BRİCS təşkilatının adı dəyişməlidir, çünki bu aydan təşkilata qoşulan dövlətlərin sayı artıb. BRİCS - təşkilata qoşulan 5 ölkənin (Braziliya, Rusiya, Hindistan, Çin və Cənubi Afrika Respublikası) adının ilk hərfidir. Aydındır ki, yeni üzv dövlətlərin baş hərflərini BRİCS-ə əlavə etsələr təşkilatın adını hallandırmaq çətinləşəcək. Ona görə də böyük ehtimalla üzv ölkələr yeni ad barədə düşünürlər. Təşkilata dövlətlərin baş hərfləri əvəzinə əməkdaşlığı təcəssüm etdirən konkret ad qoyulacaq. Təşkilata üzv olan dövlətlərin sayı artdıqca qurum çərçivəsində ortaq qərar vermək çətinləşəcək, üzvlərin hamısının rəyi nəzərə alınmalıdır. Misal üçün təşkilata yeni üzv olan iki dövlətin – İranın və Səudiyyə Ərəbistanın ortaq qərar verməsi asan olmayacaq.
Elxan Şahinoğlu
Teref: Xocanın Blogu

“Heydər Əliyev İli” olaraq möhtəşəm nailiyyətlərlə dövlətçilik tariximizə əbədi həkk olunan 2023-cü il ölkəmizin qarşısında yeni perspektivlərin açılması ilə əlamətdar oldu.
Prezident İlham Əliyevin 2023-cü il dekabrın 31-də Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü və Yeni il münasibətilə müraciətində dövlətimizin başçısı qeyd edib ki, 2023-cü ildə birgünlük antiterror əməliyyatı nəticəsində Azərbaycan öz dövlət suverenliyini tam bərpa etmişdir. İşğalçı qüvvələrin Azərbaycan ərazisindən çıxarılması təmin olunmuş, düşmənin ordusu, hərbi texnikası məhv edilmiş və ya qənimət kimi götürülmüşdür. Son 20 ildə həyata keçirilən siyasi kursun prioriteti Azərbaycanın öz dövlət suverenliyini tam bərpa etmək idi. 2020-ci ilin noyabrında İkinci Qarabağ müharibəsi başa çatanda Azərbaycan Bayrağı Şuşada və azad edilmiş digər ərazilərimizdə qaldırıldı. Ancaq xalq yaxşı bilirdi ki, işimiz yarımçıq qalıb. Axı, Xankəndidə yuva salmış separatçı qüvvələr tam məhv edilməmişdi.
Hərbi təxribatlar və siyasi sabotajları davam etdirən Ermənistannın illeqal fəaliyyətinin qarşısının alınması məqsədilə Azərbaycan tərəfindən 2023-cü il aprelin 23-də Ermənistanla sərhəddə, Laçın-Xankəndi yolunun başlanğıcında sərhəd-buraxılış məntəqəsinin qurulması Zəfər marafonunun Laçın qələbəsi idi.
44 günlük Vətən müharibəsinin şanlı Qələbə ilə başa çatması və 24 saatlıq antiterror tədbirləri ilə ərazi bütövlüyünün tam bərpası - Şuşada son nöqtənin, Xankəndində isə Zəfər nidasının qoyulması müstəqillik zirvəsində suverenliyin bərqərar olunması ilə əlamətdardır. Müzəffər Ali Baş Komandanın vurğuladığı kimi: “2023-cü ilin aprel ayında isə biz ərazi bütövlüyümüzü tam bərpa etmişdik. Azərbaycan-Ermənistan sərhədinin Laçın istiqamətində sərhəd-buraxılış məntəqəsi qurulmuş və o gündən bəri Azərbaycanın ərazi bütövlüyü tam bərpa edilmişdir”.
Prezident İlham Əliyev bəhs olunan müraciəti zamanı Böyük Qayıdış məsələsinə də diqqəti cəlb etdi. Dövlət başçısı bildirdi ki, “Qarabağ və Şərqi Zəngəzur bu gün böyük tikinti meydançasına çevrilmişdir”.
Böyük Qayıdış tarixi Qələbənin strateji prosesə çevrilməsini təmin edən çox mühüm amillərdən biridir. 2023-ci ildə qürurlu və müzəffər xalqın nümayəndələri, qüdrətli və məğrur dövlətin vətəndaşları kimi azadlıqdan abadlığa aparan yolda inamla addımladıq. Qarabağın Xilaskarı İlham Əliyevin lider dövlətin Lideri, Müzəffər Ali Baş Komandan kimi işğaldan azad olunmuş torpaqlarımıza atdığı hər addım tarixin yaddaşına əbədi həkk olundu. Həmin ərazilərdə kənd və şəhərlərimizin, mədəni irsimizin bərpa olunması, yeni reallıqlar əsasında ölkəmizin və regionumuzun gələcəyinin inşa edilməsi Zəfər yürüşümüzün davam etdiyini göstərdi.
Prezident İlham Əliyevin ifadə etdiyi kimi: “Tarixi Zəfərimiz - İkinci Qarabağ müharibəsindəki Zəfər, antiterror əməliyyatı, işğalçılardan azad olunmağımız, separatçı rejimin çökməsi bütün azərbaycanlıları haqlı olaraq bir araya, bir yumruq halına gətirir. “Dəmir yumruq” bizim Zəfər salnaməmizin rəmzi idi. Bu gün, eyni zamanda, “Dəmir yumruq” birliyimizin rəmzidir və Azərbaycan xalqını, bütün dünya azərbaycanlılarını əmin etmək istəyirəm ki, “Dəmir yumruq” hər zaman yerində olacaq”.

Aysel Mənsimova - politoloq

Dekabr ayının 31-də, yeni ilin başlanğıcına bir neçə dəqiqə qalmış Prezident İlham Əliyev Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü və Yeni il münasibətilə xalqımıza müraciətində mühüm məqamlara toxundu, zəruri mesajlar verdi.
Azərbaycanın regional və qlobal müstəvidə geosiyasi imkanlarının artmasında, şübhəsiz ki, ölkəmizin ərazi bütövlüyünün və tarixi ədalətin bərpasının müstəsna rolu var. 44 günlük müharibədə qələbə qazanaraq yeni gerçəkliklər yaradan - Qafqazın geostrateji arxitekturasını yenidən dizayn edən, BMT-nin müvafiq qətnamələrinin icrasına öz hərbi-siyasi resursları vasitəsilə nail olan Azərbaycan nəyə qadir olduğunu bütün dünyaya göstərdi.
Bu xüsusda ən vacib məqam 2023-cü ilin Azərbaycanın Zəfər təqviminə dövlət suverenliyinin bərpası ili kimi həkk olunmasıdır. Bu, xalqımızın yaddaşında və dünyanın siyasi tarixində əbədi qalacaqdır. Prezident İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi, “2020-ci ildə İkinci Qarabağ müharibəsi başa çatanda bizim Bayrağımız Şuşada və azad edilmiş digər ərazilərdə qaldırılanda biz hamımız yaxşı bilirdik ki, işimiz yarımçıq qalıb. Azərbaycan öz dövlət suverenliyini tam bərpa etməli idi və bunu etdi”.
Hərbi təxribatlar və siyasi sabotajları davam etdirən Ermənistannın illeqal fəaliyyətinin qarşısının alınması məqsədilə Azərbaycan tərəfindən 2023-cü il aprelin 23-də Ermənistanla sərhəddə, Laçın-Xankəndi yolunun başlanğıcında sərhəd-buraxılış məntəqəsinin qurulması Zəfər marafonunun Laçın qələbəsi idi.
44 günlük Vətən müharibəsinin şanlı Qələbə ilə başa çatması və 24 saatlıq antiterror tədbirləri ilə ərazi bütövlüyünün tam bərpası - Şuşada son nöqtənin, Xankəndində isə Zəfər nidasının qoyulması müstəqillik zirvəsində suverenliyin bərqərar olunması ilə əlamətdardır. Müzəffər Ali Baş Komandanın vurğuladığı kimi: “2023-cü ilin aprel ayında isə biz ərazi bütövlüyümüzü tam bərpa etmişdik. Azərbaycan-Ermənistan sərhədinin Laçın istiqamətində sərhəd-buraxılış məntəqəsi qurulmuş və o gündən bəri Azərbaycanın ərazi bütövlüyü tam bərpa edilmişdir”.
Laçın-Xankəndi yolunda nəzarətin təmin edilməsi, ardınca əzəli və əbədi Qarabağımızda lokal antiterror tədbirləri vasitəsilə konstitusiya quruluşunun bərpası ilə geniş geosiyasi arealda - Cənubi Qafqazda, Qafqazda və postsovet məkanında separatizmin məhv edilməsi təcrübəsi yaradıldı. 30 ilə yaxın müddətdə BMT-nin kağız üzərində qalmış 4 qətnaməsinin icrasını təmin etməklə nadir presedent formalaşdıran Azərbaycan daha bir nümunə yaratdı. Bu, postsovet məkanında separatizmin birdəfəlik məhvinə ilk dəfə məhz ölkəmizin ərazisində müvəffəq olunmasıdır. Azərbaycan Prezidentinin bildirdiyi kimi: “Dəfələrlə Ermənistan rəhbərliyinə və onun arxasında dayanmış Qərb ölkələrinə xəbərdarlıq etmişdik ki, bu vəziyyət davam edə bilməz. Ya separatçı rejim özünü buraxmalıdır, Ermənistan ordusu bizim ərazimizdən çıxarılmalıdır, ya da ki, biz güc tətbiq edərək dövlət suverenliyimizi özümüz bərpa edəcəyik.
Əfsuslar olsun ki, bizim sözümüzə diqqət yetirilmədi. Sentyabrın 19-da başlamış və cəmi bir gün, ondan da az davam edən antiterror əməliyyatı Azərbaycan Ordusunun tam Zəfəri ilə nəticələnmişdir. Separatçı rejim çökmüş, bizim qarşımızda diz çökmüş, ağ bayraq qaldırmış, təslim olmuş, torpaqlarımızdan əbədi olaraq çıxarılmış və tarixin zibilxanasına atılmışdır. Bununla Azərbaycanda separatizmin kökü kəsildi və separatizm - bu bəla bizim torpağımızda bir daha baş qaldıra bilməz”.
Prezident İlham Əliyev bəhs olunan müraciəti zamanı Böyük Qayıdış məsələsinə də diqqəti cəlb etdi. Dövlət başçısı bildirdi ki, “Qarabağ və Şərqi Zəngəzur bu gün böyük tikinti meydançasına çevrilmişdir”.
Böyük Qayıdış tarixi Qələbənin strateji prosesə çevrilməsini təmin edən çox mühüm amillərdən biridir. 2023-ci ildə qürurlu və müzəffər xalqın nümayəndələri, qüdrətli və məğrur dövlətin vətəndaşları kimi azadlıqdan abadlığa aparan yolda inamla addımladıq. Qarabağın Xilaskarı İlham Əliyevin lider dövlətin Lideri, Müzəffər Ali Baş Komandan kimi işğaldan azad olunmuş torpaqlarımıza atdığı hər addım tarixin yaddaşına əbədi həkk olundu. Həmin ərazilərdə kənd və şəhərlərimizin, mədəni irsimizin bərpa olunması, yeni reallıqlar əsasında ölkəmizin və regionumuzun gələcəyinin inşa edilməsi Zəfər yürüşümüzün davam etdiyini göstərdi.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyev hələ 2020-ci ildə işğaldan azad edilmiş ərazilərdə Azərbaycan bayrağını ucaldaraq xalqımızın, dövlətimizin ən yüksək zirvələri fəth etdiyini bir daha bütün dünyaya nümayiş etdirib. 2023-cü ildə də bu istiqamətdə işlər ardıcıl olaraq davam etdirildi. Budur, bölgəyə həyat qayıdır, Qarabağa, Şərqi Zəngəzura yeni həyat bəxş edən, yeni nəfəs verən addımlar atılır. Ermənilərin işğalçı siyasəti nəticəsində dağıdılmış yaşayış məntəqələrinin ən müasir texnologiyalara əsaslanan quruculuq konsepsiyası əsasında bərpası milli gücümüzün təsdiqi və nümayişidir.
Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü və Yeni il münasibətilə müraciətində Prezident İlham Əliyev bildirib ki, “Bu gün dünya azərbaycanlıları Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Gününü tam yeni bir ovqatla qeyd edirlər. Artıq üç ildir ki, dünya azərbaycanlıları bütün Azərbaycan xalqı kimi ruh yüksəkliyi ilə yaşayır, başını dik tutub yaşayır, alnıaçıq, üzüağ yaşayırlar”.

İsrafil Kərimov – Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü
Teref: Xocanın Blogu

2023-cü il üçün əsas sözləri müharibə və korrupsiyadır. Aydındır ki, bu iki məsələ hansısa şəkildə bir-biri ilə bağlıdır. Amma tam olaraq necə? Ağıla gələn ilk şey korrupsiyanın Ukraynanı müharibədə sistemli şəkildə zəiflətməsidir. Bu, yəqin ki, bir çox hallarda doğrudur. Ancaq hər kəsin unutduğu başqa bir şey var.

Korrupsiyanın ən yüksək səviyyəsi hansıdır? Aydındır ki, siyasi qərarlar şəxsi mənafeyi nəzərdə tutan “arqumentlərin” təsiri altında qəbul edildikdə bu, siyasi korrupsiyadır. Bəs bu piramidanın başında hansı növ siyasi korrupsiya durur? Korrupsiya piramidasının zirvəsi xarici siyasət qərarlarının qəbulunda korrupsiyadır. Əslində söhbət uzunmüddətli, xüsusən də milli maraqlara xəyanətdən gedir. Yəni uzunmüddətli maraqlar dəyərlər sistemidir...

İlin sonunda haqqında çoxlu məlumatların olduğu hər iki müharibə - həm Ukraynada, həm də İsraildə - azad dünyanın siyasi elitasının dəyərlərə xəyanəti nəticəsində nəinki mümkün, hətta qaçılmaz oldu. Üstəlik, xəyanət birdən-birə baş vermədi, bir neçə onilliklər boyu davam etdi və sistemli xarakter daşıdı.

Təəssüf ki, bütün bunlar Birinci və İkinci Dünya müharibələri arasındakı vəziyyəti çox xatırladır. Daha doğrusu, ortada atəşkəs olan iki mərhələdə bir müharibə idi.

Sonra keçən əsrin 20-30-cu illərində (həm də “Soyuq müharibə”dəki qələbədən sonra) azad dünya "satışa" başladı. Müxtəlif diktaturaların güclənməsinə göz yumdu: Almaniya və Yaponiyanın yenidən silahlanması, İtaliya, Almaniya, Yaponiyanın zəif qonşulara qarşı təcavüzü və s. 30 ildən sonra azad dünyanın elitası əsgərlərin qanı ilə ən yüksək siyasi korrupsiyanın əvəzini ödəməli oldu.

Lakin bu, böyük müharibənin “ikinci mərhələsində” də siyasətçilər öz dünyalarının əsaslandığı dəyərlərə xəyanət etməkdə davam etdilər - ölkələrini Holokostdan qaçan yəhudilərin üzünə bağladılar...

Oyanış yalnız qırxıncı illərin sonlarında, dünya faciənin miqyasını dərk edəndə gəldi. Və sonra Çörçill Fulton çıxışı ilə uzaqgörənlik etdi. Sonradan Reyqan və Tetçer kimi “Soyuq müharibə”də həqiqətən qalib gələn insanların ritorikası Fulton nitqinin ritorikasından çox az fərqlənirdi. Çünki əsasda eyni dəyərlər dayanırdı...

Hazırda Qərb elitasının dəyərləri unutduğu, sanki dövlət maraqları ilə özünü doğrultduğu, diktaturaların qisas almaq üçün gücləndiyi bir vaxtda, təəssüf ki, 30 illik müvəqqəti barışıqla bağlı vəziyyətin təkrarını müşahidə edirik.

Müəllif: Aleksandr Olşanski – Ukrayna “Internet Invest Group” holdinqinin prezidenti
Mənbə: UNİAN
Tərcümə AYNA-ya məxsusdur
Teref: Xocanın Blogu

GUAM-a (Gürcüstan, Ukrayna, Azərbaycan və Moldova) sədrlik Ukraynadan Azərbaycana keçib. Bu təşkilat təsis olunduğu illər qədər fəal olmasa da, mövculuğunu qoruyur və təşkilat üzvləri Azərbaycanla tərəfdaşlığı gücləndirməyə davam edirlər. Rəsmi Bakı GUAM-a iqtisadi təşkilat kimi önəm verir və prioritet istiqamətlər kimi enerji təhlükəsizliyi, nəqliyyat, ticarət dövriyyəsinin artımını seçib. Azərbaycan ərazi bütövlüyünü təmin etməklə yanaşı GUAM üzvlərinin ərazi bütövlüklərini əvvəlkitək dəstəkləyir. Yəni belə başa düşülməsin ki, Azərbaycanda separatizmə son qoyulduqdan sonra tərəfdaş ölkələrdə separatizmə seyrçi qalmalıyıq. Bu əsla belə deyil. Rusiyanın Azərbaycanın tərəfdaş ölkələrinə qarşı etdikləri beynəlxalq hüquqa ziddir. Bu mövqeyimiz dəyişməz qalmalıdır.
Elxan Şahinoğlu
Teref:Xocanin Blogu

Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın mücərrəd yeni il təbrikindən iki nəticə çıxarmaq olar. Birincisi, Paşinyan Qarabağı itirdiyinə görə ermənilərdən üzr istəyib. İkincisi, Paşinyan Qarabağı itirməklə Ermənistanı qoruduğuna diqqət çəkib. Başqa sözlə Paşinyan demək istəyib ki, Qarabağ uğrunda mübarizə aparsaydı Ermənistanı itirəcəkdi. Burada həqiqət var, Paşinyan 19 sentyabrda Azərbaycan ordusunun Qarabağdakı anti-terror əməliyyatına müdaxilə etsəydi, ən azı Qərbi Zəngəzuru itirəcəkdi. Ona görə də Paşinyan təbrikində “dövlətimizin nəsillərə miras qoymağa imkan verəcək yeganə mümkün yolla gedirik” cümləsini işlədib. Paşinyanın sonrakı cümləsi də maraqlıdır. “Bu yolun böyük hissəsini keçmişik” deyən Paşinyan yolun qalan hissəsi üçün vacib qərarlar verə biləcəyinə eyham vurub. Vacib qərar Paşinyanın prezident İlham Əliyevlə sülh sazişi imzalaması olacaq. Bu iki ölkə arasında bütün problemləri həll etməsə də, ən azı növbəti müharibə ehtimalını aradan qaldıracaq. Belə şəraitdə sərhədlərin müəyyənləşdirilməsi və kommunikasiya xətlərinin açılması mövzularını sakit şəraitdə müzakirə etmək olar.
Elxan Şahinoğlu
Teref:Xocanın Blogu

2023-cü il məmləkətimiz üçün tarixi bir il oldu, ərazi bütövlüyümüzün və suverenliyimizin tam bərpası məhtəşəm bir hadisədir, Rus və Sovet İmperiyasının basdırdığı separatizm və etnik münaqişələr “minasını” təmizləyə bilən yeganə ölkə Azərbaycan oldu – qürurverici hadisədir. Məmləkətimizin qarşısında olan ən ağır problemi həll etdik, bundan sonra indiki və gələcəkdə qurulacaq hökumətlər heç vaxt bu problemin kölgəsində gizlənib ölkənin fundamental sorunlarını həll etməkdən qaça bilməyəcəklər.
2024-cü il, gözləntilər:
1) Azərbaycan - Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh sazişi, və ya sazişin onurğasını təşkil edən müxtəlif protokollar imzalanacaq, bu da bölgəmizdə dayanıqlı sülhün təməlini yaradacaq. Prezident seçkilərindən sonra hökumətin tərkibi ciddi dəyişəcək, amma bu siyasətinin də dəyişməsi anlamına gəlməsi üçün problemləri dürüstcəsinə etiraf edib sistemli dəyişikliklərə getməlidirlər. Çox güman, referendum, ardından da növbədənkənar parlament seçkiləri olacaq, Milli Məclisin indiki tərkibinin, ən azı, yarısı növbəti seçiləcək parlamentdə, çox güman, olmayacaq. Məmləkətin təməl sorunu iqtisadiyyatdır, bu məsələnin həlli yolu isə siyasi və hüquqi müstəvidədir, idarəetmənin təkmilləşdirilməsindədir.
Hə, onu da deyim ki, gələn il manatın devalvasiyası olmayacaq, amma bu mütləq gələcək illərdə baş verəcək, hökumət, iqtisadi sistem isə buna hazır deyil, heç hazırlaşmırlar da,
2) Rusiya-Ukrayna münaqişəsi – Çox güman, gələn il müharibə “dondurulacaq”, sonra hansısa beynəlxalq danışıq qrupu yaradılacaq, mənasız və məzmunsuz danışıqlar sürəci başlayacaq. Ukrayna öz torpaqlarının itirilməsi ilə de-jure barışıb hansısa sənədə imza atmasa da, de-facto barışıb yaşamağa çalışacaq, amma Zelenski və komandasının siyasi səhnədə qalması çox böyük problem kimi görünür,
3) Avropa Birliyi – İllərdir xəbərdarlıq etdiyimiz kimi (hansılar ki, gerçəkləşdi), AB ölkələrinda aşırı sağ-millətçi siyasi qruplar güclənməkdə davam edəcəklər, gələn il AB Parlamentinə və bəzi ölkələrdə baş tutacaq seçki sürəclərini öndə bitirəcəklər. AB ölkələrində siyasi elita dəyişiklikləri başlayacaq, amma, təəssüf ki, yeni iddialı olan siyasi qruplarda da ciddi liderlik keyfiyyəti olan siyasətçilər azdır. Səbəbi çox sadədir – son 20 ildə Qərbdə siyasətin önəmi, pristiji və maddi qazancı azaldı, yaxşı oxuyan, bilikli, bacarıqlı insanlar böyük biznesə üstünlük verdilər, şirkətlərdə işləməyə can atdılar, çünki böyük korparasiyalarda, maaşlar-bonuslar yüksək, daha sərbəst iş qrafiki və medianın, ictimayyətin nəzarətindən kənar yaşamaq imkanı var,
4) ABŞ – Amerika dünyada itirməkdə olduğu yerini qaytarmağa, liderlik funksiyası bərpa etməyə çalışmalıdır. Demokratlar Partiyası bu işi bacarmadı, seçkilərdə Respublikaçıların qalib olması şansı yüksəkdir, əgər bu baş versə, ABŞ-ın dünya siyasətində dəngəyaradan rolu bərpa oluna bilər ki, bu da zatən qaçılmaz olan qlobal dünyadan fraqmental dünyaya keçidi daha rəvan və məntiqli edə, hətta müharibə və münaqişələri səngidə bilər,
5) Dünya İqtisadiyyatı – Dünya iqtisadiyyatı ağır “xəstədir”, 2008-ci ildə başlanan böhran aradan qaldırılmadı, iqtisadi “yanğın” problemlərin sistemli həlli ilə deyil də, ancaq pul çap etməklə “söndürüldü”. Bir anlıq əsl yanğın təsəvvür edin – çoxotaqlı evin, məsələn, 2 otağı yanır, yanğınsöndürənlər su, köpük, qum və s. vasitələrlə yanğını söndürməyə çalışırlar, həmin yanan 2 otaqda yanğın söndürülsə də, su, köpük, qum və s. yanğını söhdürmək üçün istifadə edilənlər digər otaqlara yanğından çox ziyan vurur – 2008-də məhz bu baş verdi, lokal yanğın “söndürüldü”, amma qlobal iqtisadiyyatda “şarlar” yarandı. Sonra 2020-ci ildə “pandemiya” adlanan sürəci bacarıqsız, hətta insanlıq adına rəzalətlə idarə etdilər, nəticədə dünya iqtisadiyyatına əlavə olaraq 18 trilyon dollar pul axıtdılar, bu dəfə də “yanğını” bərbad üsullarla “söndürdülər”, nəticədə “şarlar” daha da şişdi, partlamağa hazır hala gəldi.
Dünya ölkələrinin borcu 310 trilyon dollardır ki, bu da dünya ÜDM-nin 336%-i təşkil edir – heç vaxt belə təhlükəli vəziyyət olmayıb. Açığı, bu vəziyyətdən ağrısız çıxış yolu yoxdur, dünyada ölkələr, şirkətlər və insanlar bankrot olacaqlar.
Dünya ölkələri təməl problemləri həll etməkdənsə mifik prorlemlər uydururlar, bunlardan biri də “iqlim dəyişiklikləri” adı altında insnların başını qatmaqdır. Dünyada ciddi ekoloji problemlər var, insan övladı təbiətlə orqanik yaşamağı, ziyan vurmamağı öyrənməlidir, amma bu vacib məsələni “iqlim dəyişiklikləri” kimi təqdim edərək əsl problemlərdən qaçırlar – bəşəriyyət tarixində iqlim dəyişiklikləri olub, var, olacaq da, Planetin özünü tənzimləmə alətləri var, bunlar işə düşür və problemlər pereodik hal alır. Dünyada insan çox az yaşayanda da qlobal istiləşmə, qlobal buzlaşma olub-olacaq. İnsan övladı təbiəti qorumalı, resurslardan ağılla istifadə etməlidir – bu vacibdir, amma qlobal iqlim dəyişiklikləri adı altında ölkələri, insanları yeni qapanmalara, “gettolara” hazırlamaq cinayətdir. Bir çoxları elə bilirlər ki, məsələn, eloktromobili cərəyana qoşub sürüsən, bununla da iqlim dəyişikliklərinə mane olursan – amma, anlamırlar ki, məsələn, Teslanın 20 batareyası var, onlardan birini istehsal etmək üçün 11-12 element, həmin elementləri əldə etmək üçün isə 560 m2 yer-mədən qazılmalı, həmin elementlər sonra su istifadə edilməklə istehsal olunmalıdır. İndi özünüz hesablayın 1 elektromobil üçün nə qədər yer səthi qazılır, nə qədər ekologiyaya ziyan vurulur. Hələ mən həmin maşını elektriklə təmin etmək üçün enerjinin alınması zamanı baş verən ekologiyaya ziyan vuracaq proseslərdən heç danışmadım. Eyni məsələ günəş panelləri və külək stansiyalarının istehsalı da aiddir, hələ bunların, o cümlədən avtomobil batareyalarının utilizasiya problemini, bu sahələrin ancaq subsidiyalarla ayaqda qalmasının mümkün olduğunu məsələsini də işin içinə qatanda planetə vurulan ziyanın mənzərəsi tam fərqli olur...
Axşam saatlarında pozitiv notlarla hamınızı təbrik edəcəm, nə qədər ki, hələ süfrələr qurulmayıb, başlar dumanlanmayıb, istədim ki, bir az sizi düşündürüm...
Natig Jafarli
Teref: Xocanın Blogu

Putin müharibənin taleyinin ABŞ-nin əlində olduğunu yaxşı başa düşür

Rusiya ilə Ukrayna arasındakı müharibənin 22 aydır davam etməsinə baxmayaraq, hələ də heç kim bu qarşıdurmanın gələcəyi barəsində qəti fikir söyləyə bilmir. Cəbhədə böyük dönüş yarada biləcək çapda hadisələr baş verməsə də, hər iki tərəfdən canlı qüvvə itkisi artır.

Qeyd edək ki, bu zaman Ukrayna ilə müqayisədə Rusiyanın canlı qüvvəsinin “əriməsi” prosesi daha sürətlə gedir. Ruslar yerlə yeksan olmuş şəhər tipli kiçik Maryinka qəsəbəsinin alınmasını sevinclə qeyd etsələr də bu, müharibənin gedişinə təsir göstərən hadisə sayıla bilməz.

Digər tərəfdən, Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin aktiv fəaliyyəti nəticəsində son bir neçə gündə Rusiyanın ən müasir 4 ədəd “Su-34” və bir ədəd “Su-30” qırıcı bombardmançı təyyarəsi, eləcə də Feodosiya limanındakı “Novoçerkassk” böyük desant gəmisi məhv edilib. Bu cür bahalı və məhdud sayda olan texnikaların məhv edilməsi Rusiya ordusu üçün böyük itkidir.

Bəs, bu münaqişənin gələcəyi necə olacaq? Bununla bağlı yalnız onu demək olar ki, bu müharibədə Qərbin rolu həlledicidir. Qərbin siyasi və hərbi isteblişmentinin liderləri Rusiyaya qarşı sərt addımlar atacaqlarını və Ukraynanı dəstəkləyəcəklərini söyləsələr də son aylar bu istiqamətdə tərəddüdlü davranırlar. Bunu nəzərə alanda münaqişənin dərinliyində başqa mətləblərin yatdığı aydınlaşır.

Böyük geostrateji çəkişməyə cəlb olunmuş Rusiya Ukrayna “problemi”ni həll etməyi özü üçün həyati vacib məsələ sayır.

Kremldən təlimat alan təbliğatçılar korpusunun uzun illər ərzində Ukrayna əleyhinə apardıqları qarayaxma, yalan və ekstremist çıxşlarına əsasən belə nəticə çıxarmaq olar ki, Rusiya rəhbərliyinin hazırkı strateji planı heç də 18-ci əsrdəki imperiya modelindən uzağa getmir.

Əlbəttə, iqtisadi-siyasi və mədəni baxımdan Rusiya ilə Ukraynanın vahid geosiyasi məkan təşkil etməsi məntiqlə rasional görünür. Amma qəribədir ki, ixtiyarında böyük maliyyə və kəşfiyyat resursları olan Rusiya Ukraynaya qarşı daim arxaik və müasir dövrlə ayaqlaşmayan üsullardan istifadə edib. 2014-cü ildə devrilən Viktor Yanukoviç Rusiyaya arxalanırdı və ölkəni Putin kimi idarə etməyə çalışırdı. Rusiya isə öz növbəsində Ukraynada özünə bənzər idarəetmə modelinin qurulmasının tərəfdarı idi. Artıq buradan bəlli idi ki, seçkilərdə mental baxımdan ikiyə bölünmüş Ukrayna mütləq Avropaya tərəf meyylənəcək.

Boris Yeltsin dönəmində neftin qiyməti aşağı olduğundan Rusiya “yaxın xaric” adlandırılan qonşularına münasibətdə aqressivlik göstərsə də, digərləri ilə müqayisədə daha güclü olan Ukraynaya qarşı sakit davranırdı. Həm də ki, 1994-cü ildə imzalanmış Budapeşt memorandumuna əsasən Ukrayna təhlükəsizliyinin təminatı müqabilində öz ərazilərindəki nüvə silahlarını çıxarıb Rusiyaya vermişdi.

Vladimir Putin hakimiyyətə gələndən sonra karbohidrogenlərin qiyməti yüksəldi, nəticədə Rusiya köhnə əyyamları yeni varinatda geri qaytarmaq arzusuna düşdü.

Bir çox hallarda Rusiyanın apardığı siyasəti əsasən Prezident Vladimir Putinlə bağlayırlar. Lakin unutmayaq ki, Rusiyanın genişlənmək, böyümək, yaxın ölkələri nəzarətdə saxlmaq siyasəti elə hər zaman olub. Bu, Rusiyadakı millətçilərin, imperiyaçıların xəstə təxəyyüllərindən heç zaman silinməyib.

Sadəcə, Putin indiki siyasəti ilə bir müddət yatmış olan bu meylləri həvəsləndirib, şirnikləndirib. Məsələn, rus şovinistlərinin bariz nümayəndələrindən biri olan “Ədalətli Rusiya” partiyasının həmsədri və Ukraynaya qarşı müharibənin qatı tərəfdarı olan yazıçı Zaxar Prilepin postsovet məkanındakı ərazilərin Rusiyaya birləşdirilməsini təklif edib. O, deyib ki, Rusiyanın Kiyevdə parad keçirməsindən sonra Avrasiyada Rusiyaya heç kim, heç nəyi qadağan edə bilməz. Rusiyada Prilepin kimi düşünənlərin sayı az deyil.

Rusiyanın apardığı geosiyasətin mahiyyəti yalnız zahiri olaraq dəyişib, əlverişli fürsət yaranan kimi onun imperiya xarakteri özünü açıq təzahür etdirir. Kreml tam mənası ilə hələ də anlamır ki, dünya artıq 100 il bundan öncəki ilə müqayisədə xeyli dəyişikliyə uğrayıb. İndi Rusiya zor gücü ilə Ukraynanın torpaqlarını zəbt etmək və onu özünə tabe etdirməyə çalışır. Bunun üçün müharibəni ən düzgün vasitə hesab edir. Ukraynanınsa arxası boş deyil və Qərb dünyası onu tam gücü ilə olmasa da maliyyə və hərbi resurslarla dəstəkləyir.

Deməli, artıq Rusiya təkcə Ukrayna ilə yox, eyni zamanda bütün parametrlərinə görə özündən dəfələrlə güclü olan NATO ilə qarşıdurmaya girişib.

Rusiya hələ NATO-nun tam və lazımi səviyyədə dəstəkləmədiyi Ukrayna ilə iki ilə yaxındır ki, döyüşməsinə baxmayaraq, heç cür strateji üstünlük qazana bilməyib.

Qəribəsi odur ki, Rusiyanın mərkəzi televiziya kanallarındakı təbliğatçılar və ştatalı analitiklər fəxrlə deyirlər ki, Rusiya Ukrayna ilə yox, ABŞ-nin rəhbərlik etdiyi NATO ilə mübarizə aparır. Lakin Vladimir Putin və onun əsabələri hər halda həqiqətin nədən ibarət olduğunu dərk edirlər və istər onlar, istərsə də ağıllı siyasi icmalçılar müharibənin gedişinin və taleyinin ABŞ-nin əlində olduğunu çox yaxşı başa düşürlər.

Bəzən Qərb analitikləri qəsdən elə təsəvvür yaratmağa çalışırlar ki, sanki indiyədək Amerikanın illərə hesablanmış strateji planı yox imiş. Putin isə əksinə, düşünlümüş hərəkət edibmiş. Şübhəsiz ki, Putin nələrisə fikirləşib və bəlkə də Rusiya ordusunu güclü bildiyi üçün Ukraynanın öhdəsindən tezliklə gələcəyini zənn edib. Həmçinin, hesablayıb ki, Rusiya Ukraynanı bir həftə ərzində “sındırsa” Qərb Kremlə qarşı daha yumşaq mövqedə dayanacaq.

Beləliklə, 2024-cü ildə kollektiv Qərbin Rusiya ilə əlaqədar hansı məqsədlər güddüyü aydınlaşacaq və müharibənin müqəddəratı da onların yekun qərarından asılı olacaq.

Döyüş meydanında insan resursuna güvənən Rusiyanı maliyyə ilgəyinə keçirmək Qərb üçün çətin problem deyil. İrəlidə Rusiyanın insan resursu da onun işinə yaramaya bilər. Çünki insan yığını hələ heç də güclü ordu mənasına gəlmir. Belə ki, Qərbdəki bir çox generallar Rusiya ordusunun qüdrətinin bir uydurma olduğunu vurğulayırlar.

Məsələn, ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələrinin istefada olan admiralı, NATO-nun Avropadakı Birləşmiş Silahlı Qüvvələrinin keçmiş komandanı Ceyms Stavridis deyib: ”Rusiya Ukarynada ordusunun yarısını itirib və ABŞ bunu bir hərbçisini də itirmədən və illik hərbi büdcəsinin cəmi 5 %-i hesabına bacarıb”.

Vaqif Nəsibov

“AzPolitika.info”

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Rusiya Federasiyasının Sankt-Peterburq şəhərinə işgüzar səfəri dekabrın 26-da başa çatıb.
Bu barədə Azərbaycan Prezidentinin Mətbuat Xidməti məlumat yayıb.

Səfər barəsində “Sherg.az”a danışan politoloq Turan Rzayev bildirib ki, MDB dövlət başçılarının görüşü simvolik xarakter daşıyır:

“Tədbirdə ümumi regional məsələlər və dövlətlərarası münasibətlər müzakirə olunub. MDB bir təşkilat kimi dünya siyasi sistemində o qədərdə mühim yer tutmur. Bununla belə son illərdə Rusiyanın MDB ölkələrini ətrafında cəmləməsi və Rusiya Ukrayna müharibəsinin fəsadlarına baxmayaraq müəyyən mənada gücünü toparlamaq cəhdləri diqqət çəkir. Azərbaycan MDB təşkilatına üzvdür və digər ölkələrlə qarşılıqlı əlaqələri mövcuddur. İlham Əliyevin Sankt-Peterburqa səfərinin xüsusilə Ermənistan Azərbaycan arasında sülh prosesinin davam etdiyi və sülh müqaviləsinin imzalanması istiqamətində vacib addımların atıldığı bir dövrə təsadüf etməsi müsbət bir haldır. Çünki tədbir zamanı Nikol Paşinyanla qeyri-rəsmidə olsa görüş mümkün olub. Təbii ki, Paşinyan üçün Qərb platformalarında görüş daha rahat və təhlükəsiz xarakter daşıyır. Amma Azərbaycan üçün görüş məkanının, zamanının fərqi yoxdur. Rəsmi Bakı Ermənistan tərəfinin atacağı addımlara uyğun şəkildə mövqe nümayiş etdirilir. Əgər Ermənistan sülhə maraqlıdırsa, Azərbaycanda addımları dəstəkləyəcəkdir.Əks münasibətdə Azərbaycan tərəfindən lazimi tədbirlər görüləcəkdir. Ümumən bu görüşdən hər hansı mühim nailiyyətin əldə olunması çətindir. Lakin sülh istiqamətində müəyyən danışıqların aparılması mümkündür”.

Dəfələrlə ölkə ərazisində mənşəyi məlum olmayan heyvan ətlərinin satışı ilə rastlaşmışıq. Daxili İşlər Nazirliyi və digər aidiyyəti qurumlar bu məsələ ilə bağlı qabaqlayıcı tədbirlər görür, mənşəyi məlum olmayan heyvan ətlərini satmaq istəyən şəxsləri yaxalayır, məsuliyyətə cəlb edir. Amma bəzi işbazlar hələ də ölmüş heyvan, uzunqulaq ətlərini rayonlardan yığaraq ucuz qiymətə xüsusi alverçilərə satır. Məlumata görə, həmin ətlər paytaxt ərazisindəki dönərxana və ucuz kafelərə də satılır.

Bakının "8-ci kilometr” bazarındakı ət bazarında müşahidə apardıq. Bazarın ət satışı cərgəsindəki mənzərə heç də ürəkaçan deyil, elə antisanitar şəraitdə fəaliyyət göstərən ət cərgəsində satılan ətlərin vəziyyəti də. Ətlərin harda kəsilib gətirildiyi də məlum deyil.

Ən maraqlı məsələ isə burada satılan ətlərin qiymətidir. Məlumdur ki, 1 ildən çoxdur ölkədə mal ətinin qiyməti 14-15 manat arasıdır. Sümüksüz mal ətinin qiyməti isə 16-18 manatdan ucuz deyil. "8-ci kilometr” bazarında isə rast gəldiyimiz qiymətlər adamı diksindirir.

Ət satılan ilk piştaxtaya yaxınlaşanda satıcı dərhal qarşımı kəsərək, "əmoğlu, bir dənə ətə bax, kişmişdi e...” dedi və piştaxtanın üstündən sallanan ətləri yelləməyə başladı: "Bir saatdı kəsmişəm, hələ buxarı üstündədir. Gəl bura, elə qiymət deyəcəm ki, başqasına baxmayacaqsan. 90 kiloluq danadır, rayon heyvanı, yağlı. Nəyə istəyirsən and içim, bazarda belə ət tapa bilmərsən. Təmiz yağdı, öz yağında bişəcək”.

Satıcının dediyi "kişmiş ət”in rəngi sapsarı idi. Satıcı elə qiymət dedi ki, həqiqətən də inanmırsan ki, bazarda o qiymətə ət ola: "Bax, səhər 9 manata satdığım ətdi, sənə 8 manata verəcəm. Ətə söhbət yoxdu, körpə danadı. Neçə kilo çəkim?”
Ətraflı

Satıcının bu "endirim” qiymətindən sonra dərhal başqa piştaxtaya yaxınlaşmaq istəyəndə bu dəfə 55-60 yaşlı kişi yolumuzu kəsir. Bu satıcı da bəndənizi öz piştaxtasına çəkərək "bazarın ən ucuz əti məndədir” deyib reklama başladı: "Bərdə heyvanıdır. Mən başqa yerdən heyvan almıram, özüm gətirib kəsirəm, tanıdığım adamın fermasındandı. Bir dəfə ət alsan, həmişə məndən alacaqsan, başqa yerə getməyəcəksən. Nömrəmi də verirəm, pis ət olsa zəng edərsən. Sümüyü də maksimum çıxarmışam”.

Bu satıcıdan da ətin qiymətini soruşuram. Qiymət dəyişmir. Dediyinə görə, səhər ətin kiloqramını 9 manata satıb, indi isə 8 manata qədər "endirim” edəcək.

Satıcıdan belə ucuz qiymətin səbəbini soruşanda isə cavabı bu oldu: "Bilirəm, qiyməti ucuz olduğuna görə almaq istəmirsən. Hər yerdə ətin qiyməti 14-15 manatdı. Mən özüm gətirirəm heyvanı, ona görə ucuz satıram. Əhalini nəzərə almaq lazımdı. Camaatda pul yoxdu, ona görə ucuz satıram. Həm də bizim bazarda hamı ucuz satır deyə, rəqabət var”.

Qarşıma çıxan daha bir piştaxtada müştəri axtarmayan satıcıya yaxınlaşıb onda satdığı ətin qiymətini soruşuram. Satıcı ağızucu "10 manat 50 qəpik” deyib yenə işinə davam edir. Niyə bu ətin qiymətinin digərlərindən baha olduğunu soruşanda isə satıcı "demək ki fərq var ətdə” dedi. Onu da dedi ki, ucuz olan ətlər hamısı qoca inəklərdir: "Mən isə rayondan cavan danalar gətirirəm, baha satıram. Ətin fərqinə də bax, göz qabağındadır”.

Qeyd edim ki, bütün piştaxtalardakı ətlərin üzərində baytarlıq möhürü var. Maraqlı məqam odur ki, həmin ətlərin sağlam kəsim olmasını hansı baytarlıq labaratoriyası təstiqləyir, necə təstiqləyir və hansı əsasla möhür vurur? Kiloqramı 8 manata satılan ətin hansı keyfiyyətindən danışmaq olar? Şəhərin ən tanınmış ticarət mərkəzlərindən olan bu bazarda bu cür şəraitə göz yumanlar hansı məqsədi güdür?//qaynarinfo