Nəticələri PNAS jurnalında dərc olunmuş yeni araşdırmanın müəllifləri hesab edirlər ki, iqlim dəyişikliyinin səbəb olduğu fəlakətlər və insanlığın yox olması ssenariləri lazımi səviyyədə araşdırılmır.

Onların fikrincə, iqlim dəyişikliyinə müdaxilə edilmədiyi təqdirdə ekstremal hava hadisələrinə və bunun sosial nəticələrinə hazır olmamaq çox təhlükəli ola bilər.

Ekspertlər BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Hökumətlərarası Panelindən (IPCC) tələb edirlər ki, “iqlimdə son oyun” kimi ssenarilər üzrə xüsusi bir hesabat hazırlansın.

Onlar qeyd edirlər ki, iqlim böhranıyla bağlı araşdırmalarda təkcə elmi tədqiqatlara yox, 2019-cu ildə nəşr olunmuş “Yaşanmaz Dünya – İstiləşmədən Sonra Həyat” kimi məşhur kitablara da istinad olunur.

“Ən pis ehtimallar nəzərə alınmalıdır”
Son illərdə iqlim mütəxəssisləri havanın sənaye inqilabından əvvəlki temperaturunu indiki ilə müqayisə edir, istiliyin 1,5-2 dərəcə artmasının dünyaya təsirini qiymətləndirirlər.

2015-ci ildə Paris İqlim Sazişini imzalayan ölkələr qlobal temperaturu 2 dərəcədən və hətta mümkünsə, 1,5 dərəcədən aşağı salmağı öhdələrinə götürüblər.

Hesab olunur ki, bu ssenari qlobal iqtisadiyyata ciddi dərəcədə təsir edəcək, amma insanlığın məhvinə səbəb olmayacaq.

Elə alimlər də buna oxşar “yaxşı vəziyyət ssenariləri”nə fokuslanırlar.

“Məncə, “ən pis vəziyyət ssenariləri” haqqında düşünməmiz risklərin idarə edilməsi baxımından çox vacibdir. Həyatımızın digər sahələrində ən pis ehtimallara hazırlaşdığımız halda, niyə bunu planetimizin və növümüzün yaşaması uğrunda mübarizədə də etməyək?” – araşdırmanın müəlliflərindən biri, Kembric Universitetinin əməkdaşı Luke Kemp belə deyir.

Mütəxəssislər vurğulayırlar ki, dünyada istiliyin 3 dərəcə artması ehtimalı adekvat qiymətləndirilməyib; bu baş verərsə, siyasi baxımdan ən həssas bölgələrdə illik orta temperatur 2070-ci ilə qədər 29 dərəcəyə çatacaq.

Çinin Nankin Universitetinin tədqiqatçısı Chi Xu isə deyir ki, hazırda 30 milyon insan məhz bu şəraitdə yaşayır:

“2070-ci ilə qədər belə temperaturun nəticələri çox dəhşətli ola bilər. İki atom elektrik stansiyası və dünyanın ən təhlükəli patogenlərinin saxlandığı yeddi mühafizə laboratoriyası bundan təsirlənə bilər”.

Qida böhranı, iqtisadi böhran, münaqişələr və pandemiyalar
Tədqiqatçılar deyirlər ki, iqlim dəyişikliyi təkcə istiliyin artmasına yox, həm də qida çatışmazlığına, iqtisadi böhranlara, münaqişələrə və yeni pandemiyalara səbəb ola bilər.

Araşdırmada vurğulanır ki, istilik artdıqca, metan emissiyalarının artması, donmuş torpaqların əriməsi və ya meşələrin karbon yayması kimi qarşısıalınmaz proseslər, yəni əsas “məhvedici nöqtələri” elmi və sosial məlumatlandırma fəaliyyətinin diqqət mərkəzində olmalıdır.

Tədqiqatçılar bildirirlər ki, bu ehtimalların nəzərə alınması sayəsində lazımi texnologiyaları inkişaf etdirmək, riskləri analiz etmək, ictimaiyyəti məlumatlandırmaq və beləliklə də iqlim böhranının qarşısını almaq olar.

Kemp qeyd edir ki, “Mümkün, amma narahatedici ssenariləri anlamamız həm siyasətdə, həm də cəmiyyətdə maarifləndirmə prosesini genişləndirməkdə və bu sahədə fəaliyyəti canlandırmaqda çox faydalı ola bilər. 1970 və 1980-ci illərdə potensial nüvə təhlükəsi dərk olunan zaman oxşar vəziyyət yaranmışdı. Onda ictimaiyyətin səyləri nəticəsində silahsızlaşma hərəkatı yarandı”.

Gənc fəallar da dəstək verirlər

Daha ekstremal iqlim ssenarilərini dəyərləndirmək təklifini gənc fəallar da dəstəkləyirlər.

“Qorxulu ehtimalları da nəzərə almağımız vacibdir. Reallıqdan xəbərimiz olmasa, düzgün qərar verə bilmərik. İllərdir ki, iqlim böhranının təsirlərini bizdən gizlədirlər, bizə səhv məlumatlar verirlər. Amma artıq buna son qoymaq lazımdır, yoxsa böhranın nəticələri ilə gənc nəsillər mübarizə aparmalı olacaqlar” – iqlim fəalı, 25 yaşlı Laura Young belə deyir.
pressklub

Zaporojye Atom Elektrik Stansiyasında açıq paylayıcı stansiyada tüstülənməyə səbəb olan gərginliyin artması baş verib.

KONKRET.az TASS-a istinadən xəbər verir ki, bu barədə Rusiya Müdafiə Nazirliyinin açıqlamasında deyilir.

Tüstülənmənin yanğınsöndürmə xidməti tərəfindən söndürüldüyü açıqlanıb.

Rusiya Müdafiə Nazirliyi hadisənin Ukraynanın Marqanets şəhərindəki mövqelərindən AES-i atəşə tutmasına görə baş verdiyini bildirib.

Ərdoğan Aşura günü ilə bağlı sosial şəbəkədədə paylaşım etdi

Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan Aşura günü ilə bağlı sosial şəbəkədədə paylaşım edib.
Ərdoğan bildirib ki, birlik və bərabərliyin simvolu olan Aşura və Məhərrəm ayının İslam dünyası üçün xeyirli olmasını diləyir.
“Şəhidliyinin ildönümündə şəhidlərin ağası, Peyğəmbərin nəvəsi həzrəti Hüseyn əfəndimizi və Kərbəla şəhidlərini rəhmətlə yad edirəm” – o qeyd edib.

Soyuq müharibədən sonra qloballaşma tendensiyası müsbət proseslərlərlə yanaşı təhdid konsepsiyasını yenidən şəkilləndirərək, genişlətmiş və şaxələndirmişdir.

Bunu Ankarada XIII Səfirlər Konfransında çıxışı zamanı Azərbaycan Xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov deyib.

O qeyd edib ki, təhdid termini dövlətlərarası münaqişələrlə məhdudlaşmayaraq, beynəlxalq sərhədləri tanımayaraq, transmilli və beynəlxalq təhdidləri də özündə əks etdirir.

“Hər kəsə aydındır ki, artıq heç bir dövlət ənənəvi yeni növ təhdidlərlə tək başına mübarizə aparmaq iqtidarında deyil. Təsadüfi deyil ki, beynəlxalq münasibətlərin təməlini təşkil edən ərazi bütövlüyü, suverenlik, müstəqillik, bir-birilərinin daxili işlərinə qarışmamaq və digər prinsiplərə bütün ölkələr tərəfindən eyni məsuliyyətlə yanaşılsaydı bu gün bir çox münaqişə və ədalətsizliklərin qarşısı alınardı”, - deyə o bildirib.

Nazirin sözlərinə görə, həm iqlim dəyişikliyi, həm də hərbi münaqişələr və onların iqtisadi nəticələri bəşəriyyəti qida qıtlığı kimi qorxunc ssenarilərlə qarşı-qarşıya qoyur: “Bu gün Ukrayna ətrafında yaşanan hadisələr ciddi narahatlıq yaradır və bir daha beynəlxalq sistemin bütün aktorlarına xatırladır ki, dünyanın istənilən bir yerində baş verənlər hər birimizə təsir edir”.

APA

Böyük Britaniyanın istefa verən baş naziri Boris Conson Londonda yerləşən evini 1,6 milyon funt-sterlinqə (1,8 milyon dollar) satışa çıxarıb.

Teref.az Axar.az-a istinadən xəbər verir ki, bu barədə “Mirror” nəşri məlumat yayıb.
“Boris və Kerri Conson cütlüyü 400 milyon funt-sterlinq qazanmaq ümidi ilə 1,2 milyon funta aldıqları evi satışa çıxarıblar. Onlar evi 2019-cu ildə əldə ediblər”, - bildirilib.

Belə ki, Conson evi öncə ayda 4 min funta kirayə vermək istəsə də, sonradan fikrindən daşınıb.

Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan Soçidəki danışıqlardan sonra Rusiya Prezidenti Vladimir Putinlə birgə mətbuat konfransı keçirmək təklifini qəbul etməyib.

Teref.az xəbər verir ki, bu barədə “Kommersant” nəşri yazıb.

Nəşrin iddiasına görə, Ərdoğan Putinlə fotosessiyaları da minimuma endirib. Yalnız bir fotoqraf bir neçə foto çəkib.

“Türkiyə lideri 4 saatlıq danışıqlardan sonra dərhal ölkəsinə qayıdıb. Ərdoğan hətta şam yeməyinə də qalmayıb, 4 saatlıq görüş zamanı isə yalnız çay və qəhvə içib”, - nəşr bildirib.

Qeyd edək ki, liderlərin mətbuat konfransı keçirməyəcəyi əvvəlcədən elan edilmişdi./Axar.az

Rusiya ilə NATO arasında nüvə savaşı riski ABŞ-ı Ukraynaya hərbi dəstək mövzusunda ehtiyatlı davranmağa vadar edir.

Axar.az xəbər verir ki, bu barədə Britaniyanın “Ekonomist” jurnalı yazıb.

Məqalə müəllifinin fikrincə, Kiyevə daha ağır silahların verilməsi Qərbi Rusiya ilə nüvə müharibəsinə sövq edə bilər:

"Qərb Ukraynanı əvvəlcə “Javelin” tank əleyhinə raketləri, daha sonra “Stinger” daşına bilən hava hücumundan müdafiə sistemi və HİMARS reaktiv yaylım atəşi sistemləri ilə təchiz edib. Amerikanın ehtiyatlı davranmasının əsas səbəbi Rusiya qorxusudur. O, eskalasiyadan - Rusiyanın NATO-ya zərbə endirəcəyindən və ya Ukraynada kimyəvi və ya nüvə silahına əl atacağından qorxur”.

Ermənistan Rusiyanın müttəfiqi ola bilər, lakin bu və ya digər strukturun başında duran konkret adamlar haqqında bu gün mən bu fikri çox ehtiyatla işlədərdim.

Teref.az axar.az-a istinadən bildirir ki, bu sözləri Rusiyanın Yaxın Şərq İnstitutunun prezidenti Yevgeni Satanovski "Solovyov Layf" proqramında deyib.

Y.Satanovski İkinci Qarabağ müharibəsinə də toxunub:

"Ermənistana biz necə kömək edə bilərdik ki, Rusiya rəhbərliyinin İrəvanla qapalı kanallarla danışıqlarının səsi uzağı 1-1,5 saatdan sonra Bakıdan gəlirdi və Bakıdan zəng edib, bu addımın atılmamasını xahiş edirdilər. Axı, danışıq bağlı kanalla olurdu. Bəs, Bakı necə xəbər tuturdu?

Ehtimal edirəm ki, Ermənistan dərhal ABŞ-a zəng edirdi, məruzə edirdi, Vaşinqton isə dərhal Azərbaycanı bununla bağlı məlumatlandırırdı. İş "Parçala və hökm sür" sxemi ilə aparılır".

O, sülhməramlıların Qarabağa yerləşdirilməsinə də toxunub:

"Biz hansı səylərlə sülhməramlıları Qarabağa göndərə bildik? Bu, ayrı mövzudur, bunun haqda vaxtı çatanda Şoyqu və Gerasimov danışarlar. Amma Müdafiə Nazirliyinin baş verənlərdən necə tamamilə məəttəl qaldığını yaxşı xatırlayıram.

Paşinyana necə təsir edəcəksiniz? Bilmək istərdim. Mən Paşinyanın hakimiyyətə gəlişini, İkinci Qarabağ savaşını, növbəti çevrilişi yaxşı bilirəm; Paşinyanın kim olduğunu bioqrafiyası ilə, bütün əlaqələri və simpatiyası ilə bilirəm..."

Satanovski qeyd edib ki, Qərb Rusiyaya hər tərəfdən təzyiq edir:

"Nə mümkündürsə, partladır - istər Kosova olsun, istər Cənubi Qafqaz. Rusiyaya hər tərəfdən təzyiq göstərmək üçün sxem işə salınıb. Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin rəisi Berns İrəvana kabab yeməyə gəlməmişdi.

Paşinyan İkinci Qarabağ müharibəsinə yalnız səbəb olmadı, həm də rusları gözdən saldı: necə pis ruslardır, lazımlı raketləri vermədilər, yararsız radioelektron qurğular verdilər, bununla da türk PUA-larını vurmaq olmazdı... İndi isə deyir ki, bizim rus sülhməramlılara suallarımız var".