Bu gün yerli KİV-də ən mühüm mövzulardan biri Monqolustandan Azərbaycana ətin gətirilməsidir. Qeyd edilir ki, bu il Azərbaycana Monqolustandan çox ət gətirilib. Ətin kiloqramının Azərbaycana 4 manata gətirildiyi iddia edilir. Bildirilir ki, 2023-cü ildə Azərbaycan bu ölkədən cəmi 40 ton təzə, soyudulmuş və ya dondurulmuş qoyun əti və ya keçi əti idxal edib. 2024-cü ilin birinci rübündə ölkəmizə Monqolustandan 121 ton ət gətirilib.
“Azad İstehlakçılar” İctimai Birliyinin sədri Eyyub Hüseynov Bizimyol.info portalına açıqlamasında qeyd edib ki, Monqolustandan ət məhsulları daha çox İrana və müsəlman ölkələrinə gedir. Ekspert hesab edir ki, Monqolustan ətləri kifayət qədər təmiz ətdir. Sədr bildirib ki, Monqolustandan ət Azərbaycana da gətirilir və restoranlarda istifadə edilir. Yəni sənayedə, satışda çox az halda rast gəlinir.

“Bu ətlər normal ət hesab olunur və Azərbaycana gətirilməsi 12-13 manata başa gəlir”-deyən Eyyub Hüseynov hesab edir ki, yaxın 5 ildə Azərbaycan özünü qoyun əti ilə təmin edə biləcək. Ekspert qeyd edib ki, işğaldan azad edilmiş ərazilərdə böyük heyvan təsərrüfatları olacaq və Azərbaycan özü-özünü qoyun əti ilə təmin etmək səviyyəsinə gəlib çatacaq.

Bəs ölkəyə gətirilən ətləri yemək sağlamlıq üçün təhlükəlidirmi?
Ətlər yəqin ki, dondurulmuş şəkildə gətirilir.

Dondurulmuş ətlər sağlamlıq üçün təhlükəli deyilmi?
ABŞ Qida Təhlükəsizliyi və Təftiş Xidməti qaydalarına əsasən, qida, o cümlədən ət uyğun dərəcədə düzgün saxlandıqda, uzun müddət təhlükəsiz olaraq qalır. Dondurmaq molekulların hərəkətini və fəaliyyətini yavaşlatmaqla, qidanı qoruyan bir təhlükəsizlik sistemidir. Dondurma bakteriya kimi zəhərli mikrobların hərəkətsiz qalmasına səbəb olur. Dondurulmuş qidaların əksəriyyəti işləyən dondurucuda demək olar ki, heç vaxt xarab olmur. Yəni ölkəyə dondurulmuş şəkildə və uyğun şəraitdə gətirilən qidalar sağlamlıq üçün təhlükəli deyil. Əgər məhsul dondurulana qədər təhlükəli deyilsə”-deyən Eyyub Hüseynov qeyd edib ki, bu ətlərdən kütləvi şəkildə restoranlar istifadə edir və bu günə kimi restoranlarda kütləvi şəkildə zəhərlənmələr qeydə alınmayıbsa, deməli, bu ətləri təhlükəsiz hesab etmək olar.

Qvatemalada Silahlı Qüvvələrinin keçmiş Baş Qərargah rəisi Benedikto Lukas Qarsiyanın soyqırım və insanlığa qarşı cinayətlərə görə 2860 il azadlıqdan məhrum etmək istəyirlər.

Qaynarinfo xəbər verir ki, bu barədə "Le Figaro" qəzeti məlumat yayıb.

Məlumata görə, 92 yaşlı Qarsiya 1978-1982-ci illərdə yerli əhalinin etnik təmizlənməsi ilə bağlı cinayətlərdə iştirakda ittiham olunur. O dövrdə 1200-dən çox insan həlak olmuşdu.

Prokurorun açıqlamasına əsasən, Qarsiyanın məqsədi maya iksil etnik qrupunu məhv etmək olub. Qvatemala Silahlı Qüvvələri vətəndaş müharibəsi illərində bu qrupu "daxili düşmən" hesab edib.

Hazırda Qarsiya artıq 58 illik həbs cəzasını çəkir. 2018-ci ildə onu gənc bir şəxsin oğurlanması və onun bacısının işgəncəyə məruz qalması ilə bağlı ittiham edərək məhkum ediblər.

Məlumata görə, səhhəti ilə əlaqədar Qarsiyanı hərbi hospitala köçürüblər və o, yeni məhkəmə işində iclaslarda videokonfrans vasitəsilə iştirak edib.

Mənbələrin bildirdiyinə görə, hökm gələn həftə elan ediləcək. Qvatemala prokurorluğu Qarsiyanın 2860 il azadlıqdan məhrum edilməsini tələb edib.

Alimlər insanın sağlam həyat tərzi ilə yaşaya biləcəyi maksimum yaşı müəyyən edə biliblər.
Bir insanın yaşaya biləcəyi maksimum yaş nə qədərdir?
Lent.az-ın xarici KİV-ə istinadla xəbərinə görə, əsrin sərhədini keçən uzun ömürlülər həmişə maraq mənbəyi olsa da, elm adamları artıq tibbi müdaxilə olmadan insan həyatının sərhəddini təyin edə biləcəklərini deyirlər. Bu nəticəyə Tilburq və Rotterdamın Erazma universitetlərinin tədqiqatçıları gəliblər.
Alimlər 2017-ci ildən əvvəlki 30 il ərzində ölən 75 mindən çox insan haqqında məlumatları təhlil edərək, yalnız sağlam vərdişlərə əməl etsəniz, mümkün qədər neçə il yaşaya biləcəyinizi hesablamağa çalışıblar. Araşdırma müəyyən edib ki, bir çoxları 90 yaşa çatsa da, ən əlverişli şəraitdə bu hədd təxminən 115 yaşdır. Qadınlar üçün maksimum yaş həddi 115,7, kişilər üçün isə 114,1-dir.
Uzunömürlülüyün nəticələri nələrdir?
Az adamın 115 ildən çox yaşaya bilməsinə baxmayaraq, bəzən istisnalar olur. Beləliklə, Ginnesin Rekordlar Kitabında fransız qadın Janna Luiza Kalman ən uzunömürlü insan kimi qeydə alınıb. 1875-ci il febralın 21-də anadan olub, 1997-ci il avqustun 4-də 122 il 164 gün yaşayaraq vəfat edib.
Kalman Eyfel qülləsinin tikintisini izləyib və Aleksandr Qrem Bellin telefonu yenicə patentləşdirdiyi dövrdə yaşayıb. Onun uzunömürlü olmasının zəhmət tələb etməyən həyat tərzi ilə bağlı olduğu güman edilir. Varlı bir əmisi oğlu ilə evlənib və həyatını idmana həsr edib: üzgüçülük, tennis, velosiped və konki sürmə.
Janna qocalana qədər sağlam vəziyyətdə qalaraq ərini, qızını və nəvəsini o dünyaya yola salıb. Hətta 85 yaşında qılıncoynatma ilə məşğul olmağa başlayıb və dəriyə qulluq və qidalanma üçün zeytun yağı istifadə edib. Yeri gəlmişkən, 115 yaşına qədər siqaret çəkib və gündə bir qədəh şərab içib.

Azərbaycanda xroniki və nadir xəstəliklərin müalicəsi zamanı istifadə olunan dərman preparatlarının əlavə dəyər vergisindən (ƏDV) azad olunması müzakirə edilir. İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətindən verilən məlumata görə, qurumun Vergi siyasəti Baş İdarəsi əczaçılıq sahəsində fəaliyyət göstərən şirkətlərin, bu sektoru təmsil edən “Azərbaycan Əczaçı Sahibkarlar Assosiasiyası” İctimai Birliyinin nümayəndələri ilə görüş keçirib.
Xidmətin aidiyyəti funksional strukturlarının nümayəndələrinin də qatıldığı görüşdə sahibkarların ƏDV inzibatçılığının təkmilləşdirilməsi, əczaçılıq sahəsində, xüsusilə xroniki və nadir xəstəliklərin müalicəsi zamanı istifadə olunan dərman preparatlarına münasibətdə ƏDV azadolmaları və ya diferensial ƏDV-nin tətbiqi imkanları, vergi inzibatçılığı ilə bağlı yaranan çətinliklər, sahənin inkişafına müsbət təsir edə biləcək beynəlxalq təcrübədə mövcud mexanizmlərin tətbiqi və digər məsələlər müzakirə edilib.
Əgər qərar qəbul edilərsə, bu dərman qiymətlərinin ucuzlaşmasına səbəb ola bilərmi?
Mövzu ilə bağlı Bakupost.az -a danışan iqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli bildirib ki, Azərbaycanda dərman preparatlarının qiyməti digər dərman istehsal olunmayan ölkələrlə müqayisədə qat-qat bahadır. Qonşu Gürcüstanda da dərman istehsalı yoxdur. Amma orada dərmanların qiyməti Azərbaycanla müqayisədə çox ucuzdur. Ümumiyyətlə, ölkədə dərman qiymətləri qonşu Türkiyə və
“Gəlir dəfələrlə çox olduğu üçün iri dərman şirkətləri ölkəyə daha çox bahalı dərman preparatları gətirməyə üstünlük verirlər. Halbuki dövlətin məqsədi keyfiyyətli dərmanların gətirilməsinə şərait yaratmaqdır. Bazar daha da liberallaşmalıdır ki, rəqabət mühiti yaransın. Dərman vasitələrinə əlavə dəyər vergisi qiymətləri daha da bahalaşdırır. İdxal edilən dərman preparatlarına görə ödənilən yüksək rüsum da vətəndaşların cibindən çıxır”.
Ekspert qeyd edib ki, Azərbaycana dərman idxal edən şirkətlər onu birbaşa istehsalçıdan aldıqları qiymətə rəsmiləşdirmirlər:
"İstehsalçıdan alınan dərman preparatını başqa ölkədə yaratdıqları şirkətin adına həmin ölkəyə ixrac edirlər. Oradan isə baha qiymətə sənədləşdirərək ölkəmizə idxal edirlər. Faktiki olaraq qanunvericilik də buna imkan verir. Burada hər hansı qanun pozuntusu olmadığından, şirkətlər bu yolla daha çox qazanc əldə edirlər. Ona görə də dərman şirkətlərini buna vadar edən səbəbləri aradan qaldırmaq lazımdır".
Natiq Cəfərlinin dediyinə görə, hazırkı qiymətlər Tarif Şurası tərəfindən tənzimlənmiş qiymətlərdir:
“Mən Tarif Şurası tərəfindən dərman qiymətlərinin tənzimlənməsini doğru saymıram. Bu əks-effekt yaradır, dərmanların xaricdən daha ucuz, keyfiyyətsiz gətirilib burada baha qiymətə satılmasına səbəb olur. İkinci səbəb isə gömrük rüsumlarıdır. Ölkə daxilində istehsalı olmasa da, bizdə dərmanlara da gömrük rüsumu tətbiq edilir. Dərmanlara 15 faizlik gömrük rüsumu, 18 faizlik ƏDV (Əlavə dəyər vergisi) var. Biz isə idxaldan asılı olan ölkəyik. Demək olar ki, dərman preparatlarının 94 faizini xarici ölkələrdən gətiririk. Bu özü də ciddi problemdir. Əgər dərmanlar xaricdən gətirilirsə, bu qədər yüksək gömrük rüsumu və ƏDV olmamalıdır”.
İqtisadçı ekspert Rəşad Həsənov bildirib ki, Azərbaycan özü dərman istehsal etmir. Daxili tələbatın 99,6 faizini idxal hesabına ödəyir. Bu da dərmanların istehlakçılara çatırılmasında əlavə xərclər yaradır. Nəqliyyat xərcləri də kifayət qədər xərc yükü formalaşdırır:
“Bu xərclər Azərbaycanda tətbiq olunan vergi sistemi ilə əlaqəlidir. İndiki şərtlər daxilində yeganə tutarlı əsaslandırma, dərman təchizatı bazarında təməküzləşmiş iqtisadi mövqeyə malik şirkətlərin iştırakçılığı məsələsidir. Bu, bazarda təklifin limitləndirilməsinə, kartel sözləşmələrinə, qiymətlərin diktə edilməsinə, optimallaşma istiqamətində imkanları formalaşdıran fəaliyyət mühitinin pozulmasına gətirib çıxarır. Bazardakı inhisarçılıq faktiki olaraq qiymətlərin bu qədər kəskin fərqlənməsinə səbəb olur. Hesab edirəm ki, bazarda 99,6 faizlik asılılıq varsa, vergi güzəştləri tətbiq olunmalıdır”.

Bir ay ərzində on kiloqram arıqlamaq pəhriz və idman salonlarını yormadan tamamilə mümkündür.Foodinfo.az xəbər verir ki, diyetoloq Alexander Yakovlev maraqlı qida birləşmələrinin reseptini təqdim edib.
Yulaf - 5 yemək qaşığı
Su - 5 yemək qaşığı
Süd - 1 yemək qaşığı
Bal - 1 çay qaşığı;
Fındıq - 5 əzilmiş qoz-fındıq.
Yulafın üzərinə soyuq su tökün və səhər qalan inqrediyentləri əlavə edin. Hərtərəfli qarışdırın və yavaş-yavaş yeyin. Növbəti yemək üç saatdan gec olmayaraq olmalıdır.

İçdiyimiz sular nə dərəcədə keyfiyyətlidir, su alarkən nələrə diqqət etməliyik?

“Su - həyatdır” – deyirlər. Təəssüf ki, bəzən əksi də mümkün olur. Hər gün bəh-bəh ilə içdiyimiz suların çoxunun əslində bizə nə qədər zərər vurduğundan, həyatımızı təhlükəyə atdığından bixəbərik. Müxtəlif vaxtlarda və müxtəlif təşkilatlar tərəfindən aparılan ekspertizaların nəticələri mətbuatda yayılır və iddia olunur ki, bu gün satışda olan içməli sulardan bir çoxunun tərkibi heç də sağlıqlı deyil.

Elə istehlakçılardan da bu barədə tez-tez şikayətlər eşidirik. İnsanlar içdikləri suyun ağırlıq yaratdığını, ürəkbulanma verdiyini deyir. Buna görə də gün ərzində normadan az su içir, bəzən isə heç içmir, qaynadılmış suya üstünlük verirlər.

Qida təhlükəsizliyi Hərəkatının rəhbəri, sağlam qidalanma mütəxəssisi Məhsəti Hüseynova Pressklub.az-a bu barədə danışarkən deyib ki, bu gün mağazalarda satılan suların 70-80%-i içməyə yararlı deyil.

Müsahibimiz bildirib ki, orqanizmdə daxili orqanların funksiyasının düzgün şəkildə yerinə yetirilməsi, qəbul etdiyimiz qidalardakı toksik maddələrin tam şəkildə orqanizmdən xaric olunması üçün su qəbulu mütləqdir. Və hər bir orqanizmin qəbul edəcəyi müəyyən bir miqdar var. Normal çəkidirsə, kütlə indeksi hədsiz çox deyilsə, piylənmə yoxdursa, bu zaman bədən çəkisinə görə hər kiloya ya 30 ml su, ya da gün ərzində ortalama 8 stəkan su qəbul edilməlidir. Suyun keyfiyyəti isə ən önəmli faktorlardan biridir. Suyun tərkibində bir çox minerallar var ki, bu minerallar olmadıqda orqanizmdə mineral çatışmazlığı baş verir. Həmçinin suyun codluq səviyyəsi düzgün olmayanda müəyyən problemlər yaranır. Bundan əlavə, suyun PH ölçüsü ən əsas amillərdən hesab olunur.

Ekspert hesab edir ki, suyun keyfiyyətli olub-olmadığını ev şəraitində bilmək və dəqiq nəticə əldə etmək çətin məsələdir: “Çünki bu, laboratoriya analizləri əsasında müəyyən edilir. Buna baxmayaraq, suyu qəbul edərkən də onun keyfiyyətini hiss edə bilərik. Keyfiyyətli su 4-18 dərəcə arası temperaturda, xoşagələn, yüngül dadlı, rəngi isə parlaq və şəffaf olmalıdır. Mineral dəyəri də içilə biləcək qədər olmalıdır. Suyu içəndən sonra ağırlıq, şişkinlik, ürəkbulanma hiss olunursa, bu, həmin suyun keyfiyyətsiz olduğunun, yaxud da mineral dəyərinin orqanizm üçün yetərli olmadığının göstəricisidir”.

Müsahibimizin sözlərinə görə, şüşə butulkalarda saxlanan suların keyfiyyəti daha yaxşı qorunur. Plastik butulkadadırsa, onun istehsal prosesindən istehlak prosesinə qədər saxlanma temperaturuna riayət olunmalıdır. Su açıq havada, günəş şüaları altında saxlanılmamalıdır. Sərin yerdə, temperaturu müsbət 5 dərəcədən müsbət 20 dərəcəyədək olan yerdə saxlanılmalıdır: “Plastikin tərkibindəki “Bisfenol A” maddəsi hava isti olanda, temperatur yüksək olanda suya daha sürətlə keçir və bu suyu qəbul etdikdə həmin maddə orqanizmdə xərçəng riskinə, yuxarı tənəffüs yollarının xəstəliklərinin yaranmasına, endokrin sisteminin funksiyasının pozulmasına səbəb olur. Ümumiyyətlə, hamilələrə, azyaşlılara, həssas qrupdan olan şəxslərə, xroniki xəstəliyi olan insanlara, yaşlılara plastik qabda olan istənilən məhsuldan istifadə etmək tövsiyə olunmur”.

Həmsöhbətimiz deyib ki, içməli suyun PH səviyyəsi daha çox 7.2 və 8.5 arasında olmalıdır. Bu, heç bir sağlamlıq problemi olmayanlar üçün lazımlı miqdardır. Suda PH səviyyəsi düzgün deyilsə, bu zaman mədə turşuluğu daha çox olur. Və qəbul edilən həmin su zamanla mədədə qastrit, xora və digər xəstəliklərin yaranmasına gətirib çıxarır. Bundan əlavə, suların qablaşmasının düzgün həyata keçirilməsi, istehsalçı şirkət və suyun tərkibi, İSO (idarəetmə sisteminin, istehsal prosesinin, xidmətin və ya sənədləşdirmə prosedurunun standartlaşdırma və keyfiyyət təminatı üçün bütün tələblərə malik olduğunun təsdiqlənməsi-red.) sertifikatlarının olub-olmaması, sertifikatın nömrəsi haqqında məlumatlar göstərilməlidir.

Mütəxəssis son aylarda aidiyyəti dövlət qurumunun keçirdiyi yoxlamaların nəticəsi barədə də danışıb. Deyir ki, yoxlamalar keçirilən 22 müəssisədən 18-də qanunvericiliyin tələblərinin pozulması halları aşkarlanıb: “Bu da o deməkdir ki, əhaliyə satılan sular ya mərkəzləşdirilmiş su sistemindən gələn sulardır, ya da artezian sularının qablaşdırılması hallarında verirlər ki, bu da hər zaman düzgün prosedurdan keçmir. Bundan əlavə, bəzi suların üzərinə yalandan müalicəvi olduğu yazılır. Bu da qanunvericiliklə qadağan olunub. Təəssüf ki, bu cür nöqsanlara mağazalarda satılan sularda rast gəlinib”.

Günay Elşən
pressklub

Çox yüksək qan təzyiqi sağlamlığınız üçün təhlükəli ola bilər. Foodinfo.az Rbc.ua-ya istinadən xəbər verir ki, hipertoniyanın əsas səbəblərindən biri duz istehlakıdır, lakin qan təzyiqinə faydalı təsir göstərən qidalar var.Həddindən artıq yüksək qan təzyiqi infarkt, insult, anevrizma və digər tibbi təcili vəziyyətlərin riskini artırır.Düzgün qidalanma ilə özünüzə kömək edə bilərsiniz. Ürək-sağlam pəhriz yemək qan təzyiqini aşağı salmağa kömək edə bilər.Səhər yeməyi üçün mütəxəssislər sadə, lakin dadlı üç tərkibli yeməyi məsləhət görürlər. Yulaf, qatıq və giləmeyvə bir qabda birləşdirsəniz və səhərə qədər saxlasanız, bu, yalnız doyurucu və dadlı deyil, həm də təzyiqin aşağı düşməsinə səbəb ola bilər. Hər üç komponent qan təzyiqini aşağı salan xüsusiyyətlərə malikdir.

Bəzi məhsulların bir-biri ilə birləşməyə meylli olmadığını bilirik. Belnovosti.by xəbər verir ki, süd bunların içində ən təhlükəlisi sayılır. Mütəxəssislərin fikrincə, uyğun olmayan şeyləri birləşdirən qastronomik təcrübələrdən ən yaxşı şəkildə qaçınmaq olar.Məsələn, dəniz məhsullarını qaymaqlı sousla birləşdirmək çox tövsiyə edilmir, çünki bu, mədədə ağırlığa səbəb ola bilər. Bu, bədənin eyni vaxtda istehlak edilən iki fərqli proteini həzm etməsinin asan olmaması ilə əlaqədardır;Banan və qovun orqanizmdə südün ən təhlükəli rəqibləri hesab olunur. Yaz aylarında bunu nəzərə almağa dəyər.Bundan əlavə, mütəxəssislər süd məhsullarını meyvə və giləmeyvə ilə heç bir formada birləşdirməyi məsləhət görmürlər.Heç kimə sirr deyil ki, yaşıl çay dünyanın ən qiymətli təbii antioksidantları siyahısına daxildir. Ancaq süd dəmlənmiş çayla birləşdirildikdə, sonuncunun qiymətli xüsusiyyətləri çox zəifləyir. Bundan əlavə, bu birləşmə qan damarlarının genişlənməsinə səbəb olur, bu da onların vəziyyətinə mənfi təsir göstərir.

Avropanın geniş yayılmış marketlər şəbəkəsi olan Almaniyanın Lidl mağazaları, Macarıstan istehsalçısı "Felföldi Édességgyártó Kft."nin "MisterChoc Şokoladlı Peçenyelər" adlı məhsulunu geri yığmağa qərar verib.

Mia.az-ın məlumatına görə, bu qərar şokoladlı peçenyelərin istehlakı zamanı ağız və dildə yanma, qıcıqlanma və yara yaratdığına dair şikayətlərdən sonra qəbul edilib. Bu səbəbdən şirkət istehlakçılara sağlamlıq riski yarada bilən bu məhsulu yeməməyi tövsiyə edib.

Qeyd edək ki, "MisterChoc" – bol şokoladla örtülmüş duzlu peçenyelərdən ibarətdir. Doğrudur, "Lidl market"ləri müştərilərə bu məhsulu təqdim etdikləri halda, ödəniş qəbzi tələb etmədən geri qaytarma və pulun geri ödənilməsi imkanını dərhal təmin edir: "Üstəlik, şirkətin özü,xəbərdarlıq yayaraq, sağlamlıq riski yaradan məhsulu istehlak edənlərdən mağazaya dərhal müraciət etməyi tövsiyə edir".

Bildirək ki, "Lidl marketlər"i Avropa ölkəıləri daxil olmaqla, 32 ölkədə geniş ticarət şəbəkəsinə malikdir. Şəbəkə hər gün milyonlarla müştəriyə xidmət göstərir: "Şirkət müştərilərinin sağlamlığını ön planda tutduğunu daim üstün tutduğunu qabardır..."

Xəbərdə o da qeyd olunur ki, bu hadisə son aylarda Avropada geri çağırılan təhlükəli məhsullar dalğasına yeni bir nümunədir: "Təhlükəli ərzaqların geri çağırılması ilə bağlı Avropa İttifaqı daxilində daha sıx nəzarət və yeni qaydaların tətbiqi gözlənilir...".