Araşdırmalara görə, darçın obez və diabetdən əziyyət çəkən xəstələrdə qanda qlükoza səviyyəsini azaldır.Foodinfo.az lent.az-a istinadən bildirir ki, araşdırmalara görə, bu ədviyyat antioksidant, antiinflamatuar, antidiyabetik, antimikrobiyal və hətta antitümör təsirlərə malikdir.Tədqiqatçılar darçın əlavələrinin obez və ya artıq çəkidən əziyyət çəkən prediabetli insanlarda qan qlükoza (şəkər) səviyyəsini azaltmağa kömək edə biləcəyini tapıblar.İlk olaraq iştirakçılar 2 həftəlik aşağı polifenollu pəhrizə - sadə karbohidratlarda yüksək pəhriz növünə riayət ediblər. Daha sonra iştirakçıları təsadüfi olaraq müalicə qrupuna və plasebo qrupuna bölüblər.Onlar hər qrupa gündə 8-i səhər yeməyi, 8-i axşam yeməyi ilə qəbul edilməli olan 16 vizual eyni kapsul veriblər. Müalicə qrupu kapsullarında cəmi 4 qram (q) darçın, hər plasebo kapsulunda isə gündə cəmi 4 q maltodekstrin (250 milliqram) qida əlavəsi var idi.Alimlər iştirakçılara pəhrizi davam etdirməyi və 4 həftə ərzində göstərişə uyğun olaraq kapsul qəbul etməyi tövsiyə ediblər.Tədqiqatçılar, hər 15 dəqiqədən bir qlükoza səviyyəsini ölçən yuxarı qoluna bərkidilmiş davamlı monitorinq cihazından istifadə edərək iştirakçıların qan qlükoza səviyyələrini izləyiblər.Tədqiqatçılar iştirakçıları 8-12 saatlıq pəhrizdən sonra sonra qan nümunələri götürüblər. Araşdırmalar göstərib ki, darçın qəbul edən iştirakçılar plasebo qəbul edənlərə nisbətən qanda qlükoza səviyyəsini və aşağı qlükoza zirvələrini davamlı olaraq aşağı salıblar.

Son zamanda qızılca xəstəliyinin sürətlə yayılması cəmiyyətdə böyük narahatlıq yaradır.

Daha çox uşaqlar arasında yayılan bu xəstəliklə bağlı ölüm hallarına da rast gəlinib. Xüsusi müalicəsi olmasa da, uşağın immun sistemini gücləndirmək, simptomları yüngülləşdirmək, ağırlaşmaları aradan qaldırmaq mümkündür.

Həkimlər bildirirlər ki, qızılcanın ötürülməsinin qarşısını almağın ən effektiv yolu vaksinasiyadır.

Səhiyyə Nazirliyindən verilən məlumata görə, respublikanın bütün şəhər və rayonları üzrə qızılca əleyhinə peyvənd ilə əhatə olunma 96-98 % arasındadır. Buna baxmayaraq, qızılca ilə bağlı ölüm hallarına rasat gəlinir.

Mövzu ilə bağlı “Cebhe.info”-ya danışan pediatr Aytən İsmayılzadə bildirib ki, qızılcaya qarşı peyvənd statistikası reallığı əks etdirmir:

“Maraqlıdır, peyvəndin vurulub-vurulmadığını kim araşdırıb? Əlində “vaksin kağızı”olan, amma peyvənd olunmayan nə qədər uşaq var".

Xatırladaq ki, pandemiya dövründə də COVID-19 əleyhinə peyvənd vurulmadan “vaksin serifikatı”nın və aidiyyəti qurumlara təqdim etmək üçün saxta arayışlar verilməsi barədə faktlar olub.

"Cebhe.info" bütün bu suallarla bağlı Tibbi Ərazi Bölmələrini İdarəetmə Birliyinə sorğu ünvanlayıb.

Fobiya və onun növləriAkrofobiya yunan mənşəli söz olub, “akron” və “fobos” sözlərinin birləşməsindən yaranmışdır; yüksəklik qorxusu mənasını
verir.
Bu qorxunu yaşayan insanlar yüksək yerlərə qalxdıqda çaxnaşma, narahatlıq, sürətli ürək döyüntüsü, əl titrəməsi, tərləmə, ağlama və başgicəllənmə kimi simptomlar yaşayırlar. Fobiyanın bu növü tez-tez uçmaq qorxusu (aerofobiya) ilə qarışdırılır.
Bu qorxunu yaşayan zaman insan əsasən tarazlıq duyğusuna etibar etmir və həmin situasiyada tutunacaq yer axtarır. Təbii ki, yüksək yerlərdə narahatlıq hiss etmək qeyri-adi bir hadisə deyil.
Məsələn, bir göydələnin yuxarı mərtəbəsindən aşağı baxarkən başgicəllənmə və əsəbilik hiss edə bilərsiniz. Ancaq bu hisslər çaxnaşmaya səbəb ola bilməz. Akrofobiya isə, olduqca güclü təsirlərə malikdir. Bu halda siz hətta bir körpüdən keçərkən yaxud bir dağ və ya hansına yüksəkliyin fotoşəklini görmək barədə düşünərkən yüksək qorxu hissi keçirə bilərsiniz.
Tədqiqatlar nəticəsində məlum olmuşdur ki, akrofobiya ən sıx rastlanılar qorxulardan biridir.
markzone.az

İnsan beyninin sinir plastikliyi kimi tanınan daxili və xarici dəyişikliklərə uyğunlaşma qabiliyyəti yaddaş və öyrənmə kimi koqnitiv funksiyaları, eləcə də müxtəlif nevroloji pozğunluqları başa düşmək üçün əsasdır.

Təməl Elmlər İnstitutunun (İBS) İdrak və Sosiallıq Mərkəzindən Dr. Park Çyu Minin başçılıq etdiyi komandanın rəhbərlik etdiyi yeni bir araşdırma beyin xəstəliklərinin müalicəsinin mənzərəsini dəyişdirə biləcək yeni bir texnikanı ortaya qoyur. Araşdıma “Science Advances” jurnalında dərc olunub.

Alimlər qrupu beyin funksiyasında uzunmüddətli dəyişikliklərə səbəb olmaq üçün böyük potensiala malik olan Naxışlı Aşağı İntensivlikli Aşağı Tezlikli Ultrasəs (LIFUS) adlı qeyri-invaziv beyin stimullaşdırılması texnikasını işləyib hazırlayıb.

Ənənəvi olaraq, beyin funksiyasını modulyasiya etmək üçün maqnit və elektrik beyin stimullaşdırılması üsullarından istifadə edilmişdir. Bununla belə, bu üsulların məkan həllini və nüfuz dərinliyini məhdudlaşdıran özünəxas məhdudiyyətləri var. Alimlər bildirirlər ki, bu da konkret beyin bölgələrini optimal effektivliklə dəqiq stimullaşdırmağı çətinləşdirir.

LILFUS öyrənmə və yaddaş prosesləri zamanı müşahidə olunan teta (5 Hz) və qamma (30 Hz) beyin dalğalarını təqlid edən xüsusi ultrasəs parametrləri əsasında hazırlanıb. Yeni alət tədqiqatçılara beynin müəyyən sahələrini öz mülahizələrinə uyğun olaraq aktivləşdirməyə və ya deaktiv etməyə imkan verdi: fasilələrlə ultrasəsə məruz qalma uzunmüddətli potensiasiya effektinə, davamlı məruz qalma isə uzunmüddətli depressiya effektinə səbəb olub.

Yeni texnologiyanın ən perspektivli cəhətlərindən biri onun yeni motor bacarıqlarının mənimsənilməsini asanlaşdırmaq qabiliyyətidir. Tədqiqatçılar siçanların motor korteksinə ultrasəs tətbiq etdikdə, motor bacarıqlarının mənimsənilməsində və yemək üçün yem tapmaq qabiliyyətində əhəmiyyətli irəliləyişlər müşahidə etdilər.

Maraqlıdır ki, tədqiqatçılar hətta siçanlarda ön ayaqlara üstünlük verməyi dəyişdirə bildilər. Bu, insultdan sağ çıxanlar və hərəkət pozğunluğu olan insanlar üçün reabilitasiya terapiyasında tətbiqin mümkünlüyünü göstərir.

Alimlərin fikrincə, beynin həyəcanlılığı və plastikliyindəki dəyişikliklər xarakterik xüsusiyyətlər olan depressiya kimi xəstəliklərin müalicəsində istifadə edilə bilər.

Matça çayı min ildən çoxdur istifadə olunur. Yaponiyada budistlərin konsentrasiyanı gücləndirmək və bədəni təmizləmək üçün meditasiyadan əvvəl içdikləri matça hazırda daha populyardır.

Referans.az xəbər verir ki, matçanın ən əhəmiyyətli faydalarından biri hər qurtumda bədəni meqa dozada antioksidant ilə təmin etməsidir.

Elmi araşdırmalara görə, matçanın tərkibində yaşıl çaydan 137 dəfə çox antioksidant var. Mütəxəsislər 1 stəkan matça çayının 10 stəkan yaşıl çaya bərabər olduğunu bildirirlər. Tərkibindəki maddələr sayəsində xərçəngdən qoruyucu təsirə malikdir.

Çaylar arasında ən çox “L-Theanine” ehtiva edən matça beyin funksiyalarının inkişafı üçün də çox əhəmiyyətlidir. “L-Theanine” beyində alfa dalğalarını gücləndirir, beləliklə yaradıcılığı artırır.

Matça həm də zehni sakitləşdirir və bədəni rahatlaşdırır. C vitamini, selenium, xrom, sink və maqnezium mənbəyi olan bu çay xolesterolu və qan şəkərini azaldan təsirə malikdir.

1 stəkan matça çayının tərkibində 30 mq kofein var. Yəni tərkibindəki kofeinin miqdarı qəhvədən azdır. “L-Theanine” sayəsində kofein daha yavaş sorulur. Beləliklə, kofeinin müsbət təsirləri daha uzun müddət davam edir.

Son illərdə aparılan başqa bir araşdırmaya görə isə matça çayı fiziki dözümlülüyü 4% artırır.

Bildiyiniz kimi, balıqda çoxlu miqdarda omeqa-3 var, çoxlu doymamış yağ turşuları qrupu orqanizmdə iltihabla mübarizə aparır, qan damarlarını qoruyur və xərçəng, diabet, görmə qabiliyyətinin azalması və Alzheimer xəstəliyinin qarşısını alır. Bununla belə, bütün balıqlar sağlam deyil, bədənə xeyirdən daha çox zərər verən üç qrup balıq var. Foodinfo.az xəbər verir ki, bu barədə qastroenteroloq Dilyarə Lebedeva Telegram kanalında məlumat verib.İlk ən zərərli balıqda üçüncü yerdə sazan ailəsinin nümayəndələri qərarlaşıb. Həkim qeyd edib ki, bu balığın tərkibində insan qaraciyərini yoluxdura bilən opistorx - parazit yastı qurdlar var.İkinci yerdə yırtıcı balıqlar var: köpəkbalığı, qılınc balığı. Lebedevanın sözlərinə görə, onların tərkibində civə və kadmium kimi ağır metallar ola bilər ki, bu da bütün orqanlarda toplanıb insan orqanizmini zəhərləyir.Qastroenteroloq ən zərərli balıqlar kimi pişik balığı, panqasius və tilapiyanı qeyd edib.Qastroenteroloq kiçik balıqlara üstünlük verməyi məsləhət görür, çünki onlar uzun ömür sürmürlər və özlərində metal toplamaq üçün vaxtları yoxdur. Lebedeva qızılbalığı, siyənək, çəhrayı qızılbalıq, treska, pollok və skumbriya yeməyi tövsiyə edir.

Kardioloq qaçmağın ürəyin fəaliyyətinə necə təsir etdiyini

Kardioloq İlya Lukonin vurğulayıb ki, qaçış təkcə ürək əzələsinin özünü məşq etdirmir, həm də qan damarlarının və ürəyin imkanlarını artırır. O, güclənir, öz funksiyalarını daha yaxşı yerinə yetirir və insanın ümumi rifahı yaxşılaşır.
E-saglam.az xəbər verir ki, “qaçış zamanı ürək bir dövrədə böyük həcmdə qan vurur. Qan axını artır, yəni oksigen mübadiləsi də artır. Ona görə də bütün toxuma və orqanlara oksigen və qida ilə zənginləşdirilmiş daha çox qan axır”, – deyə ekspert izah edib.

Qaçış həm də ürəyin əsas düşmənləri – stress və artıq çəki ilə uğurla mübarizə aparır. Uzun müddətli məşq zamanı qana endorfin hormonu ifraz olunur. Onun qanda konsentrasiyası artdıqda, insan yüngül bir eyforiya hissi yaşamağa başlayır. Pis əhval-ruhiyyə, stress, əsəb gərginliyi aradan qalxır.

Bundan əlavə, qaçış idmanı zamanı qanda xolesterin azalır, bağırsaq hərəkətliliyi və maddələr mübadiləsi yaxşılaşır ki, bu da normal çəkiyə səbəb olur.

Qohum evliliyi məsələsi daim cəmiyyətdə müzakirə və mübahisə yaradan mövzulardan biridir. Bir çoxları hesab edirlər ki, qan bağı olan insanların evliliyi gələcək nəsildə bir sıra fəsadların meydana çıxmasına səbəb olur. Şəxslər arasındakı qan bağının yaxınlıq dərəcəsi artdıqca fəsadların meydana çıxma riski də böyüyür.

Hətta dünyanın bir çox ölkələrində - Çin, Yaponiya, ABŞ, Böyük Britaniya, İsveçrə, Türkiyə, Ukrayna, İrlandiya, Cənubi Koreya, Yeni Zelandiya, Tacikistan və s.-də qohum evliliklərinə qadağa qoyulub. Yəni yaxın qohumlar arasında nikah qadağası var. Bəs bizdə vəziyyət necədir? Qohum evliliklərinin fəsadları haqqında mütəxəssislər nə düşünürlər? Əsas fəsadlar hansı bağlar üzrə müşahidə olunur - ata, yoxsa ana xətti üzrə?

Məsələ ilə bağlı Oxu.Az-a danışan həkim-genetik Mircavid Müslümov bildirib ki, istər qohum evliliyi olsun, istər qeyri-qohum evliliyi, genetik xəstəlikli uşağın doğulma ehtimalı var:

“Hər bir insan 100 trilyondan çox hüceyrədən ibarətdir. Hər hüceyrə daxilində 23 cüt xromosom var. Hər cüt xromosomdan biri anadan, digəri atadan gəlir. Xromosomların strukturunu da DNT formalaşdırır. Kodlaşdırılan bölgələrə biz gen deyirik. Həmin genlərdə baş verən dəyişikliklər xəstəliklərin meydana çıxmasına səbəb olur. Statistikaya əsasən, yeni doğulan uşaqların təxminən iki faizi irsi xəstəliklər və ya ciddi inkişaf qüsurları ilə doğulur.

Genetik xəstəliklər ya ana bətnindəki döldə öz-özünə, ya da irsi olaraq, valideynlərdəki genetik kodlarda baş verən dəyişikliklərin ötürülməsi ilə əmələ gəlir”.

Genetik vurğulayıb ki, dünyada qohum evliliklərinin sayı 20 faiz təşkil edir və doğulan uşaqların 8,4 faizi onların payına düşür:

“Qohum, yaxud qeyri-qohum evliliyindən asılı olmayaraq, genetik xəstəlikli uşağın doğulma ehtimalı həmişə var. Normalda hər bir insan ortalama beşdən səkkizə qədər genetik xəstəliyin daşıyıcısıdır, amma bunu heç birimiz bilmirik.

Qohum evliliklərində ən çox rast gəldiyimiz qan xəstəlikləri, sinir-əzələ xəstəlikləri, ürək-damar sistemi xəstəlikləri və əsas da metabolik xəstəliklərdir. Araşdırmalara görə, Daun sindromu hər 800 canlı doğumdan bir rast gəlinirsə, yuxarıda sadaladığım xəstəliklər hər 100 canlı doğumdan bir rast gəlinir.

Azərbaycanda kifayət qədər genetik xəstəliklər var. Yanlış bir məlumat yayılıb ki, genetik xəstəliklərlə bağlı dörddəbir ehtimal var və xəstə uşaq doğulubsa, növbəti hamiləliklərdəki üç uşaq sağlam olacaq. Bu cür fikirlər tamamilə yanlışdır. Çünki ata-ana genetik xəstəliyin daşıyıcısıdırsa, hər hamiləlikdə uşağın 25 faiz xəstə doğulma ehtimalı var”.

Qohum evliliklərində ata, yoxsa ana xəttinin daha çox xəstə uşaqların doğulmasına səbəb olması sualına gəlincə, həkim qeyd edib ki, bəzən insanlar düşünürlər ki, xalaqızı-xalaoğlu ilə evlənmək olmaz, amma əmiqızı-əmioğlu ilə evlənmək olar.

“Bu da yanlış fikirdir. Hər bir uşağa genomun yarısı atadan, yarısı anadan keçir. Əmiuşaqları da, xalauşaqları da, bibi, dayıuşaqları da hamısı eyni dərəcəli qohum evliliyidir və hamısında eyni dərəcədə genetik xəstəliklərlə rastlaşırıq. Araşdırmalara görə, yad evliliklərinə nisbətən qohum evliliklərində qüsurlu uşaqların doğulması ehtimalı iki dəfə çoxdur. Ona görə də qohum evliliyinə qərar verən cütlüklər ailə qurmazdan öncə və hamiləliyin ilk aylarında genetik araşdırmalar üçün həkim-genetiklərə müraciət etməlidirlər”, - həkim deyib.

Bütün qohum evliliklərində xəstə uşaqların doğulması ehtimalına gəlincə isə M.Müslümov bildirib ki, ilk dönəmdə olmasa belə, onların nəvə və yaxud nəticələrində xəstəlik özünü göstərəcək:

“Elə qohum evlilikləri var ki, onlarda heç bir xəstəlik yoxdur, uşaqlar da çox sağlamdırlar. Nəslə, şəcərəyə baxanda onlarda hər hansı genetik xəstəlik görmürük. Amma daşıyıcılıq var. Ona görə də ilk dönəmdə olmasa belə, nəvə və yaxud nəticələrində xəstəlik özünü necəsə büruzə verəcək”.

Qohum evliliyinin talassemiyaya səbəb ola bilməsi ehtimalına gəlincə isə həkim bunun doğru olmadığını bildirib:

“Azərbaycan endemik zonalardan biri olduğu üçün burada istər qohum, istər qeyri-qohum evliliklərində talassemiya xəstəliyinə rast gəlinir. Çünki insanlar arasında daşıyıcılıq çoxdur. Qeyri-qohum evliliklərində də bu xəstəliyə çox rast gəlirik. Ona görə də sırf qohum evliliyi talassemiyaya səbəb olur demək mümkün deyil”.

Həyatın müasir tempi çox vaxt qidalı səhər yeməyini diqqətlə hazırlamağa vaxt qoymur. Bəs sizə cəmi 15 dəqiqəyə ləzzətli səhər yeməyi hazırlamağın yolunu desək necə olar?
Addım1: Sizə bir az darı, su və ya bulyon, tərəvəzlər (məsələn, soğan, yerkökü, bibər), göyərti (şüyüd, cəfəri) və bəlkə də qızartmaq üçün bir az yağ lazımdır.
Addım 2: Darını axan suyun altında yuyun və artıq nəmi çıxarmaq üçün süzgəcdən keçirin.
Addım 3: Orta istilikdə qızartma qabını qızdırın. Bir az yağ və doğranmış tərəvəz əlavə edin. Onları yumşaq olana qədər qızardın, vaxtaşırı qarışdırın.
Addım 4: Yuyulmuş darını tavaya əlavə edin və tərəvəzlərlə qarışdırın. Darı qızılı bir rəng əldə edənə qədər hər şeyi bir neçə dəqiqə birlikdə qızardın.
Addım 5: Darıya 1:2 nisbətində su və ya bulyon əlavə edin. Bütün maye udulana qədər təxminən 10-12 dəqiqə aşağı istilikdə bişirin.Nəticədə, sizi bütün gün enerji ilə dolduracaq dadlı və qidalı yemək əldə edəcəksiniz.

Bir çox insan bilir ki, kartof istisna olmaqla, gündə ən azı 400 qram tərəvəz və meyvə yemək lazımdır. Həkimlər bədəni lazımi vitaminlər, minerallar və liflə təmin etmək üçün ən çox böyüklərə bu tövsiyəni verirlər. Uşaqlar nə qədər tərəvəz və meyvə yeməlidirlər?Kifayət qədər populyar və sadə yanaşma, hər yeməkdə qida maddələrinin düzgün paylanmasına kömək edə bilən Harvard boşqab üsuludur. Boşqabın təxminən yarısı karbohidratlardan ibarət olacaq, onların yalnız kiçik bir hissəsi sürətlidir. Əsasən bunlar eyni pəhriz lifidir, yəni meyvələr, tərəvəzlər, giləmeyvə olmalıdır.Uşağa susuzluğunu şirə və ya şirin qazlı içkilərlə yox, adi su ilə yatırtmağı öyrətmək lazımdır. Uşaqlar təbii ki, şirin içkilərə üstünlük verəcəklər. Onlar isə təmiz suyun dadına öyrəşməli və körpəlikdən onu sevməlidirlər.