 |
|
|
AMEA-nın vitse-prezidenti İradə Hüseynova TÜRKPA-nın Ətraf mühit, təbii ehtiyatlar və sağlamlığın qorunması komissiyasının Bakıda keçirilən səkkizinci iclasında Azərbaycanda su qıtlığının daha da artacağını deyib. Onun sözlərinə görə, aidiyyatı qurumlar təbiətin biomüxtəlifliyinin qorunması üçün çalışmalıdırlar. Belə olan halda su qıtlığının yaranması problemi onun qiymət artımı məsələsini gündəmə gətirir. Maraqlıdır, su qıtlığı getdikcə artarsa, qiymət artımı müşahidə oluna bilərmi?
İqtisadçı-ekspert Eldəniz Əmirov bildirib ki, qarşıdakı illərdə suyun qiymətində bahalaşma ola bilər:
“Buna görə də qiymət artımı təkcə içməli və suvarma üçün istifadə olunan suda yox, həm də təsərrüfat üçün yararlılıq məsələsində özünü göstərir. Yəni su çatışmazlığı kənd təsərrüfatına da ciddi şəkildə problemlər yaradır. Cənubi Qafqazda olan mövcud su ehtiyatlarının 62%-i Gürcüstanın, 28%-i Ermənistanın, cəmi 10%-i isə Azərbaycanın payına düşür. Bu bir tonun da tam olaraq 75%-i yenə də transsərhəd çaylarından qaynaqlanan su ehtiyatıdır. Başqa sözlə, ölkənin su ehtiyatları, göründüyü kimi, çox məhduddur. Buna görə də mütləq şəkildə innovativ texnoloji tətbiqləri həyata keçirmək, rentabelli yanaşmalar ortaya qoymaq və müasir suvarma sistemlərinin tətbiqinə çox böyük ehtiyac vardır. Eyni zamanda hesab edirəm ki, içməli su qənaətlə işlədilməlidir. Buna ilk və əsas səbəb isə bahalaşmadır. Suyun qiymətinin qalxması qənaətə məcburiyyət yaradan əsas faktordur.
Həmçinin bu problemi aradan qaldırmaq üçün su anbarları yaradılmalıdır. Su anbarlarının da yaradılması hazırkı şəraitdə düşünürəm ki, ekoloji həddədir və bu da müəyyən problemlər yarada bilər. Su ehtiyatı məsələsi Azərbaycanın iqtisadiyyatını qayğılandıran amillərdən biridir. Bu çatışmazlığı nəzərə alsaq, qarşıdakı illərdə təbii ki, suyun qiymətində müəyyən artım müşahidə edilə bilər. Ancaq hazırki qiymət də kifayət qədər yüksəkdir və bir neçə il artıma ehtiyac yoxdur”./Konkret.az
ABŞ Prezidenti Cozef Bayden martın 9-da kəsiri azaltmağa yönəlmiş ölkə büdcəsini dərc edəcək.
“Report” xəbər verir ki, bunu keçirdiyi brifinqdə Ağ Evin mətbuat katibi Karine Jan-Pyer bildirib.
“Prezident büdcəni cümə axşamı günü açıqlayacaq. Bu, Prezidentin ailələr üçün qiymətləri aşağı salmaq, sosial müdafiə və tibbi yardımı gücləndirmək və kəsiri azaltmaqla ölkəyə necə investisiya qoymağı planlaşdırdığını göstərir”, - ABŞ administrasiyasının rəsmisi bildirib.
Azərbaycanda kreditlərin 80 faizə yaxını Bakı və Abşeron-Xızı iqtisadi rayonunun payına düşür. Bu barədə Azərbaycan Sahibkarlar Konfederasiyasının (ASK) prezidenti Məmməd Musayev danışıb.
Son ilin göstəricilərinə görə, Azərbaycanda bankların və bank olmayan kredit təşkilatlarının kredit portfeli 20.3 milyard manat təşkil edib.
Azərbaycanda 2004-cü ildən etibarən regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair Dövlət proqramları reallaşdırılır. Bəs belə isə, ümumu kredit portfelində əyalətlərə belə az pay ayrılmasına səbəb nədir?
Kiçik və Orta Biznesin İnkişafı Agentliyindən (KOBİA) “Turan”a bildirilib ki, Azərbaycanda sahibkarlar maliyyələşmə mənbəyi kimi daha çox banklara üstünlük verirlər: “Bankların kredit portfeli geniş olsa da, kreditləşmədə regionların payı 23 faiz, Bakı üzrə isə 77 faizdir”.
“Sistemin təkmilləşməsinə ehtiyac var”
Qurumdan əlavə olunub ki, müraciətlərin, sorğuların təhlilinə, beynəlxalq təşkilatların hesabatlarına əsasən, KOB-ların maliyyə mənbələrinə çıxışı sahəsində üzləşdikləri əsas çətinliklər yüksək faiz dərəcəsi, sərt girov şərtləri, risklərin bölüşdürmə və kreditlərə zəmanət mexanizmlərinin əlyetərli olmamasıdır: “Ölkəmizdə kredit zəmanət mexanizminin formalaşması təqdirəlayiqdir, lakin KOB sektoruna yönəlik təminat sisteminin daha da təkmilləşməsinə ehtiyac var”.
“Güzəştli kreditlərin 70.6 faizi regionların…”
Sahibkarlığın İnkişafı Fondundan isə deyilib ki, 2022-ci ildə dövlət xətti ilə onlar ümumi dəyəri 399.4 milyon manat olan 2 min 726 investisiya layihəsinin maliyyələşdirilməsinə 145.9 milyon manat güzəştli kredit veriblər: “Bu kreditlər hesabına 3 mindən çox yeni iş yerinin açılması imkanı yaranıb”.
Fondan qeyd olunub ki, kreditlərin 59.8 faizi kənd təsərrüfatı, 23.9 faizi sənaye məhsullarının istehsalı, emalı, 6.5 faizi turizmin inkişafına yönəldilib: “Güzəştli kreditlərin 70.6 faizi regionların, 29.4 faizi isə Bakı şəhəri və Abşeronun payına düşür”.
Mövzu ilə bağlı banklar ilə isə danışmaq mümkün olmayıb.
“…xaosa doğru yönəlməsinə gətirib çıxarır”
İqtisadçı Rəşad Həsənov da AzadlıqRadiosuna bildirib ki, mövcud proporsiyalar çox da təəccüblü deyil: “Çünki kredit iqtisadi subyektlərə verilir, iqtisadiyyatın 75-80 faizi isə məhz Abşeron yarımadasında yerləşib…”.
Bununla belə, onun sözlərinə görə, burada digər mühüm məqam da regionlarda kreditləşmə siyasəti ilə bağlı bankların mövqeyidir. O qeyd edib ki, regionlarda girov götürülən əmlak likvidli deyil: “Son 30 ildə vətəndaşlar bazar iqtisadiyyatı rejimində çalışır, müəyyən yığmalar etməyə çalışırlar. Amma iqtisadiyyatın keçid dövrü və böhranlar vətəndaşlarda ciddi imkanın yaranmasına gətirib çıxarmayıb. Nəticədə biznesi irəli aparmağın yeganə maliyyə yolu bank sektorundan qaynaqlanır. Banklar isə kredit vermədiyi təqdirdə bu, biznesin inkişaf imkanlarını məhdudlaşdırır, iş yerlərinin artmasının qarşısını alır və nəticədə paytaxta doğru axın baş verir. Bu da ölkədə sosial həyatının da müəyyən mənada xaosa doğru yönəlməsinə gətirib çıxarır”.
Əvvəlki illərdə olduğu kimi ötən ildə də Rusiyada daşınmaz əmlakın icarəsindən ən çox qazanan şirkət, əslən Azərbaycandan olan yəhudi əsilli Zarax İliyev və Qod Nisanovun rəhbərlik etdikləri “Kievskaya ploşad” şirkəti olub.
Yeniavaz.com xəbər verir ki, bu barədə məlumat dünyanın aparıcı nəşrlərindən olan “Forbes” jurnalının rus dilində çıxan nəşri tərəfindən hazırlanan “Rusiyanın daşınmaz əmlak kralları” adlı hesabatda yer alıb.
Hesabatda qeyd olunur ki, həmyerlilərimizə məxsus “Kievskaya ploşad” şirkətinin daşınmaz əmlakın icarəsindən əldə etdiyi illik qazanc 1 milyard 600 milyon dollar təşkil edib. Əvvəlki illə müqayisədə onların daşınmaz əmlakın icarəsindən əldə etdikləri gəlir 65 milyon dollar azalıb.
Qeyd edək ki, bu gəlirlər onlara məxsus olan “Evropeyskiy” ticarət mərkəzi (180 min kvadrat metr) və “Fud siti” kooperativindən (930 min kvadrat metr) əldə olunub. Hazırda “Kievskaya ploşad” şirkətinin sərəncamında ümumi sahəsi 2 milyon 154 min kvadrat metr olan ticarət mərkəzləri, 148 min kvadrat metr olan ofis sahələri, 348 min kvadrat metr olan anbarlar və 1 550 otaqdan ibarət otelləri var.
Məlumat üçün bildirək ki, Qod Nisanov 1966-cı, Zarax İliyev isə 1972-ci ildə Quba rayonunda (Qırmızı qəsəbədə) anadan olublar.
“Rusiyanın daşınmaz əmlak kralları”nın siyahısında daha bir azərbaycanlı “Krokus Qrup” şirkətinin sahibi Araz Ağalarov yer alıb. 2016-cı ildə siyahıda 11-ci yerdə olan Araz Ağalarov 2017-ci ildə 6 pillə irəliləyərək 5-ci sıraya yüksəlsə də, 2018-ci il ərzində mövqeyini dəyişməyərək 5-ci pillədə qərarlaşıb. 2019-cu ildə Araz Ağalarov daşınmaz əmlakın icarəsindən 370 milyon dollar pul qazanaraq 6-cı sıraya geriləyib. 2020-ci ildə Araz Ağalarovun gəliri 130 milyon dollar azalaraq 240 milyon dollara düşüb və siyahıdakı mövqeyi 7-ci sıraya geriləyib. 2021-ci ildə gəlirini 85 milyon dollar artıraraq yenidən 6-cı sıraya yüksəlib. Ötən il isə gəlirləri 85 milyon dollar azalıb və 8-ci sıraya geriləyib.
Qeyd edək ki, “Krokus” şirkətinin sahibi 2015-ci il üçün tərtib edilən “Rusiyanın daşınmaz əmlak kralları”nın siyahısında 7-ci yerdə olub. Araz Ağalarova məxsus daşınmaz əmlaka “Krokus Ekspo” (1 milyon 40 min kvadrat metr) və Moskvanın Kaşirski prospektində yerləşən “Vegas” ticarət mərkəzi (480 min kvadrat metr) daxildir. Bundan başqa, Ağalarovun nəzarətində 235 otaqlı otel, 854 min kvadrat metr sahəsi olan ticarət mərkəzi var.
2021-ci ildə olduğu kimi ötən ildə də “Daşınmaz əmlak kralları” adlı hesabatda 2-ci sırada erməni əsilli iş adamı Samvel Karapetyan qərarlaşıb.
Rusiyada “Daşınmaz əmlak kralları”nın ilk 10-luğunu təqdim edirik:
Bu ilin yanvar-fevral aylarında Azərbaycan Mərkəzi Bankının (AMB) Dövlət Neft Fondu (ARDNF) ilə birlikdə keçirdiyi valyuta hərraclarında 545,1 milyon ABŞ dolları məbləğində satış olub.
Bu barədə Azərbaycan Mərkəzi Bankı məlumat yayıb.
Məlumata görə, bu, ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 50,4% azdır.
Təkcə bu ay isə valyuta satışının məbləği 356,6 milyon dollar təşkil edib. Bu isə 1 il əvvələ nisbətən 4 % azdır.
Maraqlıdır, banklar niyə hərracda dollar almır? Vətəndaşların dollar almağa pulu yoxdur?
TEREF.AZ-ın məlumatına görə, Cebhe.info-ya açıqlamasında iqtisadçı Fuad İbrahimov bildirib ki, rəqəmlər şəfafflığı ehtiva etmir:
"Bankların bu gün valyuta almamasının səbəbi ondan ibarətdir ki, valyuta mübadilə məntəqələri var.
2015-ci ildən kütləvi şəkildə vətəndaşlarımızda dollarlaşma getdi, çünki manatda ucuzlaşma vardı. Artıq bir çox kommersiya banklarında da nağd ABŞ valyutasının satışı dayandırılıb. Hazırda hər bir vətəndaş il əvvəlində müəyyən olunmuş məbləğdə valyuta ala bilər.
Beləliklə, biz süni şəkildə "qara bazar"ı formalaşdırmışıq. Artıq insanlar rəsmi dövriyyədən keçmədən, banka müraciət etmədən "qara bazar" vasitəsilə problemlərini təmin edirlər.
"Qara bazar" deyəndə qaçaqmalçılığı nəzərdə tutmuruq. Onlar sivil, sosial şəbəkə üzərindən fəaliyyət göstərirlər, bu da rəsmi dövriyyəyə düşmür. Buna görə də rəsmi statistik məlumatlarda əngəllər baş verir. Tələbat həmişə var, çünki Azərbaycan idxaldan asılıdır. Kifayət qədər xaricdən gələn məhsullar valyuta ilə ödənilir. Bu baxımdan rəqəmlər şəfafflığı ehtiva etmir".
ABŞ İranın Buşəhrdə yerləşən neft-kimya şirkətlərini və 20 gəmisini "qara siyahı"ya salıb.
APA TASS-a istinadən xəbər verir ki, bu barədə ABŞ-ın Maliyyə Nazirliyi məlumat yayıb.
"Seçimimiz yoxdur. Artıq gələn il pulumuz qalmayacaq. Bizə xarici investorlar lazımdır".
"AzPolitika.info" xəbər verir ki, bunu tanınmış rusiyalı milyarder Oleq Deripaska Rusiyanın Krasnoyarsk şəhərində keçirilən iqtisadi forumda deyib.
Həyəcan təbili çalan rusiyalı milyarder qeyd edib ki, Rusiya iqtisadiyyatının gələcəyi ölkədəki idarəetmədən və hüququn aliliyindən asılı olacaq.
Özü də Qərbin sanksiyalarına məruz qalan və Kremlə yaxın iş adamı sayılan Deripaska bildirib ki, Rusiya üçün indidən sonra yalnız "dost ölkələrin" bazarlarına çıxış imkanı qalır. Lakin həmin bazarların da oyun qaydaları sərtdir: "Hesablaşmalarla bağlı problemlər olacaq. Sanksiyaların çox ciddi təzyiqi var".
Rusiyalı milyarder siyasi oyunları qurtarıb, iqtisadiyyatla məşğul olmağın zəruriliyini qeyd edib: "Biz artıq Rusiyanın dünyadakı xüsusi yeri barədə xülyalara son qoymalı və öz işimizlə məşğul olmalıyıq".
Deripaska həmçinin, Rusiyadakı məmurların, ən əsası isə çoxsaylı güc strukturları əməkdaşlarının dəfələrlə ixtisar olunmasını təklif edib.
Qeyd edək ki, tanınmış iş adamının bu açıqlamaları Rusiya mətbuatında və sosial şəbəkələrində böyük əks-səda doğurub və geniş müzakirələrə səbəb olub.
Bakı Şəhər-Mənzil Kommunal Təsərrüfatı Departamenti Sanitariya və Texniki Təmizlik İdarəsi "Kamaz” və "Maz” markalı xüsusi təyinatlı avtonəqiliyyat vasitələri üçün ehtiyyat hissələrinin, avtoşin və akkumulyator alınması ilə bağlı satınalma müsabiqəsinə yekun vurub.
TEREF.AZ Qaynarinfo-ya istinadla xəbər verir ki, müsabiqənin qalibi "Fidan-TN” MMC olub. Şirkətlə bağlancaq müqavilənin maliyyə dəyəri 298.998, 9 AZN təşkil edir.
İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətinin reyestr məlumatlarına görə, "Fidan-TN” MMC 7 mart 2006-cı ildə qeydiyyata alınıb. Nizamnamə kapitalı 4 AZN olan şirkətin hüquqi ünvanı Bakı şəhəri Binəqədi rayonu, Mir Cəlal, ev 137A, mənzil 3-də yerləşir. MMC-nin qanuni təmsilçisi Hüseynov Ələsgər Cəlal oğludur.
Açıq mənbələrdə şirkət və onun qanuni təmsilçisi haqqında hər hansı məlumat yoxdur. "Fidan-TN” MMC 17 ildir fəaliyyət göstərməsinə baxmayaraq nə əlaqə telefonları, nə də internet səhifəsi var.
Araşdırmalarımız zamanı isə aydın olub ki, "Fidan-TN” MMC əsasən Bakı Şəhər-Mənzil Kommunal Təsərrüfatı Departamenti Sanitariya və Texniki Təmizlik İdarəsinin keçirdiyi tenderlərin qalibi olur.
Mediada bu tenderlərin qeyri-şəffaf keçirilməsi barədə çoxsaylı faktlar yer alıb. Şirkətin nizamnamə kapitalının 4 AZN olması da onun ciddiyyətini şübhə altına alır. Nizamnamə kapitalı cüzi məbləğ təşkil edən şirkətlər adətən tender və "obnoliçka” əməliyyatlarında istifadə üçün yaradılır.
Sonda qeyd edək ki, Bakı Şəhər-Mənzil Kommunal Təsərrüfatı Departamenti Sanitariya və Texniki Təmizlik İdarəsi Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin tabeli qurumudur.
Rusiya-Ukrayna müharibəsi səbəbindən bağlanmış Bakı-Supsa boru kəməri ilə son 10 ayda ilk dəfə Xəzər dənizindəki “Azəri-Çıraq-Günəşli” yataqlar blokundan çıxarılan neftin nəqli qısa müddətə bərpa edilib.
“Report” “Eurasianet”ə istinadən xəbər verir ki, həm AÇG yataqlar blokunu, həm də Bakı-Supsa boru kəmərini idarə edən BP şirkəti axının bərpa olunduğunu təsdiqləyib, eyni zamanda, bir tankerin ötən həftəsonu yükü götürdüyünü, ikincini isə bu həftəsonu götürəcəyini əlavə edib.
Boru kəməri ilə axın keçən il, əvvəlcə müvəqqəti olaraq martda, sonra isə yekun olaraq mayda sərbəst üzən minalarla bağlı xəbərlərdən sonra Qara dənizdə naviqasiya təhlükəsizliyi ilə bağlı narahatlıqlar səbəbindən dayandırılmışdı. Bundan sonra Bakı-Supsa ilə nəql olunan neft həcmi Bakı-Tbilisi-Ceyhan (BTC) boru kəmərinə yönləndirilib. Bu, ayda təxminən 3 milyon barel neftdir.
Ətraflı
BP-dən bildirilib ki, Supsaya axın yalnız fevralın 6-da Türkiyədə baş vermiş zəlzələ fonunda Türkiyənin Aralıq dənizi sahilindəki Ceyhanda BTC boru kəmərinin ixrac terminalının altı günlük bağlanması nəticəsində bərpa edilib.
Müharibədən əvvəl Azərbaycan nefti üç ayrı boru kəməri ilə beynəlxalq bazarlara çıxarılırdı: Bakı-Supsa, BTC və Bakı-Novorossiysk boru kəməri ilə. Üçüncü istiqamət üzrə axın da ötən il eyni səbəblərdən dayandırılmışdı, neft həcmi yenidən BTC-yə yönləndirilmişdi.
Qeyd edək ki, bu gün əsas ixrac neft kəməri sutkada 1,2 milyon barel neft vurmaq gücündədir. BP-nin Xəzər regionu üzrə vitse-prezidenti Bəxtiyar Aslanbəylinin daha əvvəl qeyd etdiyi kimi, Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəmərinin ötürmə qabiliyyəti sutkada 1,6 milyon bareldən 2,2 milyon barelə qədər artırıla bilər.
BP şirkəti neftin Ceyhan terminalından dünya bazarlarına daşınmasını artıq bərpa edib. Fevralın 6-da baş vermiş güclü zəlzələdən sonra BP Türkiyədəki bütün infrastruktura, o cümlədən Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəmərinə və Ceyhandakı neft terminalına baxış keçirməyə başlayıb. Yoxlamalar ciddi problemin olmadığını göstərib.
Xarici valyutada qiymətli kağızların Azərbaycana gətirilməsi və ölkədən çıxarılması halları müəyyənləşdirilib.
Bununla bağlı Azərbaycan Mərkəzi Bankının (AMB) İdarə Heyəti “Rezidentlər və qeyri-rezidentlər tərəfindən xarici valyutanın Azərbaycana gətirilməsi və çıxarılması Qaydaları”nın təsdiq edilməsi barədə” 2016-cı il 3 mart tarixli qərarına dəyişikliyi təsdiq edib.
Dəyişikliklərə əsasən, rezident və qeyri-rezident fiziki və hüquqi şəxslər xarici valyuta ilə yanaşı, xarici valyutada qiymətli kağızları da nominal məbləğindən asılı olmayaraq gömrük prosedurlarına əməl etməklə məhdudiyyət olmadan Azərbaycan Respublikasına gətirə bilərlər.
Bundan başqa, 10 min ABŞ dolları ekvivalentinədək olan nağd xarici valyutanı, habelə xarici valyutada qiymətli kağızları gömrük orqanında şifahi formada bəyan etməklə Azərbaycandan çıxarıla bilər. Həmçinin 10 min ABŞ dolları ekvivalentindən çox olan xarici valyutada qiymətli kağızların əvvəllər Azərbaycan Respublikasına gətirilməsini təsdiq edən gömrük sənədlərini və yazılı formada bəyannaməni gömrük orqanına təqdim etməklə ölkədən çıxarıla bilər.
Xarici valyutada olan qiymətli kağızlarla bağlı bu Qaydaların tələbləri çeklərə və digər ödəniş sənədlərinə də şamil edilir.
AMB-nin Hüquq Departamentinə tapşırılıb ki, yeni qərarı Hüquqi Aktların Dövlət Reyestrinə daxil edilməsi üçün 3 gün müddətində Ədliyyə Nazirliyinə təqdim etsin.