Ötən il vətəndaşlarımız daha çox qida məhsulları, o cümlədən spirtli içki və siqaretə pul xərcləyiblər. Xərclərin demək olar ki, 55%-ni bu kateqoriya təşkil edib.

Milli Məclisin üzvü, iqtisadçı alim Vüqar Bayramovun əvvəllər dediyi kimi, 2024-cü ilin doqquz ayında vətəndaşlar alkoqol və tütün məmulatlarına 2023-cü illə müqayisədə 132 milyon manat çox vəsait xərcləyiblər. Onun sözlərinə görə, əhali 100 manatdan 5 manatını bu məqsədlərə sərf edir.

Bu məhsulların qiyməti qalxsa da, tələbat da artır. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı hesablayıb ki, 2024-cü ildə Azərbaycanda adambaşına spirtli içkilərin istehlakı 2 litr idisə, bu il bu rəqəm 2,5 litrə, 2030-cu ildə isə 3,9 litrə yüksələcək.

Respublikada alkoqollu içkilərlə bağlı bir sıra qərarlar qəbul edilib, xüsusən də ötən ilin ortalarında idxal olunan alkoqola aksiz vergiləri artırılıb. Ümumiyyətlə, Azərbaycanda idxal olunan alkoqol və tütün məmulatlarına tətbiq edilən aksiz vergiləri vaxtaşırı artırılır. Bu, milli istehsalçıların dəstəyi və əhalinin sağlamlığına qayğı ilə izah olunur. Eyni zamanda, bir çox ekspertlər dəfələrlə bildiriblər ki, qiymət artımı bu növ saxta və keyfiyyətsiz məhsulların artmasına səbəb ola bilər ki, bu da əhalinin sağlamlığı üçün daha böyük risk yaradır.

Yeri gəlmişkən, 2025-ci ilin əvvəlindən qonşu Türkiyədə 150-dən çox insan saxta spirtli içkilərdən dünyasını dəyişib. Hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşları saxta spirtli içkilərin istehsalı və satışı ilə mübarizə çərçivəsində ölkə üzrə 750 əməliyyat keçirib. Bu hadisələr zamanı 983 nəfər saxlanılıb, onlardan 50-si həbs edilib.

Onu da xatırladaq ki, Azərbaycanda alkoqol istehsalçıları üçün yeni tələblər qəbul edilib və belə içkilərin minimum pərakəndə satış qiyməti müəyyən edilib. Bu cür addımlar dünya praktikasında qeyri-adi deyil. Bu tədbirləri istehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi diktə edir, lakin bəzi yerli ekspertlər bunun nəticəsində saxta malların azalmayacağına inanaraq, hazırkı şəraitdə onların effektivliyinə şübhə edirlər.

İqtisadçı ekspert Rauf Qarayev də AYNA.AZ-a şərhində deyib ki, statistika vətəndaşların alkoqollu içkilərə və tütün məmulatlarına daha çox pul xərcləməyə başladıqlarını təsdiqləyir: “İki əsas səbəb ola bilər: ya stress səbəbindən insanlar daha çox spirtli içki qəbul etməyə və siqaret çəkməyə başlayıblar, ya da əksinə, yaxşı uğurları var və bu şəkildə istirahət edirlər. Amma iqtisadi vəziyyəti nəzərə alaraq, birinci səbəbi daha düzgün hesab etmək olar. Bir çox insan problemlərini unutmaq üçün içir və siqaret çəkir, ən azı bir müddət bunda müəyyən rahatlıq tapır. Amma fakt budur ki, yaxşı spirt bahadır və onun qiymətləri artır. Az adam bunu ödəyə bilər. Buna görə də vətəndaşlar alkoqol ehtiyaclarını ödəmək üçün daha ucuz variantlar axtarmağa məcbur olurlar”.

“Bu baxımdan, son vaxtlar ölkədə aptekdən alınmış sənaye spirtinin qəbulu nəticəsində iyirmidən çox ölüm faktının qeydə alınması təəccüblü deyil. İnsanlar bu spirti alır, su ilə azca seyrəldir, daha xoş dad üçün limon əlavə edib içirlər. Ancaq belə bir içki onların daxili orqanlarını məhv edir və əlilliyə və ya ölümə səbəb ola bilər. Bu, artıq böyük problemə çevrilib ki, onu nəzərdən qaçırmaq olmaz”, - deyə həmsöhbətimiz bildirib.

Həqiqətən də bu il Azərbaycanda iyirmidən çox insan tibbi spirtdən zəhərlənmə nəticəsində dünyasını dəyişib və ölənlərin sayı artmaqda davam edir. Ola bilsin ki, insanlar onu daha tez-tez spirtli içki kimi qəbul etməyə başlayıblar, çünki o vaxtlar başlayan qarlı havada heç olmasa isinməyə çalışırdılar və daha keyfiyyətli bir şey üçün kifayət qədər vəsait yox idi. Ancaq həkimlərin dediyi kimi, alkoqol soyuqda sizi isitmir, sadəcə özünüzü aldadırsınız.

Qarayevin sözlərinə görə, alkoqol və tütün məmulatları dövlət xəzinəsinə, bəlkə də, ən çox gəlir gətirən məhsullardır: “Onlara həmişə tələbat var. Bunu başa düşən bir çox ölkələr onlara aksiz vergilərini artırır, o cümlədən bizim ölkə. Əhalinin müəyyən faizi çörəksiz yaşamağa hazırdır, lakin onlar həyatı alkoqolsuz, tütünsüz təsəvvür edə bilmirlər. Bu insanlar onlara son pullarını da xərcləməyə hazırdırlar. Yeri gəlmişkən, son vaxtlar ölkədə siqaret yenidən bahalaşıb ki, bu da sahibkarların xərclərinin artması ilə bağlı ola bilər. Beləliklə, bütöv bir paketi almağa imkanı olmayanlar onları dənə ilə alırlar”.

Alkoqolizmlə mübarizəyə gəlincə, iqtisadçının fikrincə, sovet dövrünü xatırlamaq olar: “O zaman müəyyən müddət ərzində bir növ “quru qanun” mövcud idi, amma içki içənlər hələ də çıxış yolu tapırdılar - özləri çəkmə araq düzəldir, möhtəkirlərdən alır, mağazalarda piştaxtanın altından ötürürdülər. Əhalinin və onun sağlamlığının qayğısına qalmaq üçün ilk növbədə piştaxtalara çıxan malların keyfiyyətinə nəzarət etməliyik. Bizim müvafiq qurumumuz var ki, monitorinq aparmalıdır. İctimai nəzarət də zəruridir, vətəndaşlarla alkoqolizmin qarşısının alınmasına yönəlmiş maarifləndirmə işləri aparılmalıdır. Bir çox ölkələrin təcrübəsinin göstərdiyi kimi, qiymətlərin artırılması və ya qadağaların tətbiqi heç nəyi dəyişməyəcək”.

AYNA.AZ

"Fabet"in (VÖEN: 2905055771) 177 min 757 manat vergi borcu olduğu məlum olub.

FED.az bu barədə Dövlət Vergi Xidmətinə istinadən xəbər verir.

Bu məbləğ bir gün əvvəlki tarixə aid olan göstəricidir.

Qeyd edək ki, şirkət 31 avqust 2018-ci ildə dövlət qeydiyyatına alınıb, 5 manat nizamnamə kapitalına malikdir. Qanuni təmsilçisi Novruz Babayev Gülağa oğludur.

Hüquqi ünvanı AZ5000, SUMQAYIT ŞƏHƏRİ, MƏH 21, ev 36/37, m. 3 ünvanıdır.

Azərbaycanda banklardan kredit götürə bilməyən şəxslərin üz tutduqları maliyyə strukturlarından biri də Bank Olmayan Kredit Təşkilatlarıdır. Hazırda “Azpulmat” və “Manato” bir çoxunun müraciət etdiyi kredit təşkilatları sırasındadır. Ənənəvi banklardan fərqli olaraq, bu maliyyə strukturları daha çevik və sürətli kredit rəsmiləşdirməsi həyata keçirir. Belə ki, müraciət edən şəxs çox az müddətdə Asan imza ilə rahat şəkildə kredit götürür. BOKT-lar hətta riskli müştərilərə belə kredit verilməsinə məhdudiyyət qoymurlar. Məhz bu risklərə görə BOKT-lər kredit faizlərini yüksək tutur. Banklar 15% ilə kredit verə bilirsə, BOKT-lərdə bu rəqəm 18-20%-ə qədər yüksələ bilər. Əvəllər BOKT-ların kredit vermə limiti 1700 manata qədər idisə, indi bu məbləğ Mərkəzi Bankın qərarı ilə 500 manata endirilib.

Qərara görə, gündəlik faiz dərəcəsi maksimum 0,3 % olmalı, qaytarılma müddəti maksimum 45 gündür. Gecikdirilmiş ödənişlərlə bağlı tətbiq edildikdə, gecikdirilmə faizləri və ya dəbbə pulu əsas borc qalığı məbləğinə gündəlik tətbiq olunan faiz dərəcəsinin 2 mislindən çox olmamalıdır. Kredit üzrə edilməli olan bütün ödənişlərin ümumi məbləği əsas borcun 100 %-dən çox olmamalıdır. Gecikdirmə faizləri və ya dəbbə pulu tətbiq edildikdə, əsas borc üzrə faizlər 30 gündən artıq hesablanmamalıdır. Təminatı qismində daşınmaz və ya daşınar əmlak çıxış etmir.

Beləliklə, şəxs əgər “Azpulmat”dan 500 manat kredit götürürsə, ona görə 220 manat faiz borcu ödəyir. “Manato” da isə 500 manat kreditə görə 125 manat faiz ödənilir. Əvvəllər şəxslər müddət tamam olduqda əsas borcu ödəyə bilmirdilərsə, faizi ödəyib vaxtı uzada bilirdilər. İndi isə 45 gün tamam olduqda həm əsas borcu, həm də faizi ödəməlisən. Şəxs borcunu ödədikdən 3 gün sonra yenidən kredit götürə bilər. BOKT-ların banklardan fərqli olaraq sərt tələblər qoymaması əskəriyyətin bu cür təşkilatlara müraciət etməsinə səbəb olur. Əgər 2023-cü ilin yanvar ayında BOKT-lar əhaliyə 600 milyon 800 min manat kredit veribsə, 2024-cü ilin yanvar ayında bu rəqəm 808 milyon 300 min manatdır.

Lakin BOKT-ların qoyduğu faizlər yüksək olduğu üçün müştərilər borclarını banklara köçürməklə daha sərfəli şərtlər əldə etməyə çalışırlar. Lakin banklar bu müştəriləri qəbul etməyə meyilli deyillər. Belə olan halda vəziyyətdən çıxış yolları nədədir?

İqtisadçı Natiq Cəfərli Musavat.com-a açıqlamasında deyib ki, BOKT-ların kredit faizi çox yüksəkdir və vətəndaşlar bu faizləri ödəməkdə çətinlik çəkirlər:

“Vətəndaş gedib BOKT-a müraciət edirsə, bunun iki səbəbi var. Şəxsin çox pis kredit tarixçəsi var, bundan öncə banklardan götürdüyü kreditləri qaytara bilməyib, problemlər yaşanıb və qara siyahıya düşüb. Buna görə də pul lazım olanda artıq banklara müraciət etmir. Yaxud da vətəndaşa təcili pul lazımdır. Bu zaman BOKT-lara müraciət edirlər. Çünki onların şərtləri daha yumşaq, faizləri isə daha yüksəkdir. Banklar isə bu riskləri öz üzərinə götürmək istəmir. Şəxsin problemli krediti olubsa, əlbəttə ki, ona yenidən kredit verməyə meylli olmayacaq. Buna görə də bankların bu cür təşkilatların müştərilərini qəbul etməməsi anlaşılandır. Bu səbəbdən BOKT-larla bağlı nəzarətedici qərarların qəbul edilməsinə daha çox ehtiyac var. Vətəndaşın vəziyyətindən sui-istifadə edib BOKT-lar daha yüksək faizlə vətəndaşı yükləyirlər. Müəyyən tənzimləyici aktlarla BOKT-ların faiz dərəcələrinə məhdudiyyətlərin gətirilməsi mümkündür. O zaman isə BOKT-ların sayı azalacaq.

BOKT-larla bağlanan müqavilələrdə bütün məsuliyyət vətəndaşın üzərinə düşür. Nəticə etibarı ilə vətəndaş məhkəmələrdə uduzur. Belə olan halda şəxsin və ona zamin duranların əmlakı sual altına düşür. Onlar satılaraq pulları borcun bağlanmasına sərf olunur.

Bu təşkilatlar bilir ki, əhalinin onlara ehtiyacı var. Nə qədər insan var ki, bankda qara siyahıda adı var. Onlara banklarda kredit pul verilmir. Belə insanların baş vura biləcəyi yeganə ünvan BOKT-lar və sələmçilərdir. Bu təşkilatlarda 20 faizdən aşağı kredit verilmir. Deməli, insanlar məcburiyyətdən oraya müraciət edirlər”.

Ekspertlərin sözlərinə görə, BOKT-ların maliyyə imkanları banklarla müqayisədə məhduddur: “Banklar isə maliyyə imkanları sayəsində nisbətən aşağı faizlə daha böyük həcmdə kredit verə bilirlər. Buna həmçinin bankların böyük miqdarda depozit toplaya bilməsi də təsir edir. Mərkəzi Bankın tələblərindən biri də odur ki, banklar kredit verərkən riskləri minimuma endirsinlər. Bu səbəbdən də onlar riskli müştərilərdən ehtiyat edirlər. BOKT-lar isə riskləri bilə-bilə kredit verirlər”.

Musavat.com

Murmansk gömrüyü Rusiyanın Arxangelsk vilayəti üzrə Federal Təhlükəsizlik Xidməti ilə birlikdə geniş miqyasda strateji əhəmiyyətli resursların qanunsuz ixracının qarşısını alıb.

Lent.az-ın Rusiya KİV-ə istinadla məlumatına görə, müəyyən edilib ki, taxta-şalbanın topdansatış ticarəti şirkətinin direktoru olan Arxangelsk vilayətinin sakini lazımi sənədlər olmadan və LES EGAIS sisteminə məlumat daxil etmədən taxta alışını təşkil edib. Qanunsuz yolla əldə edilmiş xammaldan taxta-şalban hazırlanıb və saxta mənşə sənədləri ilə Azərbaycana ixrac edilib.

Nəticədə ümumi dəyəri 27,6 milyon rubldan çox (təxminən 527 min 187 manat) olan şam və ladin ağacları qanunsuz olaraq xaricə ixrac edilib. Murmansk Gömrük İdarəsi şirkətin direktoruna qarşı Cinayət Məcəlləsinin 226.1-ci (strateji əhəmiyyətli resursların gömrük sərhədindən qanunsuz keçirilməsi) maddəsi ilə cinayət işi açıb.

2025-ci ilin ilk rübünə əsasən, bəzi avtomobil modellərində bahalaşma müşahidə olunur.

Lakin avtosalonlarda tamamilə əks-tendensiya özünü göstərir. Yayılan məlumata əsasən, hazırda avtosalonlarda maşınlarının əksəriyyətində gözəçarpan ucuzlaşma var.

Onlayn satış saytlarında avtosalonların avtomobil elanlarının sayı xeyli artıb. Bununla paralel olaraq, “Kia”, “Hyundai”, “Toyota” və bu kimi məşhur markaların bir çox modellərində ciddi ucuzlaşma müşahidə olunmaqdadır.

Realtorlar və satıcılar bunu müxtəlif səbəblərlə əlaqələndirir. Xarici ölkələrdə təşkil edilən hərraclardan sifariş olunan maşınların sayının artması, elektromobil və hibridlərə tələbatın yüksəlməsi avtosalonları qiymətləri endirməyə vadar edir.

Avtosalonların bir çoxu, maşınları müxtəlif kampaniyalar, ya da yüksək güzəştli kredit variantları ilə təklif edir. Alıcının əlində olan maşını müəyyən qiymətə almaqla, yerdə qalan ödənişin güzəştli kreditlə təşkil edilməsi də digər variantlardan biridir.

Avtomobil sahibi olmaq istəyən şəxslər üçün olduqca əlverişli fürsətdir. Xüsusən ilkin ödəniş üçün yetərincə maddi resursu olmayan vətəndaşlar yüksək bank kreditləri yerinə avtosalonların daxili kreditlərindən istifadə edə bilərlər.

Bəs ekspertlər avtoosalonlarda mövcud ucuzlaşmanın səbəbini nə ilə izah edir və bu davamlı olacaqmı?

Nəqliyyat üzrə ekspert Eldəniz Cəfərov “Cebheinfo.az”-a bildirib ki, adətən mart ayında bayramla əlaqədar olaraq müxtəlif şirkətlər endirimlər təklif edir:

“Bu da həmin endirimlərin bir hissəsidir ki, biz hazırda görürük. Ancaq ümumilikdə götürdükdə Azərbaycan avtomobil bazarında qiymətlər sabitdir. Nə kəskin yüsəlmə, nə də azalma var. Bu endirim kampaniyaları adətən mart ayının sonuna qədər olur.

Ola bilər ki, kimsə davam etdirsin, ancaq adətən bu kampaniyalar mart ayının sonuna qədər olur. Aprel-may aylarından başlayaraq avtomobillərə tələbat artır və bu zaman da qiymətlərdə dəyişiklik olur. Yəni qiymətlər azalmır, əksinə artır. Belə ki, 3-5 faiz civarında artım ola bilər”.

Ötən il Azərbaycana xarici ölkələrdən 139,5 milyon dollar dəyərində 24 min 507,5 ton kərə yağı idxal olunub.
Yeniavaz.com açıqlanan rəsmi məlumatlara istinadən xəbər verir ki, idxal olunan kərə yağının 1 kiloqramının orta gömrük dəyəri 5,6 dollar (9,7 manat) olub.
Qeyd edək ki, ötən ilin yanvar ayında idxal olunan kərə yağlarının 1 kiloqramının orta qiyməti ölkənin pərakəndə ticarət şəbəkələrində 19,5 manat olduğu halda, ilin sonunda – dekabr ayında 22,4 manata yüksəlib. Bu ilin yanvar ayında isə 22,6 manat olub.
Rəqəmlərdən də göründüyü kimi, kərə yağı marketlərdə ölkəyə gətirildiyi qiymətdən təxminən 2 dəfədən də baha satılır.
Məlumat üçün bildirək ki, qonşu ölkələrdə idxal kərə yağlarının qiyməti Azərbaycan ilə müqayisədə daha ucuz satılır.
Məsələn, hazırda Azərbaycanın aparıcı supermarketlərindən biri olan “Bravo”da Fransa istehsalı olan 200 qramlıq “President” kərə yağı 8,29 manata (4,9 dollar) satılır.
Eyni məhsul, yəni 200 qramlıq “President” kərə yağı Ermənistanın məşhur SAS supermarketində 4,3 dollara (1 690 dram), Gürcüstanın məşhur “Naturali” supermarketində isə 3 dollara (8,5 lari) satılır.