 |
|
|
Türkiyənin Malatya şəhərində zəlzələ zamanı dağılan binanın altında qalan 4 azərbaycanlı tələbələrdən daha ikisinin meyiti tapılıb.
Bu barədə “Report”un Ankara bürosuna Türkiyənin hakim Ədalət və İnkişaf Partiyasının (AKP) Malatyadan olan millət vəkili Ahmet Çakır bildirib.
Millət vəkili deyib ki, dağıntılar altında qalan digər tələbənin axtarışı davam edir. Ahmet Çakırın sözlərinə görə, tələbələrin yaşadığı bina böyük, dağıntılar çox olduğu üçün axtarış işləri uzun vaxt tələb edib.
Qeyd edək ki, fevralın 6-da Türkiyədə baş vermiş və çoxsaylı insan tələfatına səbəb olmuş zəlzələ qurbanları arasında Malatya şəhərindəki İnönü Universitetinin tələbələri olan - Samir Quliyev, Şahin Verdiyev, Hümam İsmayıllı və Gündüz Nəzərzadə haqqında zəlzələ baş verdiyi vaxtdan bu günədək heç bir məlumat yox idi. Onların yaşadığı bina zəlzələnin təsirindən ağır dərəcədə dağıntıya məruz qalıb.
Tələbələrin valideynləri və yaxınları övladlarının axtarışı ilə bağlı Malatyaya gedib və doğmaları haqqında ümidverici xəbərlər gözləyiblər.
Bununla da dağıntılar altında meyiti tapılan tələbələrin sayı 3-ə çatıb. Qeyd edək ki, daha əvvəl 2001-ci il təvəllüdlü Verdiyev Şahin Nail oğlunun meyiti tapılıb.
“Aparılan araşdırmalar nəticəsində məlum olub ki, 33 min 143 binada 153 min 506 mənzilin təcili sökülməsinə ehtiyac var”.
Tribunainfo.az xəbər verir ki, bu barədə məlumatı Türkiyə Ekologiya, Şəhərsalma və İqlim Dəyişikliyi Nazirliyi yayıb.
Bildirilib ki, zəlzələdən təsirlənən 13 vilayətdə 236 min 410 binada zərərin qiymətləndirməsi aparılıb:
“Nəticələrə əsasən, Kahramanmaraşda baş verən zəlzələlərdən zərər çəkmiş Kayseri, Niğde və Kilis də daxil olmaqla, 13 vilayətdə zərər qiymətləndirmə işləri davam etdirilir. Bu işə 6 mindən çox mütəxəssis cəlb edilib”.
Professor Okan Tüksüz: "İndiyə qədər bu səviyyədə bir zərər qeydə alınmayıb"
Yaponiyalı professor Toda Şinjin: "Bu böyüklükdə zəlzələlər min ildə bir dəfə müşahidə olunur"
Kahramanmaraşda baş verən və 10 vilayətdə hiss edilən zəlzələ nəticəsində böyük insan tələfatı və dağıntılar baş verib. Hazırda zəlzələ nəticəsində baş verən dağıntıların miqyasının bu dərəcədə böyük olmasıyla bağlı müxtəlif fikirlər səsləndirilir. Bəziləri dağıntıların bu qədər böyük olmasını tikintilərdəki səhlənkarlıqla bağlasa da, əksər mütəxəsislər bunu fəlakətin miqyasının böyük olmasıyla əlaqələndirir.
“AzPolitika.info” Türkiyə mətbuatına istinadla xəbər verir ki, zəlzələ mütəxəssisi, professor Okan Tüksüz təbii fəlakət nətcəsində baş verən dağıntıların miqyasının bu dərəcədə böyük olmasıyla bağlı bir sıra açıqlamalar verib.
Mütəxəssis baş verən təbii fəlakətin dünyada nadir zəlzələlərdən biri olduğunu bildirib: “Belə bir təbii fəlakət indiyə qədər dünyada cəmi 8-10 dəfə baş verib. Bu zəlzələlərin də əksəriyyəti yaşayış olmayan ərazilərdə olub. Ona görə də indiyə qədər bu səviyyədə bir zərər qeydə alınmayıb. Bu zəlzələnin ən mühüm cəhətlərindən biri odur ki, 10 vilayətdə və yaşayış məntəqələrinin sıx olduğu bölgədə baş verib”.
O. Tüksüz qeyd edib ki, bölgədə iki dəfə, ardıcıl zəlzələnin olması təbii fəlakətin miqyasına böyük ölçüdə təsir edib: “Geologiya tarixində bu böyüklükdə zəlzələlər nadir hallarda baş verir. Bu, son dərəcə gözlənilməz bir zəlzələ idi. Birinci zəlzələnin vurduğu ziyan, ikinci dəfə daha da artıb. Daha dəqiq desək, birinci zəlzələdə binaya ziyan dəydi, ikinci zəlzələdə isə dağıntı baş verdi. Həmçinin zəlzələnin yer səthində yaratdığı sarsıntı da güclü idi. Bu 3 amili yan-yana qoysaq, doğrudan da bu zəlzələni 20-21-ci əsrlərin ən mühüm zəlzələləri sırasına daxil edə bilərik”.
“Bu fəlakət iki zəlzələnin gücünə mütənasib idi. İkincisi, yer səthiylə əlaqəlidir. Dağılmış şəhərlərə baxdığımızda onların çox əhəmiyyətli bir hissəsinin çox zəif bir yerdə inşa edildiyini görərik. Zəif torpaq zəlzələ dalğalarını gücləndirir və onları binalara ötürür.
Həm də uzun müddətdir bu bölgədə zəlzələ baş vermirdi. Bu fayda sonuncu zəlzələ 1513-cü ildə baş verib. Yəni, 510 ildir ki, burada enerji toplanılırdı. Nəticədə də sonda belə bir miqyasda təbii fəlakət baş verdi”,-deyə o, bildirib.
Yaponiyalı professor Toda Şinjin bildirib ki, Türkiyədə baş verən zəlzələ dünyanın quruda baş verən ən böyük zəlzələlərindən biridir.
Onun sözlərinə görə, bu böyüklükdə zəlzələlər min ildə bir dəfə müşahidə olunur: "Türkiyədə baş verən zəlzələ dünya tarixində böyük iz buraxdı. Dünyada belə bir zəlzələ, dəyişiklik və qırılma yalnız min ildə bir dəfə olur. Türkiyədəki zəlzələnin buraxdığı enerji Yaponiyada baş verən Kobe zəlzələsindən 15 dəfə çoxdur".
Daha əvvəl Türkiyədə araşdırmalar aparan Şinjin bu zəlzələnin Çində Siçuan, Alyaska, Yeni Zelandiya və Tibetdəki zəlzələlərdən daha böyük və daha şiddətli olduğunu deyib. Şinjin fevralın 6-da Kahramanmaraşda ard-arda baş verən iki zəlzələnin birbaşa yaşayış məntəqələrində baş verməsinə xüsusi diqqət çəkib.
Hatayda zəlzələlərdə dağılan "Renesans Residence"in həbsdə olan podratçısı Mehmet Yaşar Coşqun prokurorluğa verdiyi ifadədə binanın niyə dağıldığını bilmədiyini və bunun onun evə getmək istəməsi ilə heç bir əlaqəsi olmadığını bildirib.
"Operativ Media" Türkiyə KİV-ə istinadən xəbər verir ki, zəlzələdən sonra Monteneqronun paytaxtı Podqoritsaya qaçmaq istəyərkən İstanbul Hava Limanında saxlanılan və bu gün hakim tərəfindən barəsində həbs qərarı çıxarılan Mehmet Yaşar Coşkun prokurorluğa verdiyi ifadəsində bildirib ki, Antis Yapı İnşaatın sahibi və podratçısıdır. Firmanın digər ortağının isə qardaşı olduğunu deyən Coşqun "Renesans Residence"in ortağı olduğu şirkət tərəfindən tikildiyini bildirib.
“Həmin binanın tikintisinə 2011-ci ildə başlanıb, 2013-cü ildə tamamlanıb. İki illik tikinti müddətində heç bir problem olmadı, tikintini qəzasız başa çatdırdıq. Bina 10 ildir istifadədədir, bu müddət ərzində heç bir problem yaşanmayıb. Sonradan binada əsaslı dəyişiklik edilməyib, biz qanunvericilikdə nəzərdə tutulan bütün prosedurları yerinə yetirmişdik. Dəmir-beton konstruksiyasını İstanbulda həyata keçirdik. Bu işi Yapı İnşaat adlı şirkətə verdik. Yadımdadır, bu şirkətin də iki ortağı var idi".
Daha sonra iş adamı binanın niyə çökdüyünü bilmədiyini bildirib.
"Renesans Residence"in də niyə çökdüyünü bilmirəm. "Renesans Residence" tikilərkən yeraltı tədqiqat aparılıb və yaxşı vəziyyətdə idi. Bütün lisenziyalar alınıb, lazımi nümunələr həm bələdiyyə, həm də tikinti yoxlama firması tərəfindən götürülüb. Tikinti işləri zamanı lazımi ekspertizalar aparıldı və onlara nəzarət təmin edildi. Bu mərhələlərdə heç bir problem olmadı. Əslində biz "Renesans Residence"i tikərkən onun tikintisini mərhələ-mərhələ foto və videoya çəkdik. Məncə, onlar kompüterlərdə saxlanılır. Bacarsam, sonra təqdim edəcəm".
M.Yaşar Coşqun binanın çökməsi ilə bağlı öz ehtimalını bildirib:
"Bununla bağlı ağlıma yalnız bir şey gəlir: Düşünürəm ki, zəlzələnin dalğa uzunluğu indiyədək baş vermiş bütün zəlzələlərdən fərqlidir. Bundan əlavə, zəlzələ yerə çox yaxın, bir neçə kilometr aralıda olduğundan bu qədər dağıntılar ola bilər. Fevralın 6-da ard-arda iki zəlzələ baş verib. Episentri Elbistan olan ikinci zəlzələ daha şiddətli zəlzələ olub. Mən zəlzələ mütəxəssisi deyiləm, bunlar mənim təxminlərimdir".
O, nə üçün Monteneqroya getdiyini də açıqlayıb:
"Monteneqroya səfərim əvvəlcədən planlaşdırılsa da, təyyarə biletini fevralın 8-də almışdım. Zəlzələ nəticəsində “Renessans Residence”in çökməsi və Monteneqroya getməyim arasında heç bir əlaqə yoxdur. Mən şübhəsiz ki, araşdırmadan qaçmaq üçün Monteneqroya getməyə çalışmadım. İşimlə əlaqədar Monteneqroya gedirdim. Plana, layihəyə, qanunvericiliyə uyğun tikinti aparmışıq. Ona görə də üzərimə atılan iddiaları qəbul etmirəm" - deyə o vurğulayıb.
Dağıdıcı 2 zəlzələdə şüşələri belə qırılmayaraq sapsağlam qalan tikililərdən biri də Malatyadakı Battalqazi dövlət xəstəxanasının binasıdır.
Binanın memarı Hamza Keser sirrlər haqda Türkiyə mətbuatına müsahibə verib.
Memarın müsahibəsini təqdim edirik:
FHN-in zəlzələ bölgəsindəki qərargahında türkiyəli həmkarlarla toplantı keçirilib. Bu barədə "Report"a Azərbaycan Fövqəladə Hallar Nazirliyindən bildirilib.
Məlumat verildiyi kimi, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin tapşırığına uyğun olaraq, Fövqəladə Hallar Nazirliyinin çevik xilasetmə qüvvələri Türkiyə Respublikasında baş vermiş güclü zəlzələnin fəsadlarının aradan qaldırılması və axtarış-xilasetmə əməliyyatlarını davam etdirir.
Bu çərçivədə, Kahramanmaraş rayonu ərazisində təşkil edilmiş FHN-in xilasetmə qüvvələrinin qərargahında Türkiyə Respublikasının Fövqəladə Halların İdarə olunması Agentliyinin (AFAD) nümayəndələri ilə birgə toplantı keçirilib.
Toplantıda hazırki əməliyyat şəraiti və atılacaq növbəti addımlar müzakirə edilib. Həmçinin, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin tapşırığına əsasən zəlzələdən ziyan çəkmiş insanların yerləşdirilməsi üçün FHN tərəfindən qardaş ölkəyə göndərilmiş çadırların qurulması ilə bağlı məsələlər nəzərdən keçirilib.
Seysmoloq Hartmann: “Yaxınlaşan təhlükəni dərk etmək lazımdır”
“6 fevral zəlzələsi İstanbul zəlzələsini gecikdirdi. Lakin bu, İstanbul üçün ağrılı bir ön xəbərdarlıqdır”.
Bunu Almaniya Geologiya Elmləri Tədqiqat Mərkəzinin (GFZ) professoru Marko Bohnhoff deyib.
Xəbəri Türkiyənin “Cümhuriyyət” qəzeti yayıb.
Marko Bohnhoff xəbərdarlıq edib ki, rəsmi rəqəmlərə görə 16 milyon insanın yaşadığı İstanbul üçün 7,4 bal gücündə zəlzələ gecikir: “Bu, hər an baş verə bilər”.
M.Bohnhoff Şimali Anadolu fay xəttinin İstanbula yaxın olması səbəbindən erkən xəbərdarlıq sistemlərinin etibarsız olduğunu bildirib.
Hannoverdəki Federal Geologiya Elmləri İnstitutundan seysmoloq Gernot Hartmann da oxşar açıqlama səsləndirib: “Mövcud zəlzələlər İstanbulun zəlzələ riskini dəyişməyib, orada zəlzələ riski hələ də yüksəkdir”.
Ancaq İstanbul zəlzələsinin nə vaxt baş verə biləcəyini təxmin etməyin mümkün olmadığını xəbərdar edən Hartmann əlavə edib ki, zəlzələ yaxın gələcəkdə, hətta onilliklər sonra da baş verə bilər: “Ona görə də yaxınlaşan təhlükəni dərk etmək lazımdır. İndidən hazırlaşmaq vacibdir”.
Fevralın 6-da Türkiyənin cənub şərqində 7,7 bal gücündə zəlzələ baş verib.
Episentri Kahramanmaraşın Pazarcık bölgəsi olan zəlzələ baş verdiyi ərazidən başqa Kilis, Diyarbəkir, Adana, Osmaniye, Qaziantep, Şanlıurfa, Adıyaman, Malatya və Hataya da təsir edib.
Zəlzələnin əhatə etdiyi 10 bölgədə fövqəladə vəziyyət elan edilib.
Türkiyədə baş verən zəlzələ Suriyanı da vurub.
Son açıqlanan rəqəmə görə, Türkiyədə zəlzələ nəticəsində ölənlərin sayı 22 minə çatıb.
Hatayda 7 mərtəbəli yaşayış binasının dağıntıları altından 11 yaşlı Cudi və nənəsi çıxarılıb.
Türkiyə mətbuatı xəbər verir ki, onlar zəlzələdən 147 saat sonra xilas ediliblər.
Cudinin isə xilasedicilərdən ilk istəyi maraq doğurub.
O, – “sayıram, 7 gündür depressiyadayıq. Çox çirkliyəm, məni hamama aparın”, – deyib.
Türkiyənin Hatay bölgəsində dağıntılar altında qalan gənc qız xilas edilib.
Gununsesi.info xəbər verir ki, bu barədə “Anadolu” agnetliyi məlumat yayıb.
Gənc qız Hatayın Antakya bölgəsində 156 saat sonra dağıntılar altından çıxarılıb.
18 yaşlı Asyanur Öksüz təxminən 6,5 saat davam edən axtarış nəticəsində aşkar edilib.
Bu gün - fevralın 11-də Azərbaycan Respublikası müdafiə nazirinin müavini, Hərbi Hava Qüvvələrinin və Hava Hücumundan Müdafiə Qoşunlarının komandanı (1993-2009), general-leytenant Rail Rzayevin qətlindən 14 il ötür. Əfsus ki, ölkənin təcrübəli bir generalının ölümü ilə bağlı müəmma hələ də qalır. Qətllə bağlı sirr pərdəsi bu günədək götürülməyib.
Hadisə baş verəndən bir müddət sonra o vaxtkı baş prokuror Zakir Qaralov jurnalistlərə açıqlamasında Rail Rzayevin qətlə yetirilməsindən dərhal sonra onun iş otağına qanunsuz müdaxilə olunduğunu və oradan bəzi maddi əşyaların oğurlandığını bildirmiş, generalın köməkçisi Aydın Rəfiyev başda olmaqla daha bir neçə şəxsin bu qanunsuz əməllərin gizlədilməsində iştirak etdiyini vurğulamışdı. Baş prokuror həmçinin saxlanılan şəxslərin generalın qətlində bilavasitə iştirakının olub-olmamasının da araşdırıldığını qeyd eləmişdi.
2010-cu ilin noyabrında Ağır Cinayətlərə Dair İşlər üzrə Hərbi Məhkəmənin qərarı ilə Aydın Rəfiyev 9, onun oğlu Anar Rəfiyev 7 il 6 ay, generalın yavəri Anar Həşimov isə 7 il müddətinə azadlıqdan məhrum ediliblər.
Lakin cəmiyyətdə bu terror olayının açılmadığı, özəlliklə sifarişçinin naməlum qalması ilə bağlı rəy var. Qətl nə vaxtsa açıla bilərmi? Terrorda xarici amilin rolu mümkünmü, axı Rail Rzayev sıradan biri yox, müharibə vəziyyətində olan bir dövlətin olduqca mühüm, strateji əhəmiyyətli qoşun növünün komandanı idi.
Rail Rzayev Azərbaycan müstəqillik əldə etdikdən sonra öldürülən 3-cü yüksək rütbəli hərbçi idi. Buna qədər 1993-cü ildə Ali Hərbi Dənizçilik Məktəbinin admiralı Eduard Hüseynov, 1994-cü ildə isə Prezident yanında Xüsusi İdarənin rəhbəri Şəmsi Rəhimov qətlə yetirilmişdi.
Qətllə bağlı bu günə qədər istintaqın, rəsmilərin cavab vermədiyi suallar var. Məsələn, müdafiə nazirinin müavini olan Rail Rzayevin Azərbaycanın Müdafiə Nazirliyindəki kabinetinə ondan icazəsiz kim girməyə cürət edərdi? Öldürülən generalın yavərinə onun kabinetindəki seyfi kim açdıra bilərdi? Seyfi açdıran şəxs oradan hansı sənədləri götürüb? Rail Rzayevin Müdafiə Nazirliyinin Baş Qərargah rəisi Nəcməddin Sadıkovla münasibətləri də bu xüsusda incələnməli məsələdir.
Qətldən sonra Müdafiə Nazirliyinin (MN) verdiyi açıqlamaya görə, general səhər saatlarında işə gələrkən başından güllələnib. Olay zamanı yanında yalnız sürücüsü olub. Versiyalardan birinə görə, generalın sürücüsü maşını evindən bir qədər aralıda, yol kənarındakı zibil yeşiklərinin yanında saxlayıb. Sürücü maşından zibili götürüb zibil yeşiyinə atarkən maşına arxa şüşədən səssiz tapança ilə güllə atılıb. Güllə generalın başının arxa nahiyəsinə dəyərək beynini zədələyib və ölüm baş verib. Həmin gün Bakıda olduqca intensiv yağış yağırdı və hava küləkli idi. Buna görə də sürücü maşına qayıdandan sonra nə baş verdiyini anlaya bilməyib. Generalın ağzından qan gəldiyini görəndə yolda generalın adyutantı Aydın Rəfiyevə zəng edib və sonuncu sürücüyə birbaşa Kliniki Tibbi Mərkəzə getməsinə göstəriş verib. Yalnız orada həkimlər generalın başının arxa hissəsində güllə dəliyini görüb Rail Rzayevin qətlə yetirildiyini anlayıblar.
Aydındır ki, Rail Rzayevin qətli birmənalı olaraq xaincəsinə siyasi terror olayıdır. Qətldən sonra Eldar Mahmudovun nağılvari versiyaları ortaya atması da məsələnin mahiyyətindən yayındırılmasına xidmət edirdi. Rail Rzayevi snayper öldürüb. Ona atəş snayper silahından açılıb. Snayper qəfildən gəlib haradasa oturub atəş açmır. Snayperə qədər qurban izlənilir, onun hərəkət trayektoriyası, harada dayanacağı öyrənilir. Çünki snayper şəhərin ortasında haradan gəldi atəş açmır. Hədəfi harada vuracağını dəqiq bilir. Deməli, snayper Rail Rzayevin maşınının harada dayanacağını da dəqiq bilib. Çünki atəş hərəkətdə olan maşına açılmamışdı. Bütün bu hazırlıqlar müəyyən zaman tələb edir və bunu 1 nəfər eləmir. Heç bir halda snayper hazırlıqları tək görmür. O, icraçıdır, müəyyən olunmuş zamanda və məkanda gəlib qətli icra edir. Yəni cinayətdə digər iştirakçılar da olub. O şəxslər kimlərdir? Niyə özlərini bu qədər sərbəst aparıblar? Snayper cinayəti törətmək üçün Eldar Mahmudovun yaşadığı binanın damında mövqe tuta bilərdimi?
Rail Rzayev həmin dövrdə milli təhlükəsizlik naziri postunu tutan Eldar Mahmudovun eyvanının altında öldürülüb. Generalın qətli ilə bağlı bir sıra versiyalar səsləndirilir. Ancaq bütün hallarda qətlin onun xidməti işi ilə bağlı olduğu vurğulanır.
Rail Rzayev 1992-ci ildən etibarən Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələrində xidmət edirdi. O, bir sıra orden və medallara layiq görülmüş, o cümlədən Azərbaycanın müstəqilliyinin və ərazi bütövlüyünün qorunub saxlanılmasında xüsusi xidmətlərinə görə “Azərbaycan Bayrağı” ordeni ilə təltif edilmişdi.
Keçmiş hərbçilər Rail Rzayevin qətlinin səbəblərini onun tutduğu vəzifədə axtarmağı doğru sayırlar. Deyirlər ki, bu terror aktı onun xidməti fəaliyyəti ilə bağlı olan məsələdir. Ona görə ki, Rail Rzayev 17 il ərzində Müdafiə Nazirliyinin rəhbər şəxslərindən biri olub. Bu illər ərzində o, çox məsələləri dərindən bilib. Üstündən 14 il ötsə də, əmindirlər ki, bir sıra məsələlərin içərisində olan Rail Rzayevin qətlinin sırf onun işi ilə bağlı olmasını araşdırmaq gərəkdir.
Rail Rzayevin qətlindən sonra belə məlumatlar da vardı ki, qətlindən 3 gün əvvəl onu Hərbi Prokurorluğa çağırıb saatlarla dindiriblər. Azərbaycanın müdafiə nazirinin müavinin istintaqa çağırılması sıradan bir məsələ deyil. Rail Rzayevin istintaqa dəvət olunması üçün olduqca ciddi səbəblər olmalı idi. Digər tərəfdən, generalın iş yerində deyil, Hərbi Prokurorluqda dindirilməsi də diqqətçəkən məqamlardandır. Orta ranqlı bir hərbi vəzifəlinin iş yerində sorğulanması praktikası yayıldığı bir vaxtda nazir müavini, generalın istintaqa çağırılması ümumi qaydalardan kənar çıxır. Yəni Rail Rzayevin məhz Hərbi Prokurorluq binasında dindirilməsi sifarişi kimdən gəlib? Və nəhayət, dindirmə mövzusu, generala verilən suallar hansı məsələləri əhatə edib?
Onun ölümündən sonra yayılan və bu günə qədər təkzib edilməyən məlumatlara görə, Rail Rzayev fevralın 4-5-dən izləndiyini bilib. Hətta bu haqda raportla o dövrdə müdafiə naziri və birbaşa tabe olduğu Səfər Əbiyevə, həmin vaxt milli təhlükəsizlik naziri postunu tutan Eldar Mahmudova məlumat verib. 1 həftə sonra isə onu qətlə yetiriblər. Onun raportla izləndiyini məlumatlandırdığı 2 vəzifəli şəxsin sonrakı davranışları da müəmmalıdır. Hadisə baş verən gün ölkə Prezidenti Küveytdə səfərdə idi. Olay baş verəndən dərhal sonra Azərbaycana qayıdıb təcili olaraq Təhlükəsizlik Şurasının iclasını keçirdi. Həmin iclasa Rail Rzayevin raportuna reaksiya verməyən Eldar Mahmudov qatılmadı. Onu müavini Hilal Əsədov əvəzləyirdi. Rail Rzayevin raportunu almış Səfər Əbiyevdən də xəbər olmadı. Müavininin dəfnində, yasında iştirak etmədi. Mətbuata da açıqlama vermədi, qətlin açılması üçün səsini də qaldırmadı.
Sonradan Eldar Mahmudov bu qətl işi haqda bir neçə dəfə mətbuata açıqlamalar vermiş, general-leytenantın qətlinin 2 ailə arasında mülk üstündə yaranmış mübahisəyə görə baş verə biləcəyini dilə gətirmişdi.
Rail Rzayevin 2-ci həyat yoldaşı isə Eldar Mahmudovun bu açıqlamalarını özlərinə təhqir hesab edərək məhkəməyə sənədlər hazırlamışdı. Bu haqda general-leytenantın qızı Rahilə Rzayeva “Yeni Müsavat”a müsahibəsində də (bax bu linkdə: https://musavat.com/news/qetle-yetirilen-generalin-qizindan-sok-aciqlamalar-sirler-acilir_324354.html) demişdi.
Həmin müsahibədən sitat: “Eldar Mahmudov vaxtilə Rail Rzayevin qətli ilə bağlı belə bir versiya səsləndirmişdi ki, guya anamın qohumları mülk üstündə onu qətlə yetiriblər. Bu, çox gülünc versiya idi. O dövrdə anam Eldar Mahmudovu məhkəməyə vermək istəyirdi. Sonradan məsləhət görülmədi. İstintaqda o vaxt məsələ qalxmışdı ki, işdə zərərçəkən kimi mənim anamı tanısınlar. Eldar Mahmudov yerində olan kadr deyildi. Yoxlanılmamış bir versiyanı, sadəcə, nəsə deməyin xətrinə ortaya atırdı. Əsl çekist, kəşfiyyatçı elə bir gülünc versiyanı dilinə gətirməzdi. Eldar Mahmudov həmin versiyanı deyəndən sonra anam güc nazirlərindən birinin yanına getdi. Dedi ki, versiyanız varsa, qoyun ortaya. Yoxdursa, onun versiyaları olan məqaləni ləğv edin.
Jurnalist deyilən versiyanı yazır, amma həmin versiyanın arxasında bizim həyatımızın olduğu nəzərə alınmır. Qətldən sonra elə qüvvələr ortaya çıxdı ki, 1-ci ailəsi ilə 2-ci ailəsinin arasını yalanları ilə qatıb-qarışdırmaq istədilər. O qədər primitiv söhbətlər ortaya atırlar ki... Mal-mülk... Amma həyat göstərdi ki, anam çox müdrik, gözütox qadındır. Anama dəfələrlə deyiblər, o da deyib ki, mən heç kəslə mal-mülk davası etməyəcəyəm. Nə verilir verilir, verilmirsə, verilmir".
Bundan başqa, Rahilə Rzayeva atasının qətlindən 1 həftə əvvəl izlənməsi haqda raportla o dövrdə müdafiə naziri olan Səfər Əbiyevə, sabiq milli təhlükəsizlik naziri Eldar Mahmudova müraciət etdiyini təsdiqləmişdi.
Sitat: “Rail Rzayev izlənirdisə, bu barədə rəhbərliyi, xüsusi xidmət orqanlarını məlumatlandırmışdı. Niyə onlar tədbir görməyiblər, hərəkətə keçməyiblər? MTN-ə, öz nazirinə müraciət etmişdisə, bunlar hara baxırdılar?”
Bu sualların cavabı bu günə qədər verilməyib. Rail Rzayevin qətlindən sonra Cinayət Məcəlləsinin 120.2.5-ci (tamah məqsədilə və ya sifarişlə qəsdən adam öldürmə) və 228-ci (qanunsuz silah saxlama) maddələri ilə cinayət başlanan cinayət işi nəticəsizdir. İstintaq Rail Rzayevin yavəri Anar Haşımovu, köməkçisi Aydın Rəfiyevi və onun oğlu Anar Rəfiyevi də həbs etmişdi. Bu adamların həbsi qətlə birbaşa bağlı deyildi. Tutulanlar Rail Rzayev qətlə yetiriləndən dərhal sonra onun iş otağına qanunsuz müdaxilə edərək oradan külli miqdarda qızıl-zinət əşyaları, xeyli sayda dərman preparatı, DVD-lər və generala məxsus seyfdən 200 min avro məbləğində pul oğurlamaqda ittiham olunurdular. 2010-cu ilin noyabrında Ağır Cinayətlərə Dair İşlər üzrə Hərbi Məhkəmənin hökmü ilə Aydın Rəfiyev 9, Anar Rəfiyevi 7 il 6 ay, A.Həşimov isə 7 il müddətinə azadlıqdan məhrum ediliblər. Artıq hər 3 şəxs azadlıqdadır. 2016-cı ildə Qaradağ Rayon Məhkəməsi Aydın Rəfiyev cəzasının çəkilməmiş hissəsindən şərti olaraq vaxtından əvvəl azad etdi. Mərhum generalın qızı Rahilə Rzayeva Aydın Rəfiyev haqda bu sözləri demişdi: Sitat: “Bu adamlar hər ikisi hərbçi idi. Qətl törədilən an orada, yanında sürücüsü olub. Hadisədən sonra gedib Aydın Rəfiyevi evindən götürüb. Aydın Rəfiyev yerin altını da, üstünü də bilən adamdır. Sürücü maşına oturur, görmür ki, maşının arxa şüşəsində deşik var? Sonradan Aydın Rəfiyev də maşına minir. Amma bunların heç biri maşının arxa şüşəsindəki deşiyi görmürlər? Ağzından qan axdığını görmürdülər? Bu, uşaq nağılına oxşayır. Yalandan da deyirlər ki, elə bildik ki, ürəyi tutub. Onu vaxtında hospitala çatdırmayıblar. İbrahim Tatlısəsin də başına atəş açdılar, amma sağ qaldı. Çünki vaxtında həkimə çatdırmışdılar. Bunlar nə ediblər? Qəsdən ora-bura sürüyüblər, vaxt uzadıblar”.
Rahilə Rzayeva Aydın Rəfiyev və digərlərinin onun seyfindən oğurladıqları 200 min avronun da onlara qaytarılmadığını açıqlamışdı. Sitat: “Həmin 200 min avronu ailəyə qaytarmırlar. Qanunla həmin pul vərəsələr arasında bölünməlidir. Oradan-buradan sənədlər də yığıblar ki, guya Rail Rzayevin borcu varmış, guya pullar həmin borclara veriləcək. Bu, gülünc söhbətdir. Atam gedib ”Nasosnı"da borcu olan adamların borclarını bağlatdırırdı. Öldürüləcəyini bilən, özünə qəbir qazdıran adam borcları olsaydı, verməzdimi? O, borc alan adam deyildi. Bir şikəstin, bir atası qətlə yetirilən qızın pulunu yemək kimə lazımdır? Yetimin payını yeməzlər! Mən xaricdə təhsil almaq istəsəm, həmin pulu ödəyib təhsil ala bilərəm. Bu pulu götürüb ailəyə qaytarmayanlar elə bilirlər qazanc əldə ediblər? Bizim atamız pulu kişi kimi qazanıb. Biz heç kimin yanında gözükölgəli deyilik".
Rail Rzayevin qətlindən sonra ən diqqətçəkən versiyanı Azərbaycan təhlükəsizlik orqanının əks-kəşfiyyat idarəsinin keçmiş əməkdaşı, təhlükəsizlik məsələləri üzrə ekspert Ərəstun Oruclu dilə gətirib. Ərəstun Oruclu “general-leytenant Rail Rzayevin qətlindən tutmuş, 2019-cu ilin yayında MİQ-29 qırıcı təyyarəsinin ”qəzaya uğramasınadək baş verənlərdə xain Nəcməddin Sadıkovun birbaşa iştirakı var", - deyib.
Lakin Ərəstun Oruclunun iddiası bu günə qədər yoxlanılmayıb, araşdırılmayıb. Ümumiyyətlə, Rail Rzayevin qətlindən sonra baş verənlər cinayətin açılmasına deyil, daha çox ört-basdır olunması təəssüratı yaradır.
Növbəti sayımızda Ərəstun Oruclunun generalın qətli ilə bağlı açıqlamalarını təqdim edəcəyik.
“Yeni Müsavat”