Banklar SMS xəbərdarlıq tarifini gələn aydan 2.5 dəfə artırmaq qərarı veriblər. Belə ki, əvvəllər 40 qəpiyə olan bu xidmət gələn aydan 1 manat olacaq. Vətəndaşa bankdan hansı halda SMS gəlir?
Vətəndaş həmin bankın müştərisi olanda. Həmin bankda maliyyə əməliyyatları, hesabları olanda, nağdlaşdırma, vəsait köçürmə və sair hallarda. Eyni zamanda bankın reklamları olanda müştərilərinə SMS göndərir. Niyə bu xidmət ümüumiyyətlə ödənişli olmalıdır? Axı vətəndaşın pensiya kartından, əmək haqqı kartına, depozit və ya sabit plastik kart hesabına qədər pulu o bankda olur. Həmin bank dövlət sifarişi ilə müvəkkil bank seçilir və buna görə 4 faizlik dövlətdən pul alır.
Eyni zamanda bankda pulu olan vətəndaş da banka hər dəqiqə üçün pul qazandırır Niyə bank SMS-i pulsuz etmək əvəzinə əksinə bahalaşdırır?
Təsəvvür edin ki, bir vətəndaş gün ərzində hər dəfə 10 manatdan 4 dəfə vəsait nağdlaşdırır. Bunun üçün bank müştərisinə hər dəfə SMS yollayır və ümumilikdə 4 manat vətəndaşın hesabından silinir.
Düzdür bu xidmətə qoşulmaq könüllüdür. Amma milyonlarla insan (pensiyaçı, əlil, sosial yardım alanlar, əmək haqqı alanlar) artıq bu xidmətə qoşulub və xidmət gələn aydan avtomatik olaraq yenilənəcək, daha doğrusu bahalaşacaq.
Bank sistemində başqa bir oxşar absurd da var. Məsəllən vətəndaş banka müraciət edir və kredit götürmək istəyir.
Bank kifayət qədər yüksək faizi olan kredit təklif edir. Amma kredit sənədləşməsi zamanı bank əlavə olaraq "komissiya haqqı" da alır, kredit istəyən vətəndaşdan. Əsaslandırma da belədir ki, kredit üçün müraciət edən vətəndaşla bağlı məlumatların toplanmasına işçilərimiz zaman və əmək sərf edir. Sual olunur, həmin o işçilərin başqa işi bankda divarları rəngləməkdirmi?
O işçilərə gördükləri işə uyğun əmək haqqı almırlarmı?
Mövzudan kənar olsa da mobil operatorlarla bağlı da eyni vəziyyətdir. Mobil operatorun "müştəri xidmətləri"nə telefon edib aqrar sektordan, neft sənayesindən yox elə mobil nömrəsi ilə bağlı məlumat almaq istəyən vətəndaşın hesabından da pul çıxılır.
Bütü bunların sözün həqiqi mənasında dünyada analoqu yoxdur.
Razi Abasbəyli
QEYD: Bu gün Azərbaycan bankları müştərilərə dünya praktikasında qəbul olunmuş qaydalar çərçivəsində (dost gözü ilə) deyil, sadəcə əllərinə keçşmiş bir yollunması vacib olan qaz kimi baxırlar. Sadə bir misal, reklamlarda hamımız bankların 10.9-dan başlayan və ya bir az yuxarı faizlərlə kredit verdiklərini bəyan etsələrdə, siz elə faizlə kreditləri heç bir bankdan götürə bilməzsiniz!!
Səhifəmiz hamı üçün açıqdır..
Teref. Xocanın Blogu

Böyük istehsalçılar tərəfindən almaz və brilyant qiymətlərini bərpa etmək üçün qeyri-adi sürətli həllər tapılıb.

Cebhe.info xəbər verir ki, bu barədə “Bloomberg” nəşri yazıb.

Qeyd olunur ki, bu ilin əvvəlindən almaz və digər daşların qiyməti 25-30 faiz ucuzlaşıb. Bu baxımdan qiymətlərin kəskin ucuzlaşması fonunda almaz şirkətlərinin nümayəndələri xüsusi tədbirlər görürlər.

Beləliklə, əvvəllər diqqətlə seçilmiş alıcılarla satışı ciddi şəkildə tənzimləyən brilyant korporasiyası “De Beers” çeviklik nümayiş etdirməyə başlayıb. Şirkət müqavilə şərtlərinə qoyulan məhdudiyyətləri aradan qaldırıb. Bundan əlavə, Rusiyanın ALROSA almaz hasilatı şirkətləri qrupu iki ay ərzində daş satışını dayandırıb.

Son bir neçə həftədə bölgələrdə quzu ətində ucuzlaşma olduğu deyilir.

Xezerxeber.az-ın məlumatına görə, bunu paytaxtda qəssabxana işlədən şəxslər də təsdiqləyiblər.

Ancaq hələlik ucuzlaşma Bakıda satılan ətə təsir etməyib. Yəni, indi də quzu əti 18 manata satılır.

Quzu ilə yanaşı, dana ətinin də qiyməti hələlik dəyişməyib. Bununla belə, bəzi qəssabxanalarda 15 manata satılan dana ətini bəziləri 14 manata təklif edir.
Satıcılar bildiriblər ki, əgər bölgələrdə quzu və dana əti uzunmüddətli ucuzlaşarsa, bu, mütləq paytaxtda satılan ətin qiymətinə də öz təsirini göstərəcək.

Ətraflı süjetdə:

“Bazara müdaxilə etmək doğru deyil. Əksinə, hökumət çalışmalıdır ki, ölkədə ərzaq bolluğu yaransın, daha ucuz məhsul istehsal olunsun və digər qonşu ölkələrdə olduğu kimi, Azərbaycanda ətin qiyməti əhali üçün əlçatan və münasib olsun”.

Bu sözləri Yenisabah.az-ala söhbətində kənd təsərrüfatı üzrə ekspert Vahid Məhərrəmov deyib.

O, ətin qiymətinin 1-2 AZN aşağı salınması bağlı yayılan xəbərlərdən sonra paytaxtın ət bazarlarındakı hazırkı vəziyyəti şərh edib.

Xatırladaq ki, hazırda qiymət azalması deyiləndən daha azdır və bir çox ət dükanlarında ətin kilosu 14 manata müştərilərə təklif olunur. Bildirək ki, əvvəllər bu qiymət 14 manat 50 qəpik civarında qərarlaşmışdı.

Öz növbəsində, V. Məhərrəmov qeyd edib ki, aparılan araşdırmalar onu göstərir ki, əksər ölkələr illik adambaşına beynəlxalq normaya uyğun ət istehsal edir:

“Ona görə də bu ölkələrdə ətin qiyməti Azərbaycanla müqayisədə 2 dəfə ucuzdur. Məsələn, Rusiya, Qazaxıstan və digər ölkələri buna misal göstərmək olar. Hətta Gürcüstanda belə ətin qiyməti Azərbaycana nisbətən xeyli aşağıdır. Əsas odur ki, ölkədə normaya uyğun məhsul istehsal olunsun. Belə olan zaman qiymətlər uyğun olacaq”.

“O ki qaldı hansısa ticarət obyektlərində ətin qiymətinin 50 qəpik-1 manat düşməsinə, bu, normal haldır. Çünki hər bir ticarət obyektinin özünün xərcləri var. İkincisi isə ümumiyyətlə, bazar iqtisadiyyatında yuxarıdan göstəriş verib qiymətləri inzibati qaydada aşağı salmaq düzgün deyil. Burada hökumətin işi ondan ibarət olmalıdır ki, o, monopoliyanı aradan götürsün. Əgər istehsalı lazımi səviyyəyə qaldıra, o cümlədən normaya uyğun olaraq ölkə əhalisinin ətlə təminatını təşkil edə biliriksə, deməli, bazardan monopoliya götürülməlidir”, – mütəxəssis əlavə edib.

Ekspert nümunə olaraq onu da vurğulayıb ki, azərbaycanlılar il ərzində 40 kiloqram ət istehlak edir:

“Bizdə idxalda monopoliya mövcuddur, indi də kəsimi ələ alıblar. Əgər əvvəllər hər bir qəssab kəsimi özü həyata keçirirdisə, indi bu, mərkəzləşib. Hətta rayonlarda da bu tendensiya özünü büruzə verir. Bu da ətin hər kiloqramına təxminən 1 manat əlavə edir”.

“Hökumət bu kimi süni baryerlər yaratmaq özü qiymət artımında bir vasitəçiyə çevrilib. İndi isə qiymətin aşağı salınması ilə bağlı elan edirlər. Yaxşı, bəs aşağı nə qədər salınmalıdır? Bu barədə hökumət bir qiymət deyə bilmir. Məsələn, 1 manat, yaxud manat yarım aşağı salınsın – bu, yoxdur. Ola bilər ki, hökumət kimlərəsə tapşırıq verir ki, bu şəxslər də qəssablara və ət satışı ilə bağlı sahibkarla tapşırıq versin ki, qiymətlər düşsün. Amma hər sahibkar bu məsələdə öz xərcinə uyğun yanaşır və qiyməti ona uyğun elan edir”, – müsahibimiz fikirlərini tamamlayıb.

Hesablama Palatası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi yanında Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun (DSMF) 2024-cü il büdcəsi haqqında qanun layihəsinə rəy verib.

Sənəddə deyilir ki, Fondun gələn il gözlənilən 6 919,9 milyon manat məbləğində gəlirlərinin 5 288,1 milyon manatı və yaxud 76,4%-i məcburi dövlət sosial sığorta haqlarının hesabına formalaşacaq.

Bu, 2023-cü ilin təsdiq olunmuş proqnozu ilə müqayisədə 5,7% çoxdur.

Gələnilki gəlirlərin 1 392 milyon manatını (5,2% az) dövlət büdcəsindən transfert, 227 milyon manatını qalıqdan xərcə yönəldilmiş vəsait, 12,7 milyon manatını (0,8% çox) isə sair gəlirlər təşkil edəcək.

Beləliklə, 2024-cü ildə DSMF-nin büdcədən asılılığı 20,1% təşkil edəcək ki, bu da 2023-cü ilə nisbətən 3,3 faiz bəndi azdır.

İqtisadçı-ekspert Rövşən Ağayev hesab edir ki, DSMF-nin büdcəsi şəffaf tərtib edilmir: "Bu, özünü həm gəlirlər, həm də xərclər hissəsində göstərir.

Məsələn, gəlirlər hissəsində dövlət və özəl sektordan yığımları ayrıca göstərmək mümkündür, amma etmirlər.

Əvəzində "büdcə" və "qeyri-büdcə" sektorları bölgüsündən istifadə edirlər. Niyə belə edirlər? Çünki "qeyri-büdcə" sektoru bütün özəl və dövlət şirkətlərinin hamısını əhatə edir.

Onların hər biri üzrə ödəmələri ayrıca versələr, məlum olacaq ki, Fondun gəlirlərinin hər 100 manatından azı 75 manatı dövlət sektorunda (büdcə təşkilatları+dövlət müəsssiləri+ büdcə transfertləri) formalaşır.

Xərclərə gəldikdə, pensiya növləri üzrə (yaşa, əlilliyə və ailə başçısına itirməyə) fondun xərcləri ayrıca göstərilə biləcəyi halda göstərilmir”.

Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin sonuncu iclasında “Vergi Məcəlləsində dəyişiklik edilməsi haqqında” qanun layihəsi müzakirə olundu. Müzakirələrdə çıxışım zamanı vergi siyasəti ilə bağlı bir sıra məqamlara toxundum. Öncə qeyd etmək lazımdır ki, Dövlət Vergi Xidməti ilə son illər faydalı əməkdaşlıq mühiti formalaşıb ki, bu da qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsinə xüsusi töhfə verir.

Bu barədə millət vəkili Vüqar Bayramov qeyd edib.

Millət vəkili bildirib ki, layihədə müzakirə edilən məsələlərdən biri Azərbaycanda vətəndaşların 200 manata qədər aylıq faiz depozit gəlirlərinin vergidən azad olunması ilə bağlı olub:

“Layihəyə əsasən, vətəndaşların banklarda milli valyutada 18 ay və daha çox müddətə yerləşdirilən depozitləri üzrə əldə etdikləri faiz gəlirləri vergidən tamamilə azad olunacaq. Qeyd etdim ki, əmanət faizləri ilə bağlı təklif olunan güzəştin məbləği azdır, onun artırılması məqsədəuyğudur. Təklif etdim ki, 200 manata qədər deyil, minimum əmək haqqı məbləğində aylıq faiz gəlirləri vergidən azad edilsin. Bu, bankda depozit saxlanılmasını təşviq edə bilər. Digər tərəfdən, oktyabrın 1-nə Azərbaycan banklarında 12,7 milyard manat əmanət olub ki, onun da təxminən yarısı 4 bankın payına düşüb. Həmin banklarda da illik faizlər orta hesabla 6% və daha aşağıdır. Buna görə də güzəşt məbləğinin artırılmasına ehtiyac var”.

Bayramov qeyd edib ki, banklar ilə bağlı ikinci təklif etdiyi məqam sahibkarların bank hesablarında vergi sərəncamlarının qoyulması ilə əlaqədardır:

“Belə ki, sahibkarın vergi borcu olan zaman onun bütün hesablarına sərəncam qoyulur və nəticədə bu, sahibkarın fəaliyyətinə neqativ təsir göstərir. Məsələn, sahibkarın 3 bankda hesabı varsa və 40 min manat borcu varsa, onda onun hər 3 bankdakı hesabına sərəncam göndərilir. Halbuki, bir hesabında 40 min manatdan daha çox vəsaiti olarsa, sadəcə o hesaba sərəncam qoyulması yetərli olur. Buna görə də təklif etdim ki, belə hallarda digər hesablara sərəncamlar göndərilməsin və sahibkar o vəsaitlərindən istifadə edə bilsin”.
Ətraflı

Millət vəkili həmçinin, minimum əmək haqqının gəlir vergisindən azad olunması təklifini irəli sürüb:

“Hazırda fiziki şəxslərin əmək haqqlarının 200 manat olan hissəsi vergidən azaddır və bu baxımdan daha yaxşı olar ki, minimum əmək haqqı məbləğində hissə vergidən azad olunsun. Bu gün dünyanın əksər ölkələrində minimum əmək haqqı vergiyə cəlb olunmur. Minimum əmək haqqı alan vətəndaşlarımızın az təminatlı insanlarımız olduğunu nəzərə alaraq onların gəlirlərinin vergiyə cəlb olunmamasını təklif etdim.

Əmək haqqı ilə bağlı digər məqam fiziki şəxslərin gəlir verigisində diferensial 2500 manatın artırılması ilə bağlıdır. Belə ki, mövcud qanunvericiliyə əsasən, fiziki şəxslərin göstərdiyi xidmətlərə (işlərə) münasibətdə gəlir vergisi vergi tutulan aylıq gəlirin məbləği 2500 manatadək olduqda 200 manat vergidən azad olunur, bundan sonra qalan məbləğin 14 faizi vergiyə cəlb edilir. 2500 manatdan çox olduqda isə bu məbləğin 350 manatı vergidən azad olunur, qalan məbləğin 25 faizi vergiyə cəlb olunur. 2500 manatlıq hədd 2013-cü ildən etibarən tətbiq edilir. Ötən 10 illik inflyasiya səviyyəsini nəzərə aldıqda real olaraq bu məbləğ iki dəfəyə yaxın artırılmalıdır. Bu baxımdan, təklif edirəm ki, 2500 manat ən azı 4000 manatadək artırılsın. Bununla da 2500 manatdan 4000 manatadək olan gəlir 25 deyil, 14 faizlə vergiyə cəlb olunsun.

Müzakirələr zamanı güzəştlərin maliyyə yükünün hesablanması metodologiyasının təkmilləşdirilməsi, sektoral və eləcə də rəqabətə təsirlərin müəyyənləşdirilməsi ilə bağlı da təkliflərimiz təqdim olundu”.

“Yay menyusunda dəyişikliklər nəinki pul kisələrinə qənaət edir, həm də...”

Payızın başlaması ilə yerli analitiklər qiymət artımlarının yeni dalğasını gözləyirlər. Bu proqnozlara görə, qiymət artımı dalğası təkcə soyuq havaların başlaması ilə adətən bahalaşan süfrə tərəvəz və meyvələri deyil, standart istehlak səbətinin digər məhsullarını da əhatə edəcək.

Ərzaq qiymətlərinin gözlənilən bahalaşmasının səbəbi kimi ilk növbədə kənd təsərrüfatı məhsullarının əhəmiyyətli siyahısının payızda təbii bahalaşması göstərilir. İkincisi, bu vəziyyətin qida rasionundakı qalan hissəsinə təsiri effektidir.

İqtisadçı ekspert Akif Nəsirli AYNA-ya deyib ki, ənənəvi olaraq yay aylarında ərzaq inflyasiyasını ucuz tərəvəz və meyvələr cilovlayır: “Bu da bir çox digər, daha bahalı ərzaq məhsullarına tələbatı saxlayır. Ucuz xiyar və pomidor, göyərti, yaşıl lobya, badımcan, giləmeyvə, meyvə, təzə kartof və bir çox başqa məhsullar süfrələrimizdə ət yeməklərini əvəz edir. Zəngin borş yerini yaşıl şorbalara verir, plov göyərti və badımcan kürüsü ilə, kükü ilə əvəz olunur. Pomidor və yumurta isə Azərbaycan ailələrinin büdcəsini istənilən sosial yardımdan daha yaxşı təmin edir”.

“Yay menyusunda dəyişikliklər nəinki pul kisələrinə qənaət edir, həm də bahalı yeməklərə tələbatın azalması səbəbindən ərzaq inflyasiyasını dayandırır. Buna görə də soyuq havaların başlaması demək olar ki, bütün məhsulların artımı üçün əsas stimul olacaq”, - deyə həmsöhbətimiz bildirib.

Onun fikrincə, ətin qiyməti artmaqda davam edəcək: “Quzu ətinin kiloqramı 20 manata qədər qalxacaq. Quzu əti indi də demək olar ki, bahadır, lakin bu qış quzu ətinin qiyməti yuvarlaqlaşdırılacaq. Belə gözləntiləri yayda ətin qiymətinin görünməmiş artımı gücləndirir. Qiymətlərin ucuzlaşmasına və Məhərrəm ayı olmasına baxmayaraq, onun maya dəyəri bir manat artmışdı. Ona görə də yerli heyvandarlıqda belə tendensiya və vəziyyəti nəzərə alaraq, artımdan başqa nəsə gözləmək sadəcə sadəlövhlük olardı. Mal-qaranın sayı azalır, yemin qiyməti qalxır və bunun ardınca ət piştaxtalarında da qiymətlər qalxır”.

Nəsirlinin sözlərinə görə, sənayenin vəziyyəti heyvandarlıq məhsullarının bahalaşmasına səbəb olur: “Pambıq kampaniyası otarmaq üçün otlaq sahələrini azaldıb, yemin bahalaşmasına gətirib çıxarıb və indi heyvandarlıq məhsullarının artırılması üçün subsidiyalar tələb olunur, ən əsası isə kəndlilər otlaq üçün torpaqları qaytarmalıdırlar. Baxmayaraq, təbii ki, 2015-ci ildə onlara heç toxunmamaq daha yaxşı olardı. Onda bu sənaye öz-özünə inkişaf edərdi və bizdə ətin qiyməti indikindən xeyli aşağı olardı. Zavod çörəyinin maya dəyərinin növbəti, üçüncü ucuzlaşmasına baxmayaraq, dünya taxıl bazarlarında vəziyyət qeyri-sabitdir və bu kənd təsərrüfatı ilində Rusiyada buğda yığımı ötən illə müqayisədə 15 milyon ton azdır. Bütün bunlar bizim idxaldan asılı bazarımıza təsir etməyə bilməz”.

İqtisadçı ekspert Pərviz Heydərov AYNA-ya şərhində qiymət artımının iki illik sabit dinamikasına toxunub: “Tərəvəz, meyvə və digər ərzaq məhsullarının qiymətləri 2021-ci ilin əvvəlindən başlayıb və son iki ildə artmaqda davam edib. Qiymət artımı obyektiv və subyektiv hallarla bağlıdır. Obyektiv səbəblər sırasında dünya bazarlarında yanacağın qiymətinin qalxmasını qeyd etmək olar ki, bu, istehsal xərclərini artırır, idxal qiymətlərinin artması isə bizim bazarda inflyasiyanı artırır. Demək istəyirəm ki, bundan əvvəlki və ötən il ərzaq məhsullarının bahalaşmasının əsas səbəbi budur”.

“Subyektiv amillər sırasında yerli istehsalın məhdudluğu və onun maya dəyərinin yüksək olması da var. Azalma ilə bağlı proqnozların özünü doğrultması ehtimalı azdır. Qiymətlərin aşağı düşəcəyini düşünmürəm. Əksinə, bir sıra məhsulların maya dəyəri artacaq və bu vəziyyət davam edəcək”, - deyə mütəxəssis söyləyib.

Beynəlxalq strukturların və yerli müvafiq qurumların bu il inflyasiyanın birrəqəmli səviyyəyə enəcəyi ilə bağlı proqnozlarına baxmayaraq, qiymət reallıqları hələ də kifayət qədər yüksək səviyyədə saxlanılır. Dövlət Statistika Komitəsi bu ilin üç rübü üçün ikirəqəmli inflyasiyanın olduğunu açıqlayıb: yanvar-sentyabr ayı üçün istehlak qiymətləri indeksi 11%-ə düşüb.

Eyni zamanda, ərzaq məhsulları da daha sürətlə bahalaşır. Bu ilin yanvar-sentyabr ayları ərzində ərzaq məhsullarının (alkoqol və siqaret daxil olmaqla) orta illik artımı 12,4 faiz, qeyri-ərzaq mallarının qiymətlərində 10,1 faiz, əhaliyə göstərilən pullu xidmətlərin qiymətlərində 9,6 faiz təşkil edib. Bununla yanaşı, sentyabr ayında illik inflyasiya səviyyəsi (2023-cü ilin sentyabr ayı göstəricisinin 2022-ci ilin sentyabr ayına nisbəti) 5,1%-i ötməyib.

Müəllif: Emma Rzayeva
QEYD: Şərhsiz...