir çatışmazlığı nəticəsində yarana biləcək anemiyanın qarşısını alır

– Ürək-damar xəstəlikləri riskini azalda bilər

– Qan təzyiqini aşağı saldığı və balanslaşdırdığı üçün təzyiq problemlərini azaltmaqda təsirlidir

– Böyrək daşlarını azaltmaq üçün də istehlak edilir

– Ödem kəsici olduğu üçün bədəndəki, xüsusən də qarın nahiyəsində şişkinliyi azaldır

– Sakitləşdirici təsiri ilə xroniki yorğunluğa da yaxşı gəlir.

“Çimərliyə günün daha sərin saatlarında gedilməsi məsləhətdir”.

Hurriyyet.az xəbər verir ki, bu fikirləri Səhiyyə Nazirliyinin rəsmi instaqram hesabında Səhiyyə Nazirliyi Elmi Tədqiqat Travmatologiya və Ortopediya İnstitutunun həkim terapevti Günel Sadıqlı bildirib.

Onun sözlərinə görə, yüksək temperatur bədəndə hüceyrə və toxuma zərərinə səbəb ola bilər:

“Yüksək temperaturda, çox isti havada, xüsusən də dəniz kənarı kimi rütubətli şəraitdə uzun müddət qalmaq, isti havalarda kifayət qədər maye qəbul etməməklə yanaşı, dehidratasiyaya (bədənin susuzlaşmasına), yəni bədənin tərləmə yolu ilə itirdiyi mayeni bərpa edə bilməməsinə şəraiti yaradır”.

G.Sadıqlı bildirib ki, bütün bunlar günvurma əlamətlərini daha da ağırlaşdıra bilər:

“Çimərliyə getmək üçün ən uyğun vaxt səhər erkən saatlar (6:00 -10:00 arası) və axşam saat 17:00–dan sonradır. Bu saatlar arasında günəş daha az intensivdir və günvurma riski də daha aşağıdır. Bundan əlavə, günəş kremi istifadə etmək (minimum SPF 30), baş örtüyü və gözlük taxmaq, bol maye içmək, kölgəli yerlərdə piyada gəzmək və ya dincəlmək, yüngül, nəfəs alan geyimlər geyinmək kimi tədbirlərin görülməsi günvurma və günəşin zərərli təsirlərindən qorunmağa kömək edir”.

O, həmçinin qeyd edib ki, günvurma, istilik vurması və ya istilik çarpması olaraq da bilinən bədənin həddindən artıq istiliyə məruz qalması nəticəsində bədən temperaturunun yüksəlməsi ilə (40 dərəcə və daha yüksək ) meydana gələn ciddi tibbi bir vəziyyətdir. Onun sözlərinə görə, bu, bədənin istiliyi tənzimləmə qabiliyyətinin pozulması ilə xarakterizə olunur və təcili tibbi müdaxilə tələb edir:

“Bu zaman dəri isti və qızarmış ola bilər, tərləmə azalır və ya təmamilə dayanır. Güclü baş ağrısı və baş hərlənməsi, sürətli və dərin nəfəs alma həmçinin sürətli ürək döyüntü, əzələ ağrıları və qıcolmalar, əsəbilik, çaşqınlıq, bəzən huşun itirilməsi, qusma, ürəkbulanma kimi şikayətlər ola bilər. Əlamətləri hiss edən şəxs dərhal tədbir görməlidir. Belə ki, günəşin altında və isti mühitdən kölgəyə, sərin yerə keçmək, elektrolitləri təmin etmək üçün bol miqdarda su içmək lazımdır”.

G.Sadıqlı qeyd edib ki, bu zaman bədən temperaturunu aşağı salmağa çalışılmalıyıq:

“Buna bədəni sərin su ilə isladılmış bezlə silmək və ya buz kompresi tətbiq etmək, daha sonra soyuq su ilə duş almaq aiddir. Geyimi yüngülləşdirmək lazımdır: yüngül, nəfəs alan pambıq materialdan geyimlər məsləhətdir. Əlamətlər ciddi və ağırdırsa, dərhal həkimə müraciət edilməlidir”.

Terapevt vurğulayıb ki, günvurma ciddi bir vəziyyət olduğu üçün əlamətləri hiss edən şəxs və ya ətrafındakı insanlar dərhal tədbir görməli, gecikmələr ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər.

Alimlər müəyyən ediblər ki, vegan kolbasa, heyvan mənşəli məhsulları əvəz etmək üçün nəzərdə tutulmuş burgerlər, tortlar və cipslər kimi yüksək işlənmiş bitki mənşəli qidalar infarkt və insult riskinin 15 faiz artması ilə əlaqələndirilir.

Böyük Britaniyanın Biobank tədqiqatında 118 000-dən çox iştirakçının qida rasionunun təhlilinə əsasən belə qənaətə gəlinib.

“Lancet Regional Health – Europe” jurnalında dərc edilən araşdırma göstərir ki, bu təhlükə hətta bitki qidalarında da mövcuddur və yüksək istehlak ürək ölümünün 15 faiz artması ilə əlaqələndirilir.

London İmperial Kollecinin mütəxəssislərinin iştirak etdiyi araşdırmada 40-69 yaş arası 118 mindən çox britaniyalının ən azı iki gün ərzində pəhrizlərini qiymətləndirən məlumatlarından istifadə edilib.

Alimlər qidaları meyvə, tərəvəz, taxıl, çörək, tort və şirniyyat kimi bitki mənşəli qidalara və balıq, quş əti, qırmızı ət, yumurta və süd məhsulları kimi heyvan mənşəli qidalara bölüblər.

Bu məlumatlar daha sonra ürək-damar xəstəlikləri haqqında məlumat vermək üçün xəstəxana və ölüm məlumatları ilə müqayisə olunub.

Onlar müəyyən ediblər ki, yüksək dərəcədə işlənmiş bitki mənşəli qidalardan çox istifadə edən insanlarda, pəhrizlərində daha az bitki mənşəli qidalar olan vegetarianlarla müqayisədə ürək xəstəliyi riski 7 faiz daha çox, ölüm riski isə 15 faiz artır.

Təzə meyvə və tərəvəz kimi işlənməmiş vegetarian qidaların istehlakının 10 faiz artması ürək xəstəliyi riskinin 8 faiz azalmasına səbəb olub.

Alimlər həmçinin belə qənaətə gəliblər ki, ürək-damar xəstəliklərindən ölüm halları ən az yağ turşusu istehlak edən vegetarianlar arasında beşdə bir, damarlarda yağ yığılması nəticəsində yaranan ürək-damar xəstəlikləri arasında isə 13 faiz azalıb.

Azərbaycanın şəhər və rayonları arasında həkimlərin sayında kəskin fərqlər var.
Yeniavaz.com xəbər verir ki, Azərbaycanda həkimlərin ən çox olduğu rayon paytaxtın Nəsimi rayonudur.
Bu ilin əvvəlinə olan məlumata görə Nəsimi rayonunda 6 min 397 həkim fəaliyyıt göstərir. Nəsimi rayonunda hər 10 000 nəfərə düşən həkim sayı 291,8 olub. Bu ölkə üzrə ən yükəsk göstərici hesab olunur.
Onu da bildirək ki, ölkə üzrə hər 10 000 nəfərə düşən orta həkim sayı 33 olub. Azərbaycanda ümumilkdə 33 min 645 həkim fəaliyyət göstərir.
Həkimlərin sayının ən az olduğu rayon isə Daşkəsən rayonu olub. Bu rayonda cəmi 7 həkim var və hər 10 000 nəfərə düşən həkim sayı 2,1 olub.
Azərbaycanda həkimlərin sayınının ən çox olduğu 10 şəhər və rayon aşağıdakılar olub:
Nəsimi r. – 6 397 nəfər (hər 10 000 nəfərə düşən həkim sayı 291,8)
Yasamal r. – 4 095 nəfər (211,3)
Səbail r. – 1 479 nəfər (145,2)
Nərimanov r. – 2 551 nəfər (141,2)
Nizami r. – 1 586 nəfər (85,6)
Xətai r. – 2 188 nəfər (79,2)
Binəqədi r. – 1 704 nəfər (55,4)
Naxçıvan ş. – 445 nəfər (45,8)
Naftalan ş. – 39 nəfər (45,2)
Pirallahı r. – 84 nəfər (44,7)

Azərbaycanda həkimlərin sayınının ən az olduğu 10 rayon isə aşağıdakılar olub:
Daşkəsən r. – 7 nəfər (hər 10 000 nəfərə düşən həkim sayı 3,3)
Cəbrayıl r. – 23 nəfər (3,1)
Zəngilan r. – 14 nəfər (3,3)
Sədərək r. – 9 nəfər (3,9)
Kəngərli r. – 14 nəfər (4,2)
Lerik r. – 37 nəfər (4,3)
Babək r. – 38 nəfər (4,9)
Ağdam r. – 98 nəfər (5,5)
Culfa r. – 27 nəfər (5,6)
Füzuli r. – 74 nəfər (5,7)

Son dövrlər estetik əməliyyatlarla bağlı mövzular tez-tez gündəmə gəlir.

Xüsusilə də, sosial şəbəkələrdə həm həkimlər, həm də əməliyyat olunanlar tənqid edilir. Qeyd edilir ki, estetik əməliyyata üz tutanların əksəriyyəti gözəlləşmək əvəzinə daha da eybəcər vəziyyətə düşür və sağlamlıqlarını təhlükə altına atırlar.

Tanınmış plastik və rekonstruktiv cərrah, professor Vaqif Qələndərli "TV Müsavat"ın qonağı olub, səsləndirilən narazılıq və şikayətlərlə bağlı fikirlərini bölüşüb.

Həmin müsahibəni təqdim edirik.