İran İnqilab Keşikçiləri Qvardiyası (SEPAH) bu dəfə Pakistanın ərazisinə raket zərbələri endirib.

Pakistan Xarici İşlər Nazirliyinin məlumatına görə, İran Pakistanın hava məkanın təhlükəli manevrlər edib.

Rəsmi İslamabad İranın Pakistan ərazisinə endirdiyi zərbələrin ölkənin hava məkanının kobub şəkildə pozulması kimi qələmə verib və bunun ciddi nəticələr doğuracağını bildirib.

Eyni zamanda rəsmi İslamabad Tehranı hərəkətlərinə diqqət etməyə çağırıb. Lakin İran tərəfi bəyan edib ki, Tehran hücumlar barədə əvvəlcədən Pakistan rəhbərliyini məlumatlandırıb.

Hətta Rusiyanın nüfuzlu KİV-ləri iddia edirlər ki, İran bir neçə gün öncə Pakistan rəhbərliyinə İslamabadın Bəluc probleminin İranın daxili işlərinə və sərhədlərinə qarışdırmağa davam edəcəyi təqdirdə İran tərəfi hərbi zərbələr endirməyə məcbur olacaq.

İran rəsmiləri raket zərbələrin əsasən Pakistanın cənub-şərq ərazilərində yerləşən “Ceyş əl-Ədl” qruplaşmasının mövqelərinə endirildiyini bildirib.

Xatırladaq ki, bundan bir gün əvvəl SEPAH İraq və Suriyanın şimal ərazilərində ABŞ hərbi bazalarına və hava limanlarına raket hücumları edib.

Bəzi ekspertlər hesab edirlər ki, SEPAH bu hərəkətləri ilə İran İslam Respublikasının həm Yaxın Şərqdə, həm də Asiyanın cənub-şərqində yeganə güc mərkəzi olduğunu göstərir. Onlar SEPAH-ın həm region ölkələri, həm də Qərb üçün ciddi təhlükə mənbəyi hesab edirlər.

Məsələ ilə bağlı Orta Doğu Araşdırmaları mərkəzinin sədri Sədrəddin Soltan “Cebhe.info”-ya açıqlamasında qeyd edib ki, İran hakimiyyəti İraq və Pakistan ərazisinə raket zərbələri endirməklə özünü regionda aparıcı güc mərkəzi kimi göstərməyə çalışır:

“Tehran bu cür davranış nümayiş etdirməklə göstərmək istəyir ki, o, istənilən ölkənin ərazisinə təcavüz etməyə və onun suveren hüquqlarını pozmağa qadirdir. Başqa sözlə desək, İran hakimiyyəti özünü regionun aparıcı gücləri ilə eyni səviyyədə olduğunu mesajını verməyə çalışır.

Düzdür, dünyanın müəyyən güc mərkəzləri başqa ölkənin ərazisində hərbi əməliyyatlar keçirəndə beynəlxalq hüququn normalarına əməl edirlər. Bu barədə əvvəlcədən həmin ölkənin rəbərliyini məlumatlandırırlar. Lakin İran hakimiyyətinin davranışları beynəlxalq hüquqi cəhətdən əsassızdır.

Bununla belə, həm İraq, həm də Pakistan Qərbin tətəfdaşlarıdır. İran hakimiyyəti həmin ölkələrin ərazisinə raket zərbələri endirməklə həm də Qərbin regiondakı maraqlarına zərbə vurur. Tehran Yaxın Şərqdə özünü hegemon ölkə sayır”.

Politoloq SEPAH-ın bütöv bir regionda təhlükə mənbəyinə çevrildiyini istisna etməyib:

“İsrail ilə ABŞ SEPAH-ı terrorçu təşkilatlar siyahısına daxil edib. Bu yaxınlarda Böyük Britaniya hökumətinə SEPAH-ı terrorçu qruplaşma kimi tanımaq barədə mürüciət olunub. Həmçinin Avropa İttifaqının bir sıra ölkələrinin parlamentlərində SEPAH-ın terrorçu təşkilat kimi tanınması ilə bağlı qərarlar qəbul edilib.

Amma həmin ölkələrin rəhbərləri bu qərarı hələ icra etməyiblər. İraq və Pakistanın ərazisinə endirən raket zərbələrdən sonra SEPAH region ölkələri üçün təhlükə mənbəyinə çevrilməklə yanaşı terrorçu hərbi təşkilat kimi tanınması da gündəmə gələ bilər”.

Sədrəddin Soltan İranın ali rəhbəri Seyid Əli Xameneyinin SEPAH-ın regiondakı son addımlarında mühüm rolu olduğunu bildirib:

“İran İnqilab Keşikçiləri Qvardiyası Xameneyiə tabedir. Bildirim ki, SEPAH-ın İraq, Suriya və Pakistan ərazisinə raket zərbələri, husilərin Qırmızı dənizdə fəaliyyətini koordinasiya etməsi, o cümlədən “Hizbullah” və HƏMAS-a hərbi yardım göstərməsi ilə bağlı məsələlərdə Xameneyidən əmrlər alır”.

İran Pakistandakı "Ceyş əl-Zalum" qruplaşmasına pilotsuz uçuş aparatları və raketlərlə zərbələr endirib.
Modern.az xəbər verir ki, bu barədə “Tasnim” agentliyi məlumat yayıb.
Bildirilib ki, qruplaşmanın iki mühüm qərargahı məhv edilib.
Qeyd edək ki, bu gün İran Suriya və İraqda da hücumlar həyata keçirib.

İranın Ali Rəhbəri Seyid Əli Xamenei husiləri hücumlarını davam etdirməyə çağırıb.

TEREF Modern.az-a istinadən xəbər verir ki, o, bu gün imamlarla görüşü zamanı bildirib ki, “Yəmən xalqı və Ansar Allah hökuməti çox böyük işlər görüblər.

“Ümid edirik ki, bu səylər qələbəyə qədər davam edəcək", - Xamenei qeyd edib.

Husilər Yəmən sahillərində ABŞ-a məxsus, Marşal adalarının bayrağı altında üzən yük gəmisini vurub.

APA “Al-Jazeera”ya istinadən xəbər verir ki, raket zərbəsi gəminin anbarında yanğına səbəb olsa da, yük gəmisinin yararlı olaraq qaldığı qeyd olunub.

Xəsarət alanlar barədə məlumat verilməyib.

Husilərə yaxın hərbi mənbə “Al-Jazeera”ya bildirib ki, gəmi ona yönəlmiş xəbərdarlıqları rədd etdikdən sonra hədəf alınıb.

Böyük Britaniya Hərbi Dəniz Qüvvələrinin Dəniz Ticarət Koordinasiya Ofisinin (UKMTO) saytında verilən məlumata görə, gəmiyə zərbə havadan endirilib.

"Hələlik hadisə ilə bağlı digər təfərrüatları yoxdur, araşdırma aparılır. UKMTO gəmilərə ərazidə hərəkət edərkən diqqətli olmağı və şübhəli hal olarsa, UKMTO-ya bildirməyi tövsiyə edir", - məlumatda qeyd olunub.

“2020-ci ildə 44 günlük müharibədən sonra 17 min “Kalaşnikov” avtomatı yoxa çıxıb”.

KONKRET.az xəbər verir ki, bu barədə Ermənistan Daxili İşlər Nazirliyinin rəhbəri Vahe Kazaryan məlumat verib.

O, silahların nə vaxt, harada və hansı şəraitdə yoxa çıxması barədə dəqiq açıqlama verməyib.

Kazaryan silahların könüllü təhvil verilməsi ilə bağlı işlərin aparılmasının zəruriliyini ifadə edib.

Kiyev Yaxın Şərqdə münaqişənin kəskinləşməsindən sonra müttəfiqlərinin diqqətini saxlamaq üçün daha bir cəbhədə mübarizə aparmağa məcburdur.

Axar.az xəbər verir ki, bu barədə "Voll Strit Jurnal" məlumat yayıb.

Nəşr qeyd edir ki, HƏMAS İsrailə hücum etdikdən sonra Qərb Fələstin-İsrail münaqişəsinə qarışıb, sonra isə Ənsarullah hərəkatına qarşı mübarizəyə keçib:

"Eyni zamanda, Kiyevə verilən dəstəyə Ukrayna əks-hücumunun uğursuzluğu da mənfi təsir göstərib. ABŞ-ın 60 milyard dollarlıq yardımı Konqresdə ilişib qalıb və AB hələ də növbəti dörd il ərzində Ukraynaya 50 milyard dollar maliyyə yardımı göndərilməsini təsdiqləməyə çalışır".

Maldiv Respublikası Hindistandan öz ordusunu martın 15-dək adalardan çıxarmağı xahiş edib.

Bu barədə Maldiv adaları prezidentinin administrasiyasının ictimai siyasət məsələləri üzrə köməkçisi Abdulla Nazim İbrahim məlumat verib.

“Hindistanlı hərbçilər Maldiv adalarında qala bilməz. Bu, prezident Mohamed Muizzunun və indiki administrasiyanın siyasətidir”, - İbrahim deyib.

İbrahim xatırladıb ki, qoşunların çıxarılması ilə bağlı danışıqlar aparmaq üçün yüksək səviyyəli qrup yaradılıb. Bu qrupun ilk iclası bazar günü keçirilib. Orada Hindistan ordusunun çıxarılmasının vaxtı ilə bağlı məsələ müzakirə olunub.

Qeyd edək ki, Maldiv adalarında 88 hindistanlı hərbçi var. (Mənbə: TASS)

İran kəşfiyyat xidmətləri bütün dünyada keçirdiyi əməliyyatların təfərrüatları

1979-cu ildə İranda inqilabın nailiyyətlərini qorumaq üçün yaradılmış İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusu (SEPAH) bir neçə onilliklər ərzində qlobal miqyasda hərbi-siyasi təşkilata çevrilib. Bu gün SEPAH İranda mövcud siyasi rejimin qorunub saxlanmasında mühüm rol oynayır və onun zabitləri öz ölkələrinin hüdudlarından kənarda da müxtəlif vəzifələri yerinə yetirirlər. ABŞ bu təşkilatı terrorçu kimi tanıyıb, İsrail onu öz təhlükəsizliyinə əsas təhdid hesab edir. Lakin Rusiya ordusu Suriyada terrorçulara qarşı mübarizədə SEPAH ilə fəal əməkdaşlıq edir. SEPAH-ın nüfuzunun necə artdığını, onun xarici layihələrinin “baş memarı”na kimin çevrildiyini, kəşfiyyat xidmətləri və ABŞ ordusunun SEPAH rəhbərlərini niyə “ovladığını” “Lenta.ru” araşdırıb. AYNA sözügedən araşdırmanı istinadla təqdim edir:

İnqilabın radikal gəncliyi

SEPAH 1979-cu ilin fevralında İranda İslam inqilabının qələbəsindən qısa müddət sonra ölkənin sonuncu şahı (2500 illik monarxiyanın sona çatmasına səbəb olan) Məhəmməd Rza Pəhləvinin devrilməsində fəal iştirak edən radikal dindar gənclərdən yaradılıb. Onun funksiyaları hətta İran İslam Respublikasının Konstitusiyasında da öz əksini tapıb.

“Qələbədən sonrakı ilk günlərdə yaradılmış SEPAH inqilabın mühafizəsini həyata keçirmək funksiyasını yerinə yetirir. Silahlı qüvvələrin digər qollarına münasibətdə SEPAH-ın funksiyaları və vəzifələri qanunla müəyyən edilir və onların qardaşlıq əməkdaşlığı və qarşılıqlı fəaliyyətinə xüsusi diqqət yetirilir”, - hazırkı Əsas Qanunun 150-ci maddəsində deyilir.

Əslində, lap əvvəldən sırf İslam Respublikasının ali lideri Ayətullah Ruhullah Xomeyniyə tabe olan bu struktur istənilən dövlət üçün - polis, dövlət təhlükəsizlik orqanları və ordu üçün ənənəvi təhlükəsizlik qüvvələrinə alternativ kimi düşünülmüşdü. .

Təhlükəsizlik qüvvələri tərəfindən qiyam baş verərsə və ya hökumətə qarşı kütləvi etirazları yatırmaqdan imtina edərsə, SEPAH qüvvələri müdaxilə etməlidir. Yeri gəlmişkən, təşkilatın ikinci qeyri-rəsmi adı İranın ruhani rəhbərliyinin keşikçisi mənasında “Pasdaran”, yəni keşikçidir.

İran-İraq cəbhəsində, Qəsrə Şirin, İran, 13 oktyabr 1980-ci il yaxınlığında, G3 avtomatik hücum tüfəngi olan inqilabçı mühafizəçi

Artıq 1980-ci ildə, İraqla müharibə başlayandan sonra, "qeydiyyatçı" birləşmələr döyüş əməliyyatlarında fəal iştirak etdilər. Müharibənin ilkin mərhələlərində bunlar ən peşəkar döyüşçülər olmasa da, İranı və bu yaxınlarda qalib gələn İslam inqilabının dəyərlərini müdafiə etmək üçün kifayət qədər ideoloji və motivasiyalı idilər. Şiddətli döyüşlər zamanı SEPAH ağır itkilər verib. Bəzən gənc “Pasdaran” döyüşçüləri yalın əllərlə İraq tanklarına hücum edirdilər. Bu, onların fanatizmi idi.

“Mən on beş günlük bir missiya ilə [İran-İraq] müharibəsinə girdim və sona qədər orada qaldım. (...) Hamımız gənc idik və inqilaba xidmət etmək istəyirdik”, - deyə general-leytenant və SEPAH-ın Əl-Qüds Qüvvələrinin komandanı olmuş, İraqda öldürülmüş Qasım Süleymani demişdi.

Prezident Mahmud Əhmədinejadın (2005-ci ildən 2013-cü ilədək hakimiyyətdə olan) dövründə texniki, maliyyə və siyasi baxımdan “qəyyumların” əhəmiyyətli dərəcədə güclənməsi baş verdi. Bu müddət ərzində ölkədə gənclərin kütləvi etiraz aksiyaları keçirilib.

Əhmədinejad hakimiyyətini qorumaq üçün əsas güc SEPAH idi. Gəncliyində İslam inqilabının iştirakçısı olduğu üçün o, təbii ki, şahın polisi və ordusunun tədricən hakimiyyətə tabe olmağı dayandıraraq etirazçıların tərəfinə keçdiyini xatırlayırdı.

2009-cu ildə ikinci dəfə prezident seçildikdən sonra bütün ölkədə kütləvi etirazlar başladı. Onların yatırılmasında əsas qüvvə SEPAH idi. “Keşikçilər” kifayət qədər vəhşicəsinə hərəkət etdilər. Xüsusilə hüquq müdafiəçiləri onları həbs edilmiş nümayişçilərə təcavüz etməkdə ittiham ediblər. Nümayişləri dağıtmaq üçün SEPAH tərəfindən odlu silahlardan istifadə edilib.

Son anti-hökumət etirazları zamanı - 2022-ci ilin payızında - mühafizə dəstələri yenidən etirazçılara qarşı çıxan əsas qüvvəyə çevrildi. Bu dəfə onlar təkcə odlu silahlardan deyil, zirehli texnikadan da istifadə etdilər. Məsələn, etirazları yatırmaq üçün Təbrizdə zirehli hərbi texnikadan istifadə olunurdu.

Lakin etirazçıları sakitləşdirmək üçün hakimiyyətin tək gücü çatmadı. Onlar güzəştə getməli idilər. Əxlaq polisi adlanan polisin patrulları küçələrdən yoxa çıxdı, ictimai yerlərdə hicabsız görünən qadın və qızlar artıq saxlanılmadı (mitinqlərin əsas səbəbi hicabın məcburi olması idi), polis isə demək olar ki, küçələrdən yoxa çıxdı.

Tehranda etiraz aksiyası zamanı polis motosikleti yandı - İran, 19 sentyabr 2022

Hökumət iri şəhərlərdə asayişin qorunmasını SEPAH bölmələrinə həvalə etdi. Əsas yolayrıclarında xüsusi qoruyucu vasitələr geyinmiş “keşikçilər” yerləşdirildi. Onlar qabaqlayıcı həbslər həyata keçirməyiblər, lakin hökumət əleyhinə nümayişçilər qəfildən toplaşmağa başlasalar, polisdən daha tez və peşəkar şəkildə toqquşmalara girə bilərdilər.

SEPAH-ın hazırkı gücü ilə bağlı rəsmi məlumat yoxdur - bəzi hesablamalara görə, SEPAH-ın əsgərlərinin sayı 125 minlə 210 min nəfər arasındadır. “Gözətçilərin” öz artilleriya, raket, zirehli, hava və dəniz birləşmələri var.

Onlar həmçinin müdafiə kompleksindəki ən mühüm zavodlardan bir neçəsinə nəzarət edirlər. Qərb kəşfiyyat xidmətlərinin məlumatına görə, onlar İranın nüvə proqramına da nəzarət edirlər. SEPAH 1989-cu ildən Ayətullah Əli Xamenei olan İslam Respublikasının Ali Ruhani Rəhbərinə tabe olaraq qalır. Quruluşa birbaşa baş komandan rəhbərlik edir. 2019-cu ildən bu şəxs general-leytenant Hüseyn Salamidir.

İrandan kənarda əməliyyatlar

Lakin əlbəttə ki, İran daxilində etirazların yatırılması və 1980-ci illərdə İraqa qarşı müharibədə iştirak SEPAH-ı qlobal əhəmiyyətə malik güc strukturuna çevirmədi. Korpus İslam Respublikasından kənarda apardığı əməliyyatlar sayəsində belə olub. Bu cür əməliyyatları həyata keçirmək üçün hələ 1980-ci ildə Pasdaranda xüsusi bölmə yaradıldı - əvvəlcə "Departament 900", sonra isə "Əl-Qüds" (Fars və ərəb dillərində Qüdsün adı) adlandırıldı.

İslam inqilabının qələbəsindən və Əfqanıstanda sovet birləşmələrinə qarşı islamçı hərbi əməliyyatların başlamasından sonra müsəlman ölkələrində İslam radikalizminin sürətlə böyüməsi başladı.

1980-ci illər müxtəlif hərbiləşdirilmiş və İslamın terrorçu təşkilatlarının yaranması və formalaşması dövrü oldu. İran rəhbərliyi “qardaşları” dəstəkləmək qərarına gəldi.

İran dünyanın əsas şiə ölkəsi olduğu üçün “Əl-Qüds”ün ilk işi şiə radikal təşkilatlarını təşkil etmək və dəstəkləmək olub. Bölmənin döyüşçüləri və zabitləri həzaralardan (həzaralər şiə İslamı qəbul edirlər) ibarət “Hizb-e-Vahdat” qrupuna kömək etmək üçün qonşu Əfqanıstana daxil olublar. Onlar o zaman Əfqanıstanda ən yoxsul və ən az təhsilli etnik qruplardan biri idi və ölkə əhalisinin 7-10 faizini təşkil edirdi. Onlar hədsiz dərəcədə dindar idilər və qədim ənənələrə ciddi riayət edirdilər. Onları kommunistlərin inanclarına və adət-ənənələrinə qəsd etdiklərinə inandırmaq çətin deyildi. Buna görə də İran Qumunda dini təhsil almış Əbdül Əli Məzarinin başçılıq etdiyi “Hizbe-i-Vahdat” sovet qoşunlarına və sovetyönlü Əfqanıstan hökumətinə qarşı aktiv hərbi əməliyyatlar aparırdı.

İran-Əfqanıstan sərhədi yaxınlığında, Torbat-e-Cam şəhəri yaxınlığında böyük hərbi təlim zamanı SEPAH əsgərləri - 2 sentyabr 1998-ci il

1975-ci ildən Livanda vətəndaş müharibəsi gedir. Əvvəlcə münaqişənin əsas tərəfləri İsraildən ölkəyə köçmüş fələstinlilər və xristian hökuməti idi. 1980-ci illərdə əvvəllər bitərəf qalan yerli şiələr döyüşlərə qoşulmağa başladılar.

“Əl-Qüds” Qüvvələri Livanda da peyda olub. Qərb kəşfiyyat orqanları iddia edir ki, məhz onlar döyüşə ən hazır şiə təşkilatını - Hizbullahı təşkil ediblər.

Təşkilat 1982-ci ildə yaradılıb. Üç il sonra o, üç əsas tezisdən ibarət olan bir manifest nəşr etdi: “Livandan istənilən müstəmləkə qurumlarının qovulması”, Livan xristian qruplarının cinayətlərinə görə məsuliyyətə cəlb edilməsi və ölkədə İslam rejiminin qurulması idi.

Ümumiyyətlə, bu, İranın mənəvi rəhbərliyinin Livandakı vəziyyətlə bağlı səsləndirdiyi tezislərin təkrarıdır. Amerikalı Yaxın Şərq üzrə mütəxəssis Adam Schatz Hizbullahın tarixini araşdırarkən yazıb ki, ilkin mərhələdə qrupun döyüş qabiliyyətini qorumaq üçün SEPAH Livana 1,5 min döyüşçüsü göndərib. 1990-cı ildə Livan vətəndaş müharibəsinin sonunda Hizbullah münaqişənin əsas tərəflərindən birinə çevrildi və ölkədə hakimiyyətin bölüşdürülməsində iştirak etdi. Və bu günə qədər qrup Livandakı təsirini qoruyub saxlayır və İranın əsas proksi strukturlarından biridir.

Bəzi məlumatlara görə, 1990-cı illərin ortalarında Qüds qüvvələri Bosniya müharibəsi zamanı da müsəlmanları silahla təmin edib. Bundan əlavə, Hizbullah müsəlmanları dəstəkləmək üçün 150 döyüşçü göndərib. Təbii ki, bosniyalı müsəlman qoşunlarının formalaşmasında nə İran silahlarının tədarükü, nə də təcrübəli livanlı döyüşçülərin iştirakı əsas rol oynadı. Onlarla müsəlman və Qərb dövlətləri tərəfindən gizli və ya açıq şəkildə dəstəklənirdilər və müharibənin sonunda NATO qoşunları açıq şəkildə onların tərəfinə keçdi. Buna baxmayaraq, iranlıların və onların vəkillərinin Bosniyada görünməsi onların geniş ambisiyalarından xəbər verirdi.

SEPAH Quru Qoşunlarının hərbi hissələri Fars körfəzində təlimlər zamanı - 22 dekabr 2018-ci il

İranın xarici siyasət ambisiyaları 2003-cü ildə ABŞ-ın İraqa müdaxiləsindən və 2011-ci ildə Suriyada vətəndaş müharibəsinin başlamasından sonra tam reallaşdı. Amerikalılara və onların yaratdıqları, İrana qarşı dost olmayan İraq hökumətinə qarşı çıxmaq üçün Qüds Qüvvələri müxtəlif şiə qrupları yaradıb gizli şəkildə silahlandırdı (“Pew” Araşdırma Mərkəzinin məlumatına görə, iraqlıların 55 faizə qədəri şiədir).

“Şiə qurşağı”nın yaradılması

Qeyd edək ki, bu qruplaşmalar ABŞ Silahlı Qüvvələrinin qanını ciddi şəkildə qaraldıblar. Təkcə onu demək kifayətdir ki, işğalçı qüvvələrə qarşı ilk böyük mütəşəkkil müqavimət məhz şiə birləşmələri tərəfindən 2004-cü ildə başlayıb.

Çox sonra sünni yaraqlılar işğalçı qüvvələrə qarşı genişmiqyaslı döyüşə qoşulublar. Lakin şiələr və sünnilər bir-birləri ilə qarşılıqlı əlaqədə olmadılar ki, bu da sonradan İraqda şiələrə düşmən olan “İraq və Şam İslam Dövləti” (İŞİD) terror təşkilatının yaranmasına səbəb oldu.

Bundan əvvəl “Əl-Qüds” bir sıra ərəb ölkələrinin, eləcə də ABŞ və Böyük Britaniyanın dəstəklədiyi radikal sünni qruplarının devirməyə çalışdığı Suriya Prezidenti Bəşər Əsədə hərbi dəstək verməyə nail olub.

Bəşər Əsəd İranın çoxdankı müttəfiqi idi. İranlılar hərbi mütəxəssisləri ilə birlikdə Livanda Hizbullaha yardım etməyə davam edirdilər. Deməli, İslam Respublikası onun rejimini qoruyub saxlamaqda son dərəcə maraqlı idi.

Ayətullah Əli Xamenei Tehranda 19 noyabr 2023-cü il SEPAH Aerokosmik Qüvvələrinin Nailiyyətləri Sərgisində görüş zamanı çıxış edir

“Əl-Qüds” bölmələri Suriya hökumət qüvvələrinə təlim keçib və silahlar İrandan Dəməşqə çatdırılıb. Hizbullah döyüşçüləri də bir neçə cəbhədə Əsəd əleyhdarı qüvvələrə qarşı döyüşdülər. Fatimiyyun briqadası İranda yaşayan əfqan həzaralarından yaradılıb və onlar da hökumətin tərəfində döyüşlərdə iştirak ediblər. Suriya hökumətinə kömək etmək üçün qonşu İraqdan şiə birləşmələri gəlib.

“Biz amerikalılar kimi deyilik. Biz dostlarımızı tərk etmirik”, - deyə SEPAH “Əl-Qüds”ün komandanı olmuş Qasım Süleymani demişdi.

Bu dövrdə 2000-ci ildən “Əl-Qüds” Qüvvələrinə komandanlıq edən general Qasım Süleymaninin adı Qərb mediasında getdikcə daha çox çəkilməyə başladı. O İranın Bəşər Əsədə yardımının təşkilində əsas fiqur adlandırılırdı. Generalın özü xüsusilə mediada görünmür və müsahibə vermirdi. Adətən yalnız İran rəhbərliyinin və SEPAH generallarının iştirakı ilə keçirilən rəsmi mərasimlər zamanı foto və videoya çəkilirdi.

2014-cü ilin birinci yarısında İŞİD-in artan gücü Suriya ərazisinin demək olar ki, üçdə birini və İraqın yarısını ələ keçirdikdən sonra Qasım Süleymani İraqda getdikcə diqqət çəkdi. Onun rəhbərliyi altında İraqdakı müxtəlif şiə birləşmələrindən vahid “Həşd əş-Şaabi” meydana çıxdı - formal olaraq ölkənin Daxili İşlər Nazirliyinin strukturuna daxil oldu, faktiki olaraq yalnız İrandan olan komandirlərinə və müşavirlərinə tabe idi.

“Suriya ordusu faydasızdır! Mənə bir bəsic (SEPAH tərkibindəki İran hərbiləşdirilmiş milisi) briqadası verin və mən bütün ölkəni fəth edim”, - Süleymani çıxışlarının birində qeyd etmişdi.

Amerikalı təlimatçılar tərəfindən yaradılan İraq hökumət ordusu bir-birinin ardınca şəhərləri təslim edərkən, “Həşdi əş-Şaabi” birlikləri inadla müqavimət göstərdilər. 2014-cü il iyunun ortalarında “Əl-Qüds” zabitləri də daxil olmaqla İraq şiələri İŞİD-in işğal etdiyi ərazilərə əks hücuma keçdi. Məhz o zaman “şiə qurşağı” ifadəsi meydana çıxdı. Bu, Tehrandan Bağdad və Dəməşq vasitəsilə Beyruta qədər bir kəmər demək idi. İraq, Suriya və Livan əraziləri hərbiləşdirilmiş müvəkkilləri vasitəsilə birbaşa İranın nəzarəti altına keçdi.

Bağdadda, İraqda Qüds Günü qeyd edilir - 26 avqust 2011-ci il

Amma İran əldə edilən nailiyyətlərlə qane olmur. Qasım Süleymaninin şəxsən ən təsirli uğurlarından biri odur ki, Rusiya rəhbərliyini Bəşər Əsədi dəstəkləmək üçün öz qoşunlarını göndərməyə inandıra bildi.

Qasım Süleymani Rusiyada

Qeyd edək ki, Süleymani 1957-ci ildə Kirman əyalətində anadan olub. İslam inqilabında fəal iştirak edib. 1979-cu ilin mayında SEPAH yaradılanda ona qoşulub. Sonra İran-İraq müharibəsində iştirak edib. Təşkilatçılıq bacarığı və iraqlılara qarşı cəsarətli əməliyyatlarda iştirakı sayəsində karyera nərdivanını sürətlə qalxıb. Müharibənin sonunda, 30 yaşında 41-ci Piyada Diviziyasına komandirlik edib. 1990-cı illərdə ona Əfqanıstandan sızan heroin qaçaqmalçılarına qarşı mübarizə aparan bölmələrə komandanlıq həvalə edilib. Və 2000-ci ildə, yuxarıda qeyd edildiyi kimi, Qasim Süleymani “Əl-Qüds” Qüvvələrinə rəhbərliyə təyin olunub.

“Reuters”in Yaxın Şərqdəki yüksək vəzifəli rəsmilərə istinadən verdiyi məlumata görə, Süleymani 2015-ci ilin iyulunda Moskvaya gedib və orada Rusiya Prezidenti Vladimir Putin və müdafiə naziri Sergey Şoyqu ilə görüşüb. Və onları rus bölmələrinin Suriyaya getməli olduğuna inandıra bilib.

“Süleymani masanın üzərinə Suriyanın xəritəsini qoyub. Ruslar vəziyyətin kəskin şəkildə pisləşməsindən, Əsəd rejimi üçün ciddi təhlükənin olmasından çox narahat idilər. İranlılar onları inandırdılar ki, təşəbbüsü ələ keçirmək olar. Süleymani sonra hər şeyin itirilmədiyinə əmin olmaqda mühüm rol oynadı”, “Reuters” 6 oktyabr 2015-ci il tarixli “İranlı general Moskvaya Suriya hücumunu necə planlaşdırdı?” başlıqlı məqaləsində yazırdı.

Bir şiə döyüşçü Suriyanın Dəməşq yaxınlığındakı Hədidə qəsəbəsində cəbhə xəttində dayanıb - 22 noyabr 2013-cü il.

Türkiyə Silahlı Qüvvələri 2015-ci ilin sentyabrında Rusiyaya məxsus Su-24-ü vurduqdan və o Əsəd əleyhinə qüvvələrin nəzarətində olan əraziyə düşdükdən sonra sağ qalan pilot Konstantin Muraxtinin təxliyəsi üçün Suriya və Rusiya bölmələrinin hərəkətlərini əlaqələndirən Qasım Süleymani olub.

İllər keçdikcə “Əl-Qüds” komandiri getdikcə ictimai xadimə çevrildi: o hələ də mediaya müsahibə verməsə də, onun Suriya və İraqdakı cəbhələrin ən çətin sektorlarında müxtəlif bölmələrdən olan döyüşçülərlə fotoları tez-tez sosial şəbəkələrdə görünürdü. Hətta onun və İraq şiə milislərinin üzvlərinin Amerika əsgərlərinin yanından keçməsinin fotoşəkilləri də dərc olunub. Baxmayaraq ki, o vaxta qədər ABŞ onu sanksiya siyahısına salmışdı.

Düzdür, zaman keçdikcə iranlı generalın yanında fotoşəkillərdə görünənlərin tezliklə öldüyünə dair məlumatlar yayıldı. Ancaq burada nəyisə təsdiqləmək və ya təkzib etmək çətindir.

Yeni era

2017-ci ildə ABŞ Prezidenti seçilən Donald Tramp Qasım Süleymanini Yaxın Şərqin ən təhlükəli şəxslərindən biri hesab edirdi. Qərbdəki bütün casuslar arasında o xüsusi bir kateqoriyaya, həm nifrət etdiyi, həm də heyran qaldığı bir düşmənə mənsub görünür.

İraqda İŞİD-in məğlub edilməsindən sonra şiə birləşmələri əhəmiyyətli ərazilərə nəzarət edirdi. İran hərbi müşavirləri Suriyada Bəşər Əsədin qüdrətinin qorunub saxlanmasına və möhkəmlənməsinə töhfə verdilər, İranın müvəkkil Hizbullahı ABŞ-dakı müttəfiqi üçün əsas təhlükələrdən birini təşkil etdi. İranlılar HƏMAS-dan olan Fələstinli radikalları və Amerikanın digər müttəfiqi Səudiyyə Ərəbistanına qarşı uğurla müharibə aparan Yəmən Husilərini dəstəklədilər.

ABŞ kəşfiyyat orqanları bütün bunların əsas memarı general Qasım Süleymani olduğuna əmin idi. 2019-cu ildə ABŞ hakimiyyəti SEPAH-ı terror təşkilatı kimi tanıyıb - yəni qanuni olaraq Amerika hüquq-mühafizə orqanları təşkilatda iştirak edən şəxsləri məhv etmək hüququ əldə edib.

3 yanvar 2020-ci ildə Amerika PUA-sı Bağdad hava limanından çıxarkən generalın olduğu korteji vurdu. Bu əməliyyatın cəsarətli olması dünyanın bir çox siyasətçiləri arasında çaşqınlıq yaradıb. Donald Tramp İran “qvardiyasının” çıxarılmasını dekabrın sonunda iranpərəst şiə milislərin Şimali İraqdakı Amerika bazasını atəşə tutması ilə əsaslandırıb.

Aydındır ki, bu, sadəcə, formallıqdır. ABŞ çox təhlükəli düşməndən xilas olmaq istəyirdi. Görünür, onlar bunun “Əl-Qüds” Qüvvələrini və bütövlükdə SEPAH-ın zəiflədəcəyinə ümid edirdilər.

Qasım Süleymaninin öldürülməsinə cavab olaraq İran İraqdakı Amerika bazalarına geniş raket zərbələri endirib. Bununla belə, bu simvolik xarakter daşıyırdı - heç bir Amerika əsgəri öldürülmədi, bir neçə onlarla yalnız mərmi zərbəsi aldı. İran heç vaxt ABŞ-a qarşı genişmiqyaslı hərbi əməliyyatlar keçirmək qərarına gəlməyib.

Hizbullah döyüşçüsü Livanın Beyrut şəhərinin cənub ətraflarında iranlı general Qasım üleymaninin heykəlinin qarşısında dayanarkən qrupun bayrağını tutur - 4 yanvar 2022-ci il

ABŞ-ın ümidlərinə baxmayaraq, “Əl-Qüds” Qüvvələri komandirinin öldürülməsi SEPAH-ı zəiflətmədi. Bu gün SEPAH dünyanın ən nüfuzlu hərbi strukturlarından birini təmsil etməyə və təsir zonasını genişləndirməyə davam edir.

“Keşikçilər” Suriya və İraqda açıq fəaliyyət göstərir, Hizbullah və Yəmən husilərini dəstəkləməyə davam edir və onların emissarları Afrika və Cənubi Amerikada müşahidə olunub. Bəzi mənbələrə görə, SEPAH həm də oktyabrın 7-də HƏMAS-ın İsrailə hücumunu planlaşdırıb. İranın özündə, yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, “qvardiyaçılar” mövcud siyasi rejimin qorunub saxlanmasında əsas rol oynamaqda davam edirlər.

Müəllif: Turan Abdulla
Ayna.az

Türkiyə ordusu İraqın şimalında və Suriyada əməliyyatlara davam edir.

Bu barədə Türkiyənin Milli Müdafiə Nazirliyindən məlumat verilib.

Bildirilir ki, son 24 saatda keçirilən əməliyyatlarda zərərsizləşdirilən terrorçuların sayı 57-yə yüksəlib.

Qeyd edək ki, ötən gün Türkiyə ordusunun 9 hərbçisi terrorçuların hücumu nəticəsində şəhid olub. Hücuma cavab olaraq Türkiyə əməliyyatlara başlayıb.