Uşaqlıq dostum səhər tezdən yazıb ki, Dünyanın sonudurmu?
Yazdım ki, sonudur, ancaq sən onu görməyəcəksən…
***
Günəşdə güclü partlayış baş verib.
Yer kürəsinə doğru Geomaqnit Qasırğası gəlir.
Elektrik enerjisi, internet, radio və televiziya verilişlərində fasilələr ola bilər.
NOAA (ABŞ Milli Okean və Atmosfer Administrasiyası) Günəşin səthində baş verən bu partlayışların 2005-dən bəri ilk dəfədir bu intensivlikdə bir "Geomaqnit Qasırğası" yaratdığını açıqlayıb...
Geomaqnit Qasırğası "Ekstrem G5" kimi təsnif edilib.
Qrafikə baxın, partlayışların dərəcəsi 0-9 arasında qiymətləndirilir, indi sonuncu – 9-cu dərəcədəyik.
https://t.me/ibrahim_nebioglu

İsrail alimləri müəyyən ediblər ki, əhval-ruhiyyə və yuxu pozğunluqları astmaya nəzarətə mənfi təsir göstərir.

Tapıntılar astma xəstələrində yuxusuzluq, depressiya və obstruktiv yuxu apnesi arasında əhəmiyyətli əlaqə olduğunu göstərir.

“Cebhe.info” xəbər verir ki, tədqiqat “Journal of Asthma”-da dərc olunub.

Tədqiqat aparmaq üçün tədqiqatçılar Milli Yəhudi Sağlamlığında uzunmüddətli tədqiqatda iştirak edən 659 yetkin xəstənin retrospektiv təhlilini aparıblar. Astma xəstələri müşayiət olunan obstruktiv yuxu pozğunluqları, əhval pozğunluqları, astmanın kəskinləşmə tezliyi və Astma Nəzarət Testinin (ACT) nəticələrinə əsasən qiymətləndirilmişdir. Tədqiqat yuxusuzluqdan əziyyət çəkən astmatiklərdə yuxu problemi olmayanlara nisbətən əhval pozğunluqlarının əhəmiyyətli dərəcədə artdığını göstərib.

Pis yuxu tez-tez astma ilə əlaqələndirilir, bu, xüsusən də astma nəzarəti zəif olanlarda belədir. Yuxusuzluq da tez-tez depressiya ilə birləşir. Əvvəlki tədqiqatlar yuxu problemləri ilə astma nəzarəti arasındakı əlaqəni araşdırdı. Ancaq bu şərtlərlə əhval pozğunluqları arasındakı əlaqə yaxşı öyrənilməyib.

Məlumatları təhlil etdikdən sonra tədqiqatçılar müəyyən ediblər ki, yuxusuzluğu olmayan xəstələrlə müqayisədə yuxusuzluğu olan xəstələrdə obstruktiv yuxu apnesi, həmçinin depressiya və ya narahatlıq diaqnozu daha çox olur. Yuxusuzluğu olan xəstələrdə yuxusuzluğu olmayan xəstələrlə müqayisədə ildə orta hesabla astma alevlenmələrinin sayı daha yüksək olub.

Qidalanma mədəniyyətdir və sağlamlıqdır. Bəzən yediklərimizə diqqət etməmək ağır nəticələrə səbəb olur. Qida zəhərlənməsi içərisində ən təhlükəlilərindən biri olan botulizm toksinindən baş verən zəhərlənmədir.

Botulizm ağır qida toksiki infeksiyası qrupuna aid olan xəstəlikdir, düzgün konservləşdirilməmiş qida məhsullarının - balıq, ət konservləri, meyvə-tərəvəz və s. qəbulu nəticəsində yaranır.

Bu cür zəhərlənmə çox ağır olur və ölümlə nəticələnə bilir.

Konservləşdirmə çox böyük diqqət və texnika tələb edən proses olduğundan ev üsulu ilə bu tipli məhsulların hazırlanması təhlükəlidir. Təəssüf ki, bu gün bazarda, mağazalarda kifayət qədər evdə kustar üsulla hazırlanmış turşular, hisə verilmiş balıq və s. məhsullar satılır. Bu cür məhsulların nə hazırlanmasının, nə də satılmasının qarşısı alınır.

Mövzu ilə bağlı TNS-ə açıqlama verən Azad İstehlakçılar Birliyinin sədri Eyyub Hüseynov Azərbaycanın qida mədəniyyətində bir mədəniyyətsizlik hökm sürdüyünü bildirib: “Evdə hazırlanan şorabalar, turşular və s. hazırda ən ciddi problemlərdən biridir. Əgər zəhərlənmələri, botulizm zəhərlənməsindən ölənləri araşdırsaq, öndə evdə hazırlanan bu cür məhsulların dayandığını görərik. Evlərdə hazırlanan bu məhsullar təkcə açıq bazarlara deyil, müasir marketlərə qədər gedib çıxır. Xüsusilə, regionlarda bu problem daha geniş yayılıb.

Təəssüf ki, Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi ev şəraitində hazırlanan məhsullara nəzarət edə bilmir. Əslində qadağandır, amma hər yerdə satılır".
Eyyub Hüseynov deyib ki, 27 ildir, AİB evdə turşu hazırlanmasına son qoyulmasını təşviq edir: "Nəhayət, ötən il gördük ki, bunun qarşısını ala bilmirik. Ona görə də hazırda Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin ayırdığı qrantla “Təhlükəsiz qida məhsullarının ev şəraitində hazırlanmaqla bazara çıxışının təşviqi” adlı layihə həyata keçiririk. Layihə çərçivəsində bir neçə rayonda qruplar yaradacağıq. Ağdam, Ağcabədi, Füzuli rayonları ərazilərində bu işlə məşğul olan və sosial müdafiəsi zəif olan insanlar arasında işlər aparacağıq.

Evdə şoraba hazırlayan insanlarla treninqlər keçirəcəyik. Bu işdən uzaq olmaları üçün təşviqat aparacağıq. Hazırlayacaqları halda, heç olmasa təhlükəsiz hazırlanmasını, etiketləşdirilərək bazara çıxarılmasını təşviq edəcəyik”.

AİB sədri bildirib ki, əgər insanların ürəkləri bu cür məhsulları çox istəyirsə, sənaye üsulu ilə hazırlananlardan istifadə edə bilərlər.

Onun sözlərinə görə, sənaye üsulu ilə hazırlanan məhsullarda da təhlükəli amillər ola bilər: “Müəssisələrin birində göy noxudun konservləşdirilməsi prosesini izləmişəm. Konservləşdirmənin nə qədər dəqiqliklə həyata keçirildiyini görmüşəm. Yəni məhsulun içində hər hansı yad cisim olub-olmadığı aparatlar vasitəsilə izlənilir, konsrevləşdirmədən sonra satışa çıxarılmadan əvvəl məhsul müəyyən müddət müşahidədə saxlanılır və s. Yəni, əhali bilməlidir ki, ev şəraitində hazıralanan şoraba və digər konservləşdirilmiş məhsullar çox təhlükəlidir. Torpaq bütün sərvətlərin olduğu kimi, ən təhlükəli bakteriyaların da mənbəyidir. Xüsusilə, tez çirklənən, daha riskli balıq konservlərindən, hisə verilmiş balıqlardan, göbələk konservlərindən uzaq olmaq lazımdır”.//siam.az

Smartfonun batareyasının sağlamlığını qorumaq üçün bir neçə addım atmalısınız.

İndex.az xəbər verir ki, bu tövsiyələrə, xüsusən də “Apple” tərəfindən tövsiyə olunanlara əməl etməklə “iPhone”un batareya performansını maksimuma çatdıra bilərsiniz.

1 – iOS yeniləmələrini qaçırmayın!

Ən son iOS yeniləmələrinə tez-tez batareyanın ömrünün təkmilləşdirilməsi daxildir. Buna görə də, ən yaxşı batareya performansını əldə etmək üçün iOS-u yeniləmək vacibdir.

2 – Günəşdən və həddindən artıq temperaturdan çəkinin!

Yüksək temperatur smartfonun batareyalarına zərər verir. Eynilə, “iPhone”un çox soyuq temperaturlara məruz qalması da batareyanın tez boşalmasına səbəb ola bilər. Buna görə də, “iPhone”u birbaşa günəş işığına məruz qoymaqdan çəkinməlisiniz.

3 – Orijinal şarj cihazından istifadə edin!

Üçüncü tərəf şarj cihazlarından istifadə “iPhone” batareyasına zərər verə bilər. Biz “Apple” tərəfindən təqdim olunan “lightning” kabelindən istifadə etməyi və həmçinin orijinal şarj adapterini almağı tövsiyə edirik. Bundan əlavə, “Apple” tərəfindən təsdiqlənmiş markaları da seçə bilərsiniz.

4 – Aşağı Güc rejimindən istifadə edin!

Smartfonun batareya səviyyəsi 20 faizdən aşağı düşərsə, “Low Power Mode” avtomatik olaraq aktivləşəcək və enerji sərfiyyatını azaldacaq. Bununla belə, batareyanın ömrünü uzun müddət saxlamaq istəyirsinizsə, bu funksiyanı əl ilə də aktivləşdirə bilərsiniz.

5 – Tətbiqlərinizi idarə edin!

Bəzi proqramlar, xüsusən də arxa planda işləyənlər batareyanın ömrünü tez qurtara bilər. Arxa fonda enerji istehlak etməyə davam etdikləri üçün həm prosessorunuzu, həm də batareyanızı yorur. Buna görə də proqramlarınızı idarə etməli və tez-tez istifadə etmədiyiniz proqramları telefondan silməlisiniz.

6 – Lazımsız funksiyaları söndürün!

Məkan, “Bluetooth” və Wi-Fi kimi bəzi funksiyaların 24/7 aktiv olmasına ehtiyac yoxdur. Bilməlisiniz ki, bu funksiyaları açıq buraxsanız, batareyanız tükənəcək. Ehtiyacınız olmadıqda bu funksiyaları söndürmək batareyanın ömrü üçün yaxşı olacaq.

7 – Ekranın parlaqlığına diqqət yetirin!

Son illərdə “iPhone”larda OLED ekranlara üstünlük verilsə də, ekran parlaqlığı batareyanın ömrünə birbaşa təsir edir. Gün ərzində batareyanın ömrünü saxlamaq üçün siz avtomatik parlaqlığa keçə və ya zəif işıqda parlaqlığı azalda bilərsiniz.

8 – Batareyanı tamamilə boşaltmayın

Mümkün olduqca smartfonun batareyasını 5 faizdən aşağı azaltmayın. Bu, batareyanın tutumuna zərər verə bilər və uzun müddətdə onun ömrünü qısalda bilər. Səhər və ya gecə smartfonunuzu tam doldurmağı unutmayın.

Nigeriya tarixinin ən pis epidemiyalarından biri ilə mübarizə aparmağa çalışarkən, Fransanın paytaxtı Parisdə bir xəstəyə "Lassa qızdırması" diaqnozu qoyulub.
Bizimyol.info Türkiyə mətbuatına istinadən xəbər verir ki, Fransanı narahat edən hal bu yaxınlarda xaricdən qayıdan bir əsgərdə də təsdiqlənib. Adı açıqlanmayan xəstə Sen-Mandedəki Begin hərbi xəstəxanasında müalicə olunarkən, yerli hakimiyyət orqanları xəstə ilə təmasda olan şəxslərin müəyyən edilməsi üçün dərin epidemioloji araşdırma aparır.

"Lassa qızdırması" gözlərdə, qulaqlarda və ağızda qanaxmaya səbəb olan kəskin viral hemorragik xəstəlikdir. İnsanlara gəmiricilərdən ötürülür, lakin insanlar bir-birinə də yoluxa bilər. Xəstəlik "Ebola" qədər ölümcül olmasa da, hazırda Benin, Qana, Qvineya, Liberiya, Mali, Sierra Leone və Toqo da daxil olmaqla bir çox Qərbi Afrika ölkələrində endemikdir.

Britaniya mətbuatında yer alan xəbərlərə görə, son illərdə Afrikadan Avropaya və ya ABŞ-a qayıdan insanlarda "Lassa qızdırması" müşahidə olunsa da, xəstəlik yayılmayıb. Xəstəlik 2022-ci ildə Qərbi Afrikadan Bedfordşirə qayıdan bir ailədə 3 nəfərdə görülüb və yeni doğulmuş körpə virusa görə öldü.

Hazırda virus Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının epidemiya və ya pandemiya potensialı olan bədnam patogenlər siyahısındadır. "Lassa" virusu baş ağrısı, zəiflik, öskürək, qusma, ishal, əzələ ağrıları və boğaz ağrılarına səbəb ola bilər. Xəstəliyin ağır keçdiyi hallarda tənəffüs problemləri, üzdə şişkinlik, döş qəfəsində ağrılar, daxili qanaxma da ola bilər.

"Mirror" qəzetindəki məlumata görə, virusa hər il 200 mindən çox insan yoluxur. Müalicə adətən virus əleyhinə preparatlarla aparılır və müalicəyə xəstəliyin başlanğıcında başlansa, nəticələr daha uğurlu olur.

Nigeriya hökuməti 2023-cü ilin fevralında "Lassa qızdırması"nın yayılması ilə əlaqədar "fövqəladə vəziyyət" elan edib. Ötən mart ayında Nigeriyada ilk dəfə 1969-cu ildə ölkənin şimal-şərqindəki Borno əyalətində başlayan bu xəstəlik səbəbindən 20 nəfər həyatını itirmişdi. Ötən il ölkədə 1170 nəfərdə "Lassa qızdırması" aşkarlanıb, onlardan 219-u ölüb.

Son vaxtlar ərzaq mağazalarında endirim kampaniyalarına tez-tez rast gəlinir. Bu elanlarda müxtəlif ərzaq məhsullarının, xüsusilə günəbaxan yağının qiymətindəki təklif olunan endirim diqqəti çəkir. Lakin günəbaxanın özünün maya dəyərini nəzərə alsaq, ondan istehsal olunan yağın qiyməti bir sıra suallara səbəb olub.
Sonuncu belə bir kampaniyada 5 litrlik günəbaxan yağının 9 manata satıldığı barədə elan verilib.
Ancaq bazarda günəbaxanın özünün 1 kq-nın 1.5 – 2.0 manat civarında satıldığını nəzərə alsaq o zaman bundan istehsal olunan yağın bu dərəcədə ucuz qiymətə olması şübhə doğurur. Bu şübhələrdə isə həmin yağın tərkibinin təkcə günəbaxandan ibarət olmadığı başqa qatqılar qatılmasına əsaslar yer alır.
Təbii ki, mənşəyi bilinməyən qatqıların qatıldığı yağ insan orqanizmi üçün ağır fəsadlara gətirib çıxarır.
Bu cür məsələlərin müzakirəsi zamanı Qida Təhükəsizlik Agentliyi tənqid obyektinə çevrilir.

Azad İstehlakçılar İctimai Birliyinin sədri Eyyub Hüseynov Gununsesi.info-ya açıqlamasında deyir ki, bu cür narahatlıqlar təkcə, yağlarlda deyil, digər qida məhsullarıl ilə bağlı da yaşanır: “Bu cür suallar ət məmulatlarında da olur. Braziliyadan Azərbaycana gətirilən sağlam,təmiz ət məmulatlarının 1 kiloqramı 4 manat 50 qəpikdir. Yəni, bu istehlahçıların düşündüyü malın hər hansısa hissəsi deyil. Məhsul hissələri ayrılır, bölünür və onun bəzi hissələri seçilir. Nəticədə ucuz qiymətə gəlib çıxır. Bu bir analogiyadır.
Günəbaxanın da yüksək məhsuldarlığa məxsus xüsusi növləri var. İstisna olunmur ki, yüksək məhsuldarlığlı yağlı günəbaxan yağları belə qiymətə gəlib çıxsın”.
Eyyub Hüseynovun sözlərinə görə Qida Təhükəsizlik Agentliyi bütün məhsullara xüsusi nəzarət etsə də, lakin müəyyən sahədə çatışmayan işləri də var:
“Bir ay öncə Qida Təhükəsizlik Agentliyinə rəsmi məktub göndərmişəm. Bir sıra spred yağlar (bitki mənşəli) yağlar var ki, istehsalçılar üzərinə yazır ki, bu bitki mənşəyilidir.

İstehlahçıya isə hansı yağının olması lazımdır. Ola bilər üstündə günəbaxan şəkili olsun, lakin tərkibi başqa bir bitki yağına aiddir. Buraya soya və ya digər ucuz əmələ gələn yağları daxil etmək olar.
Qida Təhükəsizlik Agentliyinə təklif etmişəm ki, Agentlik istehlahçıların məlumat alma hüquqları təmin olunsunmasını da nəzərə almalıdır.
Sprey yağların üzərində hansı bitkidirsə, o yağın mənşəyi də üzərinə qeyd olunsun.
Keyfiyyət məsələsinə isə təəssüf ki, kimsə nəzarət etmir. Əlbəttə ki, istisna olunmur ki, belə yağların tərkibinə daha ucuz bitki yağları qatılır”.

Ürək tutması ürəyə qan axını kəsildikdə və ya ciddi şəkildə azaldıqda baş verir. Bu vəziyyət ürək əzələsini zədələyir və bədəndə aşkar simptomlar yaradır.

Ürəyin əzələ toxumasında oksigen çatışmazlığı sinir sisteminə həyəcan siqnalları göndərir. Lakin beyin həmişə bu siqnalların dəqiq mənbəyini aşkar edə bilmir.

Ağrı, gələn siqnalları şərh edərkən beyin çaşqın olduqda baş verir.
Ürəkdən gələn siqnallarla çiyin, boyun və qol nahiyəsindəki sinirlərdən gələn siqnallar eyni yollarla beynə çatdırıldığı üçün beyin bəzən ağrının mənbəyini yanlış anlayır.

Buna görə də infarkt keçirən insan sol qolunda və ya çiynində ağrı hiss edə bilər. Bunun səbəbi beynin neyron şəbəkələrindəki siqnalları tam ayırd edə bilməməsidir.

Hansı qol və kimlər risk altındadır?
Adətən sol qolda hiss olunsa da, bəzən sağ qolda və ya hər iki qolda da görünə bilər. Qol ağrısının şiddəti də insandan insana dəyişə bilər. Qadınlarda, yaşlılarda və şəkərli diabet kimi xroniki xəstəlikləri olan insanlarda simptomlar fərqli şəkildə görünə bilər və qol ağrısı daha qeyri-müəyyən şəkildə hiss edilə bilər.

Qol ağrısından başqa infarktın digər əlamətləri də var.

Ürək tutmasının ən çox görülən əlamətləri sinə ağrısı, nəfəs darlığı, ürəkbulanma və soyuq tərdir. Qol ağrısı bu əlamətlərdən biri və ya bir neçəsi ilə müşayiət olunarsa, şikayətlər ciddi qəbul edilməli və dərhal həkimə müraciət edilməlidir.

Qol ağrısı infarktın ümumi, lakin çətin başa düşülən simptomlarından biri olduğundan, risk faktorlarından xəbərdar olmaq və onları birlikdə qiymətləndirmək vacibdir.

Karolinska İnstitutunun alimləri müəyyən ediblər ki, mitoxondrilərin (hüceyrələrin güc mərkəzləri) fəaliyyətinin azaldılması siçanlarda pəhrizdən qaynaqlanan piylənmə, qaraciyər yağlanması və şəkərli diabetin qarşısını ala bilər.
32gun.az bildirir ki, Tədqiqatın nəticələri Nature Metabolism jurnalında dərc olunub .

Mitoxondriya qida maddələrini daxil olan qidadan enerjiyə çevirən hüceyrələrin komponentləridir. Onlar maddələr mübadiləsinin mərkəzi tənzimləyiciləridir.

Hüceyrələrin enerji səmərəliliyinin azaldılmasının bədənə fayda verə biləcəyini yoxlamaq üçün alimlər siçanlar üzərində təcrübə aparıblar. Bir qrup gəmirici yüksək kalorili, yağlı qidalarla qidalanıb ki, onlar piylənmə, şəkərli diabet və qaraciyər yağlanmasına səbəb olsunlar. Pəhriz müdaxiləsi dövrünün sonunda heyvanlar mitoxondrial enerji istehsalını maneə törədən yeni bir dərmana məruz qalıblar.

Dörd həftəlik eksperimental müalicədən sonra siçanlar qlükoza tolerantlığını bərpa edib, qaraciyərdə yığılan yağ miqdarını azaldıb və bədən çəkisini əhəmiyyətli dərəcədə azaldıb. Bu əlamətlər normal metabolik funksiyanın bərpasının göstəriciləridir.

Alimlər indi yeni dərmanın təsirinin altında yatan mexanizmləri daha da öyrənməyə çalışırlar. Tədqiqatçılar insanlarda metabolik xəstəliklərin müalicəsi üçün dərmanın effektivliyini və təhlükəsizliyini də nəzərdən keçirməyə başlayıblar.