Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi (AQTA) xarici ölkələrdən Azərbaycana ixrac həyata keçirən qida obyektlərinin təsdiqi reyestrinə 4 Belarus şirkətini daxil edib. Yeniavaz.com xəbər verir ki, bu şirkətlərdən biri Belarusda ət və sümük unu istehsalı ilə məşğul olan “Qomelskiy belkovo jirovoy zavodu” (ОАО Гомельский белково-жировой завод) olub.

Məlumat üçün bildirək ki, AQTA Azərbaycana ixrac həyata keçirən qida obyektlərinin təsdiqi reyestrinə ilk dəfə ət və sümük unu istehsalçısını da daxil edir.
Qeyd edək ki, ət və sümük unu heyvan tullantılarının emalından (üyüdülməsi) əldə olunur. Ət və sümük unu fosfor gübrəsi kimi bitkiçilikdə istifadə olunur. Eyni zamanda ət və sümük unu heyvandarlıqda kalsiumla zəngin yem əlavəsi kimi də istifadə edilə bilər. Xüsusən də broyler toyuqlarının və ev heyvanlarının (it, pişik) qidalanmasında sümük unundan geniş istifadə olunur.

Terapevt, tibb elmləri namizədi Andrey Kondraxin maqnit qasırğaları zamanı bədəninizə kömək etmək üçün düzgün qidalanma qaydalarını danışıb.Foodinfo.az xəbər verir ki, həkim maqnit qasırğaları zamanı yağlı, qızardılmış və hisə verilmiş qidalardan uzaq durmağı tövsiyə edib. Çay və qəhvə içməkdən çəkinmək daha yaxşıdır, ən yaxşı içki təmiz sudur. Ən yaxşı yemək isə tərəvəz, meyvə və quş əti olacaq.Bu dövrdə tam yuxu yatmalı daha çox istirahət etməlisiniz. Eyni zamanda, idmanla məşğul ola bilərsiniz.

Bakıda fəaliyyət göstərən ictimai iaşə obyektində normativ tələblərin pozulduğu müəyyən edilib.

Bu barədə Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi (AQTA) məlumat yayıb.

Bildirilib ki, Bakı şəhəri, Nərimanov rayonu, İ.Dadaşov küçəsi, ev 57 ünvanında fəaliyyət göstərən, fiziki şəxs Hüseynov Əli Rəşad oğluna məxsus “Beer Loft” ictimai iaşə obyektində Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin əməkdaşları tərəfindən keçirilmiş plandankənar yoxlama zamanı qida təhlükəsizliyi sahəsində normativ hüquqi aktların tələblərinin pozulduğu müəyyən edilib.

Belə ki, iaşə obyektində aşkar saxtalaşdırma əlamətləri olan və idxal sağlamlıq aktı olmayan 8 ədəd 0.5 litrlik, 6 ədəd 0.7 litrlik, 4 ədəd 1 litrlik "Nemiroff" əmtəə nişanlı delikat araq, 1 ədəd 1 litrlik "Nemiroff" əmtəə nişanlı original araq, 4 ədəd 1 litrlik, 4 ədəd 0.7 litrlik, 7 ədəd 0.5 litrlik "Zerno" əmtəə nişanlı araq, 11 ədəd 0.7 litrlik, 5 ədəd 0.5 litrlik "Verba" əmtəə nişanlı araq, 4 ədəd 0.5 litrlik "Finlandiya" əmtəə nişanlı araq, 1 ədəd 0.5 litrlik "President" əmtəə nişanlı araq məhsulunun satışının həyata keçirildiyi müəyyən edilib.

Faktla bağlı qanunvericiliyə uyğun olaraq müvafiq tədbirlər görülüb. Normativ hüquqi aktların tələblərinə uyğun olmayan saxta spirtli içki məhsullarının satışının qarşısı alınıb və dövriyyədən çıxarılaraq məhv edilib.

Xatırladaq ki, ötən gün də Bakı şəhəri, Səbail rayonu, Xaqani küçəsi, ev 14/16 ünvanında fəaliyyət göstərən, fiziki şəxs Mehdiyev Oqtay Ələkbər oğluna məxsus “The Crown” ictimai iaşə obyektində yoxlamalar zamanı saxta spirtli içkilər aşkarlanmışdı.

Pendir bəzi hallarda xəstəliklərin keçməsinə səbəb ola bilər, xüsusən də düzgün emal edilmədikdə və ya saxlanılmadıqda. Foodinfo.az xəbər verir ki, pasteurizasiya olunmamış süddən hazırlanan pendir Listeria, Salmonella və E. coli kimi zərərli bakteriyalar daşıya bilər. Bu bakteriyalar qida zəhərlənməsinə, ciddi bağırsaq infeksiyalarına və hətta immun sistemi zəif olan insanlarda daha ağır xəstəliklərə səbəb ola bilər. Xüsusilə hamilə qadınlar, yaşlılar və immuniteti zəif olanlar bu cür infeksiyalara qarşı daha həssasdırlar. Listeria bakteriyası hamilələrdə aşağı düşmə və ya erkən doğuş riskini artırır. Bu səbəbdən, pendirin təhlükəsiz istehsalı, saxlanması və istehlakı vacibdir.

Bioloq Vitali Napolov hansı turpun ən sağlam olduğunu deyib.Foodinfo.az xəbər verir ki, bioloqun fikrincə, ən güclüsü qara turpdur. Bu o deməkdir ki, ən faydalıdır.Qara turp açıq-aşkar iltihab əleyhinə təsirə malikdir. Onlar bronxit, öskürək, soyuqdəymə zamanı kömək edə bilər, orqanizmi toksinlərdən təmizləyir, qanda xolesterinin səviyyəsini aşağı salır, qan damarlarının divarlarını gücləndirir və ürək-damar xəstəliklərinin inkişafının qarşısını alır. Bioflavonoidlər ağciyər funksiyasını stimullaşdırır və astma hücumlarının tezliyini azaldır. Vitamin C immuniteti yaxşılaşdırır. Kalium qan damarlarının sağlamlığına müsbət təsir göstərən qan təzyiqini normallaşdırmağa kömək edir. Lif həzm problemlərinə kömək edir və qəbizliyin qarşısını alır. Tərkibindəki fol turşusu sayəsində qara turp sakitləşdirici təsirə malikdir. Ağ turp orqanizmi toksinlərdən yaxşı təmizləyir və maddələr mübadiləsini stimullaşdırır. Yaşıl turp güclü antioksidant olan A vitamini ilə zəngindir. Bu rəngdə olan kök tərəvəz dərinin və saçın vəziyyətinə müsbət təsir göstərir.

Böyük miqdarda karbohidratlarla yanaşı, narın tərkibində vitaminlər, makro və mikroelementlər var. Xüsusilə həzm üçün lazım olan liflə zəngin olan toxumlarla yemək faydalıdır.
Life.ru xəbər verir ki, bu barədə diyetoloq Andrey Bobrovski Sankt-Peterburq telekanalının efirində danışıb.Yaşlanmanın qarşısının alınması narın başqa bir xüsusiyyətidir. Nar təkcə gənc dəriyə deyil, sümük toxumasına və həzm sisteminin fəaliyyətinə də faydalı təsir göstərir.Nar daxili olaraq yalnız təzə deyil, həm də şirə kimi istehlak edilə bilər. Bu içki soyuqdəymə zamanı xəstələnməyinizə kömək edəcək. Eyni zamanda dietoloq xəbərdarlıq edib ki, allergiyası və mədəsinin turşuluğu yüksək olan insanlar bu məhsuldan ehtiyatlı olmalıdırlar.

Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, ötən il ölkəmizdə 73 816 abort qeydə alınıb. Abort edənlərin çoxunun yaşı gəncdir. Belə ki, 2023-cü ildə abort edən qadınların 50 faizdən çoxu, yəni 37 min nəfəri 15-29 yaş aralığındadır. Statistikaya görə, ötən il 15-17 yaş aralığında 68 qadın, 18-19 yaş aralığında olan 2 528 qadın abort etdirib. 2021‑ci ildə abort edənlərin sayı 46 877, 2022‑ci ildə 57 999 olub. 15‑49 yaşlı hər 1 000 qadına düşən abortların sayı 27,9 təşkil edib.

Statistikadan da görünür ki, say çox sürətlə artır. Aparılan təbliğat da heç bir effekt vermir. Bəs, görəsən, problemin həlli yolları varmı? Bəlkə artıq inzibati qaydada hansısa addımların atılmasının vaxtı çatıb?

Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin baş məsləhətçisi Rafiq Mahmudov da ölkədə abortların sayının artdığını təsdiqləyir. Onun sözlərinə görə, son 10 il ərzində abortların bir necə dəfə artması müxtəlif səbəblərlə bağlıdır: "Yaş kateqoriyası üzrə bölgüyə diqqət yetirsək görə bilərik ki, abortlar 25-34 yaş arasında olanlar arasında daha çox tətbiq olunur. Bu, nikah yaşı dövrüdür. Bu kimi halların mövcudluğu onu göstərir ki, bu gün gənclərin reproduktiv sağlamlıq və ailə planlaşdırılması ilə bağlı bilikləri azdır. Bu mövzular ətrafında işlərin daha gücləndirilmiş bir formada aparılmasına ehtiyac var ki, ailələr aborta yalnız alternativ variant olmadığı halda müraciət etsinlər. Abortları yaradan digər səbəblər isə cəmiyyətdə hələ də mövcud olan stereotiplərdir. Bu stereotiplər ailədə oğlan uşaqlarına qarşı olan üstünlük və istəkdən irəli gəlir”.

R.Mahmudov vurğulayır ki, beynəlxalq praktikada bu kimi halların qarşısını almaq üçün normativ hüquqi bazada ana bətnində olan dölün cinsiyyətinin müəyyən edilməsi ilə bağlı qadağa mövcuddur: "Digər ölkələrin təcrübəsinin öyrənilməsi istiqamətində aparılan araşdırmalar göstərib ki, USM-nin səhiyyədə tətbiqindən sonra selektiv abortların sayında artım müşahidə olunub. Son illər eyni tendensiyanı bizdə də görmək olar. Bunun nəticəsi bu gün Azərbaycanda hər 100 qız uşağına 114-116 oğlan uşağının dünyaya gəlməsidir. Normada bu göstərici 100 qız uşağına 104-105 oğlan uşağının olmasıdır. USM-nin əsas istiqaməti ana bətnində olan uşağın sağlamlığının qorunması, yoxlanılması və izlənilməsidir. Lakin valideynlər burada cinsiyyətin müəyyən olunmasını prioritet olaraq seçirlər. Əgər USM müayinəsi aparan həkimlərə dölün cinsinin müəyyən edilməsinə qadağa qoyulsa, bu, həm selektiv abortlarının yayılmasına və qarşısının alınmasına, eyni zamanda cins nisbətinin stabilləşdirilməsinə kömək edə bilər”.

Hüquqşünas Ruslan Vəliyev hesab edir ki, abortların qarşısını almaq üçün inzibati qaydada müdaxilənin vaxtı çoxdan yetişib. Onun fikrincə, bununla bağlı İnzibati Xətalar Məcəlləsinə müvafiq əlavələrin edilməsi zəruridir: "Azərbaycanda abortların sayının artması birmənalı şəkildə selektiv abortlardan qaynaqlanır. Qanunvericilikdə selektiv abortla bağlı hər hansı məsuliyyət yoxdur. Düzdür, "Əhalinin sağlamlığının qorunması haqqında” qanun var. Həmin qanunda hansı hallarda və hansı səbəblərdən aborta icazə verildiyi barədə qeyd edilib. Amma yaxşı olardı ki, abortlarla bağlı məsələ ən azından İnzibati Xətalar Məcəlləsinə salınsın və hər iki tərəf üçün məsuliyyət yaratsın”.

R.Vəliyev deyir ki, mövcud problem kompleks yanaşma tələb edir: "Biz əminliklə deyə bilmərik ki, bununla bağlı inzibati məsuliyyət yaranandan sonra vəziyyət müsbətə doğru dəyişəcək. Mövcud problemə kompleks yanaşma lazımdır. İlkin olaraq İnzibati Xətalar Məcəlləsinə müvafiq sanksiyalar əlavə etmək və həmin sanksiyaları təcrübədə tətbiq etməklə kifayətlənmək olar. Tibb müəssisələri üçün nəzərdə tutulan bu cərimə sanksiyalarının məbləği 20-30 min manat civarında olmalıdır. Əgər vəziyyət dəyişməzsə, o halda Cinayət Məcəlləsinə də müvafiq maddələr əlavə edilə bilər. Əməliyyatı icra edən tibb personalı ya həbs cəzası almalı, ya da fəaliyyətinə qadağa qoyulmalıdır”.

Sosioloq Əhməd Qəşəmoğlu indiyədək bu istiqamətdə aparılan təbliğat və maarifləndirmə işlərini qənaətbəxş hesab etmir. Onun fikrincə, abortların qarşısının alınması yönündə atılan addımlar kortəbii xarakter daşıyır: "Gərək ölkədə bununla bağlı sosial siyasət dəyişsin, ümumi fəaliyyət planı hazırlansın. Yoxsa insanlara "ayıbdır, günahdır, abort etməyin” deməklə bu məsələ həllini tapmaz. Əsas səbəbləri aydınlaşdırmaq lazımdır. Bir tərəfdən ciddi elmi əsaslarla, yeni metodla maarifləndirmə olmalıdır. Digər tərəfdən, bu sahədə müəyyən bir hüquqi təzyiq yaradılmalıdır. Çalışmaq lazımdır ki, insanlar özləri bunu dərk eləsinlər".

Cərrah mama-ginekoloq Ləman Əliyeva da inzibati qaydada təsir mexanizmlərinin yaradılmasının tərəfdarıdır: "Görürük ki, problemi maarifləndirmə, təbliğat aparmaqla aradan qaldırmaq mümkün deyil. Məsələn, mən abort üçün yanıma gələn xəstədən imtina etsəm, o, başqa həkimin yanına gedəcək. Amma abortlarla bağlı inzibati qaydada təsir mexanizmləri olsa, vəziyyət müəyyən qədər dəyişə bilər”. ("Kaspi" qəzeti")

Qədim Roma dedikdə ilk ağla gələnlərdən biri də qladiatorlardır. Onlar xüsusi rejimdə yaşayır və indiki peşəkar idmançılar kimi qidalanma rejiminə çox ciddi əməl edirdilər.

TEREF xəbər verir ki, Türkiyədəki Efes antik şəhərində tapılmış nümunələrin analizi qladiatorlarla bağlı maraqlı faktları üzə çıxarıb. III əsrə aid qladiator skeletlərinin analizi zamanı sümüklərdə böyük həcmdə stronsium (Sr) izotopları aşkar edilib. Bu da, qladiatorların əsasən bitki ilə qidalandıqlarını sübut edir.

Bu nəticə qədim mənbələrdə yazılanlarla üst-üstə düşür. Latındilli mənbələrdə qladiatorların ətdən az istifadə etdiyi, lakin gündəlik qida rasionunda paxlalı və dənli bitkilərin geniş yer aldığı göstərilir. Buna görə də xalq arasında onlara “arpayeyən” (Hordearii) deyilirdi. Bu cür qida rejimi döyüş zamanı yaranan zədələrin tez sağalmasına kömək edirdi.

Qladiatorların gündəlik menyusunda müxtəlif ağac və otların külündən hazırlanan “şərbət” də yer alırdı. Kül orqanizmin kalsium ehtiyacını təmin edir, sümükləri möhkəmləndirirdi.(Publika.az)

Ev şəraitində müalicə almalı olan xəstənin dərman ehtiyacları icbari tibbi sığorta əsasında ödəniləcək. Başqa sözlə, sığortalanmış vətəndaş ehtiyacı olan dərman vasitələrini aptekdən pulsuz, yaxud qismən ödənişlə əldə edə biləcək.

Bunun üçün vətəndaşla yanaşı, apteklər də icbari tibbi sığorta sisteminə qoşulmalıdır. Təbii ki, könüllülük əsasında.

Təxmini qayda belədir: Həkim xəstəyə elektron resepti yazaraq sistemə yerləşdirir, əczaçı isə sistemdəki reseptə əsasən, müştərini pulsuz dərmanlarla təmin edir.

Amma burada bir sıra suallar yaranır: Bahalı və ağır xəstəlikdə istifadə edilən dərmanlar siyahıya salınacaqmı?

Daha ətraflı İTV-nin süjetində: