ABŞ-ın Virciniya ştatının Arlinqton şəhərində Azərbaycan Respublikasının xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov və Ermənistan Respublikasının xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan və onları müşayiət edən nümayəndə heyətinin üzvləri aparılan danışıqlar nəticəsində Sülh və Dövlətlərarası Münasibətlərin Qurulması haqqında ikitərəfli Saziş layihəsinin bəzi maddələri üzrə qarşılıqlı razılıq əldə edib, eyni zamanda bəzi əsas məsələlər üzrə mövqelərin fərqli olaraq qaldığını qəbul ediblər.

Bu barədə Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyindən məlumat verilib.

Qeyd olunub ki, hər iki nazir Ermənistan və Azərbaycan arasında danışıqlara ev sahibliyi etdiyinə görə ABŞ tərəfinə minnətdarlıqlarını ifadə ediblər. Tərəflər müzakirələri davam etdirmək barədə razılığa gəliblər.

"Türk Dövlətləri Təşkilatı qlobal güc mərkəzlərindən biri ola bilər və olmalıdır".

Bu barədə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Şuşada keçirilən “Böyük Avrasiya geosiyasətinin formalaşması: keçmişdən bu günə və gələcəyə” mövzusunda konfransda çıxışında bildirib.

"Azərbaycan Türk Dövlətləri Təşkilatının bütün fəaliyyəti dövründə fəal olub. Bəzi vaxtlarda müəyyən ölkələrin fəallığı dəyişib, lakin Azərbaycan hər zaman mühüm ölkə olaraq qalıb", - İlham Əliyev deyib.

Dövlətimizin başçısı qeyd edib: “Biz təşkilatı daha vacib beynəlxalq oyunçuya çevirə bilsək, hər kəs bundan faydalanar. Bizim geniş coğrafiyamız, bəzi ölkələrdə böyük təbii sərvətlər, bəzi ölkələrin güclü hərbi imkanları var. Biz bütün bu səyləri birləşdirsək, qlobal səviyyədə ciddi oyunçu görə bilərik. Hesab edirəm ki, təşkilat qlobal güc mərkəzlərindən biri ola bilər və olmalıdır”.

Rusiya, Çin və ABŞ-ın Mərkəzi Asiyada rəqabəti genişlənib. Bir müddət əvvəl Çinin Sian şəhərində Mərkəzi Asiya ölkələri və Çinin xarici işlər nazirlərinin dördüncü görüşü keçirilib. Xarici işlər nazirləri bu ay liderlərin görüşünü hazırlamaq məqsədilə bir araya gəliblər. “Mərkəzi Asiya – Çin” dövlət başçılarının birinci sammitində əməkdaşlığın müxtəlif istiqamətləri müzakirə olunacaq. Çin və Mərkəzi Asiya dövlətləri ikitərəfli əməkdaşlığı genişləndirmək istəyirlər. Bundan başqa bu ölkələrin Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı çərçivəsində əməkdaşlıq və “bir kəmər, bir yol” təşəbbüsünün reallaşmasıyla baglı fikir mübadiləsi aparacaqlar.
Çin tələsir. Pekin Mərkəzi Asiya uğrunda mübarizədə iki rəqibi – Rusiya və Amerika Birləşmiş Ştatlarını qabaqlamağa çalışır. Rusiya Ukraynada apardığı işğalçı müharibə fonunda Mərkəzi Asiya istiqamətində tam gücüylə fəaliyyət göstərə bilmir. Bu Çinin maraqlarına cavab verir. Boşluğu Çinlə yanaşı ABŞ və Avropa İttifaqı doldurmağa çalışır. Pekin Vaşinqtonla Brüsselin uyğurlara verdiyi dəstəkdən də narahatdır.
Çin Mərkəzi Asiya ölkələrini “bir kəmər, bir yol” layihəsinə cəlb etməklə özünə yaxın tutmaq istəyir. Ancaq buna mane olan amillər var. Birincisi, ilk mərhələdə layihənin reallaşmasına pandemiya mane oldu. İkincisi, Rusiyanın Ukraynada başlatdığı müharibə də Pekinin layihəsinə zərər vurdu. Çünki Çindən Avropaya məhsullar dəmir yolları ilə Mərkəzi Asiya və Rusiya üzərindən daşınmalı idi. Avropa İttifaqı Rusiyaya qarşı sərt sanksiyalar tətbiq etdiyinə görə məhsulların bu istiqamət üzərindən çatdırılması çətinləşib.
Buna baxmayaraq, Pekin əvvəlkitək Mərkəzi Asiyanı diqqət mərkəzində saxlamaq istəyir. Mərkəzi Asiyanın zənginlikləri Çin üçün vacibdir. Çinin Mərkəzi Asiya ölkələrinə milyardlarla dollar investisiyaları var. Çinin Mərkəzi Asiya ölkələrinə investisiyaları bu ilin başlanğıcı üçün 15 milyard dolara çatıb. Çinin Mərkəzi Asiya ölkələri ilə 2022-ci ildə ticarət mübadiləsi 70 milyard dolları keçib. Pekin ehtiyat edir ki, Mərkəzi Asiya qarışsa, Çinin investisiyaları təhlükə altında olacaq. Pekin bu baxımdan ABŞ-la yanaşı radikal islamçı qüvvələrin fəallaşmasından çəkinir. Bu qüvvələrin Mərkəzi Asiyada fəallaşması ehtimalı Çinə ciddi təhlükə yaradcaq. Çinin Əfqanıstanın Taliban rejimi ilə əməkdaşlığının məqsədlərindən biri də Əfqanıstan ərazisindən Mərkəzi Asiyaya islamçıların keçidinin qarşısının alınmasıdır.
Bu arada, Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatına üzv dövlətlərin müdafiə nazirlərinin toplantısı keçirilib. Rusiyanın müdafiə naziri Sergey Şoyqu ABŞ və digər Qərb ölkələrinin Mərkəzi Asiya üçün təhlükə mənbəyi olduğunu vurğulayıb. Şoyqu Mərkəzi Asiya ölkələrinə ABŞ-a qarşı müqavimət göstərməsi vacibliyini bildirib. Bu Rusiyanın Mərkəzi Asiya ölkələrinin daxili işlərinə qarışmasıdır. Kreml Mərkəzi Asiya ölkələrinin xarici və təhlükəsizlik siyasətini müəyyənləşdirmək istəyir. Rusiya Qırğızıstan və Tacikistanda hərbi bazalarını gücləndirmək qərarını verib. Moskva da Pekin kimi ABŞ-ın Çinə artan marağından narahatdır. ABŞ-ın məşhir “The Wall Street Journal” dərgisində yayımlanan məqaləyə görə, həqiqətən ABŞ Mərkəzi Asiyada hərbi qüvvələrini yerləşdirməyə məkan axtarır.
“Atlas” Araşdırmalar Mərkəzi
Teref.az

Ermənistan parlamentinin sədri Alen Simonyanın başçılıq etdiyi nümayəndə heyəti sabah Türkiyəyə yola düşəcək.

“AzPolitika.info” xəbər verir ki, bunu Ermənistan mediasına Milli Assambleya sədrinin mətbuat katibi Tsovinar Xaçatryan deyib.

Onun sözlərinə görə, Simonyanın rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatına üzv dövlətlərin parlament başçılarının təşkilatın 30 illiyinə həsr olunmuş sammitində və Baş Assambleyanın plenar iclasında iştirak edəcək. “Alen Simonyan parlament başçılarının sammitində çıxış edəcək”, - Xaçatryan əlavə edib.

Ermənistan Birləşmiş Millətlər Təşkilatında Rusiya əlehinə qətnamənin lehinə səs verib.

Qeyd edək ki, aprelin 30-da BMT-nin Baş Assambleyasının növbəti iclasında Ermənistan, Qazaxıstan, Çin, Türkiyə daxil olmaqla bir çox dövlətlər Rusiyanı təcavüzkar adlandıran qətnamənin qəbul olunmasına səs veriblər.

Bildiyimiz kimi, Ermənistan və Qazaxıstan Rusiyanın rəhbərlik etdiyi KTMT-nın üzv dövlətləridir, Çin isə Rusiyanın geostrateji müttəfiqi hesab olunur. Əvvəllər, BMT-nin iclaslarında Rusiya ilə bağlı məsələlərdə bitərəf və ya Moskvanın xeyrinə mövqe tutan İrəvan və Astana, eləcə də Pekinin Rusiyanın əleyhinə sənədə dəstək verməsi təəccüb doğurmaya bilməz. Onların addımları heç də Moskva tərəfindən xoş qarşılanmayacaq. Yəqin ki, Kreml müttəfiqlərinin və tərəfdaşının hərəkələrinə kəskin reaksiya verəcək.

Ümumiyyətlə, Ermənistan, Qazaxıstan və Çinin Rusiya ilə münasibətlərində nə baş verir?

TEREF.AZ-ın məlumatına görə, məsələ ilə bağlı Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyasının sədri Arzuxan Əlizadə Cebhe.info-ya şərhində qeyd edib ki, Moskvanın Cənubi Qafqazda son davranışları Ermənistanı Rusiyadan uzaqlaşmağa sövq edir:

“İlk növbədə Qazaxıstan və Çindən başlamaq istəyirəm. Həm Qazaxıstan, həm də Çin müstəqil xarici siyasət yürüdür. Qazaxıstan Türk Dövlətləri Təşkilatı çərçivəsində ciddi fəaliyyət göstərməklə Mərkəzi Asiya regionunda öz siyasi nüfuzunu gücləndirməyə çalışır. Bununla yanaşı, Qazaxıstan Çin və ABŞ ilə də münasibətlərin inkişafına diqqət göstərir. Hazırda bu dövlətin daxili və xarici siyasətində zəruri dəyişiklikləri müşahidə edirik. Eləcə də Çin də sürətlə beynəlxalq siyasi qüvvəyə çevrilməkdədir. Çin Rusiyanın strateji tərəfdaşı hesab olunmasına baxmayaraq, bir çox məsələlərdə Moskva ilə ziddiyyətli mövqeyə malikdir.

Beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə müvafiq olaraq Qazaxıstan və Çinin Rusiyanın əleyhinə qətnaməyə səsverməsi çox doğru addımdır. Ona görə ki, Rusiyanın Ukraynaya təcavüzü yolverilməzdir. Bütün beynəlxalq təşkilatlarda Rusiyanın işğalçılıq siyasəti pislənməlidir. O ki qaldı Ermənistanın qətnamənin lehinə səsverməsi, bu, artıq Cənubi Qafqazda yeni siyasi vəziyyətdən xəbər verir.

Çox yaxşı bilirik ki, BMT-nin bundan əvvəlki iclaslarında Ermənistan Rusiyanın Krımın ilhaqı və Ukraynanın digər ərazilərində təcavüzkar hərbi əməliyyatları ilə bağlı məsələlərdə ya birtərəf, ya da Moskvanın mövqeyindən çıxış edirdi. Son dövrlərdə Paşinyan hakimiyyəti açıq şəkildə Qərbyönlü siyasət yürütməklə Rusiyadan incidiyini nümayiş etdirir. Çünki Rusiya Azərbaycanın öz ərazi bütövlüyünün və təhlükəsizliyinin təmin olunmasına yönələn son hərbi əməliyyatlarında Ermənistana arxa durmayıb. İrəvan hər dəfə bunu bəhanə gətirməklə Rusiyadan uzaqlaşmağa çalışır.

Ermənistanın rəsmiləri hesab edirlər ki, Rusiya İrəvanın təcavüzkar siyasətinə dəstək olmalı idi. Ermənistanın BMT-nin bu məlum qətnaməsinin lehinə səs verməsi İrəvanın özü-özlüyündə Rusiyaya əzələ nümayiş etdirmək kimi qələmə vermək olar”.

Arzuxan Əlizadənin sözlərinə görə, Rusiya Ermənistanın bu hərəkətini birmənalı qarşılamayacaq:

“Regionda digər dövlətlərdən fərqli olaraq Ermənistan Rusiyanın tam nəzarətində olan qondarma bir qurumdur. Ermənistan bir dövlət olaraq Rusiyanın dəstəyi ilə formalaşdırılıb. Rusiyasız Ermənistanın mövcudluğu sual altındadır. Bu proseslərin gedişində Rusiya Ermənistanın bu davranışına çox kəskin reaksiya verəcək. Yaxın zamanda İrəvan üçün xoşagəlməyən nəticələrə şahidi olacağıq”.

Aprelin 30-da ABŞ Dövlət katibi Antoni Blinken Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevə zəng edib.

"Report" xəbər verir ki, telefon danışığı əsnasında Antoni Blinken Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh müqaviləsi üzrə danışıqların əhəmiyyətini vurğulayıb, bu xüsusda ABŞ-ın dəstəyinin davam edəcəyini bildirib. ABŞ Dövlət katibi sülhün əldə edilməsinin mümkünlüyünə inandığını deyib və Azərbaycan-Ermənistan sərhədində sərhəd-buraxılış məntəqəsinin qurulmasına toxunub.

Prezident İlham Əliyev qeyd edib ki, Azərbaycan sülh gündəliyini dəstəkləyir, Ermənistanla sülh müqaviləsi üzrə danışıqlara başlamağın və münasibətlərin normallaşdırılmasının təşəbbüskarı məhz Azərbaycan olub. Bu xüsusda da Azərbaycan tərəfindən beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə uyğun olaraq 5 prinsip Ermənistana təklif edilib.

Azərbaycan-Ermənistan sərhədində "Laçın" sərhəd-buraxılış məntəqəsinin qurulması ilə əlaqədar Prezident İlham Əliyev bildirib ki, bu məntəqənin qurulması Azərbaycanın suveren hüquqları çərçivəsində və bütün beynəlxalq qaydalara uyğun olaraq təmin edilib.

Azərbaycan Prezidenti vurğulayıb ki, məqsəd hərəkətin məhdudlaşdırılması deyil, əksinə nəzarətin təmin edilməsidir və artıq bu məntəqə vasitəsilə gediş-gəliş həyata keçirilir.

Telefon danışığı zamanı Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində yaşayan erməni əhalisinin hüquqlarının Azərbaycanın Konstitusiyası və ölkəmizin tərəfdar çıxdığı beynəlxalq sənədlər çərçivəsində təmin olunacağı qeyd edilib.

Türkiyə BMT ilə birlikdə Sudanda münaqişə tərəfləri arasında dialoq qurmağa hazırdır.

Bu barədə Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan BMT-nin baş katibi Antoniu Quterreşlə telefon danışığı zamanı deyib.

Ərdoğan bildirib ki, Türkiyə Sudanda münaqişənin hər iki tərəfi ilə dialoq qura bilən ölkə kimi tərəfləri yenidən sülh danışıqlarına dəvət etmək və iki ölkə arasındakı mübahisələri həll etmək üçün BMT ilə əməkdaşlığa hər zaman hazırdır.

Bundan əvvəl Türkiyənin xarici işlər naziri Mövlud Çavuşoğlu Ankaranın münaqişənin həlli üçün xarici işlər nazirinin müavininin başçılıq etdiyi nümayəndə heyətini Sudana göndərmək niyyətini açıqlayıb. Efiopiya da bu prosesə cəlb oluna bilər.