 |
|
|
Protein çatışmazlığı bədəninizdə müxtəlif sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Zülal əzələ quruluşunu qoruyur, immunitet sistemini gücləndirir, bədəni enerji ilə təmir edir.Zülal çatışmazlığından əziyyət çəkdiyinizi düşünürsünüzsə, aşağıdakı simptomlara diqqət yetirmək vacibdir:
1. Əzələ itkisi: Kifayət qədər protein almadığınız zaman bədən əzələləri saxlaya bilmir və əzələ itkisi baş verir.
2. Yorğunluq və zəiflik: Zülal enerji verən bir qidadır. Zülal çatışmazlığı halında yorğunluq və zəiflik hiss edə bilərsiniz.
3. Zəif immunitet sistemi: Zülal antikorların yaranmasına kömək edir və immunitet sistemini dəstəkləyir. Zülal çatışmazlığı immunitet sisteminin zəifləməsinə səbəb olur.
4. Saç və dırnaq problemləri: Protein saç və dırnaqların sağlam böyüməsini dəstəkləyir. Zülal çatışmazlığı vəziyyətində saç tökülməsi, dırnaqların qırılması kimi problemlər yaranır.
5. Dəri problemləri: Zülal dərinin yenilənməsi və təmiri üçün vacibdir. Protein çatışmazlığı dəri problemlərinə də səbəb olur.
6. Həzm problemləri: Onlar həzm sisteminin sağlam işləməsini dəstəkləyir. Protein çatışmazlığı isə həzm problemlərinə səbəb olur.
7. Sümük zəifliyi: Zülal sümükləri möhkəm saxlayır. Zülal çatışmazlığı halında sümüklər zəifləyir və osteoporoz riski artır.
8. Qan şəkərində dalğalanmalar: Zülal qan şəkərini balanslaşdırmağa kömək edir.
Onun çatışmazlığı halında qan şəkərində dalğalanmalar baş verirBu əlamətlərdən birini və ya bir neçəsini yaşayırsınızsa, zülal çatışmazlığı ola biləcəyini nəzərə alaraq, yemək vərdişlərinizi gözdən keçirməniz və yüksək protein tərkibli qidaları istehlak etməyə diqqət yetirməyiniz vacibdir.
Bəllidir ki, Ramazanda oruc tutarkən qida rejimimiz dəyişir. Buna uyğun olaraq maddələr mübadiləmiz də yeni rejimə uyğunlaşmağa çalışır. Bu ayı sağlam keçirmək üçün isə imsakda da, iftarda da riayət etməli olduğumuz qaydalar var.“Qafqazinfo” bu mövzu barədə türkiyəli professor Murat Ünalacakın məqaləsini təqdim edir:Qida gigiyenasına diqqət yetirin. İftarda ard-arda yemək yeməyin, qidalanmanızı iftarla sahur arasındakı zamanda 2 dəfəyə tamamlayın. Səhərlər mütləq sahur edin. Yeyərkən tələsməyin, qidanı kifayət qədər çeynəmək əsas şərtlərdəndir. Yəni yeməklərinizi tez yeməkdən çəkinin, yavaş-yavaş və yaxşıca çeynəyərək yeyin.Qida menyumuzda müxtəliflik və bolluq olmalıdır. Bədənimizin qidası üçün günəş işığını da unutmayın. Çalışın pəncərəsi açıq otaqda imsak və iftar edəsiniz. Evinizi tez-tez havalandırın.Ramazanda duz istehlakını azaltmağa çalışın. Maye istehlakını artırın və aktiv həyat tərzinə keçin. Bu, maddələr mübadiləsinin yavaşlamasının qarşısını alacaq. Aktiv həyat tərzi həm də xəstəliklərə güc gəlmək üçün təsirli metoddur. Tədqiqatlar göstərir ki, 16 saata qədər oruc tutmaq diabetdən əvvəlki mərhələdə insulin müqavimətini azaldaraq sağalmağa kömək edir.Xüsusilə yeməklərin təmizliyinə və kifayət qədər daxili temperaturda bişirilməsinə diqqət yetirin.Unutmayın ki, bişirmə üsulları da vacibdir. Əsasən, qaynadılmış və buxarda bişmiş sağlam üsullarla hazırlanan yeməkləri seçin.Oruc tutarkən kifayət qədər və balanslı qidalanmaq həm müqavimətinizi artıracaq, həm də Ramazan ayını sağlam çəki itirərək başa vurmağınıza imkan verəcək. Əks halda, özünüzü yorğun hiss edə və hətta arzuolunmaz çəki qazana bilərsiniz.Bir anda böyük porsiyalar yerinə iftardan sonra fasilələrlə kiçik porsiyalarla yeyin. Sahur yeməyinizi qaçırmayın, mütləq edin.İftara pendir, pomidor və zeytun, yaxud şorba kimi yüngül yeməklərlə başlayıb 10-15 dəqiqə sonra az yağlı ət, tərəvəz yeməyi və ya salatla davam edə bilərsiniz. Həm enerji verən, həm də qan şəkərini sürətlə yüksəldən qidalar - ağ çörək, düyü plovu, qızardılmış kartof kimi qidaların yerinə, bulqur plovu, tam buğda çörəyi və ya tam buğdalı makaron və s. seçin.Həm imsakda, həm də iftarda südlü, və ya meyvəli desertləri yeyə bilərsiniz. 2-3 xurma və bir stəkan süd də yaxşı alternativdir.İftarla sahur arasında susuzluq hiss etməsəniz də tez-tez su için. İftardan 1-2 saat sonra evdə yüngül məşqlər etmək həzmi yaxşılaşdıracaq.
“Tibb” ASC-nin terapevti, peşə patoloqu Svetlana Burnatskaya qışdan sonra zəifləmiş immuniteti gücləndirmək üçün məsləhətlər verib.Foodinfo.az xəbər verir ki, o, “İzvestiya” qəzeti ilə söhbətində bildirib ki, bu müddət ərzində orqanizmə daha çox lazım olan vitamin və mikroelementləri qəbul etmək üçün ilk növbədə daha çox tərəvəz və meyvə yemək lazımdır.Bundan əlavə, Burnatskaya immunitet sisteminin effektivliyini artıran faydalı bakteriyalar olan probiotikləri ehtiva edən kefir və fermentləşdirilmiş süd məhsullarını diyetə daxil etməyi məsləhət görüb.“Düzgün qidalanma həmçinin gündəlik D vitamini qəbulunu da əhatə edir; onun gündəlik qəbulu mövsümi qripə yoluxma hallarını 40%-dən çox azaldır”, - deyə həkim qeyd edib.Bundan əlavə, o, yaxşı yuxu almağı və gündəlik işinizə fiziki fəaliyyət daxil etməyi tövsiyə edib.
Tibb elmləri namizədi, diyetoloq Andrey Bobrovski şirniyyatların uşaqlıqda formalaşmış zərərli stereotip olduğu və bunun mənfi nəticələri olduğu fikrini bildirib.
Mütəxəssis Sputnik Radiosuna müsahibəsində "Yanlış tərbiyə nəticəsində uşaqda bir növ lövbər yaranır və şirniyyat həvəsləndirmə kimi qəbul edilir. Alternativ olaraq, diyetoloq meyvə təklif edib.
O qeyd edib ki, meyvələr şokoladdan qat-qat sağlamdır, onların tərkibində sağlam dəri və yaxşı həzm üçün vitamin və mikroelementlər var.
Yuxu təkcə bədənin dincəlməsi üçün vacib deyil. Keyfiyyətli yuxu həm də orqanizmin bərpasını və hormonların balansını təmin edir.Yuxusuzluq isə insanın immunitetini aşağı salır və xəstəliklərə səbəb olur. Az və keyfiyyətsiz yuxu həyat keyfiyyətini də aşağı salaraq insanın gündəlik həyatda və iş həyatında performansını azaldır. Medicina.azxəbər verir ki, klinik psixoloq və yuxu sağlamlığı uzmanı Şelbi Herris aromaterapiyanın yuxu üçün çox vacib olduğunu bildirir.Onun sözlərinə görə, xüsusi qoxular insanın daha tez yuxuya getməsinə, rahatlamağa kömək edir, stressi azaldır və zehni sakitləşdirir.Mütəxəssislərin fikrincə, faydalarından yararlanmaq üçün efir yağlarından şüurlu şəkildə istifadə etmək vacibdir."Əsas Sağlamlıq: Müasir Bələdçi" kitabının müəllifi Sara Penton Roqier deyir ki, "yağları günün saatları və məqsədə düzgün uyğunlaşdırmaq çox vacibdir"."Məsələn, hər gecə yatmazdan əvvəl yataq otağınız üçün eyni ətirdən istifadə etmək beyninizin və vücudunuzun yatmağa hazırlaşmağın vaxtının gəldiyini bilməsinə kömək edir", - deyə Sara qeyd edib.Harris isə əlavə edib ki, kitab oxumaq və ya isti vanna qəbul etmək kimi həm zövqlü, həm də yuxuya uyğun olan rutinləri həyata keçirmək yuxuya getməyi daha da asanlaşdıra bilər.Yatmazdan əvvəl düzgün efir yağını seçmək çox vacibdir. Çünki bəzi qoxular rahatlaşdırıb sakitləşdirsə də, digərləri enerji və motivasiya verir.Mütəxəssislərin yuxu üçün tövsiyə etdiyi üç əsas efir yağını və onların faydalarını təqdim edirik:
LAVANDAMütəxəssislər lavandanın yuxu üçün ən əsas yağ olduğunu deyirlər.“Lavanda yağı hissləri sakitləşdirən, zehni rahatladan və hətta stresli anlarda da ürəyə dəstək verən ən yaxşı qədim aromaterapiya vasitəsidir. Eyni zamanda reputasiyasını dəstəkləmək üçün üzərində ən çox elmi araşdırma aparılan vasitələrdən biridir", - deyə Harris vurğulayıb.
İLANQ-İLANQMütəxəssislər deyirlər ki, Cənubi Sakit okeana xas olan şirin, çiçək qoxulu bu tropik ağac da yuxu keyfiyyətini artırmaq istəyənlər üçün digər bir seçimdir.Tədqiqatlar göstərir ki, ilanq-ilanq yağı narahatlığı azaltmağa kömək edir və sinir sisteminin yenidən kalibrlənməsinə, qan təzyiqinin aşağı düşməsinə kömək edir, yuxuya getməyi asanlaşdırır.
ÇOBANYASTIĞIÇobanyastığı çayı yuxu üçün məşhur vasitələrdən biridir. Onun tərkibindəki bitki tərkibləri müalicəvi faydalarla zəngindir.Panton Roqiers deyir ki, efir yağı olaraq çobanyastığı bədənin yuxudan əvvəlki təbii vəziyyətini təqlid edərək ürəyin döyüntüsünü və qan təzyiqini yüngül formada azaldır.
Tibb elmləri namizədi, qastroenteroloq, nutritionist İrina Berejnaya Maslenitsa həftəsində bir dəfəyə ikidən çox pancake və üç dəfədən çox olmamağı məsləhət görüb.Foodinfo.az bildirir ki, o, Sputnik Radiosuna müsahibəsində qeyd edib ki, mədədə ağırlıq hiss etməmək üçün pancake bir az soyudulmuş halda yeyilməlidir.Əgər pancake çox yeyirsinizsə, təmiz havada rahat gəzintilər tövsiyə olunur, həkim əlavə edib.
Mədə-bağırsaq traktının sağlam olması üçün gündə üç dəfə qəlyanaltısız yemək lazımdır.
"Unikal" xəbər verir ki, bu barədə "Current News"a həkim Dilarə Lebedeva məlumat verib.
“Gündə üç dəfə qəlyanaltısız yemək tövsiyə edirəm. Daha tez-tez yeməkləri yorğun vəziyyətdə olan, kortizol səviyyəsi aşağı olan, çəkisi az olan, ağır fiziki əməklə məşğul olan, öd kisəsi çıxarılan insanlar istifadə edə bilər və təbii ki, uşaqlar, hamilə və laktasiya edən qadınlar gündə üç dəfədən çox yeyə bilərlər", - deyə Lebedeva qeyd edib.
Həkim hesab edir ki, bu pəhriz daha yaxşıdır, çünki öd və fermentlərin əmələ gəlməsi üçün həzm sisteminin tez-tez aktivləşdirilməsinə ehtiyac yoxdur.
Çay paketləri dəmləndikdə yüz milyonlarla plastik nanohissəciklər buraxdığı üçün risk yaradır. Bu maddələr qanda, qaraciyərdə və böyrəklərdə toplanır.
TEREF “lent.az”a istinadla bildirir ki, bu barədə , Dövlət Təhsil Universiteti fiziologiya, insan ekologiyası və biotibbi biliklər kafedrasının dosenti, fizioloq Alexander Sozıkin xəbərdarlıq edib.
Həkimin bildirdiyinə görə, dəmləmə zamanı çay paketlərindən mikroplastiklər ayrılır ki, onlar yüksək temperatura məruz qaldıqda parçalanaraq süni nanohissəciklər əmələ gətirir. Əgər siz tez-tez belə çay dəmləyirsinizsə, o zaman, Sozıkinə görə, nanohissəciklər insanın qanında, qaraciyərində və böyrəklərində toplanır. Gələcəkdə bu, xərçəngə səbəb ola bilər.
Həkim yarpaqlı və ya dənəvər çayın lehinə belə çaydan imtina etməyi şiddətlə tövsiyə edir.
Şəkər ətrafında onilliklər boyu miflərin dolaşdığı ən mübahisəli məhsullardan biridir. İddia olunur ki, şəkər sağlam pəhrizə mane olur, orqanizmə zərər verir.
KONKRET.az xəbər verir ki, həkim, diyetoloq Daria Rusanova “Gazeta.ru”ya şəkərlə bağlı əsas miflər haqda danışıb.
İlk yanlış fikir şəkərin sizin üçün mütləq zərərli olmasıdır.
“Əksinə, şəkər orqanizmimiz üçün çox faydalıdır, çünki qlükoza hüceyrələrin əsas enerji maddəsidir. Şəkərsiz, duzsuz olan bədənimiz həqiqətən də tam işləyə bilməz. Çox şəkər zərərlidir. Təmiz şəkərin gündəlik qəbulu adambaşına 25 qram və ya 6 çay qaşığıdır. Ancaq bu normanı hesablayarkən, mağazada satın alınan hazır qidalarda ola bilən gizli şəkəri unutmaq olmaz. Bunlar souslar, o cümlədən məşhur və sevimli ketçup, kolbasa, yarımfabrikatlar, şirin yoqurtlar ola bilər.
Beləliklə, özümüz fərqinə varmadan, bədənin ehtiyacından çox daha çox şəkər yeyə bilərik. Aldığımız bütün qidaların etiketlərini diqqətlə öyrənməli və şəkərin miqdarını hesablamalıyıq. Qablaşdırmada şəkərin olmadığı yazılsa belə, tərkibini öyrənmək lazımdır. İlk növbədə, ilk 3-4 mövqeyə diqqət yetirməlisiniz. Orada ən çox məzmunu olan inqrediyentlər azalan qaydada sadalanacaq. İçində şəkər olmasa belə, məsələn, qarğıdalı siropu, levuloza, dekstroza sadalanırsa, bu eyni ilə şəkərdir, sadəcə başqa adla. Və bu da hesablama zamanı nəzərə alınmalıdır. İstehlak olunan şəkərin miqdarına nəzarət etməyin ən yaxşı yolu yeməyinizi özünüz hazırlamaqdır”, – deyə ekspert bildirib.
Sağlamlıq müdafiəçiləri arasında fruktozanın şəkərdən daha sağlam olduğuna dair yanlış fikir də var.
“Fruktoza şəkərlə eynidir. Təbii olaraq meyvələrdə olur. Ancaq şəkərdən fərqli olaraq, fruktoza bədənimizin hər hüceyrəsi tərəfindən sorulmur, onu yalnız qaraciyər emal edə bilər. Buna görə də adi şəkər əvəzinə fruktozaya keçsəniz, bu orqan stressə məruz qalır və hətta qaraciyər yağlanması xəstəliyinin (hepatoz) inkişafına səbəb ola bilər. Bundan əlavə, fruktoza şəkərin orqanizm üçün təmin etdiyi enerji funksiyasını təmin etmir, yəni enerji vermir”, – diyetoloq bildirib.
Diyetoloq əlavə edib ki, fruktoza meyvələrdə minimal miqdarda olur və qida lifi ilə qarışdırılır ki, bu da onun hüceyrələrə sürətlə udulmasının qarşısını alır və insulinə səbəb olur.
Şəkərdən imtina edib dadlandırıcılara keçməli olduğunuz mif son bir neçə ildə xüsusilə populyarlaşıb.
“Birincisi, hər cür süni dadlandırıcılar – sukraloza, aspartam, siklomat – əvvəllər bu xəstəliyi olmayan insanlarda diabetin inkişafına kömək edə bilər. İkincisi, istənilən dadlandırıcı, hətta şəkərin özündən daha şirindir. Bu cür dadlandırıcıların sistemli istifadəsi ona gətirib çıxara bilər ki, insan sadəcə olaraq təbii meyvələrin dadını şirin kimi qəbul etməyi dayandırır, çünki reseptorlar həmişə hipertoniya vəziyyətində olurlar”, – deyə həkim yekunlaşdırıb.//Publika.az
Yeni araşdırmalar karbohidratların insanları "daha az cəlbedici" göstərdiyini üzə çıxarıb.Foodinfo.az Medicina.az-a istinadən xəbər verir ki, bununla belə, əslində görünüşü yaxşılaşdıran, dərinin keyfiyyətini artıran, hətta dərinin qoxusunu belə gözəlləşdirərək insana xüsusi cəzabədarlıq qazandıran qidalar da müəyyən edilib.Məlum olub ki, tərkibi karotenoidlərlə zəngin qidalar insanı gəncləşdirir və gözəlləşdirir. Bir çox meyvə və tərəvəzə canlı rəng tonunu verən karotenoidlər insanın dəri tonunu gözəlləşdirir, dərisini və saçlarını parlaqlaşdırır. Karotenoidlər dəriyə xüsusi qızılı ton verir və 6 həftəlik müntəzəm istehlakdan sonra insanları daha cəlbedici edir."Bəzi tədqiqatlar göstərir ki, karotenoidlər dərinizin elastikliyini, nəmini, toxumasını, qırışları və yaş ləkələrini yaxşılaşdırmaqda kömək edə bilər", - dietoloq Makkenzi Börqess deyib.İllinoys Universitetinin əldə etdiyi nəticələrə görə, gözəllik verən meyvə və tərəvəzlərə şirin kartof, yerkökü, balqabaq, eyni zamanda da ispanaq və kələm kimi yaşıl yarpaqlı göyərtilər daxildir. Həmçinin portağal, bibər, qarğıdalı, qulançar, pomidor və pomidor məhsulları, qarpız, qreypfrut da bu qəbildən olan meyvə-tərəvəzlərdir. Universitet yumurta sarısının və püstənin də gözəlləşdirici effektə malik olduğunu açıqlayıb.Bildirilib ki, sizi günəşin yaydığı zərərli ultrabənövşəyi şüalardan qoruyan karotenoidlər hətta bədən qoxusunu yaxşılaşdıra və daha xoş qoxu verə bilər. Karotenoidlərlə zəngin bir pəhrizə əməl edənlərin təri daha yaxşı qoxuyur."Bəzi antioksidantlar və qida maddələri bədəndəki qoxuya səbəb olan birləşməni zərərsizləşdirməyə kömək edərək pis tər qoxusunun qarşısını alır" - dietoloq Makkenzi Börqess vurğulayıb.Sağlam yağlarda bol olan başqa bir gözəlləşdirici tərkib isə dərinin elastikliyini artırmaq, həmçinin əzələlərin, dərinin, dırnaqların və saçların bərpasında istifadə olunan kollagendir. Harvardın TH Chan İctimai Sağlamlıq Məktəbinə görə kollagen qırmızı ət və sümük bulyonunda daha çoxdur. Kollagen, həmçinin duzlu su balıqlarının sümüklərində və dərisində də çox olur.Börqess oxşar məqsədlər üçün zəngin miqdarda Omega3 yağ turşuları ehtiva edən qızılbalıq və ya kətan toxumu kimi qidaları yeməyi tövsiyə edir:"Omeqa-3 nəmi tutaraq dərinin lipid baryerini dəstəkləməyə kömək edir və onun antiinflamatuar təsiri dəri xoralarının və sızanaqların şiddətini azaldır”.Tədqiqat müəllifləri karotenoidlərin "qidalanma rejimində motivasiya vasitəsi kimi istifadə edilə biləcəyini" də iddia ediblər.Meyvə və tərəvəzlərdə antioksidant kimi tanınan “fitonutrient”lərin isə əhval-ruhiyyəni və idrak funksiyasını yaxşılaşdırmaqla əlaqəli olduğu qeyd edilib.