İnsan beyninin sinir plastikliyi kimi tanınan daxili və xarici dəyişikliklərə uyğunlaşma qabiliyyəti yaddaş və öyrənmə kimi koqnitiv funksiyaları, eləcə də müxtəlif nevroloji pozğunluqları başa düşmək üçün əsasdır.

Təməl Elmlər İnstitutunun (İBS) İdrak və Sosiallıq Mərkəzindən Dr. Park Çyu Minin başçılıq etdiyi komandanın rəhbərlik etdiyi yeni bir araşdırma beyin xəstəliklərinin müalicəsinin mənzərəsini dəyişdirə biləcək yeni bir texnikanı ortaya qoyur. Araşdıma “Science Advances” jurnalında dərc olunub.

Alimlər qrupu beyin funksiyasında uzunmüddətli dəyişikliklərə səbəb olmaq üçün böyük potensiala malik olan Naxışlı Aşağı İntensivlikli Aşağı Tezlikli Ultrasəs (LIFUS) adlı qeyri-invaziv beyin stimullaşdırılması texnikasını işləyib hazırlayıb.

Ənənəvi olaraq, beyin funksiyasını modulyasiya etmək üçün maqnit və elektrik beyin stimullaşdırılması üsullarından istifadə edilmişdir. Bununla belə, bu üsulların məkan həllini və nüfuz dərinliyini məhdudlaşdıran özünəxas məhdudiyyətləri var. Alimlər bildirirlər ki, bu da konkret beyin bölgələrini optimal effektivliklə dəqiq stimullaşdırmağı çətinləşdirir.

LILFUS öyrənmə və yaddaş prosesləri zamanı müşahidə olunan teta (5 Hz) və qamma (30 Hz) beyin dalğalarını təqlid edən xüsusi ultrasəs parametrləri əsasında hazırlanıb. Yeni alət tədqiqatçılara beynin müəyyən sahələrini öz mülahizələrinə uyğun olaraq aktivləşdirməyə və ya deaktiv etməyə imkan verdi: fasilələrlə ultrasəsə məruz qalma uzunmüddətli potensiasiya effektinə, davamlı məruz qalma isə uzunmüddətli depressiya effektinə səbəb olub.

Yeni texnologiyanın ən perspektivli cəhətlərindən biri onun yeni motor bacarıqlarının mənimsənilməsini asanlaşdırmaq qabiliyyətidir. Tədqiqatçılar siçanların motor korteksinə ultrasəs tətbiq etdikdə, motor bacarıqlarının mənimsənilməsində və yemək üçün yem tapmaq qabiliyyətində əhəmiyyətli irəliləyişlər müşahidə etdilər.

Maraqlıdır ki, tədqiqatçılar hətta siçanlarda ön ayaqlara üstünlük verməyi dəyişdirə bildilər. Bu, insultdan sağ çıxanlar və hərəkət pozğunluğu olan insanlar üçün reabilitasiya terapiyasında tətbiqin mümkünlüyünü göstərir.

Alimlərin fikrincə, beynin həyəcanlılığı və plastikliyindəki dəyişikliklər xarakterik xüsusiyyətlər olan depressiya kimi xəstəliklərin müalicəsində istifadə edilə bilər.