 |
|
|
Yer kürəsini son illərin ən güclü maqnit qasırğası vurub.
Bu barədə Rusiyanın Tətbiqi Geofizika İnstitutu və Günəş Astronomiyası Laboratoriyası xəbər yayıb.
Bildirilir ki, son 24 saat ərzində Yerin maqnit sahəsinin pozulma dərəcəsi G4 səviyyəsinə çatıb. Beş ballıq şkala ilə bu, sondan əvvəlki göstəricidir (G5 ekstremal, G1 isə zəifdir).
“Qasırğa təkcə bu ilin deyil, həm də son bir neçə ilin ən güclüsü olub. Geomaqnit sahəsinin pozulmalarının intensivliyi Kp=8-ə çatdı ki, bu da G4 səviyyəsinə - çox güclü maqnit qasırğasına uyğundur”, - deyə məlumatda vurğulanıb.
Ekspertlər G4 səviyyəsinin şəbəkələrdə gərginliyin qeyri-sabitliyinə, qoruyucuların və enerji sistemlərinin bölmələrinin mümkün zədələnməsinə səbəb ola biləcəyi barədə xəbərdarlıq ediblər.
İsveçdə yerləşən nüfuzlu beyin mərkəzi Stokholm Beynəlxalq Sülh Araşdırmaları İnstitutu (SIPRI) dünyada hərbi xərclərin keçən il rekord həddə - 2 trilyon 240 milyard dollara yüksəldiyini açıqlayıb.
Valyuta.az xəbər verir ki, bu rəqəm dünya üzrə Ümumi Daxili Məhsulun (ÜDM) 2,2 faizinə bərabərdir.
SIPRI-nin məlumatına görə, dünyada müdafiə xərcləri 8 ildir artmaqdadır və ötən ilki artım Rusiyanın Ukraynaya müdaxiləsi ilə Şərqi Asiyada, xüsusilə Tayvanda gərginliyin artmasında mühüm rol oynayıb.
İnstitutun məlumatları təkcə silahlara olan xərcləri əhatə etmir. SIPRI ölkələrin hərbi xərclərini müqayisə edərkən, işçilərin əmək haqqını, avadanlıqların dəyərini, təhcizat və araşdırma-inkişaf fəaliyyətini nəzərə alır.
SIPRI-nin məlumatına görə, ötən il qlobal hərbi xərclər 3,7 faiz artıb. ABŞ-ın ümumi hərbi xərclərdə payı 39 faiz təşkil edib. Çin 13 faizlə ikinci, Rusiya isə 3,9 faizlə üçüncü olub.
Rusiya ötən il hərbi xərclərini 9,2 faiz artırıb. Rusiyanın işğalından sonra bu göstərici Ukrayna üçün 600 faizi ötüb. 2021-ci il hesabatında reytinq aşağıdakı kimi olub: ABŞ, Çin, Hindistan, İngiltərə və Rusiya.
Keçən il Ukrayna 44 milyard dollarla Ümumi Daxili Məhsulunun 3 faizini hərbi xərclərə ayırıb. Ukraynanın xaricdən də milyardlarla dollarlıq silah yardımı aldığına diqqət çəkən SIPRI səlahiyyətliləri, 70 ildə ilk dəfə bir ölkənin hərbi xərclərinin bu qədər artdığına şahid olduqlarını bildirirlər.
SIPRI-nin reytinqində ABŞ, Çin və Rusiyadan sonra Hindistan dördüncü, Səudiyyə Ərəbistanı beşinci, Böyük Britaniya isə altıncı yeri tutub.
İnstitut rəsmiləri həmçinin Səudiyyə Ərəbistanının keçən il hərbi xərclərinin 75 milyard dollara çatdığına, Mərkəzi və Şərqi Avropada hərbi xərclərin isə Soyuq Müharibədən sonra görünməmiş səviyyəyə yüksəldiyinə diqqət çəkib.
"DW Turkish"də yer alan xəbərə görə, Türkiyə 10,6 milyard dollarlıq hərbi xərclə siyahıda 23-cü yerdə qərarlaşıb.
Nigeriyanın Yobe əyalətində meningit epidemiyası aşkar edilib.
Bakupost.az xarici KİV-ə istinadən xəbər verir ki, epidemiyaya yoluxanların sayı 177 nəfərə çatıb. Onlardan 10-u həyatını itirib.
Yoluxanların eşitmə qabiliyyətində problem yaranıb.
Nigeriya Xəstəliklərə Nəzarət Mərkəzi boynu və başə ağrıyanlara dərhal xəstəxanaya getməyi tövsiyə edib.
Hökumət Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) və digər beynəlxalq tərəfdaşlarla birlikdə xəstəliyin yayılmasının qarşısını almaq üçün adekvat tədbirlər gördüyünü açıqlayıb.
Qeyd edək ki, meningit epidemiyası beyindən başlayaraq bütün bədənə təsir edir. Həmçinin, hava yolu ilə də keçə bilir.
Alimlər belə qənaətə gəliblər ki, 2025-ci ildə pik nöqtəsinə çatacağı gözlənilən Günəş partlayışları əslində bir il əvvəl baş verə bilər.
ABŞ-ın Milli Atmosfer Tədqiqatları Mərkəzinin tədqiqatçıları hesab edirlər ki, ulduzdakı fəaliyyətlər 6-12 ay ərzində sözdə "günəş maksimumu"na çatacaq.
Son zamanlar Günəşdə partlayışlar intensivləşir. Bu o deməkdir ki, Yer daha tez-tez plazma axınlarına məruz qalır.
Alimlər ulduzdakı partlayışların sonrakı dövrdə daha da artacağını və pik həddə çatacağını bildirirlər. Çünki Günəş hazırda hərəkət mərhələsindədir.
Ulduz hər 11 ildən bir sakit və ya fırtınalı dövrü tamamlayır, yeni bir dövrə başlayır. Məlumdur ki, Günəş 2019-cu ildə 25-ci dövrünə qədəm qoyub. Bu dövrələrdən sakit olanı, yəni ulduzdakı partlayışların və ləkələrin minimum səviyyəyə endiyi dövrlər "günəş minimumu” adlanır. Günəş ləkələrinin artdığı və partlayışların tez-tez baş verdiyi fazalara "günəş maksimumu” deyilir.
İndiyə qədər Günəşin 2025-ci ildə yeni "günəş maksimum fazası"na çatacağı düşünülürdü. Astronomlar 2025-ci ildə ulduzda şiddətli partlayışların baş verə biləcəyi barədə xəbərdarlıq edirdilər.
Bu partlayışlar nəticəsində kosmosa atılan radioaktiv zərrəciklər Yerə çatdıqda və planeti qalxan kimi əhatə edən maqnit sahəsi ilə qarşılıqlı əlaqədə olduqda buna Günəş fırtınası deyilir.
Şiddətli Günəş fırtınaları naviqasiya, GPS və radio rabitə sistemlərini zədələyərək, onların işini poza, orbitdə olan peykləri sıradan çıxara və astronavtların həyatını təhlükəyə ata bilər.
"Frontiers in Astronomy and Space Sciences” elmi jurnalında dərc olunan yeni araşdırma, "günəş maksimumu"nun gözləniləndən bir il əvvəl gələ biləcəyini ortaya qoyub. Bu o deməkdir ki, Günəş alovları və buna görə də tufanlar 6-12 ay ərzində pik həddinə çata bilər.
Tədqiqatçıların proqnozu Günəşdə "halo dövrü" adlanan maqnit aktivliyinə əsaslanır. Günəş əslində 22 illik maqnit fəaliyyəti dövrünə malikdir. Buna "halo dövrü" deyilir.
Ulduzun hər iki yarımkürəsində 55 dərəcə enlikdə maqnit halqalarının əmələ gəlməsi "halo dövrü" üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Çünki Günəş öz dövrlərindən keçdikcə bu halqalar da ekvatora çatdıqda yerlərini dəyişir və bir-birini yox edir.
Günəşdə sonuncu belə hadisə 2021-ci ilin dekabrında baş verib. Yeni araşdırmada komanda "günəş maksimumu"nun nə vaxt baş verəcəyini hesablamağa çalışıb. Tapıntılar göstərir ki, 6-12 ay ərzində Günəş aktivliyi bu nöqtəyə çatacaq.\\Qaynarinfo
Almaniyada koronavirusa qarşı peyvəndlərin yaratdığı ağır yan təsirlərə görə məhkəməyə müraciət edən 301 nəfərə hər ay ömürlük maaş verilməyə başlanıb.
Ednews xəbər verir ki, kovid-19 peyvəndlərinin yan təsirləri səbəbiylə indiyədək 301 təzminat müraciətinin təsdiqləndiyi Almaniyada müraciətləri qəbul edilən insanlara ömür boyu 164-854 avro arasında ödəniş ediləcək. Səlahiyyətli bölmələr tərəfindən zərurət yaranarsa, bu şəxslərin müalicə xərcləri də dövlət tərəfindən qarşılana bilər.
Almaniyada peyvənd və dərmanları təsdiqləyən səlahiyyətli qurum olan Paul Ehrlich İnstitutunun (PEI) peyvənd fəsadları siyahısındakı simptomlara görə, Covid-19 peyvəndlərinə ürək xəstəlikləri, qan laxtaları, üz iflici, Guillain-Barre sindromu adlı əzələ xəstəliyi daxildir. , eşitmə pozğunluğu və qulaq pozğunluğu. tinnitus kimi narahatlığa səbəb olur. PEI hesabatına görə, 2022-ci ilin iyun ayına qədər 323,684 şübhəli mənfi hadisələr və peyvənd fəsadları bildirildi. Eyni dövrə qədərki məlumatların araşdırıldığı hesabatda, can itkisi ilə peyvənd arasında əlaqə olan 120 hadisənin olduğu bildirilib.
Covid-19 peyvəndlərinin yaratdığı ağır yan təsirlərin qurbanı olduqlarını iddia edən 185 nəfər peyvənd istehsalçılarına qarşı məhkəmələrə müraciət edib. İşlərdən birincisinə aprelin 28-də Frankfurt Məhkəməsində baxılacağı gözlənilir.
Taftsa Universitetinin araşdırmalarına görə, bir çox qidalar şəkərsiz hesab olunsa da, diabetə səbəb olur.
Tribunainfo.az xəbər verir ki, şəkərli diabet, məşhur inancın əksinə olaraq, heç də yalnız şirniyyat sevənləri yaxalamır. Bu təhlükəli xəstəliyin riskini əhəmiyyətli dərəcədə artıran digər yemək vərdişləri də var.
ABŞ-ın Taftsa Universitetinin alimləri 70% hallarda II tip diabetə səbəb olan başqa qidaların da olduğunu sübut edib.
Şəkərli diabetin inkişafının əsas səbəbi keyfiyyətsiz karbohidratların qəbuludur. Alimlər diabetin emal edilmiş ətə olan məhəbbətini aşkar etdilər: kolbasa, tikə ət və salyami riski artırır.
Həmçinin, şirin limonadlara və şirin meyvə şirələrinə olan sevgini vurğulayırlar.
Gündəlik qidada ət və kartof olan bölgələrdə II tip diabet halları daha çoxdur.
Bu ölkələrə, məsələn, Polşa və Rusiya, həmçinin Azərbaycan daxildir. Bundan əlavə, Latın Amerikasında yüksək səviyyədə xəstəlik qeydə alınıb: bu bölgələrdəki insanlar şəkərli içkiləri sevirlər.
Bakıda bitki yağlarının istehsalı müəssisəsində nöqsanlar aşkarlanıb, fəaliyyətinin dayandırılması barədə qərar qəbul olunub.
Bu barədə Azərbaycan Respublikası Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi (AQTA) məlumat yayıb.
Bildirilib ki, Agentliyin əməkdaşları tərəfindən Bakı şəhəri, Xətai rayonu, K.Kərimov küçəsi, 30H saylı sahədə yerləşən “Sel” MMC-yə məxsus bitki yağlarının emalı müəssisəsində plandankənar yoxlama keçirilib. Yoxlama zamanı müəssisədə qida təhlükəsizliyi sahəsində texniki normativ hüquqi aktların tələblərinin pozulduğu, müəssisənin qida təhlükəsizliyi qeydiyyatından keçmədən fəaliyyət göstərdiyi məlum olub. Belə ki, müəssisədə çaytikanı yağının emalı zamanı günəbaxan yağından istifadə edilsə də, bu barədə məhsula dair texniki şərtdə və məhsulların qablaşdırılmasında heç bir məlumat öz əksini tapmayıb.
Aparılmış araşdırma zamanı çaytikanı yağının emalı zamanı heç bir çaytikanı meyvəsindən və çəyirdəyindən istifadə edilmədiyi, çaytikanı yağının tərkibindəki karatinoidin miqdarını günəbaxan yağına “Betakaratin” (maye halda) əlavə etməklə tənzimləndiyi və məhsula xas texnoloji proseslərin heç birindən istifadə edilmədiyi aşkarlanıb.
Müəssisədə emal olunan kosmetik məqsədlər üçün nəzərdə tutulmuş, sözügedən məhsullara dair təsdiq edilmiş texnoloji təlimatda daxilə qəbulu qadağan edilmiş “Sel” əmtəə nişanlı bitki yağlarının (badam, kokos, balqabaq, ud hindi, küncüt) qablaşdırılmasında qanunvericiliyə zidd olaraq “xaricə və daxilə qəbul” məlumatı, eyni zamanda, müxtəlif xəstəliklərin müalicəsində istifadə və məhsula dair dozalaşma qeyd edilib. Həmçinin “Sel” əmtəə nişanlı qarazirə yağı və “Seide” əmtəə nişanlı çaytikanı yağı məhsullarının istehsal və son istifadə tarixlərində uyğunsuzluqlar müəyyən olunub. Texniki şərtdə məhsulların yararlılıq müddəti 12 ay qeyd olunsa da, müəssisə tərəfindən yağlarda əsassız olaraq 3 il yararlılıq müddəti qeyd edilib.
Bitki yağlarının emalında istifadə edilən xammalların keyfiyyət və təhlükəsizliyini təsdiq edən sənədlər, məhsulların qablaşdırılmasında istifadə olunan şüşə qabların uyğunluq sertifikatı yoxlamaya təqdim olunmayıb. Müəssisədə havalandırma sistemi quraşdırılmayıb, dezinfeksiya, dezinseksiya, deratizasiya işləri aparılmır.
Faktlarla bağlı qanunvericiliyə uyğun olaraq inzibati protokol tərtib edilib, müəssisənin fəaliyyətinin dayandırılması, qanunvericiliyin tələblərinə zidd olaraq markalanması həyata keçirilən bütün qablaşma materiallarının və içlik vərəqələrinin dövriyyədən çıxarılması, satışı reallaşdırılan bitki yağlarının ticarət şəbəkələrindən geri çağırılmasına dair məhdudlaşdırıcı tədbirlərin tətbiqi barədə qərar qəbul edilib. Eyni zamanda müəssisədə emal edilmiş yağlardan laborator müayinələrin aparılması məqsədilə nümunələr götürülərək Agentliyin tabeliyində Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutuna təqdim olunub.
COVID-19 dövründə dünyada uşaq peyvəndlərinə inam azalıb. AzVision.az xəbər verir ki, bu barədə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Uşaq Fondunun (UNICEF) "Dünya Uşaqlarının Vəziyyəti 2023: Hər Uşaq üçün Peyvənd” adlı hesabatında qeyd edilib.
Hesabata əsasən, 2019-2021-ci illərdə 67 milyon uşağın bütün peyvəndlər almadığı, 48 milyon uşağın isə ümumiyyətlə peyvənd olunmadığı bildirilib. Uşaqların peyvənd nisbətlərinin azalmasında əsas amillər təzyiq altında olan səhiyyə sistemləri, resursların azalması və başqa yerlərə köçürülməsi, qarşıdurma və inamın azalmasıdır. Belə ki, COVID-19 dövründə uşaq peyvəndlərinə inam 44 faiz enib. Bu isə əsasən araşdırmanın aparıldığı 55 ölkədən 52-də əhəmiyyətli dərəcədə müşahidə edilib.
Bunun bir böhran olduğuna diqqət çəkən hesabat, hökumətləri peyvənd maliyyələşdirməsini artırmağa və xəstəliyin yayılmasının qarşısını almaq və uşaqları qorumaq üçün lazımi qaynaqları təmin etməyə çağırıb.
UNICEF-in İcraçı Direktoru Ketrin Rassel “Biz adi peyvənddən asılılığın pandemiyanın qurbanı olmasına icazə verə bilmərik” deyə qeyd edib. Vəziyyətin həyəcanverici olduğuna diqqət çəkən Russell belə davam edərsə, peyvəndlə qarşısı alına biləcək xəstəliklərin uşaq ölümlərinə səbəb ola biləcəyi xəbərdarlığını edib.
Rusiyada koronavirusun bir növü olan "Arktur"a yoluxma halı aşkar edilib.
APA nın Moskva müxbiri xəbər verir ki, bu barədə “Rospotrebnadzor” məlumat yayıb.
İlkin məlumatlara görə, “Arktur” daha yoluxucu ola bilər, lakin patogenliliyi yüksək deyil.
Ukraynada Pasxa bayramında növbəti əsir mübadiləsi həyata keçirilib. 130 müdafiəçi Rusiya əsirliyindən azad olunub.
Redaktor.az xəbər verir ki, bu barədə Ukrayna prezidenti ofisinin rəhbəri Andrey Yermak “Telegram”da məlumat verib.
Onun sözlərinə görə, hərbçilər, sərhədçilər, Milli Qvardiyaçılar, dənizçilər, Dövlət Xüsusi Nəqliyyat Xidmətinin əməkdaşları vətənə qayıdıblar. Bunlar, əsasən Baxmut, Soledar, Zaporojye, Xerson istiqamətlərində əsir düşən sıravi əsgər və çavuşlardır.
Sərbəst buraxılan əsgərlər arasında 48-i itkin düşmüş sayılır. Xilas edilənlərdən bəziləri yaralanıb və əlil olub.
Bildirilib ki, mübadilə son bir neçə gün ərzində mərhələli şəkildə baş tutub.
