Tərtərin icra başçısı Müstəqim Məmmədovun əməlləri…
Gəncənin sabiq icra başçısı Elmar Vəliyev gecələr Müstəqim Məmmədovun evinə nə üçün gəlirdi..? Müstəqim Məmmədov bizimlə küçə söyüşüylə danışır, canımızı boğaza yığıb…
Haqqında bəhs etmək istədiyimiz Tərtər Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Müstəqim Məmmədov haqqında qısa məlumat: Məmmədov Müstəqim 1969-cu ildə Yevlax şəhərində anadan olmuşdur. 1992-ci ildə Azərbaycan Dövlət Texnologiya İnstitutunu bitirmişdir. Əmək fəaliyyətinə 1992-ci il tarixindən başlayıb və 1994-cü ilədək Yevlax şəhər İctimai İaşə Müəssisələri Birliyində mühəndis-texnoloq, ticarətin təşkili üzrə inspektor, əmtəəşünas vəzifələrində işləyib. 1994–2006-cı illərdə Yevlax şəhər Gənclər və İdman İdarəsinin rəisi, 2006–2012-ci illərdə Yevlax Şəhər İcra Hakimiyyəti başçısının şəhər təsərrüfatı üzrə müavini — şöbə müdiri, 2012–2014-cü illərdə isə Yevlax Şəhər İcra Hakimiyyəti başçısının müavini — şəhər təsərrüfatı şöbəsinin müdiri vəzifələrində çalışmışdır. 2014-cü ildən Tərtər Rayonu İcra Hakimiyətinin başçısı vəzifəsində çalışır, daha doğrusu, çapıb-talayır...
Birincisi ondan başlayaq ki, əmtəəşünas, “tovaraved” hara, Yevlax şəhər Gənclər və İdman İdarəsinin rəisi vəzifəsi hara..?
Onu da qeyd edək ki, həmin illərdə Elmar Vəliyev Yevlaxın icra başçısı idi və Müstəqimin günəşi Elmarın sayəsində doğdu. Və o gündən Elmar hər gün Müstəqimin evinə getməyə başladı. Nə isə, Elmar Vəliyevin hesabına Müstəqim Məmmədov Tərtərin icra başçısı oldu.
Deməli, Tərtərin icra başçısı Müstəqim Məmmədov şəhid və qazi ailələrinə 1 sot torpaq vermədiyi halda, özünün 80 yaşlı qaynanası Vəliyeva Səkinə Xıdır qızının adına Şıxarx kəndində buğda əkini üçün 200 hektar torpaq götürüb və bu torpağa görə, dövlətdən 20 min manata yaxın subsidiya alıb.
Təsəvvür edirsiniz, Tərtərdə məskunlaşmış Kəlbəcər köçkünləri deyir ki, Müstəqim Məmmədov bizi söyür, təhqir edir, bizi intihar həddinə çatdırır. Bu məqamda bilirsiniz nə düşündük..? Çünki Tərtərlilər deyir ki, Elmar Vəliyev də Tərtərdə Müstəqimi evində söyüb təhqir edirdi...yəqin fikrimiz çatdı... Bu hələ harasıdır..?
Tərtərin icra başçısı Müstəqim Məmmədov tələbə yoldaşı və “sağ əli” sayılan Tərtər Rayon İcra Hakimiyyətinin Memarlıq və Tikinti Şöbəsinin böyük məsləhətçisi Şahin Fətəliyev tərəfindən iri məbləğdə ziyana salınıb. Bir sahibkara satılan torpağın 250 min manat ödənişini təhvil alması üçün Tərtər rayon Xoruzlu kəndinə göndərilən Şahin Fətəliyev bu vəsaiti təhvil aldıqdan dərhal sonra rayonu tərk edib və Rusiyaya qaçıb.
Ümumiyyətlə, Müstəqim Məmmədovun xeyli sayda biznes obyektləri, torpaq sahələri qohumlarının, tələbə dostlarının adınadır. Hətta Tərtərdə icra başçısının qeyri-rəsmi köməkçisi olan bir xanım da var: Tünarə Məmmədzadə.... İcra başçısının xeyli obyekti də bu xanımın və qohumlarının adınadır. Həm də rayonda ictimai əsaslarla çalışan xeyli sayda insanın maaş kartları da bu xanımın cibindədir. Tərtər camaatı deyir ki, müharibənin qızğın çağlarında icra başçısı rayonda deyil, Gəncədə, Yevlaxda gecələyirdi.
Şikayətçilərdən bir yazır ki, Müstəqim Məmmədov bizə deyir ki, şikayət yazıb “Prezidentin baş-beynini xarab etməyin “. Bax, bura sözün bitdiyi yerdi. İcra başçısı kimdir ki, Prezidentin narahat olmasını dilinə gətirə bilir. Müstəqim Məmmədov məgər bilmir ki, cənab Prezidentimiz həmişə xalqın içindədir, hər an onların problemləri ilə maraqlanır? Bunu Müstəqim Məmmədov kimi icra başçıları çətin başa düşsün..

gundelik baki.com

Rusiyanın keyfiyyət dediyi nəyə hesablanıb?
Rusiya üçün Azərbaycanda və Ermənistanda hərbi bazasının qalması və Zəngəzur dəhlizinə nəzarəti yalnız onun əlində olması keyfiyyətli sülh ola bilər.
Rusiyanı əvəz etmək də Fransa üçün keyfiyyətli sülh ola bilər.
Azərbaycan üçün keyfiyyətli sülh nə ola bilər? Ermənistan ordusunun qalıqları Qarabağdan çıxır, Rusiya sülhməramlıları da həmçinin, bundan əlavə delmitasiya və demarkasiya məsələsi öz həllini tapır, Ermənistan torpaq iddiasından əl çəkir.
İndiki məqamda görürük ki, nə Rusiyaya, nə Ermənistana, nə də Azərbaycana sülh lazım deyil. Deyənlər olacaq ki, rəsmi Bakı sülhün olmasını istəyir axı. Bəli istəyir. Ancaq rəsmi Bakının keyfiyyətsiz sülh istədiyini düşünmürəm. Müharibədə qalib tərəfin keyfiyyətsiz sülhə razılıq verəcəyi inandırıcı deyil, mümkün də görünmür. Əgər Azərbaycan hər nə olur olsun, əsas slüh olsun desəydi, həmin o sülh çoxdan imzalanmışdı. Məğlub olan Ermənistan belə sülhdən qazanclı çıxmaq niyyəindədir. Ona görə də, keyfiyyətli sülhü təkcə Rusiya yox, prosesə birbaşa və dolayısı ilə daxil olan bütün tərəflər istəyir.
Bilirik ki, rəsmi Bakının qırmızı xətti Qarabağdakı Ermənistan ordusunun qalıqlarıdır. Azərbaycan tərəfi onların silahsızlaşdırılması, yaxud ərazidən çıxarılması yönündə işlər aparır. Bir çox ekspertlər Azərbaycanın konkret vaxt verib, sonra hərəkətə keçməli olduğunu da dilə gətirir. Bu da mümkündür. Ancaq bu məsələdə ciddi qarşıdurmanın olma ehtimalı da var.
Misal üçün rəsmi Bakı yaşıl yol xəritəsini təklif edə bilər. Necə ki, Rusiya Ukrayna müharibəsində bu baş verdi. Rusiya bir dəfə belə bir təklif etdi, əməl edənlər sonradan güllələnmişdi. Ancaq sonradan Türkiyənin vasitəsçiliyi ilə yaşıl yol xəritəsi həyata keçirildi. Türkiyə və Ermənistan münasibətlərin normallaşmasını istəyir. Digər yandan Türkiyə faktiki olaraq regionda mövcutdur. Yaşıl yol xəritəsində Türkiyə qarant dura bilər. Misal üçün rəsmi Bakı konkret marşurut müəyyən edir, erməni silahlılarının çıxması üçün vaxt verir. Onların təhlükəsizliyini isə Türkiyə tərəfi üstünə götürür. Bu təkcə Azərbaycanın problemini həll etmir. Bu həm də Türkiyə ilə Ermənistan arasında münasibətlərin normallaşması yolunda ciddi bir addım da ola bilər. Bu cür razılaşmanın əldə olunması gərginliyi sıfıra endirir, qarşıdurmanı sıfırlayır və beləcə qansız məsələ öz həllini tapmış olur.
Təbii ki, bu məsələyə mane olmaq istəyən dövlətlər də olacaq. Qarabağ həm də elə problemlərdəndir ki, dünyanın hər nöqtəsində çirkaba batan ölkələr burada özlərini Vaftiz (xaç suyuna salma ayini) etmək istəyirlər.
Müharibə hər zaman mümkündür, sülh olmadıqca hər an baş verə bilər. Ancaq sülh yolu ilə problemin həll edilməsi üçün müxtəlif vasitələrdən, analogiyalardan yararlanmaq lazımdır. Yaşıl yol xəritəsi mümkün vasitələrdən biridir. Hesab edirəm ki, bu yöndə işlərin aparılmasına ehtiyac var.
Yumşaq gücdən istifadə edilir, sərt gücdən zaman-zaman istifadə edilir, ağıllı gücdən də istifadə etməyə gərək var. Yox, əgər həqiqətən prosesin tək yolu hərb qalıbsa, onda heç baş sındırmağa da dəyməz...
Səxavət Məmməd
Teref.az

Ermənistan BMT Təhlükəsizlik Şurasını özünün siyasi, hərbi və informasiya yönümlü manipulyasiya kampaniyası üçün alətə çevirməyə cəhd göstərir. Aydın məsələdir ki, bu işi təkbaşına görmür. Qərbdəki havadarlarından dəstək alan İrəvan Qarabağdakı erməni əhalinin guya blokadada saxlanması və yolların bağlanması məsələsini beynəlxalq tribunalara, o cümlədən BMT Təhlükəsizlik Şurasına çıxarmağa çalışır və bu istiqamətdə fəaliyyətə başlayıblar.
Ermənistanın məsələni BMT Təhlükəsizlik Şurasına çıxarmaqla nail olmaq istədiyi hədəflər var:
Birincisi, İrəvan qərbli havadarlarına arxalanaraq beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətini Qarabağda iddia etdikləri “humanitar fəlakətə” çəkmək istəyirlər. Bununla həm də Qarabağ ermənilərinin Azərbaycana reinteqrasiyasının mümkün olmadığı, öz müqəddəratlarını təyin etmələrinin zəruri olduğu tezisini qəbul etdirmək məqsədi güdürlər.
İkincisi, rəsmi İrəvan Azərbaycana qarşı konkret bəyanatın qəbul edilməsinə çalışır. Hansı ki, bu bəyanat fonunda iddia etdikləri “humanitar fəlakətə” hüquqi baza yaratmaq istəyirlər.
Üçüncüsü, İrəvan Azərbaycan əleyhinə bəyanat qəbul ediləcəyi təqdirdə bunu qətnaməyə çevirməyi və Laçın yolunun açılmasına nail olmağı düşünür.
Mümkündür ki, Ermənistanın BMT Təhlükəsizlik Şurasının “Qarabağdakı vəziyyətlə bağlı” təcili iclas çağırışı qəbul ediləcək. Lakin bu, nəticəni dəyişməyəcək.
Məsələ ondadır ki, Azərbaycan erməni əhalinin yaşadığı əraziyə gedən yolu bağlamayıb.
Ərazidə sərhəd-keçid məntəqəsi qurması suveren hüquqlarından istifadədir. Belə bir zərurət Ermənistanın 2020-ci ilin 10 noyabr bəyanatına zidd olaraq bu yolla Azərbaycan ərazilərinə silah-sursat daşıması, bu əraziləri minalaması, Qarabağdakı 10 min erməni hərbi qulluqçunun rotasiyasını həyata keçirməsi, hərbi istehkamlar qurmasına görə yarandı. Son iki il ərzində Ermənistan SQ-yə məxsus hərbi yük maşınları Laçın-Xankəndi yolu ilə daşımalar həyata keçirib, işğaldan azad olunmuş ərazilərdə aşkar olunmuş minaların 2021-ci ildə Ermənistanda istehsal edildiyi müəyyən olunub.
Ermənistan ilk dəfə deyil ki, BMT TŞ-də sənəd qəbuluna cəhd edir. Belə ki, 2022-ci il dekabrında Fransanın təşəbbüsü ilə Laçın-Xankəndi yolunda azərbaycanlı eko-fəalların aksiyası ilə bağlı TŞ-nin fövqəladə iclası çağırılsa da, TŞ üzvləri arasında konsensus olmadığından Parisin irəli sürdüyü bəyanat layihəsi havada qaldı. Çox güman ki, bu dəfə də dəyişən bir şey olmayacaq.
Əvvəla, ona görə ki, rəsmi Bakı Ermənistanın bu və bu kimi cəhdlərinə hazırlıqlıdır. Misal üçün, bundan öncə Fransanın təşəbbüsünə BMT TŞ-nin daimi üzvlərdən Böyük Britaniya və Rusiya, qeyri-daimi üzvlərindən BƏƏ və Albaniyanın qarşı çıxdı.
Əgər Ermənistanın iddiası bəyanat kimi qəbul edilərsə, bunun qətnaməyə çevrilməsi real deyil. Çünki ilk veto qoyacaq ölkə Rusiya olacaq. BMT TŞ illərdir vahid qərar verməkdə acizdir. Daimi üzvlər bir-birinin əleyhinə veto hüququndan istifadə edirlər. Ehtimal ki, bu dəfə də belə olacaq.
Müəllif: Politoloq Turan Rzayev
Teref.az

Əmək münasibətlərində bu mövzu da daha çox mübahisə yaradan mövzulardan biridir:
Qeyd olunan əmək münasibəti və ya əmək mübahisəsinin yaranmaması üçün tərəflər, yəni, İşəgötürən və İşçi - əsasən aşağıdakı tələblərə əməl etməlidirlər:
1. İlk olaraq onu qeyd etmək istəyirəm ki, 8 saatlıq iş normasından fərqli olaraq, növbəli iş rejimində işləmək daha mürəkkəb və sual yaradan əmək münasibətləridir.
2. 8 saatlıq iş normasında iş vaxtının rejimi daha çox AR Əmək Məcəlləsi ilə tənzimlənir, növbəli iş rejimində bu əmək münasibətləri Əmək Məcəlləsi ilə tənzimlənsədə, daha çox ümumi xarakter daşıyır və daha çox tərəflər arasında olan razılaşmalarla müəyyən edilir.
3.Əmək Məcəlləsinə əsasən, növbəli iş vaxtı rejiminin qaydaları — gündəlik və ya aylıq iş vaxtının müddəti, başlanması və qurtarması, işdə fasilələrin vaxtı və müddəti, sutkadakı növbələrin sayı, növbə sənədləri və tərtibi, bir növbədən digər növbəyə keçirilmə, iş vaxtının cəmlənmiş uçotu, artıq işlənmiş iş günlərinin istirahət günləri ilə əvəz edilməsi (əvəzgünün verilməsi) qaydaları, həftəlik iş günlərinin sayı əsasən 3 sənədlə müəyyən olunur:
3.1. Müəssisədaxili intizam qaydaları və ya müəssisənin digər normativ xarakterli aktlar.
3.2. Tərəflər, yəni, İşəgötürənlə İşçi arasında bağlanmış Əmək müqaviləsi əsasında.
3.3. İşəgötürənlı Əmək kollektivi və ya onu təmsil edən Həmkarlar ittifaqları Təşkilatı arasında bağlanmış Kollektiv müqavilə ilə.
3.4. Fikirimcə: növbə üsulu ilə iş rejimində işləyən işçilərin iş rejiminin, İşəgötürənlə-İşçi arasında bağlanmış Əmək müqaviləsi ilə tənzimlənməsi daha düzgün,ədalətli, qanuni və məntiqlidir.
4. Qeyd olunan bu sənədlərdə yuxarıda göstərilən hallar, eyni zamanda: müəyyən səbəblərdən normadan az və ya çox işləyən iş vaxtlarına görə əmək haqqınln ödənilməsi, hava şəraiti və ya qəza ilə əlaqədar və digər səbəblərlə əlaqədar iş rejimi, əmək haqqının ödənilməsi, güzəşt və təminatlarla təmin və sair hallar əvvəlcədən tənzimlənməlidir.
5. Növbə üsulu iş rejimində işləyən işçilərin bu barədə olan sənədlərlə və onun şərtləri ilə əvvəlcədən tanış olmaq imkanı olmalıdlr: müəssisədaxili intizam qaydaları, idarə və ya müəssisənin digər normativ xarakterli aktları, İşəgötürənlə Əmək kollektivi və ya onu təmsil edən Həmkarlar Təşkilatı arasında bağlanmış Kollektiv müqavilə ilə.
7. Növbə üsulu ilə işləyən işçilərin - iş rejimi norması, normadan artıq işə görə işçilərin əmək haqqının ödənilməsi, əlavə saatlar, əlavə ödənişlər, güzəşt və şərtlər və digər təminatkar-AR Əmək Məcəlləsində nəzərdə tutulan təminatlardan aşağı olmamalıdlr.
8. Növbə üsulu ilə işləyən işçilərin iş vaxtının ümumi vaxtı - 12 saatdan çox olmamalıdlr.
9. Növbə üsulu ilə işləyən işçilərdə aylıq iş rejiminin ümumi müddəti - AR-nın Əmək Məcəlləsində nəzərdə tutulan aylıq iş normasından artıq olmamalıdlr. Müstəsna hallarda normadan artıq olduqda isə - ikiqat məbləğdə ödənilməlifir.
10. Növbə üsulu ilə işləyən işçilərin iş vaxtı - bayram, istirahət və digər qeyri iş günlərinə (şənbə - bazar günləri istisna olmaqla) ikiqat məbləğdə ödənilir.
11.Növbə üsulu ilə işləyən işçilərdə bir növbə ilə - digər növbə arasında ən azı 12 saat istirahət vaxtı olmalıdır.
12. Növbə üsulu ilə işləyən işçilərə: nahar və çay fasilələri verilməsi məcburidir
13. Azərbaycan Respublikası Əmək Məcəlləsinin bu tələblərinə əməl etməyənlər üçün: maddi, intizam, inzibati və ya cinayət məsuliyyəti nəzərdə tutulur.
Azər Quliyev.
Teref.az

Alternativ və Bərpa Olunan Enerji Mənbələri üzrə Dövlət Agentliyinin (hazırda Bərpa Olunan Enerji Mənbələri Dövlət Agentliyi) keçmiş sədri Akim Bədəlovun başı yenidən dərddədir.

TEREF.AZ Qaynarinfo-ya istinadla xəbər verir ki, Akim Bədəlovun Direktorlar Şurasının sədri olduğu "Xəzər” Elmi və Texnoloji Mərkəzinə daxil olan "Xəzər” Gənclərin Elmi-Texniki Yaradıcılıq Mərkəzi barəsində inzibati iş başlanıb.

Mərkəz İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 528.1-ci (İcra sənədindəki tələbin üzrsüz səbəbdən icra məmuru tərəfindən müəyyən olunmuş müddətdə icra edilməməsinə və ya icra məmurunun məhkəmə və ya başqa dövlət orqanlarının qərarlarının icrası ilə əlaqədar digər qanuni tələblərinin yerinə yetirilməməsi) maddəsi ilə ittiham olunur.

İş baxılması üçün Nəsimi Rayon Məhkəməsinə göndərilib və hakim Babək Pənahovun icraatında verilib.

528.1-ci maddəyə əsasən, fiziki şəxslər 500 manatdan 1000 manatadək məbləğdə cərimə edilir və ya işin hallarına görə, pozuntunu törədənin şəxsiyyəti nəzərə alınmaqla, bir ayadək müddətə inzibati həbs tətbiq olunur, vəzifəli şəxslər 1200 manatdan 2500 manatadək məbləğdə, hüquqi şəxslər 3000 manatdan 5000 manatadək məbləğdə cərimə edilir.

2020-ci ildə isə "Xəzər” Gənclərin Elmi-Texniki Yaradıcılıq Mərkəzi 50 000 ABŞ dollar məbləğində cərimə edilmişdi. Ehtimal olunur ki, Mərkəz barəsində inzibati iş başlanmasının səbəbi hələ də həmin məbləğin ödənilməməsi ilə bağlıdır.

Akim Bədəlov 2013-2019-cu illərdə Alternativ və Bərpa Olunan Enerji Mənbələri üzrə Dövlət Agentliyinin sədri olub. 2019-cu ildə agentlik ləğv edilib və Energetika Nazirliyinin tərkibində Bərpa Olunan Enerji Mənbələri Dövlət Agentliyi yaradılıb. Həmin vaxt Akim Bədəlovun həbs oluna biləcəyi iddialar irəli sürülmüşdü. Səbəb kimi isə onun fəaliyyətində ciddi nöqsanların olması, xüsusilə, Milli Sağlamlıq Mərkəzinin inşasında ortaya çıxan problemlərin ortaya çıxması göstərilirdi.

Yeri gəlmişkən, Milli Sağlamlıq Mərkəzinin tikintisini də "Xəzər” Gənclərin Elmi-Texniki Yaradıcılıq Mərkəzi həyata keçirib.

"Xəzər” şirkəti ilə bağlı başqa bir problem də var. Şirkət mərhum akademik Tofiq İsmayılov yaradıb. Onun övladları mediaya açıqlamalarında bildiriblər ki, Akim Bədəlov sonradan şirkəti ələ keçirib. Tofiq İsmayılovun övladları ilə Akim Bədəlov arasında bu şirkətlə bağlı uzun illər mübahisə olub. Lakin Bədəlov vəzifədə olduğundan Tofiq İsmayılovun övladları istəklərinə çata bilməyiblər.

Bir neçə gün öncə Paytaxtın Təzəpir məscidində nəzir qutusundan 13 min manata yaxın vəsaitin oğurlanması ilə bağlı xəbər yayılmışdı.
Hadisənin təfərrüatını araşdırmaq üçün Baku TV sözügedən məsciddə olub.
Baku TV məscidin axunduna nəzir qutularında toplanan vəsaitlərin necə və hansı istiqamətdə xərcləndiyi sualını ünvanlasa da, axund jurnalistə qarşı aqressiya nümayiş etdirərək sualı cavablandırmaqdan qaçınıb.
Məsələyə münasibət bildirən ilahiyyatçı Elşad Miri nəzir qutusuna pul atanları qınayıb:
“Nəzir qutusuna pul atmaqdansa, imkanı olmayan insanlara yardım göstərmək daha savabdır. Nəzir qutuları din biznesidir. Bundan da din biznesmenləri məharətlə istifadə edirlər”.

Avqustun 9-da Rusiya Prezidenti Vladimir Putinlə Özbəkistan lideri Şavkat Mirziyoyev arasında telefon danışığı olub.

Kreml məlumat yayıb ki:

- Prezidentlər Rusiya-Özbəkistan strateji tərəfdaşlıq və müttəfiqlik münasibətlərinin gələcək inkişafını müzakirə ediblər,

- Putinlə Mirziyoyev müxtəlif səviyyələrdə ikitərəfli təmasların intensivləşdirilməsini razılaşdırıblar.

Rusiya və Özbəkistan prezidentlərinin müzakirələri ortaq narahatlıqlar və asılılıq məsələləri ilə xarakterizə oluna bilən paradiqmaların əhatəsində aydınlaşa bilər.

Danışıqlar Rusiyanın Mərkəzi Asiyada yüksək titul qazanmaq səylərinin bir hissəsidir, çünki Ukraynadakı münaqişə səbəbindən bəzi boşluqlara düşən Moskva Mərkəzi Asiyadakı mövqelərinin ABŞ və Çin tərəfindən qamarlanacağından çəkinir.

Bu mənada Özbəkistan Mərkəzi Asiya dövlətləri içərisində Rusiya üçün bir neçə səbəbdən əhəmiyyətli amil kimi qeyd oluna bilər.

Birincisi, Rusiyanın Avropaya satdığı qazın həcminin azalması ilə o, enerji sahəsində boşluqlara düşür. Rusiya üçün bu vakuumu doldura biləcək ölkələrdən biri də Özbəkistandır.

Rusiyanın alternativ qaz nəqli üçün ixrac infrastrukturunun mövcud olduğu Özbəkistan kimi ölkələrə üz tutması Moskva-Daşkənd əlaqələri üçün həm səmərəli, həm də problematikdir.

Kreml Rusiyanın təbii qaz ixracını Özbəkistan vasitəsilə artırmaqla Daşkəndi həvəsləndirir. Bu, ikitərəfli münasibətlərdə gurultulu şövq yaratsa da, Özbəkistan Rusiyanın peyki olmaqdan qaçır, müstəqil siyasətlə beynəlxalq siyasətdə öz mövqelərini bərkidir.

Lakin Özbəkistan bilir ki, o, Rusiyanın hədəfindədir, çünki Moskva öz imperiya nəfəsini postsovet məkanında, o cümlədən Mərkəzi Asiyada hiss etdirir.

Özbəkistan-Qırğızıstan, Özbəkistan-Tacikistan münasibətlərindəki soyuq nöqtələr, Özbəkistanın Qaraqalpaqıstan Muxtar Respublikasında üzləşdiyi çətinliklər Rusiyanın münaqişələr üzərindən regiona təsirlərini çoxaldır. Ona görə də Daşkənd maksimal dərəcədə ehtiyatlı davranaraq həm Kremlin oyununa gəlməməyə çalışır, həm də onunla səmərəli əməkdaşlığa önəm verir.

Rusiya isə ənənəvi geosiyasi məntiqinin dövriyyədə qalması üçün:

- Avropada itirilmiş qazanclarını kompensasiya etməyə çalışır;

- Öz təbii qazını Özbəkistan trayektoriyasında saxlamağa cəhd edərək, həmin enerji marşrutuna təzyiq göstərir;

- Bu məsələləri Mərkəzi Asiya regionuna baxışı ilə dərindən əlaqələndirir.
Beləliklə, Kremlin Özbəkistanla bağlı enerji siyasətinin iki böyük aspekti üzə çıxır.

1. Rusiya Özbəkistana qaz satışından regionda rəqibləri qarşısında muxtariyyət qazanmaq üçün istifadə edir.

2. Rusiya özünü bölgənin sülh və təhlükəsizlik təminatçısı kimi təmsil olunan aktor qismində təbliğ etməyə çalışır.

Özbəkistan ölkədə yaşanan qaz qıtlığı səbəbilə Rusiyadan əlavə enerji idxalını alqışlayır, ancaq bunun formalaşdırdığı geosiyasi təhdidləri də nəzərə alır.

Bu təhlükə, yəni qaz çatışmazlığı çox zaman regionda sosial iğtişaşların və qeyri-sabitliyin müjdəçisi olur.

Lakin Özbəkistan Rusiya qazının tədarükü mövzusunda səmərəli razılaşma əldə etmək üçün Moskva qarşısındakı kartlarını oynaya bilər.

O mənada ki, Daşkənd Moskvanın alternativ bazar axtarmasından istifadə edib özünü “zəmanətli alıcı” kimi qiymətə mindirib Kremlin təhdidləri önündə manevr qazana bilər.

İkincisi, Özbəkistan ölkədə neft və qaz yataqlarının kəşfini sürətləndirib yeni baza tapsa, bu, Rusiyadan asılılıqlara son qoya bilər.

İstənilən halda, Putinlə Mirziyoyev danışıqları energetika sahəsində Rusiya-Özbəkistan əməkdaşlığı üçün stimulverici siqnaldır və yaxın zamanlarda yeni məlumatlar üzə çıxacaq. Rusiya Özbəkistanı öz çətiri altına salmağa cəhdlər edəcək. Putinlə Mirziyoyevin telefon diplomatiyasında, yəqin ki, Rusiya ilə Özbəkistan arasında təhlükəsizlik sahəsində sənədlərin imzalanması planı da nəzərdən keçirilib.

Moskva enerji sahəsindəki əməkdaşlığı regionda böyük strategiyasının bir parçası kimi üstün mövqelərə çıxarmağa səy göstərəcək.

Rusiya Mərkəzi Asiyadakı maraqlarından dolayı Özbəkistanın Türk Dövlətləri Təşkilatındakı iştirakına da diqqət yetirir ki, bu da Azərbaycan və Türkiyə üçün siqnaldır.

TDT-nin fonundakı iqtisadi potensial onun hərbi potensialla paralel şəkildə qurulmasını şərtləndirir, Rusiya isə Çin və Qərb kimi TDT-nin fəaliyyətindən pay qoparmağa çalışır.

Ona görə də TDT-dəki iki strateji müttəfiq - Azərbaycan və Türkiyə - Rusiya ilə Özbəkistanın münasibətlərindəki yeni tendensiyaları diqqətdə saxlayacaq.

Aqşin Kərimov - DİA.AZ