Ceyhun Bayramov Qarabağda erməni silahlı dəstələrinin çıxarılması ilə bağlı Rusiyanın mövqeyi haqda dedikləri diqqət çəkdi: Moskva Bakının tələbi qarşısında bildirir ki, “erməni qoşunların çıxarılması Emənistanın öhdəliyidir”.

Əslində Rusiya bu silahlıların bölgədə qalmasında maraqlıdır: Bakıya qarşı təzyiq kartı kimi istifadə edir, separatçıların “müdafiəsi” təşkil olumur;

Silahlı dəstələrin silah-sursatla təmin edilməsinə, “döyüş postları” qurmasına şərait yaradan da sülhməramlılar olub. 4-cü bəndin icrası öhdəliyini İrəvanın üzərinə qoyması isə məsuliyyətdən yayınmaq cəhdidir. Və bu, həm də o deməkdir ki, Azərbaycan qanunsuz silahlı dəstələrin çıxarılması, yaxud neytrallaşdırılması istiqamətində praktiki addım atmasa, nə Ermənistan, nə də Rusiya 4-cü bəndi icra edəcək, bundan danışıqlar prosesini uzatmaq üçün istifadə edəcək.

Dünən - dekabrın 26-da səhər bir qrup erməninin İrəvanın Respublika meydanından Laçın yoluna doğru başlanan yürüşü Azərbaycanın Laçın rayonuyla Ermənistan arasındakı dövlət sərhədində durdurulub. İştirakçılar Rusiya "sülhməramlı" kontingentinin(RSK) komandiri general Andrey Volkovun müavini ilə görüşsələrdə, o, hayklara Azərbaycan ərazisinə daxil olmağa icazə verməyib.

TEREF.AZ moderator.az-a istinadla xəbər verir ki, bu haqda News.am məlumat yayıb.

RSK komandan müavini ilə görüşü təfərrüatlarını aksiya iştirakçılarından biri təqdim edib:

“Biz tələblərimizi irəli sürmüşük. O dedi ki, vəziyyət gərgindir, siz bunu özünüz də bilirsiniz, ikincisi, bizim Qarabağa təhlükəsiz səfərimizi təmin edə bilmirlər. O, xəbərdarlıq etdi ki, kifayət qədər gərgin və təhlükəli vəziyyət yarana, hər şey nəzarətdən çıxa bilər”.

Laçın yolu ilə Xankəndinə gəlməyə cəhd edən erməni qeyd edib ki, Rusiya hərbçiləri onlara yüksək səviyyəli müzakirələrin aparıldığını bildirib və nəticələri gözləməyi təklif edib.

Xatırladaq ki, dünən axşam xəbər verdiyimiz kimi, Rusiya "sülhməramlı"larının komandan müavini, yəni 15 gündür Xankəndi-Şuşa yolundakı Azərbaycan eko-fəallarının qarşısına çıxmayan general Andrey Volkovun müavini Ermənistandan gələn hayklarla özlərinin nəzarət buraxılış məntəqəsində yox, qondarma separatçı-terrorçu rejimin Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindəki qanunsuz "pasport-nəzarət" məntəqəsində aparır. Və bu, artıq həmin qanunsuz qurumun Rusiya hakimiyyəti tərəfindən faktiki olaraq tanınmasını təsdiqləyən daha bir məqamdır...

P.S. Videodan göründüyü kimi, yaxınlıqda Ermənistan Müdafiə Nazirliyi hərbi polisinin nəzarət məntəqəsi də var...

P.P.S. İşğalçı Ermənistanın da, qondarma separatçı-terrorçu qurumun da Laçın yolu üzərində nəzarət məntəqələri olduğu halda həmin ərazinin halalca hüquqi-tarixi sahibi Azərbaycanın niyə olmasın...

Sülhməramlıların yolun açılması üçün “mülki ermənilər”dən istədiyi iki gün vaxt bu gün başa çatdı:
mümkündür ki, Əliyevin Sankt-Peterburq səfərində məsələnin həll ediləcəyini düşündükləri üçün belə bir vədlə çıxış ediblərmiş;
Rusiyada səfərdə olan Əliyevin Putinlə regiondakı vəziyyəti müzakirə edəcəyi gözlənilir, lakin Bakının mövqeyi qətidir: aksiya iştirakçılarının tələbləri icra olunmalıdır, Əliyev Sankt-Peterburqa getməmişdən öncə də “geri çəkilməyəcəyik” mesajını verdi;
“Mülki ermənilərə” yolun iki günə açılacağını deyən sülməramlılar isə bu gün İrəvandan Laçın yoluna (Gorus istiqamətində) yürüş edən ermənilərə prosesin günlərlə çəkə biləcəyini deyiblər.
Laçın yolunda aksiya davam edir.
Asif Nərimanlı
Teref.az

“Çox təəssüf ki, Ruben Vardanyana böyük ümid bəsləmək mənasızdır”.

KONKRET.az xəbər verir ki, bu barədə erməni nəşrlərindən biri maraqlı yazı dərc edib.

Teref.az nəşrin həmin yazısını olduğu kimi təqdim edirik:

“Son günlər cəmiyyətin müxtəlif təbəqələri Qarabağın “dövlət naziri” Ruben Vardanyanı aktiv şəkildə müzakirə edirlər. Bəziləri onu Qərbin, bəziləri Rusiyanın agenti adlandırır, Ruben Vardanyanın Qarabağı dağıtmağa gəldiyini iddia edən dairələr var.

Ruben Vardanyanın Qarabağı dağıtmağa gəlmədiyini və onun heç bir ölkənin agenti olmadığını ən yaxşı Ara Arutyunyan təhlil edib.

Bütün bunlara əsaslanaraq, təbii ki, biz Ruben Vardanyanın agent olub-olmaması məsələsini müzakirə etmək fikrində deyilik. Amma Ruben Vardanyanın fəaliyyətini müzakirə edəcəyik.

Aydındır ki, Vardanyan Qarabağın “dövlət naziri” vəzifəsini karyerasının sonu hesab etmir. Onun məqsədlərinin Ermənistanda hakimiyyətə gəlməklə bağlı olduğu açıq-aydın görünür (təbii ki, bu istəkdə qınanılan heç nə yoxdur). Və bu məqsədlərə əsaslanaraq Ruben Vardanyan “dövlət naziri” vəzifəsindən reklam platforması kimi istifadə edir. Məhz bu vəziyyət ağır durumda olan Qarabağın həyatında qəbuledilməzdir.

Ruben Vardanyan öz imicini yüksəltməyə o qədər aludə olub ki, Azərbaycan onun bəyanatını Laçın dəhlizinin açılması ilə bağlı danışıqları ləğv etmək üçün bəhanə edə bildi.

Yolun bağlanmasının üçüncü günü, dekabrın 16-da Qarabağ “Dövlət Şurasının katibi” Vitali Balasanyanın apardığı danışıqlar nəticəsində qazın verilişi bərpa olunanda və yolun açılması da müzakirə olunanda Ruben Vardanyan tələsik yola düşdü. Canlı yayıma çıxdı və “erməni tərəfinin qələbəsi”ni elan etdi:

“Heç bir ilkin şərt olmadan, heç bir güzəşt olmadan bizim qonşu dövlət qaz təchizatını bərpa edib. Bizi bu qələbə ilə təbrik etmək istəyirəm. Çünki biz öz gücümüzü göstərdik və bu, həqiqətən də bizim qələbəmizdir. Çünki biz güclü olduğumuzu göstərdik. Depressiyaya düşməyəcəyik, panikaya düşməyəcəyik. Göstərdik ki, həqiqətən də güc və iradə ilə biz həyatımız və gələcəyimiz üçün hər şeyi etməliyik. Bu gün yol açıla bilərmi? Bu onların qərarıdır, çünki səhv etdiklərini hiss etdilər”.

Vardanyanın bəyanatından sonra Azərbaycan nümayəndələri Vitali Balasayana məlumat veriblər ki, yol açılmayacaq. Çünki Ruben Vardanyanın sərsəm bəyanatından sonra heç bir güzəşt olmadan yolu açsalar, öz ölkələrində düzgün başa düşməyəcəklər.

Məhz bu epizod başa düşmək üçün kifayətdir ki, Ruben Vardanyan öz reputasiyası və siyasi məqsədləri naminə hesablanmamış addımlar ata bilər. Və bu da onsuz da təhlükədə olan Qarabağı bir daha təhlükə altında qoyur.

Əldə etdiyimiz məlumata görə, Ruben Vardanyanın bəyanatından sonra Azərbaycan onun istefasını və Qarabağdan getməsini yolun açılması üçün ilkin şərt kimi irəli sürüb. Hətta Azərbaycanın xarici işlər naziri Bayramov Moskvada bu barədə danışıb.

İndi faktiki olaraq Qarabağ üçün daha çətin vəziyyət yaranıb. Bir tərəfdən Ruben Vardanyanın bəyanatı indiki vəziyyətə adekvat deyil və onun dövlət idarəçiliyindən uzaq olması, populist meyllərə malik olması və yeganə məqsədinin gələcək siyasi proseslərdə lazım olan reytinqi olması başa düşüləndir.

Digər tərəfdən, indiki mərhələdə onun işdən çıxarılması Azərbaycanın tələblərinə boyun əymək deməkdir, bu da şübhəsiz ki, daha pis nəticələrə gətirib çıxara bilər.

Əlbəttə, Vardanyanla bağlı bu epizod o demək deyil ki, Qarabağ “prezidenti” Arayik Arutyunyan müharibənin məğlubiyyətinə görə məsuliyyət daşımaqdan əl çəkəcək. Bu o demək deyil ki, Araik Arutyunyan korrupsiyaya və cinayətkarlığa son qoyacaq. Bu həm də o demək deyil ki, yolun açılması ilə bağlı danışıqlar aparan Vitali Balasanyan dövlət idarəçiliyini Ruben Vardanyandan daha yaxşı başa düşür.

Bu epizod bir şeyi ifadə edir ki, Ruben Vardanyan öz yerində deyil və o, Ermənistanla bağlı siyasi planlarını həyata keçirmək üçün Qarabağdan istifadə etməyə çalışır. Bu o deməkdir ki, çox təəssüf ki, Ruben Vardanyana böyük ümid bəsləmək mənasızdır”.

Xuraman Etibarlı,

Ötən gün Azərbaycanın Qarabağ iqtisadi rayonunda yaşayan ermənilər Xankəndi şəhərində mitinq keçiriblər. Erməni mənbələri “izdihamlı mitinq” adı verdikləri aksiyaya 70 min insanın gəldiyi haqqında məlumat yayıblar.

Faktyoxla Lab. bu məlumatın səhihliyini yoxlayıb.

Açıq meydanda toplaşan insan kütləsinin sayını hesablamaq üçün “Mapcheking”əlavəsinə Xankəndidəki “Dirçəliş” meydanında keçirilən aksiyanın konturlarını əlavə edirik. Əldə edilən foto və videolar əsasında meydanın sağ və sol kənarlarında əhali sığlığının çox aşağı olduğunu (hər kv. metrə 0,7 nəfər), 220 metr uzunluğu, 7 metr eni olan parçanı və tribunanın qarşısındakı boşluğu nəzərə alıb, hər kv.metrə orta hesabla 2 nəfərin düşdüyünü əsas götürərək məlumatları “mapcheking” əlavəsinə daxil edirik. Nəticə 17581 nəfər göstərir.


Bu faktların hamısı erməni mənbələrindən götürdüyünü bir daha qeyd edirik.

Beləliklə, 25 dekabr 2022-ci ildə Azərbaycanın Qarabağ iqtisadi rayonunun Xankəndi şəhərində ermənilərin keçirdikləri mitinqdə 70 min deyil,17 min 581 nəfər toplaşıb. Erməni mənbələrinin məlumatında rəqəmlər dəfələrlə şişirdilib.

“Araik Arutyunyan Fransa səfərindən necə qayıdıb, Babayan isə Ermənistana necə gedib” ritorik sualı...

Qarabağdakı qanunsuz separatçı rejimin başçısı Araik Arutyunyan ekofəlların aksiyası başlayanda böyük ehtimalla, Xankəndidə deyildi.

İnternet resurslarının məlumatına əsaslansaq, Xankəndi yolunda aksiya başlayanda o, Parisdən Ermənistana özünü ancaq yetirmiş olmalı idi.

Dekabrın 12-də qondarma rejimin “xin”i və “parlament”sədri Laçın yolundakı aksiya ilə bağlı bəyanat verib. Araik Arutyunyan isə yalnız “Facebook”dan müarciət yayıb, özünün Xankəndidə olduğunu təsdiq edən heç bir hərəkətlilik olmayıb. Dekabrın 13-də Ruben Vardanyan “icra orqanlarının”, Xankəndi “merinin” və “inzibati rayonların rəhbərlərinin” iştirakı ilə geniş müşavirə keçirib, Araikdən yenə səs-soraq olmayıb. Yalnız sosial şəbəkədəki hesabından açıqlama verməkdə davam edib.

Araikin ilk fotosu dekabrın 20-də ortaya çıxdı. O, Xankəndidə “güc strukturlarının” rəhbərlərinin iştirakı ilə müşavirə keçirdi. İclasda “təhlükəsizlik şurasının katibi” Vitali Balasanyan və “dövlət naziri”, Araikin yoxluğunda özünü yaranmış vəziyyətlə bağlı “operativ qərargahın”rəhbəri elan etmiş Ruben Vardanyan iştirak ediblər. Daha sonra isə “təhlükəsizlik şurasının” genişləndirilmiş iclası da keçirilib, yaranmış vəziyyə müzakirə olunub. Bundan sonrakı xəbərlərdə Arutyunyanın fəallığı diqqət çəkib.

Dekabrın 23-də daha bir diqqət çəkən fakt üzə çıxıb. Məlum olub ki, Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan qondarma rejimin “xin rəhbərinin vəzifələrini icra edən” David Babayanı Ermənistanda qəbul edib. 12 gündür “blokadadayıq” deyib hay-küyü salan Babayan İrəvana tək getməyib, yanında Xankəndindən digər nümayəndələr də olub.

Ermənistan Xarici İşlər Nazirliyindən verilən məlumata görə, görüş zamanı Azərbaycanın “Laçın dəhlizinin blokadada saxlaması, humanitar vəziyyətin təfərrüatlarını müzakirə ediblər”.

Ekofəallar əvvəl gündən bəyan ediblər ki, heç bir blokadadan söhbət gedə bilməz, yol açıqdır. Bunu hər gün Rusiya sülhməramlılarının yük və digər nəqliyyat vasitələrinin Laçın istiqamətinə və ya Xankəndə gəlib-gedişləri də sübut edir. Ermənilər isə bəyan edirlər ki, nə qədər ki, ekofəlların aksiyası davam edir, onlar bu yoldan istifadə etməyəcəklər.

Ruben Vardanyan dekabrın 20-də etiraf edib ki, nə qədər ki orada azərbaycanlılar dayanırlar, ermənilər Laçın yolu ilə getməkdən imtina edirlər. O, Facebook vasitəsilə öz müraciətində qeyd edib: “Blokada davam edir. Halbuki, bilirsiniz ki, yolun açıq olması barədə söz-söhbətlər şişirdilir, amma bu, belə deyil. Onlar yol kənarındadırlar, istədikləri zaman maşınları saxlaya bilirlər. Ona görə də deyirik ki, bu, qəbuledilməzdir. Azərbaycanlılar oranı tamamilə tərk etməlidirlər”. Vardanyan onun mövqeyini dəstəkləyən ermənilərin fikrinə də istinad edib.

“Bəs, o halda Araik Xankəndinə necə qayıdıb, Babayan isə İrəvana necə gedib” sualı ortaya çıxır. Əslində, ritorik sual da demək olar. Aydındır ki, Araiki Xankəndinə gətirən də, Babayanı İrəvan sərhədinə aparan da Rusiya sülhməramlılarıdır. Uçub getməyib ki... Ekofəalların Rusiya sülhməramlılarını yük maşınlarında nə aparıb-gətirdiklərini yoxlamaq kimi yetkisi yox, bu əlavə qarşıdurma və narahatlıq yaradır. Ermənilər də bunu bilir. O səbəbdən “blokadadayıq” deyib hər gün müxtəlif dövlətlərdən Bakıya zənglər etdirən bu hay-küyçü millətin bir daha qorxaqlığı və riyakarlığı üzə çıxar. Paşinyan deyir ki, Rusiya sülhməramlıları üzərinə düşən öhdəlikləri yerinə yetirmir. Maraqlıdır, Babayanı yük maşınında və ya hərbi avtobilin “baqajı”nda Ermənistan sərhədində təhlükəsiz aparmaq sülhməramlıların öhdəliyinə daxildir, ya yox?

Ziyanı yoxdur, keçməkdən qorxurlarsa, qoy sülhməramlıların yük maşınlarında gizlənib Ermənistana gedib-qayıtsınlar. Amma gələndə heç olmasa, o “detdom”, neçə gündür BMT-nin ofisinin yanında yatan Beqlaryanı da zibil maşından gətirib Xankəndinə tullasınlar. Düşmən olsa da, mərhəmətimiz var...

Nazim SABİROĞLU,

Musavat.com

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev dekabrın 23-də Fransa Respublikasının Prezidenti Emmanuel Makronla telefon danışığında Laçın rayonundan keçərək Xankəndi şəhəri istiqamətində olan yoldakı vəziyyət ilə bağlı qeyd edib ki, Azərbaycanın vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələri Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdiyi ərazilərimizdə faydalı qazıntı yataqlarının qanunsuz istismarına və bunun nəticəsində ətraf mühitə vurulmuş ciddi zərərə etiraz edirlər.

Bu barədə Azərbaycan Prezidentinin Mətbuat xidməti məlumat yayıb.

Prezident İlham Əliyev Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdiyi ərazilərimizdə yaşayan sakinlərin bu yoldan mülki və humanitar məqsədlər üçün istifadəsi üçün maneənin olmadığını, başqa təsisatlara lüzum olmadan Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsinin yerli ofisinin xətti ilə tibb maşınlarının keçidlərinin təmin edildiyini vurğulayıb.

Dövlətimizin başçısı vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələrinin əsas tələbinin faydalı qazıntı yataqlarının qanunsuz istismarının dayandırılması və ərazidə ekoloji monitorinq fəaliyyətinin aparılmasının təmin edilməsi olduğunu bildirib.

Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi Ermənistanın Laçın yolundakı vəziyyətlə bağlı müraciətilə əlaqədar qərarını açıqlayıb.

Strasburq məhkəməsinin qərarına əsasən, Azərbaycan ağır xəstələri və evsiz qalanları Laçın dəhlizilə Qarabağdan Ermənistana buraxmalıdır.

Ermənistan yolun açılmasını tələb edib, lakin Azərbaycan Laçın dəhlizinin Rusiya sülhməramlılarının nəzarətində olduğunu bildirib.

“Məhkəmə, hazırda “Laçın dəhlizi”ndəki duruma Azərbaycan hökumətinin nə dərəcədə nəzarət etməsinin mübahisəli olmasına, durumun aydın olmamasına, əlavə olaraq, 9 noyabr 2020-ci il tarixində imzalanmış üçtərəfli bəyanatın 6-cı maddəsi üzrə Azərbaycanın üzərinə götürdüyü “Laçın dəhlizi” ilə hər iki istiqamətdə hərəkət edən şəxslərin, nəqliyyat vasitələrinin və yüklərin təhlükəsizliyinə təminat vermək” öhdəliyini qeyd edib. Konvensiyadan irəli gələn öhdəlikləri xatırladan məhkəmə, öz reqlamentinin 39-cu qaydasına əsasən, tərəflərin mənafeyi və qarşıdakı proseslərin uyğun şəkildə aparılması naminə, Ermənistanda müalicə almağa ehtiyacı olan ağır xəstələrə, sığınacağı və dolanışığı olmayıb yolda qalan digər şəxslərə “Laçın dəhlizi” vasitəsilə təhlükəsiz keçidi təmin etmək üçün Azərbaycan hökumətinə yurisdiksiyasına daxil olan bütün tədbirləri görməyi bildirmək qərarı verib”, – Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin məlumatında deyilir.

Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin qərarlarının Monitorinq qrupunun rəhbəri Xalid Ağaliyev bildirib ki, Avropa məhkəməsi dəhlizə Azərbaycanın nəzarət etməsinin mübahisəli olduğunu qeyd edib, dolayısı ilə nəzarəti Rusiya sülhməramlı qüvvələrinin həyata keçirdyini ifadə edib.

“Məhkəmə qərarını ona məlum olan halların işığında elan edir. Məhkəməyə təqdim edilən bilgilərdə ərizəçi tərəf, məhz Azərbaycanın dəhlizi 14 dekabr tarixdən blok etdiyini iddia etmişdi. Azərbaycan təkzib edib, dəhlizin Azərbaycanın yox, Rusiyanın nəzarətində olduğu ifadə edib. Bu bilgilərin fonunda məhkəmənin qərarının mənası budur ki, ehtiyacı olan qrupların dəhlizdən maneəsiz istifadəsinə yurisdiksiyanız, imkanlarınız daxilində imkan yaradın. Bu aspektdə Azərbaycan baxımından hər hansı problem görünmür”, – ekspert deyib.

“Dəhliz ətrafında aksiya keçirən ekofəallar və vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələri onsuz da Dağlıq Qarabağdan Ermənsitana gedən təcili tibbi avtomobillərə, həmçinin humanitar yüklər aparan təchizat avtomobillərinin hərəkətinə hər hansı maneçilik törətməyib. Azərbaycan hökuməti də ərazidəki adamların humanitar ehtiyaclarını ödəməyə hazır olduğunu bildirib”,- o deyib.

Qarabağ tamamilə Azərbaycanın nəzarətinə keçənə qədər belə toqquşmalar vaxtaşırı baş verəcək

Laçın dəhlizində, Rusiya sülhməramlılarının Qarabağdakı müvəqqəti məsuliyyəti zonasında Azərbaycan qeyri-hökumət təşkilatlarının nümayəndələrinin etiraz aksiyası davam edir. Və hələ ki, Rusiya tərəfi etirazçıların tələblərini yerinə yetirməyib.

Məlum olduğu kimi, dekabrın 3-də və 7-də Qarabağ bölgəsində müvəqqəti dislokasiya olunmuş Rusiya sülhməramlı kontingentinin komandanlığı ilə Azərbaycanın müxtəlif strukturlarının nümayəndələri arasında danışıqlar aparılıb. Tərəflər belə bir qərara gəliblər ki, dekabrın 10-dan İqtisadiyyat Nazirliyi, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi, Dövlət Əmlak Xidməti və “AzerGold” QSC-nin mütəxəssisləri Azərbaycanda faydalı qazıntı yataqlarının qanunsuz istismarı faktlarının yoxlanılmasına başlaya biləcəklər. Əsas tədqiqat obyektləri Qızılbulaq qızıl yatağı və Dəmirli mis-molibden yatağıdır.

Amma dekabrın 10-da Azərbaycan nümayəndələri bu ərazilərə, ümumiyyətlə, baş çəkə bilməyiblər. Onların yolunu aqressiv əhval-ruhiyyəli naməlum erməni dəstələri kəsib, sülhməramlılar isə həmin dəstənin ərazini tərk etməsi üçün heç bir iş görməyiblər.

Bundan sonra Azərbaycan Respublikasının Xarici İşlər Nazirliyi Moskvaya müvafiq nota təqdim edib, daha sonra Laçın dəhlizinin Şuşa hissəsində azərbaycanlı ictimai fəalların etiraz aksiyası başlayıb.

Paralel olaraq, sülhməramlılar etirazçıların qarşısında maneələr quraraq, onların Xankəndi istiqamətində hərəkət etməsinə mane olublar.

Sonra aksiya iştirakçıları sülhməramlıların qarşısında əlavə tələblər irəli sürüblər:

– Ermənistanla dövlət sərhədində – Laçın dəhlizinin girişində Azərbaycan qanunvericiliyinə uyğun fəaliyyət göstərəcək sərhəd-keçid məntəqəsi quraşdırılmalıdır.

– Sülhməramlıların müvəqqəti məsuliyyət zonasında Rusiya-Azərbaycan birgə patrulu həyata keçirilməlidir.

– Sülhməramlıların müvəqqəti məsuliyyət zonasında Azərbaycanın bütün dövlət strukturlarının, o cümlədən Daxili İşlər Nazirliyi, Dövlət Sərhəd Xidməti və Dövlət Gömrük Komitəsinin nəzarəti bərpa edilməlidir.

Maraqlıdır ki, aksiyanın dinc xarakter daşımasına baxmayaraq, Ermənistan tərəfi Azərbaycanın guya Qarabağın erməni əhalisini blokadaya alması barədə yalanlar yayır. Amma eyni zamanda, sülhməramlıların və Qırmızı Xaç Cəmiyyətinin avtomobilləri dəhlizlə hər iki istiqamətdə maneəsiz hərəkətini davam etdirir.

Maraqlıdır, Azərbaycan tərəfi məqsədinə, daha doğrusu, öz ərazisində nəzarət postlarının yaradılmasına nail ola biləcəkmi? Axı yalnız bu halda Ermənistan hərbçilərinin, silah-sursatın, eləcə də Qarabağ ermənilərinə ağılsız ümidlər verən bəzi separatçı düşüncəli xarici siyasətçilərin Azərbaycan torpaqlarına qanunsuz soxulmasının qarşısını almaq mümkün olacaq.

Tanınmış xarici ekspertlər baş verənlərlə bağlı fikirlərini Press Klubla bölüşüblər.

“Azərbaycanın problemi həll etməyinin, tam həll etməyinin vaxtı çatıb”, – tarix elmləri doktoru, Effektiv Siyasət İnstitutunun (Kişinyov) direktoru Vitali Andriyevski deyir.

Onun fikrincə, təzyiqi davam etdirmək lazımdır. Ancaq bu vəziyyətdə əsas şey “qırmızı xətti” keçməməkdir. “Burada baş verən hadisələrin informasiya təminatı çox vacibdir. Özü də informasiya təminatı təkcə Azərbaycan ərazisində deyil, həm də Avropada, ABŞ-da olmalıdır. İndi ərazi bütövlüyü uğrunda mübarizə dəbdədir (Ukrayna) və bu fürsətdən istifadə edilməlidir” – deyə ekspert bildirir.

Qazaxıstanlı politoloq Kazbek Beysebayev qeyd edir ki, imzalanmış müqaviləyə əsasən, Rusiya sülhməramlı qüvvələrinin Qarabağ bölgəsində qalma müddəti beş ildir. Yəni, onlar 2025-ci ilə qədər orada qala bilərlər.

“Ancaq onu da qeyd etmək lazımdır ki, tərəflərdən heç biri bu müddətin bitməsinə 6 ay qalmış müddəanın tətbiqinə xitam vermək niyyətini bəyan etməzsə, müqavilə, avtomatik olaraq, daha beş il müddətinə uzadıla bilər.

Bu, praktikada o deməkdir ki, Qarabağ bölgəsinin erməniləri Rusiya sülhməramlı qüvvələrinin himayəsindədir və Azərbaycan hakimiyyətinə tabe deyil. Ona görə də onlar və onların strukturları hesab edirlər ki, orada yerləşən yataqları haqlı olaraq istismar edə bilərlər.

Azərbaycan Qarabağ bölgəsinə nəzarəti bərqərar etdikdən sonra Qızılbulaq qızıl yatağı və Dəmirli mis-molibden yatağının Azərbaycan hakimiyyətinin yurisdiksiyasına keçməsi reallaşdı.

Buna görə də, tamamilə mümkündür ki, onlar Azərbaycana daha az sərvət qalması üçün faydalı qazıntıları maksimum dərəcədə çıxarmaq niyyəti ilə hasilatı kəskin şəkildə artırıblar. Ona görə də, Azərbaycan hakimiyyətinin yataqlara baş çəkmək və onların vəziyyətini yoxlamaq istəyi tamamilə məntiqli və təbiidir”, – Beysebayev deyib.

Burada onu da qeyd etmək lazımdır ki, yataqlara səfərlə bağlı razılaşma Azərbaycan hakimiyyəti ilə Rusiya sülhməramlı qüvvələrinin komandanlığı arasında əldə olunub. Lakin buna baxmayaraq, yerli erməni hakimiyyəti belə bir səfərə qarşı çıxıb.

“Hesab edirəm ki, Azərbaycan ən qısa zamanda Qızılbulaq qızıl yatağı və Dəmirli mis-molibden yatağına baş çəkməli və orada monitorinq aparmalıdır. Bildiyimiz kimi, yataqlar aktiv və nəzarətsiz istismardan sonra tükənə bilər və o zaman oradan çıxarmağa heç nə qalmayacaq.

Bu gün Laçın dəhlizi Rusiya sülhməramlı qüvvələrinin nəzarəti altındadır. Hesab edirəm ki, artıq zərurət yaranıb və Azərbaycan sərhədçilərinin dəhlizin girişində olmasını müzakirə etməyin vaxtı çatıb. Bundan əlavə, sazişin müddətinin bitməsinə çox az vaxt qalıb və Laçın dəhlizinin Azərbaycanın yurisdiksiyasına keçməsi zaman məsələsidir. Düşünmürəm ki, Bakı müqavilənin uzadılmasında maraqlıdır.

Sonda demək istərdim ki, Qarabağ tamamilə Azərbaycanın nəzarətinə keçənə qədər belə münaqişələr vaxtaşırı baş verəcək”, – deyə Beysebayev yekunlaşdırıb.

Rauf Orucov