Dərman vasitələrinin idxalı ilə məşğul olan hüquqi və fiziki şəxslərə xəbərdarlıq edilib.

Bu barədə Səhiyyə Nazirliyi Analitik Ekspertiza Mərkəzi məlumat yayıb.

Bildirilib ki, “Dərman vasitələri haqqında” Qanuna edilən 14 iyul 2023-cü il tarixli dəyişikliklərə əsasən, dərman vasitələrinin Azərbaycana idxalına icazənin verilməsindən imtina halları müyyən edilib.

Qanunun 9-1.16.2-ci maddəsinə görə, bu hallardan biri, idxal olunan dərman vasitələri (dövlət qeydiyyatı məqsədilə idxal edilən, sərgidə nümayiş etdirilmək üçün nəzərdə tutulan, nadir hallarda rast gəlinən və spesifik müalicə tələb edən xəstəliklərin müalicəsi üçün nəzərdə tutulan dərman vasitələri istisna olmaqla) dövlət reyestrinə daxil edilmədikdə və ya dərman vasitələrinin idxalına icazə verilənədək dövlət qeydiyyatının qüvvədə olma müddəti bitdikdə dərman vasitələrinin idxalına icazənin verilməsindən imtina qərarının qəbul edilməsidir.

Yəni, idxala icazə verilən günə ölkəyə idxal olunan dərman vasitəsinin dövlət reyestrində olması zəruridir. Bu o deməkdir ki, AEM tərəfindən idxala icazə məktubu verilən günə qeydiyyat vəsiqəsi qüvvədə olmalıdır. Əks halda idxala icazə verilməyəcək.

Azərbaycanda son illər tibb sahəsinin inkişafında yeni addımlar atıldı. Məsələn, bir neçə qurum yaradıldı. İcbari tibbi sığorta vasitəsilə vətəndaşlara göstərilən ödənişsiz səhiyyə xidmətləri genişləndirildi. Lakin yenə də vətəndaşlarımız, xüsusilə, bəzi imkanlı şəxslər və məmurlar səhhətlərindəki narahatlığa görə müalicə üçün Avropa ölkələrinə üz tuturlar.

Bəs səbəblər nədir və ölkəmizin tibb xidmətinə güvənsizlik psixologiyası nədən qaynaqlanır?

Tibb elmləri doktoru, professor Adil Qeybulla mövzu ilə bağlı Bizim.Media-ya bu fikirləri bölüşüb:

“Yaxşı olardı ki, bizim məmurlar və ya bir az imkanlı olan vətəndaşlarımız səhiyyəmizə güvənsinlər. Azərbaycanda müalicə üçün xaricə üz tutanların sayı həddən ziyadə çoxdur. Düzdür, bu, bütün dünyada var. Hətta Almaniya, İngiltərə kimi ölkələrdə də bu tendensiya mövcuddur. Ancaq bütövlükdə bizdə bu nisbət daha çoxdur və gözə çarpır”.

O qeyd edib ki, milli səhiyyəyə güvənin olmamasının mentalitetə bağlı səbəbləri də var:

“İnsafən demək lazımdır ki, Azərbaycanda yetərincə yaxşı mütəxəssislər var. Onlar Avropada, Amerikada, Türkiyədə yetişib gəlmiş şəxslərdir. Sadəcə olaraq səhiyyənin təşkili işində qüsurlar var. Ürək və beyin əməliyyatları Azərbaycanda uğurla icra edilir. Amma bu işin effektiv formada təşkilində problemlər müşahidə edirik. Dəfələrlə dilə gətiririk ki, xaricə üz tutanların sayı az olsun.

Məmurlar səhiyyəmizə güvənməlidirlər ki, nümunə olsunlar. Əslində, bu cür nümunələr var, amma daha da kütləviləşməsi üçün milli səhiyyəmizə etibar etməli və dəyər verməliyik ki, reputasiyasını qaldıraq. Bu, həm məmurlara, həm imkanlı vətəndaşlara, həm də bütövlükdə xalqımıza aiddir”.

Sağlamlığımız və rifahımız əsasən nə yediyimizlə müəyyən edilir. Bu deyim mənasız deyil, çünki düzgün qidalanma təkcə fiziki deyil, həm də emosional harmoniya təmin edə bilər. Lakin, yediyimiz qidaların rənginə diqqət yetirməyə dəyər.TEREF Lent.az-a istinadən xəbər verir ki, qidanın rəngi orqanizmə təsir edə bilər.Qırmızı rəngQırmızı rəngli meyvə və tərəvəzlər təkcə gözəlliyi ilə gözü sevindirmir, həm də bədəni enerji ilə təmin edir, gücləndirir və cavanlaşmasına kömək edir. Tərkibindəki antioksidantlar sayəsində - erkən yaşlanma ilə aktiv mübarizə aparan maddələr - hüceyrələri zərərdən qoruyur.SarıSarı meyvə və tərəvəzlər maddələr mübadiləsini və həzmi yaxşılaşdırmağa kömək edir, sinir sisteminin işinə faydalı təsir göstərir. Nəticədə bu da əhval-ruhiyyəni və ümumi rifahı yaxşılaşdırmağa kömək edir. Onlar həmçinin sağlam dəri, saç və dırnaqları dəstəkləyən vitamin və minerallarla zəngindir.Narıncı rəngBu rəng qidalar stresslə mübarizə aparmağa kömək edir, əhval-ruhiyyəni yaxşılaşdırır və düzgün həzmdə mühüm rol oynayır.Yaşıl rəngUzun illərdir ki, bu rəng sağlamlıq və düzgün bəslənmə ilə əlaqələndirilir. Yaşıl rəngdə olan qidalar sağlamlığa faydalı təsir göstərir, çünki həzmi yaxşılaşdırır, stressin qarşısını alır, bizi güclə doldurur və sinir sistemimizin fəaliyyətinə müsbət təsir göstərir.Mavi və bənövşəyi rəngAclıq hissinə qalib gəlmək istəyirsinizsə, qəlyanaltı üçün bu qidaları seçin.

Bakının müxtəlif yerlərində bütün kosmetik vasitələrin bir manata satıldığı mağazalara rast gəlinir. Bir manatlıq kosmetik məhsullar hətta sosial şəbəkələrdə də reklam olunur.

Belə ucuz məhsulların keyfiyyəti ciddi suallar doğurur.

Ekspertlər hesab edirlər ki, bir manatlıq kosmetik vasitələrin tərkibində sağlamlıq üçün zərərli, hətta ciddi xəstəliklər yaradan kimyəvi maddələr ola bilər.

Daha ətraflı Baku TV-nin süjetində:

Koksaki kiçikyaşlı uşaqlarda özünü ağız ətrafında, ağzın içində, əllərdə və ayaqlarda büruzə verən bir virusdur. Mütəxəssislərin dediyinə görə, ona adətən 3-10 yaş arası uşaqlarda rast gəlinir.

Referans.az xəbər verir ki, həkim-pediatr Lalə Nurməmmədova deyib:

“Koksaki fekal-oral yolla yayılan virusdur. Xəstədə hərarət və halsızlıq, qusma, ishal, ən əsası da səpgilər ola bilər. Yay-yaz, payız aylarında daha çox və kiçik epidemiyalar şəklində yayılır. Virus daha çox bağça və ibtidai sinif yaşlı uşaqlarda özünü göstərir”.

Həkim-pediatr deyir ki, səpgilər təxminən 2-3 gün ərzində davam edir. Həmin müddət ərzində uşaqlar karantində olmalıdır. Bəzən bu xəstəlik suçiçəyi ilə qarışdırılır, ona görə də uşaqların hansı virusa yoluxduğunu müəyyənləşdirmək üçün həkim müayinəsi vacibdir.

“Koksaki suçiçəyi qədər çox ağır olmur. Bütün viruslarda olduğu kimi ağırlaşmış formada pnevmoniya, meningit ola bilər. Xəstəlik ağrılı və qaşıntılar çox olduqda dəstəkləyici tədbirlər görülməlidir. Antibiotik və ya antiviral dərmanlardan istifadə edilmir”, – deyə həkim-pediatr bildirib.

Həkim uşaqlar arasında Koksaki virusu olmasından təşvişə düşməməyi tövsiyə edir, çünki yoluxma epidemiya halında deyil. Əsas məsələ vaxtında həkimə müraciət etməkdir. Virus 3 gündən artıq davam edərsə, uşaq həkim nəzarəti altında olmalıdır, əks halda fəsadlar yarana bilər.

Britaniyanın “Daily Mail” nəşri Stenford Universitetinin alimlərinin süni intellektdən istifadə edərək apardıqları araşdırma haqqında məlumat yayıb. Təcrübə zamanı kişi və qadın beyinləri arasında əvvəllər məlum olmayan fərq aşkar edilib.

Moderator.az xarici mediaya istinadla xəbər verir ki, əsas fərqlər şüuraltı məlumatların emalı ilə məşğul olan beyin şəbəkəsində, öyrənmədə iştirak edən striatum və limbik şəbəkədə, eləcə də insanların mükafatlara reaksiyasında olduğu ortaya çıxıb.

Alimlər deyirlər ki, aparılan araşdırmaya görə kişilər qadınlardan daha yaxşı zarafat edirlər. Ancaq rasionallığa gəlincə, eksperiment əvvəllər mövcud olan fikirləri təkzib edib ki, bunlar da kişilərin imtiyazlarıdır. Məlum olub ki, kişilər riskli, qadınlar isə balanslı qərarlara meyllidirlər.

Eyni zamanda, araşdırma kişilərin daha yaxşı naviqasiya bacarıqlarına sahib olduğuna dair köhnə seksist stereotipi qismən təsdiqləyib. Kişi beyni məkan naviqasiya məlumatlarını daha sürətli emal edir.

Ancaq qadınlar daha yaxşı yaddaşa sahibdirlər. Üstəlik, qadınlar bütün yaddaş göstəricilərində kişiləri inamla qabaqlayırlar. Qadınların xarici dilləri daha asan öyrəndikləri iddiasına gəlincə, elm adamları beyin funksiyası ilə bağlı heç bir dəlil tapmayıblar. Ancaq qeyd olunub ki, bu, bir növ mədəni qəribəlik ola bilər.

Nəhayət, araşdırmalar göstərir ki, qadınlarda beyincikdən yuxarı olan beyin sahələri sağ və sol yarımkürələr arasında məlumatı daha yaxşı ötürür. Bu, qadınlara emosiyaları daha asan oxumağa və digər insanların niyyətlərini başa düşməyə kömək edir.

Ancaq kişilər beynin əks tərəfindəki beyincik və korteks arasında daha çox əlaqəyə malikdirlər. Buna görə də daha yaxşı hərəkət koordinasiyasına sahibdirlər.

Bəzi qidalar başağrısı və miqren üçün olduqca faydalıdır. Foodinfo.az xəbər verir ki, aşağıdakı məhsulları istifadə etməklə bu ağrıların azalması və ya dayanmasına kömək edə bilərsiniz. Avokado: Miqrenlə mübarizədə çox təsirli bir qidadır. Lutein və zeaksantin kimi antioksidantlarla zəngin olan avokado şiddətli baş ağrılarına faydalıdır.Əncir: İltihabı azaltmaqda və baş ağrılarını uzaqlaşdırmaqda təsirli olan əncirin tərkibində çoxlu miqdarda kalium var. Gün ərzində əncir yemək miqren ağrıları üçün çox əhəmiyyətlidir.Qızıl balıq: Tərkibində omeqa-3 yağ turşuları və B-2 vitamini olan qızılbalıq tez-tez baş ağrılarından əziyyət çəkənlər üçün möcüzəvi qidadır. O, həmçinin bədəndəki iltihabı azaldır və ağrıları aradan qaldırır.Şirin kartof: Dadlı olması ilə yanaşı, şiddətli miqren ağrıları ilə mübarizədə də mühüm rol oynayır. C vitamini ilə zəngin olan kartofun tərkibində B1 vitamini və kalium var. Baş ağrısından əziyyət çəkəndə şirin kartof yemək ağrıları azaldır və sakitləşdirir.Su: İçməli su qan dövranını artıra və qan damarlarını genişləndirməyə kömək edə bilər. Bu, baş ağrılarını aradan qaldırır. Çünki bəzi baş ağrıları daralmış qan damarlarından qaynaqlanır.Qarpız: Baş ağrısının ən böyük səbəblərindən biri susuzluqdur. Təzə tərəvəz və meyvələr, xüsusilə də yay meyvələri tərkibindəki su ilə gün ərzində baş verə biləcək baş ağrılarının qarşısını alır. Məsələn, ən məşhur yay meyvələrindən biri olan qarpızda həm su, həm də kalium və maqnezium kimi vacib minerallar var.Yerkökü və kərəviz: Su ehtiyacınızı qarşılayan qarpız, kök və kərəviz kimi qidaları qəbul etmək ağrılarınız üçün çox əhəmiyyətlidir. Susuzluq baş ağrılarının əsas səbəblərindən biridir. Bu zaman yerkökünü tez-tez yemək vacibdir.Qatıq: B vitamininin bir hissəsi olan riboflavin qatıqda çox miqdarda olur. Miqrenə qarşı qoruyucu təsiri olan riboflavin tərkibli qatıq, gününüzü ağrısız keçirmək üçün əhəmiyyətlidir.Kinoa: Siyahıdakı ən vacib qidalardan biridir. Tərkibində riboflavin, maqnezium və dəmir olan kinoa miqrenə qarşı olan qidalardandır.

Azərbaycanda son 1 ayda koronavirus infeksiyasına 514 yeni yoluxma faktı qeydə alınıb, 513 nəfər sağalıb.

Tribunainfo.az xəbər verir ki, bu barədə Nazirlər Kabineti yanında Operativ Qərargah məlumat yayıb.

Son ayda COVID-19-dan 28 nəfər vəfat edib.

Aktiv xəstə sayı 114-dir.

Qeyd edək ki, dekabr-yanvar ayı ərzində 325 nəfər koronavirusa yoluxmuş, 217 nəfər sağalmış, 21 nəfər isə COVİD-19-un qurbanı olmuşdu.

Ictimai rəydə sağlamlıqla bağlı bir sıra oturuşmuş fikirlər var ki, bunlardan da biri sağlamlıq üçün normal maddi təminatın vacibliyi düşüncəsidir. İnsanların bir çoxu hesab edir ki, sağlamlığın keşiyində dayanmaq üçün sadəcə iradə deyil, həm də böyük maddi vəsait lazımdır.

Maraqlıdır, maddi durumumuzla sağlamlığımız arasında əlaqə varmı? Həm yoxsul, həm də sağlam olmaq mümkündürmü?

Moderator.az-a açıqlama verən professor Adil Qeybulla mövzu ilə bağlı maraqlı fikirlər səsləndirib:

“Kasıblıq və varlılığın sağlamlığa elə bir aidiyyatı yoxdur. Əksinə, təcrübə göstərir ki, kasıb adamların içərisində sağlamlar daha çoxdur. Çünki onlar məcburən fiziki aktivliyə önəm verir. Onların qidalanması aşırı dərəcədə deyil. Kasıb insanlar bəzi imkanlı şəxslərin keçirdiyi zərərli həyat təzindən uzaqdırlar. Buna görə də son nəticədə onlar daha sağlam olur.
Sağlamlıq üçün brinci şərt sağlam qidalanmadır. Sağlam qidalanmaq üçün böyük vəsait lazım deyil. Bunun üçün ziyanlı şeylərdən, eləcə də yağda qızadılmış yeməklərdən, şəkərdən uzaq durmaq lazımdır. Hərəkəti artırmaq, zərərli vərdişlərə yol verməmək vacibdir.

Təəssüflər olsun ki, bizim insanlarımız buna diqqət etmir. Bu gün həddindən artıq qidalanma, zərərli vərdişlərin, oturaq həyat tərzinin artması, insanların hədsiz dərəcədə tənbəlləıməsi sağlamlığa ciddi ziyan vurur.

Bizim genefondla bağlı da bəzi problemlərimiz var. Qohumluq nigahları genefondu xeyli zədələyib. Azərbaycan irsi xəstəliklərin az qala endemik zonasına çevrilib. Bütün bunları normallaşdırmaq üçün çox ciddi proqrama ehtiyac var. Kütləvi idman, az qidalanmaq, qida rejiminə ciddi fikir vermək lazımdır. Bədənə daxil olan kalori ilə sərf olunan kalori arasında balans yaratmaq lazımdır. Zərərli vərdişlərdən uzaq durmaq lazımdır.

Düşünürəm ki, sağlamlıq məsələsində varlı-kasıb söhbəti yalnız spekulyasiyadır”.