Dünyada baş verən bahalaşma təhsildən də yan keçməyib. Tələbələr üçün nəzərdə tutulmuş yataqxanaların qiyməti müxtəlif ölkələrdə fərqlidir.

Vətəndaşlarımızın üz tutduğu qonşu ölkələrin tələbə yataqxanaları ilə bağlı qısa araşdırma etdik.

Belə ki, ötən illərin statistikasına əsasən, Rusiyada bir tələbənin aylıq yataqxana xərci 730 rubl (20 manat) olub. Digər qonşu ölkə Gürcüstanda 150 lari (90 manat), İranda isə 400.000 rial (17 manat) olub. Günümüzdə isə bu rəqəmlər iki qat və ya daha yuxarıdır.

Azərbaycandan xaricə təhsil almağa gedən tələbələr xərclərini aşağı salmaq üçün universitet yataqxanasını seçməlidir, yoxsa kirayə ev tapmalıdır?

Mövzu ilə bağlı iqtisadçı-ekspert Asif İbrahimov Yenicag.az-a açıqlamasında bildirib ki, vətəndaşlarımızın təhsil almaq üçün seçdiyi ölkələr sırasında ilk yeri Türkiyə alır

“Həm maddiyat, həm də milli dəyərlər baxımından bənzərlik çox olduğu üçün uyğun ölkə Türkiyədir. Türkiyədə təhsil almaq üçün 6-7 min manat lazım deyil. Universitetlərin illik ödəniş fərqlərinə baxsaq, Türkiyədə təhsil haqlarının Azərbaycan dövlət universitetlərindən qat-qat aşağı olduğunu müşahidə edərik.

Valideynlər bir çox xərcləri nəzərə alaraq, Türkiyədə təhsili daha uyğun görür. Çünki Azərbaycanda universitetə qəbul imtahanını uğurla keçmək üçün repetitor hazırlıqları şərtdir.

Məktəb şagirdi universitetə qəbul olmaq üçün 9-10-cu sinifdən repetitor yanına və ya kurslara hazırlığa gedir. İki-üç il ərzində hazırlıqlara verdiyi pul və daha sonra universitetin illik ödənişi valideynə 6000-7000 manata başa gəlir. Türkiyədə təhsil üçün isə bu qədər xərc vacib deyil, yalnız attestatla tələbə adını qazanmaz olur.

Türkiyədə təhsil alan tələbələr yataqxanalarla təmin olunur. Bəzən yataqxana tələbələri qane etmədiyinə görə üç-dörd nəfər birlərəşək kirayə evə köçür. Qane olmamalarına səbəb isə “komfort” istəmələridir. Xərclərini qarşılamaq istəyən tələbələrə özlərinə uyğun bəzi yarımştat işlərdə çalışa da bilirlər”.

Nəsimi Ələsgərli

www.yenicag.az

Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat nazirinin müavini Cavid Qurbanov bildirib ki, vahid taksi xidmətinin yaradılması ilə bağlı sənəd var. Onun sözlərinə görə, bununla nazir məşğul olur: “Metro, avtobus, taksi vahid olsa, daha yaxşı olar”.

Vahid taksi sisteminin yaradılmasını hələ 2017-ci ildə Bakı Nəqliyyat Agentliyi (BNA) təklif etmişdi. Qurumdan bildirilmişdi ki, Bakıda taksilərlə bağlı pərakəndə vəziyyət mövcuddur və bu vəziyyəti düzəltmək üçün vahid taksi sistemi gərəkdir.

2020-ci ildə də BNA bununla bağlı bir konsepsiyanı təqdim etdi. Konsepsiyada vahid dispetçer mərkəzinin yaradılması, tarif sisteminin, kvotanın tətbiqi və sahibkarlıq fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı məsələlər öz əksini tapmışdı. Üstəlik, vahid tarif da təklif olunmuşdu.

“Taksilərə taksometrin qoyulması da vacibdir”

Milli Məclisin deputatı Azər Badamov “Turan”a bildirib ki, vahid taksi xidmətini yaratmaqdansa, bu xidmət üçün norma və tələblər müəyyənləşsə, daha yaxşı olar: “Çünki taksi xidməti kimi fəaliyyət göstərən avtomobillərə nəzarət olmadığından onların texniki vəziyyətinin normalara uyğun olub-olmadığını sürücüdən soruşan yoxdur. Ona görə də xoşagəlməz hallar taksi xidmətində çox baş verir”.

Onun sözlərinə görə, taksi sürən insanın sağlamlığı və avtomobilinin təmizliyinə riayət edilməsi ilə bağlı da normalar hazırlanmalıdır: “Həmçinin taksilərə taksometrin qoyulması da vacibdir”.

Deputat hesab edir ki, vahid taksi xidməti olsa, bu, rəqabət mühitinin davam etməsinə mənfi təsir göstərəcək.

“95 faizi qanunsuz sərnişindaşıma ilə məşğuldur”

Bakı Nəqliyyat Agentliyindən (BNA) isə “Turan”a bildirilib ki, Bakı şəhərində taksi kimi fəaliyyət göstərənlərin 95 faizi qanunsuz sərnişindaşıma ilə məşğuldur: “Onların heç biri taksi deyil. Taksilərlə bağlı Nazirlər Kabinetinin 73 saylı qərarla təsdiq olunmuş norma və qaydaları var. Həmin “taksilər” isə nə bu normalara uyğun gəlirlər, nə də fərqlənmə nişanını alıb fəaliyyət göstərirlər”.

“İşçi Masası” Həmkarlar İttifaqları Koalisiyasının baş koordinatoru Afiyəddin Məmmədov isə AzadlıqRadiosuna deyib ki, dövlətin bu formada özəl sektora müdaxiləsi doğru deyil: “Bu müdaxilə taksi sürücülərinin problemlərini həll etməyəcək, əksinə, daha böyük problemləri, o cümlədən korrupsiya mənbələri yaradacaq”.

“Bu isə qanunaziddir”

Afiyəddin Məmmədov dövlətin problemləri qanunla tənzimləməli olduğunu düşünür. Onun sözlərinə görə, şirkətlər sürücünü işə götürərkən onu fərdi sahibkar kimi qeydiyyatdan keçməyə məcbur edirlər və onlarla xidmət müqaviləsi bağlayırlar: “Bu isə qanunaziddir. Əmək Məcəlləsinin 7-ci maddəsinə əsasən, əgər görülən iş işəgötürənin əsas fəaliyyət sahəsinə aiddirsə, o zaman əmək fəaliyyətinin xidmət müqaviləsi ilə rəsmiləşdirilməsinə yol verilmir. Bu da o deməkdir ki, sərnişindaşıma ilə məşğul olan şirkət sürücülərlə əmək müqaviləsi bağlamalıdır”.

“Bu rəqabət fonunda da qiymətlər optimallaşır”

İqtisadçı Rəşad Həsənovun AzadlıqRadiosuna deməsinə görə isə, Azərbaycanda taksi xidməti çox azsaylı fəaliyyət sahələrindən biridir ki, nisbətən rəqabət var: “Bu rəqabət fonunda da qiymətlər optimallaşır. Bu da bugünkü şəraitdə alıcılıq gücü az olan Azərbaycan vətəndaşı üçün nisbətən uyğundur”.

Ekspert qeyd edib ki, həmin şərtlər aradan qaldırılsa, bu, son nəticədə xidmətin keyfiyyətinin aşağı düşməsinə gətirib çıxaracaq: “Çünki rəqabət olanda xidmətin keyfiyyəti artır. Belə bir şəraitdə hökumətin vahid taksi xidməti layihəsini icra etməklə prosesi öz nəzarətinə götürməsi və vahid təriflərə keçid son nəticədə həm xidmətlərin keyfiyyətinin aşağı düşməsinə gətirib çıxaracaq, həm də qiymətlərin əlçatanlığı zəifləyəcək”.

“Heç əhalini düşünmürlər?”

Taksi fəaliyyəti ilə məşğul olan və adının çəkilməsini istəməyən bir paytaxt sakini isə AzadlıqRadiosuna belə müzakirələrdən narahat olduğunu deyib: “Məmurlar indi də bizim qəpik-quruşa göz dikib? Bəs bu bahalıq vaxtı heç əhalini düşünmürlər?”.

Azərbaycanda növbəti dəfə məmur həbsləri həyata keçirilib. Bu dəfə Lənkəran İcra Hakimiyyətində. Xəbər verildiyi kimi, rayonun baş memarı və psixiatriya xəstəxanasının şöbə müdiri tutulub.

Baş Prokurorluğun Mətbuat Xidmətinin məlumatında bununla bağlı deyilir ki, Baş prokuror yanında Korrupsiyaya qarşı Mübarizə Baş İdarəsinə daxil olmuş vətəndaş müraciətləri əsasında həyata keçirilmiş təxirəsalınmaz əməliyyat-axtarış tədbirləri nəticəsində Lənkəran Rayon İcra Hakimiyyəti başçısı Aparatının Memarlıq və Tikinti şöbəsinin müdiri - baş memar Abdullayev Elgün Əzizulla oğlu və Lənkəran Şəhər Rayonlararası Psixiatriya xəstəxanasının şöbə müdiri Nuriyev Nəsrəddin Şahrza oğlu xidməti vəzifələrinin icrası ilə bağlı vətəndaşlardan rüşvət alarkən cinayət başında yaxalanıblar. İş üzrə toplanmış kifayət qədər sübutlar əsasında Cinayət Məcəlləsinin müvafiq maddələri ilə cinayət işləri başlanıb, Elgün Abdullayevə həmin Məcəllənin 311.3.2 (rüşvət alma-təkrar törədildikdə) maddəsi ilə ittiham elan edilməklə barəsində məhkəmənin qərarı ilə həbs qətimkan tədbiri, Nəsrəddin Nuriyevə isə 311.1 (rüşvət alma) və 313-cü maddələri (vəzifə saxtakarlığı) maddələri ilə ittiham elan edilməklə yaşının çox olmasını nəzərə almaqla barəsində məhkəmənin qərarı ilə ev dustaqlığı qismində əsas, vəzifədən kənarlaşdırma qismində əlavə qətimkan tədbiri seçilib.

Hazırda təqsirləndirilən şəxslərin eyni xarakterli əməllərindən zərər çəkən çoxsaylı vətəndaş müraciətlərində göstərilən digər xüsusatlar ətrafında əməliyyat-istintaq tədbirləri davam etdirilir.

“Qeyd edilən şəxslərin qanunazidd əməllərinə məruz qalmış vətəndaşlardan Baş Prokurorluğun ”961" Çağrı mərkəzinə, Baş prokuror yanında Korrupsiyaya qarşı Mübarizə Baş İdarəsinin “161-Qaynar xətt” əlaqə mərkəzinə, eləcə də sosial şəbəkələrdəki səhifələrinə müraciət etmələri xahiş olunur", - məlumatda qeyd olunub.

Bəllidir ki, son bir illər ərzində neçə-neçə məmur rüşvət və korrupsiya əməllərinə görə həbs edilib, yüksək cəzalar alıb. Lakin hələ ki, həbslər ölkədə məmurların korrupsiya iştahını elə azaltmayıb. Görəsən səbəb nədir: kadrların etibarsızlığı, maaş azlığı, yoxsa...

Millət vəkili Azər Badamov “Yeni Müsavat”a bildirdi ki, korrupsiyanın aradan qaldırılması və şəffaflığın təmin olunması rahat olmayan uzun bir prosesdir: “Ona görə də bir neçə gündə ölkədə korrupsiyanın kökünü kəsmək mümkün deyil. Hətta dünyanın inkişaf etmiş ölkələrində də müəyyən qədər korrupsiya var. Ona görə də belə qənaətə gəlmək olar ki, korrupsiyanın kökünü birdəfəlik kəsmək çətin məsələdir.

Amma dövlətimiz korrupsiyaya qarşı mübarizəsinin davamlı aparılmasında israrlıdır. Harada korrupsiya əməlləri müşahidə olunursa, o istiqamətdə operativ tədbirlər görülür. Çalışmalıyıq ki, korrupsiyanın səviyyəsi azalsın, minimuma ensin. Burada vəzifəli şəxsləri korrupsiyaya vadar edən kadrların etibarsızlığı, maaş azlığı və digər məsələlər deyil. Hesab edirəm ki, yeni şüur formalaşmalıdır. O şüur ki, insanlar vəzifəyə təyin olunanda əlavə pul qazanmaq üçün əyri yollara əl atmasın, xalqa xidmətlə şərəf duysun. Hesab edirəm ki, belə bir cəmiyyətin qurulmasına nail olacağıq. Ona görə də müvafiq orqanların korrupsiyaya qarşı mübarizəsini daha da ciddiləşdirməsinə ehtiyac olduğunu düşünürəm".

Hüquqşünas Əkrəm Həsənovun fikrincə, korrupsiya ilə məşğul olmayan məmurların sayı az olduğuna görə bir neçə məmurun həbs olunması kifayət deyil: “Korrupsiya əməllərinin hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən üzə çıxarılmasını gözləmək əbəsdir. İctimai nəzarət olmalıdır. Dövlət başçısı bununla bağlı dəfələrlə fikrini bildirib. Müəyyən mexanizmlər olmalıdır. Məmurların və onların ailə üzvlərinin gəlir və xərc bəyannamələri olmalıdır. Daşınmaz əmlak reyestri və hüquqi şəxslər reyestri tam açıq olmalıdır. Biz bilməliyik ki, məmurların hansı biznesi, əmlakları var. Yəni şəffaflıq olmalıdır. Şəffaflıq olmayan yerdə ictimai nəzarət necə ola bilər? Başqa mexanizmlər də-dövlət hesabına güzəştli kreditlər və s. şəffaf olmalıdır. Eyni zamanda, etiraf edək ki, məmurların maaşı o qədər də yüksək deyil, yəni səlahiyyətlərə mütənasib deyil. Korrupsiya ilə məşğul olan məmurlar sərt cəzalanmalıdır. Mən dəfələrlə demişəm ki, onlar ömürlük azadlıqdan məhrum edilməlidirlər”.

Nigar HƏSƏNLİ,
“Yeni Müsavat”

Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat nazirinin müavini Cavid Qurbanov bildirib ki, vahid taksi xidmətinin yaradılması ilə bağlı sənəd var. Onun sözlərinə görə, bununla nazir məşğul olur: “Metro, avtobus, taksi vahid olsa, daha yaxşı olar”.

Vahid taksi sisteminin yaradılmasını hələ 2017-ci ildə Bakı Nəqliyyat Agentliyi (BNA) təklif etmişdi. Qurumdan bildirilmişdi ki, Bakıda taksilərlə bağlı pərakəndə vəziyyət mövcuddur və bu vəziyyəti düzəltmək üçün vahid taksi sistemi gərəkdir.

2020-ci ildə də BNA bununla bağlı bir konsepsiyanı təqdim etdi. Konsepsiyada vahid dispetçer mərkəzinin yaradılması, tarif sisteminin, kvotanın tətbiqi və sahibkarlıq fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı məsələlər öz əksini tapmışdı. Üstəlik, vahid tarif da təklif olunmuşdu.

Taksilərə taksometrin qoyulması da vacibdir”
Milli Məclisin deputatı Azər Badamov “Turan”a bildirib ki, vahid taksi xidmətini yaratmaqdansa, bu xidmət üçün norma və tələblər müəyyənləşsə, daha yaxşı olar: “Çünki taksi xidməti kimi fəaliyyət göstərən avtomobillərə nəzarət olmadığından onların texniki vəziyyətinin normalara uyğun olub-olmadığını sürücüdən soruşan yoxdur. Ona görə də xoşagəlməz hallar taksi xidmətində çox baş verir”.

Onun sözlərinə görə, taksi sürən insanın sağlamlığı və avtomobilinin təmizliyinə riayət edilməsi ilə bağlı da normalar hazırlanmalıdır: “Həmçinin taksilərə taksometrin qoyulması da vacibdir”.

Deputat hesab edir ki, vahid taksi xidməti olsa, bu, rəqabət mühitinin davam etməsinə mənfi təsir göstərəcək.

“95 faizi qanunsuz sərnişindaşıma ilə məşğuldur”
Bakı Nəqliyyat Agentliyindən (BNA) isə “Turan”a bildirilib ki, Bakı şəhərində taksi kimi fəaliyyət göstərənlərin 95 faizi qanunsuz sərnişindaşıma ilə məşğuldur: “Onların heç biri taksi deyil. Taksilərlə bağlı Nazirlər Kabinetinin 73 saylı qərarla təsdiq olunmuş norma və qaydaları var. Həmin “taksilər” isə nə bu normalara uyğun gəlirlər, nə də fərqlənmə nişanını alıb fəaliyyət göstərirlər”.

“İşçi Masası” Həmkarlar İttifaqları Koalisiyasının baş koordinatoru Afiyəddin Məmmədov isə AzadlıqRadiosuna deyib ki, dövlətin bu formada özəl sektora müdaxiləsi doğru deyil: “Bu müdaxilə taksi sürücülərinin problemlərini həll etməyəcək, əksinə, daha böyük problemləri, o cümlədən korrupsiya mənbələri yaradacaq”.

“Bu isə qanunaziddir”
A.Məmmədov dövlətin problemləri qanunla tənzimləməli olduğunu düşünür. Onun sözlərinə görə, şirkətlər sürücünü işə götürərkən onu fərdi sahibkar kimi qeydiyyatdan keçməyə məcbur edirlər və onlarla xidmət müqaviləsi bağlayırlar: “Bu isə qanunaziddir. Əmək Məcəlləsinin 7-ci maddəsinə əsasən, əgər görülən iş işəgötürənin əsas fəaliyyət sahəsinə aiddirsə, o zaman əmək fəaliyyətinin xidmət müqaviləsi ilə rəsmiləşdirilməsinə yol verilmir. Bu da o deməkdir ki, sərnişindaşıma ilə məşğul olan şirkət sürücülərlə əmək müqaviləsi bağlamalıdır”.

“Bu rəqabət fonunda da qiymətlər optimallaşır”
İqtisadçı Rəşad Həsənovun AzadlıqRadiosuna deməsinə görə isə, Azərbaycanda taksi xidməti çox azsaylı fəaliyyət sahələrindən biridir ki, nisbətən rəqabət var: “Bu rəqabət fonunda da qiymətlər optimallaşır. Bu da bugünkü şəraitdə alıcılıq gücü az olan Azərbaycan vətəndaşı üçün nisbətən uyğundur”.

Ekspert qeyd edib ki, həmin şərtlər aradan qaldırılsa, bu, son nəticədə xidmətin keyfiyyətinin aşağı düşməsinə gətirib çıxaracaq: “Çünki rəqabət olanda xidmətin keyfiyyəti artır. Belə bir şəraitdə hökumətin vahid taksi xidməti layihəsini icra etməklə prosesi öz nəzarətinə götürməsi və vahid təriflərə keçid son nəticədə həm xidmətlərin keyfiyyətinin aşağı düşməsinə gətirib çıxaracaq, həm də qiymətlərin əlçatanlığı zəifləyəcək”.

“Heç əhalini düşünmürlər?”
Taksi fəaliyyəti ilə məşğul olan və adının çəkilməsini istəməyən bir paytaxt sakini isə AzadlıqRadiosuna belə müzakirələrdən narahat olduğunu deyib: “Məmurlar indi də bizim qəpik-quruşa göz dikib? Bəs bu bahalıq vaxtı heç əhalini düşünmürlər?”.

Azərbaycanda 674 adda peşədə (vəzifədə) qadınların əməyinə qoyulan qadağa ləğv edilir.

“Report” xəbər verir ki, bunu Milli Məclisin Əmək və sosial siyasət komitəsinin oktyabrın 7-də onlayn keçirilən iclasında komitə sədri Musa Quliyev deyib.

O, toplantının gündəliyinə 4 məsələnin daxil edildiyini söyləyib. M.Quliyev müzakirəyə çıxarılan “Əmək pensiyaları haqqında” qanunda dəyişiklik edilməsi barədə qanun layihəsində (ikinci oxunuş) təklif olunan dəyişikliklərin mahiyyətini açıqlayıb. O, dəyişikliklərin pensiya artımlarının vahid indeksasiya metodunun tətbiqinin genişləndirilməsi və müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən əmək pensiyaçılarına edilən maddi yardımın pensiyaya əlavə edilməsi istiqamətləri üzrə ətraflı izahat verib, həmçinin xüsusi şərtlərlə pensiya alan pensiyaçıların pensiyalarının indeksləşdirilməsi mexanizmlərinin tətbiqinin üstünlüklərinə toxunub.

M.Quliyev gündəliyin ikinci məsələsi olan Əmək Məcəlləsində dəyişiklik edilməsi haqqında qanun layihəsini (ikinci oxunuş) insan kapitalının inkişafı sahəsində ölkədə həyata keçirilən işlərin davamı kimi xarakterizə edib. Layihə işçilərin peşə hazırlığının səviyyəsinin yüksəldilməsi, yeni ixtisasa yiyələnməsi, habelə ixtisasının artırılması kimi məsələlərin hüquqi tənzimlənməsini nəzərdə tutur. Həmçinin dəyişikliklərə əsasən, işçilərin attestasiyası, ixtisarı kimi hallarda işçinin peşə hazırlığı səviyyəsinin yüksəldilməsinin, yeni ixtisasa yiyələnməsinin və ixtisasının artırılmasının nəticələri nəzərə alınır.

Gündəliyin üçüncü məsələsi olan Əmək Məcəlləsində dəyişiklik edilməsi haqqında qanun layihəsi (ikinci oxunuş) barədə məlumat verərkən M.Quliyev bildirib ki, bu dəyişikliklər Azərbaycanın gender bərabərliyi siyasətinə növbəti töhfədir. O, təklif olunan qanun layihəsinin qadınların əmək hüququnun daha da genişləndirilməsinə, qadınların daha çox əməkhaqqı ödənilən sahələrə çıxışına olan məhdudiyyətlərin azaldılmasına xidmət etməsindən danışıb. Qeyd olunub ki, Əmək Məcəlləsinə təklif olunan bu dəyişikliklər 674 adda peşədə (vəzifədə) qadınların əməyinə qoyulan qadağanı ləğv edir, yalnız hamilə və ya bir yaşınadək uşağı olan qadınlara 204 iş yeri və ya peşədə işləməyə məhdudiyyət qoyur.

M.Quliyev “Şəhid adının əbədiləşdirilməsi və şəhid ailələrinə edilən güzəştlər haqqında” qanunda dəyişiklik edilməsi barədə qanun layihəsi (ikinci oxunuş) ilə bağlı bildirib ki, sənəd Azərbaycan Prezidentinin “Dövlət icbari şəxsi sığortası sahəsində idarəetmənin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı bəzi tədbirlər haqqında” 18 may 2021-ci il tarixli Fərmanının icrasının təmin edilməsi ilə əlaqədar hazırlanıb. Qanunun 6-cı maddəsinə təklif edilən dəyişikliyə görə, şəhid ailələrinin maliyyə dəstəyinin mənbələri artırılıb.

Qanun layihələrinin müzakirələrində Əmək və sosial siyasət komitəsi sədrinin müavini Məlahət İbrahimqızı, komitə üzvləri Vüqar Bayramov, Arzu Nağıyev, Jalə Əliyeva, Aqil Məmmədov, Rauf Əliyev, Sevinc Hüseynova və Milli Məclis Aparatının Sosial qanunvericilik şöbəsinin müdiri Adil Vəliyev çıxış ediblər, fikirlərini səsləndiriblər.

Sonra gündəlikdəki 4 qanun layihəsinin hər biri Milli Məclisin plenar iclasına tövsiyə olunub.

Onlayn iclasda deputatlar Soltan Məmmədov, İlham Məmmədov və digər rəsmi şəxslər iştirak ediblər.

İqtisadçı ekspert: “Hazırda Azərbaycanda aclıqla bağlı hər hansı narahatlığa əsas yoxdur”
Rusiya-Ukrayna müharibəsi başlayandan sonra dünyanı ərzaq böhranı bürüyəcəyinə dair rəylər kifayət qədər ciddi hesablamalara əsaslanırdı. Həm bu mühribə, həm də dünyada baş verən digər siyasi-iqtisadi çalxalanmalar, dünyanın yenidən bölüşdürülməsi prosesi xeyli ölkəni artıq aclıq həddinə gətirib.

Beynəlxalq Valyuta Fondu (BVF) təcili şəkildə qida yardımı ilə bağlı maliyyə dəstəyi istəyə biləcəyi 48 ölkənin adını açıqlayıb.

Fondun rəhbəri Kristalina Georgiyeva bildirib ki, “ərzaq şoku pəncərəsi” üçün potensial namizədlər aşkar ediblər. Bunlar tədiyyə balansında ciddi problemlərlə üzləşən 48 ölkədir.

Siyahıda olan ölkələrdən heç də hamısı yeni alətdən istifadə edə bilməyəcək. 10-20 qədər əsasən Afrika ölkəsinin bu alətdən faydalanacağı gözlənilir. Digər ölkələrin Dünya Bankı kimi mənbələrə baş vuracağı BVF rəhbəri tərəfindən qeyd olunub.

Xatırladaq ki, daha əvvəl Fond il ərzində fəaliyyət göstərəcək “ərzaq şoku pəncərəsi” adlanan yeni aləti istifadəyə verib.

Ərzaq yardımına ehtiyacı ola biləcək ölkələr arasında Əfqanıstan, Pakistan, Tacikistan, Şri-Lanka, Ukrayna, Vyetnam və Tailand var.

Beləliklə, artıq dünyada qlobal aclığın başladığını hesab etmək olar. Dünyanın mövcud 200-ə yaxın dövlətinin dördə biri aclıqla üzləşibsə, ərzaq yardımı istəyirsə, deməli vəziyyət kifayət qədər kirtikdir. Çıxış yolu nədir? Yoxsa bu “dünyada insanların sayını azaltmaq” projesinin düşünülmüş bir elementidir?

İqtisadçı ekspert Eldəniz Əmirov “Yeni Müsavat”a bildirdi ki, hazırda Azərbaycanda aclıqla bağlı hər hansı narahatlığa əsas yoxdur: “Tədiyyə balansı kifayət qədər müsbətdir. Ötən illə müqayisədə göstəricilər qənaətbəxşdir. Dünyada ciddi problemlər var. Böhranlar bir çox ölkəyə ciddi təsir edəcək. Lakin hesab edirəm ki, qorxulu heç nə yoxdur. 2014-cü ildən başlayaraq verilən proqnozlar özünü doğrultsa idi, dünya iqtisadiyyatı alt-üst olmalı idi”.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Ticarət və İnkişaf üzrə Konfransı bildirib ki, mütəxəssislərin proqnozlarına görə, 2022-ci ildə qlobal iqtisadiyyatın artımı 2,5% olub, 2023-cü ildə isə bu temp 2,2%-ə qədər azalacaq. Gələn ilin sonuna qədər qlobal ÜDM-in artım tempi hələ də koronavirus pandemiyasından əvvəlkindən aşağı olacaq. İqtisadi geriləmə planetin bütün regionlarına təsir edəcək, lakin BMT-nin qurumu xüsusilə inkişaf etməkdə olan ölkələrdəki vəziyyətdən narahatdır. Proqnozlara görə, bu ölkələrdə artım templəri 3%-dən aşağı düşəcək və davamlı inkişaf üçün kifayət etməyəcək. Eyni zamanda Afrikanın aşağı gəlirli ölkələrinin demək olar ki, 60%-i artıq borc stressi və ya yüksək risk altındadır və qitə ölkələrinin 60%-dən çoxunun ərzaqla təmin olunması üçün xarici yardıma ehtiyacı var. Hazırda dünyanın 46 inkişaf etməkdə olan ölkəsi çoxsaylı iqtisadi sarsıntılara məruz qalır, daha 48 ölkə isə ciddi şoklara məruz qalır ki, bu da qlobal borc böhranı təhlükəsini artırır. Ticarət və İnkişaf üzrə Konfrans dünya ictimaiyyətini inkişafa yardımı artırmağa çağırır.

Bakıda keçirilən XII Beynəlxalq Taxıl Ticarət Konfransı çərçivəsində “Report”a açıqlama verən İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Xidmətinin rəisi Məmməd Abbasbəyli bildirib ki, Azərbaycan özünü istehsalı ilə təmin etmək üçün geniş imkanlara malik ölkə deyil: “Məhz bu səbəbdən də dövlətin qarşısında duran vacib məsələlərdən biri daha rəqabətqabiliyyətli sahələri müəyyənləşdirmək və əsasən diqqəti həmin sahələrə yönəltməkdir. Biz olduqca çətin bir dövrdə yaşayırıq. Zəmanəmizdə çox sayda həm klimatik, həm də geosiyasi çağırışlar mövcuddur. Biz elə bir yolayrıcına gəlib çatmışıq ki, artıq qloballaşma, yoxsa fərdiləşmə istiqamətində hərəkət edəcəyimizə qərar verməliyik. Hər birimiz anlayırıq ki, belə bir vəziyyətdə əsas diqqəti ölkələrimizin ərzaq təhlükəsizliyinə yönəltməliyik”, - xidmət rəhbəri vurğulayıb.

M.Abbasbəylinin sözlərinə görə, Azərbaycan üçün hazırda taxıl istehsalına görə dünya liderləri olan Rusiya, Ukrayna, Rumıniya, Fransa, Kanada və digər ölkələrlə rəqabət aparmaq olduqca çətindir: “Dövlətimiz üçün hazırda ən doğru siyasət bu məhsulun idxalı və ixracı arasındakı düzgün nisbəti müəyyənləşdirməkdir. Bu istiqamətdə son zamanlar ciddi işlər görülüb. Həm texniki, həm də qida məqsədli taxılın ölkəmizdə mümkün həcmdə geniş istehsalı təmin olunub. Lakin bu, ölkənin taxıla olan ehtiyacını tam ödəmir. Sonuncu hədəfə çatmaq üçün biz yerli sahibkarlarla da olduqca məhsuldar işləyirik. Biz onları ölkənin ərzaq təhlükəsizliyini təmin etmələri üçün hər cür dəstəkləyirik”, - M.Abbasbəyli bəyan edib.

O, həmçinin Azərbaycanın əsasən Rusiya, qismən də Qazaxıstandan taxıl idxal etdiyini, son zamanlarda isə ölkədaxili bazarda Qazaxıstan taxılının öz payını artırdığını qeyd edib.

Nigar HƏSƏNLİ,
“Yeni Müsavat”