Nikaha daxil olmaq istəyən tərəflərin tibbi müayinədən keçmələri barədə arayış elektron formada tərtib olunaraq, tibb müəssisəsi tərəfindən Səhiyyə Nazirliyinə, Səhiyyə Nazirliyindən isə Ədliyyə Nazirliyinin müvafiq informasiya sisteminə ötürüləcək.

Bu, Milli Məclisin bu gün keçirilən iclasında müzakirəyə çıxarılmış Ailə Məcəlləsinə təklif olunan dəyişiklikdə əksini tapıb. Layihəyə əsasən, nikahın ləğvi, etibarsız sayılması barədə məhkəmə qətnaməsindən çıxarış dərhal “Elektron məhkəmə” informasiya sistemi vasitəsi ilə Ədliyyə Nazirliyinin müvafiq informasiya sisteminə ötürüləcək.

Ümumiyyətlə, öncəki illərlə müqayisədə son illər rəsmi nikaha daxil olanların sayında azalma var.

Maraqlıdır, nikahı stimullaşdırmaq üçün hansı addımlar atılmalıdır?

TEREF.AZ-ın məlumatına görə, Cebhe.info-ya açıqlamasında sosioloq Lalə Mehralı bildirib ki, gənclər arasında evlənməyə maraq azalır:

"Əvvəlcə buna cavab tapmaq lazımdır ki, gənclər niyə evlənmək istəmir? Xüsusilə, karyera qurmaq adı ilə irəli yaşlara qədər evlənməməyə çalışırlar. Karyera qurmaq yaxşıdır, həm ölkənin gələcəyi, həm gənclərin savadlılığı, həm də iqtisadi cəhətdən tamamilə asılı olmamaları baxımdan alqışlanası addımdır.

Amma ailə qurmaqla karyera qurmağı eyni anda etmək olar. Biri digərinə mane olmamalıdır. Təəssüf ki, bəzi mental dəyərlərə görə, ailə qurandan sonra qızların karyera məsələsi ikinci plana atılır. Bundan əlavə, rəsmi nikah bağlamadan evlənən insanlar da var. Gənclərin nikaha marağının azalması özünü statistikada göstərir".

Onun sözlərinə görə, əvvəlcə genefondun artırılmasında gənclərdə maraq yaradılmalıdır:

"Uşaqpulu" verilmir, xüsusi imtiyazlar yoxdur, ailə quran gənclər evsizdir. Yəni, onlara bu kimi məsələlərdə stimul lazımdır. Yeni ailə quranlara güzəştli şərtlərlə ev təşkil etmək, doğulan uşaqlara görə "uşaqpulu"nu bərpa etmək lazımdır.

Mexanizm hazırlansa, stimullaşdırıcı çox təklif vermək olar. Biz narahatıq, amma hökumət bundan narahat deyil. Əgər narahat olsa, genefondun təhlükədə olduğunu bilsə, hökumətdən bir tərpəniş, cəhd hiss edərdik. Amma biz bunu görmürük, hiss etmirik. Yenə də özümüz deyirik, özümüz yazırıq, özümüz oxuyuruq".

Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi aprelin 4-də orta aylıq pensiyanın beynəlxalq dollar ifadəsində MDB, Gürcüstan və Ukrayna üzrə müqayisəli sıralamasında Azərbaycanın 2-ci yerdən 1-ə yüksəldiyini açıqlayıb. Bu, “sosial islahatlar nəticəsində pensiyalarda artım dinamikasının nəticəsi” kimi qiymətləndirib: “Eyni zamanda, ölkəmiz minimum və orta aylıq pensiya göstəricilərinin Alıcılıq Qabiliyyəti Pariteti (AQP) əsasında hesablanmış dollar ifadəsində həmin sıralamada ilk yeri tutmaqda davam edir”.


Nazirliyin təqdim etdiyi cədvələ əsasən, Azərbaycanda minimum pensiya 165, orta pensiya isə 249 dollardır. Alıcılıq qabiliyyətinə görə isə bu məbləğ, müvafiq olaraq, 424 və 663 dollar təşkil edir.

Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü Aydın Hüseynov “Turan”a məsələni şərh edərkən bildirib ki, nazirlik həmin göstəricini yayıbsa, deməli, rəsmi statistikaya müraciət edir: “Həm də MDB məkanında digər ölkələrlə müqayisədə bizdə alıcılıq qabiliyyəti yüksəkdir”.

Deputat əlavə edib ki, Azərbaycan dövləti sosialyönümlü siyasət həyata keçirir: “Büdcəmiz artdıqca təqaüdlər, maaşlar artır. Hesab edirəm ki, bu ilin özündə də yeni bir sosial paketinin şahidi olacağıq. Büdcəmiz artdıqca biz xüsusilə pensiya və təqaüdlərin, sosial müavinətlərin, əmək haqlarının artırılması ilə bağlı cənab prezidentin sərəncamlarının şahidi oluruq”.

İqtisadçı Qubad İbadoğlu isə AzadlıqRadiosuna bildirib ki, alıcılıq qabiliyyəti deyəndə pensiyaçının aldığı təqaüdün nə qədər mal və xidmətlər əldə etməyə imkan yaratması nəzərdə tutulur: “Azərbaycanda hazırda minimum pensiya 165 dollardır və bu pensiya ilə o, Avropada yaşaya bilməz. Amma Azərbaycanda bu 165 dollara minimum səviyyədə olsa da, müəyyən məhsulları əldə edə bilər. O baxımından Azərbaycandakı pensiyanın alıcılıq qabiliyyətini həmin məbləğlə Avropadakı alıcılıq qabiliyyəti ilə müqayisə edəndə Azərbaycanda bu göstərici yüksək olur. Çünki Azərbaycandakı məhsul və xidmətlərin qiymətləri Avropadakı ilə müqayisədə aşağıdır”.

O hesab edir ki, bu yanaşma qüsurludur, çünki AQP əsasında Dünya Bankı Ümumi Daxili Məhsulu (ÜDM) hesablayır: “Bu, ÜDM-nin real həcmini müqayisə etməyə imkan yaradır. ÜDM bütün növ əmtəə xidmətlərdən, həm istehlakdan, həm istehsaldan formalaşır. Amma pensiyaçının istehsalla nə əlaqəsi var? Bizim pensiyaçının xərcləri arasında yalnız istehlak təyinatlı məhsullardır. Bu, əsas ərzaq məhsullarıdır, kommunal xidmətlərdir”.

İbadoğlunun sözlərinə görə, pensiyaçılar üçün ən doğru olan minimum və orta pensiya ilə yanaşı, median pensiya məbləğinin hesablanmasıdır: “Çünki Azərbaycanda kiçik bir qrup pensiyaçıların pensiyası çox yüksəkdir. Əksəriyyətinin pensiyası isə minimum pensiyaya yaxın bir məbləğdədir. Ona görə də Azərbaycanda orta pensiya yüksək alınır. Median pensiya o deməkdir ki, pensiyaçıların yarısı bu məbləğdən aşağı, yarısı isə yuxarı pensiya alır. Həmin məbləği isə Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi hesablamalıdır. Onda biz daha doğru rəqəmləri görə bilərik”.

İqtisadçının fikrincə, Azərbaycandakı median pensiya məbləği hesablansa və dollara çevrilsə, məlum olacaq ki, Azərbaycan MDB-də ən aşağı yerlərə düşür: “Həmçinin Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinə təklif edirəm ki, pensiyaların minimum dəyərini də gerçək qiymətlər əsasında hesablasın. Ümumiyyətlə, pensiyaçılar üçün ayrıca bir inflyasiya səbəti yaradılmalıdır”.

Bu gün Azərbaycanda təxminən 260-270 ömürlük, 20-30 il cəza çəkən ömürlük məhbuslar var.
Ömürlük Məhbusların Müdafiə Komitəsinin rəhbəri Akif Nağı Qaynarinfo-ya açıqlamasında bildirib ki, “ömürlük”lərin arasında müxtəlif səbəblərdən həbs olunan şəxslər yer alıb:

“Amma biz Müdafiə Komitəsi olaraq onların hamısını müdafiə etmirik. Biz 25-30 nəfərə qədər şəxsi müdafiə edirik ki, onlar da bir neçə qrupa ayrılır. Məsələn, Qarabağ partizanı Məmməd Məmmədov 2003-cü ildə həbs olunub. 20 ildir ki, həbsdədir. Digər nümunəyı nəzər salaq. “OMON”çular – Elçin Əmiraslnov, Səfa Poladov, Arif Kazımov 1996-cı ildən həbs həyatı yaşayırlar. Onların dövlət qarşısında xidmətləri olub və əfv edilə bilərlər. Hesab edirik ki, 1998-cü ildə güllələnmə hökmündən ömürlük həbsə keçənlərin bir qismi əfv olunması mümkündür.
Dördüncü kateqoriya 30 ildən artıq həbsdə olan Əli Quliyev və digərləri daxildir. Beşinci kateqoriya ləğv edilmiş MTN-nin sabiq rəhbəri Eldar Mahmudovun qanunsuz hərəkətlərinin qurbanlarıdır ki, onların da biri Samir Sanıyevdir”.
Akif Nağı deyib ki, “ömürlüklər”in cəzasının yüngülləşdirilməsi üçün dövlət komissiyası yaradılmalıdır:
“Onlar müddətli həbs cəzasına keçməlidirlər. Təklif edirik ki, 20 il həbs cəzası çəkəndən sonra onlar azad olunsunlar, amma daimi nəzarətdə saxlanılsınlar. Biz bu istiqamətdə onların hüquqlarını müdafiə edirik”.