Mütəxəssislər ağız və diş baxımının əhəmiyyətinə diqqət çəkir, ortaya çıxan problemlərin müxtəlif xəstəliklərə səbəb ola biləcəyini bildirirlər. Ağız və diş sağlamlığını pozan diş çürükləri, diş əti xəstəlikləri geniş yayılıb. Qidalanma keyfiyyəti gündəlik həyatımızda çox önəmlidir.

TEREF bildirir ki, News24.az mütəxəssislərin açıqlamalarına uyğun olaraq tez-tez yeyildikdə dişlərə zərər verə biləcək qidaları təqdim edir:

Şəkərli və yapışqanlı qidalar

Çipsi, çərəz kimi qidalar

Qəhvə və çasy

Qazlı içkilər

Tərkibi karbohidratlar olan qidalar

Hazır meyvə şirələri

Qurudulmuş meyvələr

Qara batbat qaragilə fəsiləsinə mənsub olub, 2 illik ot bitkisidir. Gövdəsinin uzunluğu 1 metrdir. Yarpaqları iri, boz-yaşıl rəngli, aşağı hissəsi yarıq, yuxarı hissəsi yumurta formasındadır. Yarpaqlarının saplağı həcmli, çiçəkləri bulaşıq sarı rəngdə dibçəyə oxşayır. Toxumu böyrəyi xatırladır.

Faydalarını təqdim edirik:

Bitki bütünlüklə xoşa gəlməyən bihuşedici qoxuya malikdir.

Bat-bat atropin, hiostiamin, skopalamin alkaloidləri ilə zəngindir. Bitkinin bütün hissələri, xüsusilə toxumu zəhərlidir. Qurudulduqda da öz zəhərli təsirini itirmir. Bitkinin toksiki təsiri o qədər də güclü deyil, xoşagəlməyən iyə malik olduğu üçün heyvanlar onu yeməkdən çəkinir.

Bütün iri yarpaqları və çətiri çiçəkləmə fazasından (iyul-sentyabr) payıza qədər toplanılır. Xammal yalnız quru havada toplanılmalıdır. Yarpaqları şeh olduqda, digər göbələk xəstəliklərində, həşəratlarla çirkləndikdə, tozcuq və çirkli havada toplamaq olmaz. Təkrar toplanılma 2 ildən sonra mümkündür. Bütün orqanları zəhərli olduğundan bitkini topladıqda oldquqca ehtiyatlı olmaq lazımdır. Toplanılan xammal açıq, lakin kölgəli, yaxşı ventiliyasiyalı naveslərdə, çardaxda 1-2 sm qalınlığında 5-7 gün və ya 40-45ОС temperaturda, quruducu şkafda qurudulmalıdır. Quru xammal olan yarpaqlarının çıxım faizi 16-18% olur.

Özünəməxsus kəskin iyli və güclü rütubətalıcıdır.

Xammalı B siyahısında saxlanılır. Yarpaqları quru yerdə kisələrdə saxlanılmalıdır. Saxlanılma müddəti 3 ildir.

Bütün orqanlarında tropan alkaloidləri vardır. Köklərində 0,15-0,18%, yarpaqlarında (0,04-0,16%) gövdəsində 0,02%, toxumlarında 0,10% alkaloidlər tapılmışdır. Alkaloidlərin əsasını hiosçiamin və skopolamin təşkil edir. Bundan başqa tərkibində - hiosçikipirin, tiosperin, hiospirezin adlı təbii qlükozidlər vardır. Toxumlarının tərkibində 34% piyli yağ tapılmışdır.

Spazmalotik, M-xolinoblakatr, analgetik və yerli keyləşdirici dərmanlar.

Bağırsağın, bronxların saya əzələlərini iflic edir, ödyolu, sidikyolu əzələlərini boşaldaraq spazmı aradan götürür. Vəzi şirəsinin ifrazını tormozlayaraq selik və mədə şirəsini azaldır.

Köklərindən hazırlanan yağ nevrologiya və nevritlərdə, yarpaqlarından hazırlanan “astmatol” və “astmatin” isə astma xəstəliyinin müalicəsində təyin edilir.

Titrimetrik metodla hiosçiamin alkaloidi 0,05%, nəmliyi 14%, ümumi kül 20%, 10% xlorid turşusunda həll olunmayan kül 10%, qaralmış hissəciklər 3%, digər hissəciklər 5%, 3 mm diametrində olan hissəciklər 8%, üzvi maddələr 1%, mineral maddələr isə 1% -dən çox deyildir. \\Saglamolun.Az

Dünyada insultların sayının artması iqlim dəyişikliyi ilə əlaqələndirilə bilər.

Qaynarinfo xəbər verir ki, bunu "Neurology" jurnalında dərc olunan araşdırma göstərib.

Alimlər 200-dən çox ölkə və ərazidən insanların 30 il ərzində toplanmış tibbi məlumatlarını təhlil ediblər. 2019-cu ildə temperaturla bağlı insultdan 521 min ölüm qeydə alınıb. Bunların əksəriyyəti normadan aşağı temperaturla bağlıdır (aşağı temperaturlar iqlim dəyişikliyi ilə müşayiət olunur). İstilik daha çox qanın laxtalanmasını, soyuq isə vazokonstriksiyanı təşviq edir. Hər iki amil insult riskini artırır.

Həmçinin suboptimal temperaturla bağlı insult nəticəsində 9,4 milyon əlillik halı qeydə alınıb. Regionlar arasında Mərkəzi Asiya, ölkələr arasında isə Şimali Makedoniya daha çox zərər çəkib.

Müəlliflər yüksək qan təzyiqi və yüksək xolesterin kimi insult üçün digər risk faktorlarını yox, hava şəraitini nəzərə alıblar. Tədqiqat iqlim dəyişikliyinin vuruşa səbəb olduğunu sübut etmir, lakin bir əlaqəni göstərir və daha çox araşdırmaya ehtiyac olduğunu vurğulayır.

"Gələcək tədqiqatlar, qalıq yanacaqların yanması, meşələrin qırılması və sənaye çirklənməsi də daxil olmaqla, iqlim dəyişikliyinin potensial səbəblərini aradan qaldıran effektiv sağlamlıq siyasətlərini tapmaqla təhlükəni azaltmağa yönəlməlidir", deyə müəlliflər bildirib.

Syerra-Leonedə sintetik kannabinoidlərdən və insan sümüklərindən hazırlanan "kuş" adlı narkotikə görə fövqəladə vəziyyət elan edilib.

TEREF publika.az-a istinadən xəbər verir ki, bu barədə xarici KİV məlumat verib.

Hətta yoxsul Afrika ölkəsinin standartlarına görə çox ucuzdur, lakin tez bir zamanda asılılıq yaradır.

Sierra Leonenin paytaxtı Fritaun küçələrində "kuş" aludəçilərini tapmaq asandır. Onlar zombi kimi məqsədsiz şəkildə sərgərdan gəzirlər, əyilib başlarını əyirlər. Onların bir çoxunda infeksiyalar səbəbindən əl və ayaqları şişib.

Sierra Leone prezidenti Julius Maada Bio xalqa televiziya ilə müraciətində narkotik asılılığı səbəbindən ölkənin üzləşdiyi ontoloji təhlükədən danışıb. O qeyd edib ki, "kuş" xüsusilə təhlükəlidir. Prezident vurğulayıb ki, bu dərmanın istifadəsi nəticəsində ölkədə ölüm halları sürətlə artıb. Eyni zamanda, Sierra Leonedə "kuş" istehlakçıları arasında ölüm hallarının sayı ilə bağlı rəsmi statistika yoxdur.

Fritaundakı adı açıqlanmayan həkim "BBC News"a bildirib ki, son aylarda şəhərdə narkotik asılılığından yüzlərlə ölüm qeydə alınıb. Daha 1865 nəfər "kuş"dan istifadə etdikdən sonra Sierra Leonedəki yeganə psixiatriya xəstəxanasına yerləşdirilib.

Səlahiyyətlilər deyirlər ki, "kuş" təxminən dörd il əvvəl Sierra Leonedə peyda olub.

"Kuş tramadol kimi daha bahalı dərmanları əvəz edərək yeni kral oldu", - yerli sakin Tayson Konte deyib.

Bir dozanın qiyməti təxminən beş leo, yəni cəmi 0,00043 Azərbaycan qəpiyidir. Bir narkoman gündə 40 dozaya qədər "kuş" tələb etsə də, hətta kasıb bir Afrika ölkəsi üçün də əlverişlidir.

"Kuş"un təsiri altında insanlar unikal transa düşürlər. Real dünya ilə əlaqə kəsilir, yatmamış halda hərəkət etmək olur.

Zibil yığan Məhəmməd "Agence France Presse" müxbirinə bildirib ki, bir doza "kuş"un təsiri maksimum bir saat davam edir. Sonra narkoman oyanır, yemək yeyir və növbəti dozanı qəbul edir. Günün çox hissəsi belə davam edir. Bir gün aludəçiyə 200 leona başa gəlir.

"Kuş"un əsasını tez-tez sintetik "k2" kannabinoidlər təşkil edir. Bundan əlavə, "kuş"un tərkibində Çindən və digər Asiya ölkələrindən Syerra-Leoneyə qaçaqmalçılıq yolu ilə gətirilən fentanil və tramadol opioidləri də ola bilər. Bəzi məlumatlara görə, aseton və ya formaldehid "kuş" ilə qarışdırılır. Bu ölüləri balzamlamaq və anatomik preparatları saxlamaq üçün istifadə edilən maddədir. Onun müəyyən bir miqdarı halüsinasiyalar yarada bilər.

"Kuş"un tərkibində olduğu barədə şayiələr yayılan ən ekzotik tərkib hissəsi qəbirlərdən çıxarılan insan sümükləridir.

Kolumbiya Universitetinin Mailman İctimai Sağlamlıq Məktəbinin alimləri müəyyən ediblər ki, yüksək məhsuldarlıq və hamiləlik qadınların sağlamlığına mənfi təsir göstərə və qocalmanı sürətləndirə bilər.

Tədqiqatın nəticələri Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) jurnalında dərc olunub.

Tədqiqatda 1735 gənc kişi və qadın iştirak edib. Tədqiqatçılar iştirakçıların epigenetik saatlarının vaxtını təhlil edərək onların bioloji qocalma prosesini izləyiblər. Epigenetik saat bir toxuma və ya orqanın bioloji yaşını təyin edə bilən bir sıra DNT markerləridir. Nəticələr göstərib ki, nə vaxtsa hamilə olan qadınların bioloji qocalması sürətlənir. Bu, yüksək məhsuldarlığa malik gənc iştirakçılarda xüsusilə aydın görünüb.

Hamiləlik və bioloji qocalma arasındakı əlaqə, sosial-iqtisadi vəziyyət və qeyri-sağlam vərdişlər kimi müxtəlif digər amillərə nəzarət edildikdən sonra da davam efib.

Qeyd olunub ki, uşaqları olan kişi subyektlərində epigenetik saatın sürətlənməsi müşahidə olunmayıb. Alimlərin fikrincə, bu, həm də qocalmanın hər hansı sosial-mədəni amillər və ya uşağa qulluq ehtiyacından çox, hamiləlik və ana südü ilə sürətləndirilə biləcəyini təsdiqləyir.

20 il əvvəl hipertoniya istisnasız yaşlı təbəqənin xəstəliyi hesab olunurdu, risk qrupu 40 yaşdan hesablanırdı.
“Medicina” xəbər verir ki, həkim Nadejda Podkorıtova hazırda 35% təzyiq xəstələrinin orta yaş qrupunu əhatə etdiyini deyib:
“Hipertoniya müntəzəm olaraq təzyiqin 135/90-ı keçməsidir. Bu zaman damar divarları daxildən təzyiqə məruz qalır, ürəyin işi yüklənir. Nəticədə böyrək, beyin, ürək və əsas orqanlar risk altında qalır.
50-60 yaşdan sonra hipertenziya riski müəyyən səbəblərdən artır. Orta yaşda təzyiqin səbəbi: piylənmə, duz, zərərli qidalanma, içki, irsiyyət və oturaq həyat tərzidir.
Son zamanlar 40 yaşa qədər kişi və qadınların təzyiq şikayəti ilə müraciətlərin sayı artıb.
Onlarda da yaşlılardakı kimi simptomlar görülür, amma cavan orqanizm təzyiq yüksəlməsinə hazır olmadığı üçün daha kəskin reaksiya verir.
Gənc yaşda hipertoniya hormonal dəyişikliklər, erkən klimaks, siqaret və daha çox stresdən olur.
Daha çox stress və təşviş fonunda təzyiq qalxır, erkən infarkt, insult və digər ürək-damar xəstəliklərinə səbəb olur. Buna görə də 50 yaşı gözləmədən, elə ilk təzyiq qalxması zamanı həkimə müraciət edin”.

Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi (AQTA) ölkəyə idxal olunan qida məhsullarına nəzarət tədbirlərini davam etdirir.

Tribunainfo.az AQTA-ya istinadən xəbər verir ki, tədbirlər çərçivəsində “Aznur” MMC-nin Belarus Respublikasından idxal etdiyi “Aqrokombinat Dzerjinskiy” MMC-nin istehsalı olan ümumi çəkisi 450 kq dondurulmuş bütöv toyuq məhsulundan Agentlik əməkdaşları tərəfindən nümunələr götürülərək Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun müvafiq laboratoriyasına təqdim edilib. Aparılan sınaq nəticəsinə əsasən nümunələrdə salmonella bakteriyası aşkarlanıb.

Faktla bağlı qanunvericiliyə uyğun olaraq təhlükəli məhsulun gömrük ərazisinin hüdudlarından kənara çıxarılması və ya məhv olunması barədə qərar qəbul edilib.

Nigeriyanın Sokoto əyalətində diqanozu bəlli olmayan xəstəlik səbəbindən 3 uşaq dünyasını dəyişib, 127-si isə xəstəxanaya yerləşdirilib.

İqtisadiyyat.az xəbər verir ki, bu barədə Nigeriyanın Sokoto əyalətinin qubernator müavini İdris Qobir məlumat verib.

Xəstəliyin səbəbini araşdırmaq üçün əraziyə ekspert qrupunun göndərildiyini qeyd edən Qobir, xəstəliyin yayılmasının qarşısını almaq üçün federal hökumətdən kömək istəyib.

Çay Azərbaycan mədəniyyətinin ayrılmaz hissəsidir. Ölkəmizdə adətən armudu stəkanda içilən bu içki süfrəyə şirniyyat, çərəz və limonla birlikdə verilir. Hətta susuzlayıb-susuzlamamasından asılı olmayaraq, qonaq qarşısına çay qoyulur. Bu, qonağa hörmətin əlaməti sayılır.

Bundan başqa, çay ürək sağlamlığı üçün faydalıdır. Bu içki bağırsaq sağlamlığını yaxşılaşdırır, insult riskini azaltmağa kömək edir, qan şəkərinin səviyyəsini aşağı salır.

Bəs mədəniyyətimizdə bu qədər mühüm yerə malik olan çay hər hansı ciddi xəstəliyə səbəb ola bilərmi?

Musavat.com xəbər verir ki, Türkiyənin məşhur həkimi Atilla Eroğlu çayın müxtəlif faydaları olduğu kimi bəzi zərərlərinin də olduğunu bildirib.

Həkimin sözlərinə görə, 85 dərəcədən yuxarı istehlak edilən çay həzm sistemində ciddi yanıqlara və hüceyrə dəyişikliklərinə səbəb olur.

Eroğlu xəbərdarlıq edib ki, çox isti içilən çay həzm sistemindəki baryeri yox edir və xərçəngə səbəb olur.

Buna görə də, mütəxəssislər istənilən isti içkinin 65 dərəcədən yuxarı temperaturda içilməməsini tövsiyə edirlər.