 |
|
|
Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyev mayın 27 və 28-də növbəti dəfə işğaldan azad edilən Laçında olub, burada bir sıra sosial və digər obyektlərin açılış mərasimlərində iştirak edib, son vaxtlarda burada görülən işlərlə tanış olub. Prezident İlham Əliyev Laçın şəhərinə qayıdan əhali ilə görüşüb, evlərin açarlarını onlara təqdim edib. Görüşdə çıxış edən ölkə başçısı bildirib ki, “Mən dəfələrlə həm Laçından, həm də o vaxt işğal edilmiş digər rayonlardan köçkünlərlə görüşəndə onlara ürək-dirək verirdim, deyirdim ki, qayıdacağıq, qayıdacağıq!” “Əgər indi 11 il bundan əvvəlki görüşün videoyazısına baxsanız, görərsiniz demişdim ki, qayıdacağıq və Laçında daha gözəl evlər tikiləcək. Bax, belə də oldu. Ona görə sizin üçün və sizin kimi keçmiş köçkünlər üçün şərait ən yaxşı olmalıdır, ən gözəl olmalıdır ki, siz uzun əzablı illərdən sonra burada rahat yaşayasınız. Biz çalışacağıq ki, bunu bundan sonra da təmin edək”, - deyə dövlətimizin başçısı qeyd edib. O, bildirib ki, cəmi 7-8 ay ərzində Laçının böyük hissəsi tamamilə yenidən qurulub. İlk 20 ailə artıq Laçında yerləşibdir və iyun ayının sonuna qədər əlavə bir çox ailələr gələcək. Birinci mərhələdə Laçında 4 minə yaxın insan məskunlasaçaqdır. Bütövlükdə Laçında 7-8 ay ərzində 700 bina inşa edilib, onlardan 620-si fərdi yaşayış binası, 9 çoxmənzilli bina və orada 144 mənzil hazırlanıbdır. Beləliklə, artıq 764 ailə Laçın şəhərində yaşaya bilərlər.
Hazırda Laçında bütün lazımi şərait yaradılır. Hər şey çox böyük zövqlə yaradılır ki, həm insanlar burada rahat yaşasınlar, həm də Laçın şəhərinin müasir siması Azərbaycanın əldə etdiyi uğurları ilə eyni səviyyədə olsun. Şəhərdə tibb məntəqəsi hazırlanır, yeni məktəb binası tikilir.
Burada onlarla müəssisənin yaradılması nəzərdə tutulur. Artıq Aqro və Sənaye Parkı yaradılmaqdadır, Laçın şəhərində istehsalat, xidmət və tədris müəssisələrinin yaradılması, məşğulluğun artırılması istiqamətində işlər davam etdirilir. Laçında əhalinin məşğulluğunun təmin edilməsi üçün yaradılacaq müəssisələrdə 1169 nəfər işlə təmin olunacaq. Müəssisələr qida, sənaye, yaradıcılıq, tekstil, tədris, turizm və xidmət sahələrində fəaliyyət göstərəcək. Hazırda fəaliyyət göstərən 7 müəssisədə 226 Laçın sakini işlə təmin edilib. Qeyd edək ki, Aqro və Sənaye Parkında ümumilikdə 46 müəssisə fəaliyyət göstərəcək, onların da 80 faizinin bu il yay aylarının sonunadək işə başlayacağı nəzərdə tutulub.
Ölkə başçısının tapşırığına uyğun olaraq, keçmiş məcburi köçkünlərin bərpa edilən və yenidən qurulan Laçın şəhərinə qayıdışı başlanır. Laçına ilk köç karvanı Bakı şəhərinin Qaradağ rayonunda məcburi köçkünlər üçün salınmış “Qobu park 3” yaşayış kompleksindən yola salınıb. İlkin mərhələdə köçürülən ailələr, əsasən, Bakı və Sumqayıt şəhərlərində, həmçinin Abşeron rayonunda ən ağır şəraitdə yaşayanlar arasından seçilib. Onlar Laçın şəhərində işğaldan əvvəl yaşadıqları və işğala son qoyulduqdan sonra dövlətimizin başçısının göstərişi əsasında aparılan təmir-bərpa işləri nəticəsində tamamilə yenilənmiş və zəruri yaşayış şəraitinin yaradıldığı evlərdə məskunlaşacaqlar.
Uzun illər yurd həsrəti ilə yaşasalar da, məcburi köçkünlər daim dövlət qayğısı ilə əhatə olunublar. Onların sosial müdafiəsinin təmin olunması istiqamətində əsası Ulu Öndər Heydər Əliyev tərəfindən qoyulan dövlət siyasətini Prezident İlham Əliyev davam etdirib, bu kateqoriyadan olan həmvətənlərimizin yaşayış şəraitinin yaxşılaşdırılması üçün ardıcıl və genişmiqyaslı tədbirlər həyata keçirib. Məcburi köçkünlərin problemlərinin həllinə Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyeva da hər zaman diqqət göstərib, təhsil, mədəni inkişaf, sağlamlıq və digər məsələlərdə onlara yaxından kömək edib.
Hazırda məcburi köçkünlərin könüllü, təhlükəsiz və ləyaqətlə doğma yurda qayıdışı dövlət siyasətinin mühüm prioritetidir. İşğaldan azad edilmiş ərazilərin dirçəldilməsi istiqamətində görülən işlər getdikcə sürətlənir, Böyük Qayıdış proqramı icra olunur.
Daha da gözəlləşən və abadlaşan Laçın şəhərinə köçən sakinlər hərtərəfli dövlət qayğısı ilə əhatə olunduqlarına görə Prezident, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevə, Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevaya, torpaqlarımızı işğaldan qurtaran rəşadətli Azərbaycan Ordusuna, qəhrəman əsgər və zabitlərimizə minnətdarlıqlarını ifadə ediblər.
Fuad Heydər - politoloq
Mayın 28-də Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Laçın şəhərinə qayıdan əhali ilə görüşüb, evlərin açarlarını onlara təqdim edib.
Bu zaman Laçın sakinləri Prezidentə olan sevgilərini dövlət başçısını öpüb-qucaqlamaqla bildiriblər.
Sakinlərdən Elbrus Sadıqov isə Prezidentə “Mən çoxdan arzulayırdım ki, Sizi qucaqlayıb öpüm. Şükür Allaha arzuma çatdım” deyə müraciət etməsi ilə diqqət çəkib.
Olduqca həssas anların yaşandığı görüşdən həmin görüntüləri təqdim edirik:
Prezident İlham Əliyev Qarabağ ermənilərindən separatçı strukturları ləğv etməyi və Azərbaycan qanunlarına tabe olmağı tələb edib. Bu tələb yerinə yetirilərsə, qeyri-qanuni qurumların vəzifəli şəxsləri amnistiyaya ümid edə bilərlər. Bu mesajlarla Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev mayın 28-də Laçında bu şəhərin öz yurd-yuvalarına qayıdan ilk sakinləri qarşısında çıxış edərkən çıxış edib.
Qarabağ bölgəsində yaşayan ermənilər aprelin 23-də Laçın sərhəd-keçid məntəqəsinin yaradılmasından nəticələr çıxarmalıdırlar.
«Əfsuslar olsun, onlar bu günə qədər kiməsə arxalanırlar ki, kimsə gələcək onları xilas edəcək, kimsə gələcək Azərbaycanla müharibə aparacaq. Bunlar hamısı cəfəngiyatdır. İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı biz güclü iradə göstərmişik və əgər o vaxt heç kim bizə qarşı kənardan müdaxiləyə cürət etmədisə, bu gün bütün bu torpaqlara yenə də sahib olandan sonra kim gəlib ermənilərin yerinə bizimlə vuruşacaq”, – deyə dövlət başçısı qeyd edib.
O ermənilərin «müstəqillik» xülyasının bitdiyini deyib
“Miatsum” kitabı bağlandı, separatizmin kitabı bağlandı. Müstəqillik xülyası statusun dalınca getdi. Statusu isə biz hələ İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı göndərmişik lazım olan yerə”.
Əliyev onlar üçün qalan yeganə yolu da açıqlayıb. Bu, Azərbaycan qanunlarına tabe olmaq, Azərbaycanın loyal normal vətəndaşı olmaq, öz dıqnaqarası saxta dövlət atributlarını zibil yeşiyinə atmaq və “parlament”i buraxmaqdır.
Azərbaycan Prezidenti Qarabağdakı erməni “məmurlar”a hansı hallarda güzəşt oluna biləcəyini də açıqlayıb.
O qeyd edib: “Hər kəs yaxşı bilir ki, bu gün o bölgədə (Qarabağ – red.) istənilən əməliyyatı keçirmək üçün hər bir imkanımız var. Ona görə “parlament” buraxılmalıdır, özünü “prezident” adlandıran ünsür təslim olmalıdır, bütün “nazirlər”, “deputatlar” və digərləri öz vəzifələrini artıq kənara qoymalıdırlar. Ancaq o təqdirdə onlara güzəşt oluna bilər. Ancaq o təqdirdə hər hansı bir amnistiyadan söhbət gedə bilər”.
Əliyev əminliyini ifadə edib ki, «yaxın gələcəkdə, – əgər yenə də Ermənistan saxtakarlıq etməsə və yenə də öz mövqeyini dəyişməsə, – sülh müqaviləsi imzalana bilər». “İmzalansa, çox yaxşı, imzalanmasa da, hər halda Azərbaycan dövləti buna görə heç bir problemlə üzləşə bilməz. Çünki güclü tərəf bizik, danışıqlar masasında güclü mövqeyə sahib olan bizik, sərhəddə güclü mövqelərə sahib olan bizik. Sülh müqaviləsi imzalanmasa da, biz rahat və təhlükəsizlik şəraitində yaşayacağıq”, – deyə Azərbaycan Prezidenti vurğulayıb.
“Sərhədlərin delimitasiyası bizim şərtlərimiz əsasında, yəni, ədalətli şərtlər əsasında olmalıdır. Sülh müqaviləsi beynəlxalq şərtlər əsasında olmalıdır, Naxçıvana yolumuz açılmalıdır və Qarabağda hələ də kök salmış Ermənistan ordusunun nümayəndələri oradan çıxarılmalıdır. Bunlar bizim şərtlərimizdir”.
Əliyev həmçinin Naxçıvana yolun açılmasını və Ermənistan ordusunun bölmələrinin Qarabağdan çıxarılmasını sülh yolu ilə nizamlanmanın şərtləri kimi göstərib:
“Sərhədlərin delimitasiyası bizim şərtlərimiz əsasında, yəni, ədalətli şərtlər əsasında olmalıdır. Sülh müqaviləsi beynəlxalq şərtlər əsasında olmalıdır, Naxçıvana yolumuz açılmalıdır və Qarabağda hələ də kök salmış Ermənistan ordusunun nümayəndələri oradan çıxarılmalıdır. Bunlar bizim şərtlərimizdir”.
Ötən gün Moskvada keçirilən Aİİ sammiti prezident İlham Əliyevlə şifahi “söz savaşına” başlamağa cəhd edən, amma nəticədə həm Azərbaycanda, həm də Ermənistan və Rusiyada özünü gülüş obyektinə çevirən Nikol Paşinyan üçün növbəti biabırçılığın zirvəsi oldu.
Üstəlik, Ermənistanda o, Əliyevin Ermənistanın Qarabağı Azərbaycanın tərkib hissəsi kimi tanıması ilə bağlı sözlərinə etiraz etmədiyi üçün müxalifət tərəfindən sərt tənqid edilib. Belə bir vəziyyətdə, görünür, Ermənistanın baş naziri özü üçün “uğurlu lokal qələbə” ilə nəticələnəcək hərbi təxribata əl atmaq qərarına gəlib.
Bununla o, həm daxili siyasi mövqelərini gücləndirəcəyinə, həm də Kişinyov görüşündən əvvəl danışıqlar fonunu pozacağına ümid edirdi. Sülh danışıqlarını uzatmaq Ermənistanın məlum taktikasıdır. Bu, nə ilkdir, nə də belə görünür ki, son olacaq.
Ancaq necə deyərlər, sən saydığını say, gör Azərbaycan ordusu nə sayır. Ermənistanın diversant qrupu hərbçilərimizi öldürməyi planlaşdırsa da, Dövlət Sərhəd Xidmətinin əsgərləri tərəfindən vaxtında aşkar edilib.
Diversiya baş tutsa, onlar Azərbaycan ərazisinin dərinliyində də təxribat törədib dinc vətəndaşları hədəf götürə bilərdilər. Bu da ilk belə hal deyil. Dəfələrlə bu kimi halların şahidi olmuşuq. Axı dinc vətəndaşlara zərər vurmaq da erməni təxribatçılarının adət etdikləri xüsusiyyətdir.
Qəhrəman əsgərlərimiz isə ayıq-sayıqlıqları ilə növbəti dəfə xilaskar oldular.
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Mariya Zaxarova Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın “Qarabağ daxil olmaqla Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıyırıq” açıqlamasına özünəməxsus reaksiya verib.
Zaxarova bildirib ki, Nikol Paşinyanın son bəyanatları Ermənistanda və Qarabağda birmənalı olmayan reaksiyaya səbəb olub. O əlavə edib ki, Rusiya nizamlama üzrə vasitəçidir və bu baxımdan Ermənistanın Qarabağla bağlı dəqiq mövqeyinin olması vacibdir.
Bundan da dəqiq mövqe olarmı? Paşinyan açıq deyib ki, Qarabağı Azərbaycan ərazisi kimi tanıyır, daha nə istəyirsiniz? Mariya Zaxarovanın “Paşinyanın açıqlaması Ermənistanda və Qarabağda birmənalı olmayan reaksiyaya səbəb olub” cümləsi isə ona dəlalət edir ki, Kreml Paşinyana müxalif olan qüvvələrin Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün əleyhinə olmalarını “diqqətə” alır.
Yəni bu o deməkdir ki, Kremlin Qarabağla bağlı “fərqli” mövqeyi var. Vaşinqton Nikol Paşinyanın Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıması fikrinə müsbət yanaşarkən, Moskva Paşinyanı tənqid etməyə üstünlük verir. Demək, Kreml separatçılarla bağlı “planlarından” əl çəkməyib.
Elxan Şahinoğlu
Teref.az
Azərbaycan dövlətinin Laçın yolundakı nəzarət-buraxılış məntəqəsinin götürülməsini tələb edən separatçı erməni fəallar mayın 2-dən bəri Xankəndi-Şuşa yolunun Xan bağı adlanan məkana yaxın hissəsində gecə-gündüz keçirilən üzdəniraq aksiyaya son qoyub və çadırlarını söküblər.
Moderator.az xəbər verir ki, bu haqda "Kavkazski uzel" nəşri məlumata yayıb.
Azərbaycanın bütün beynəlxalq və yerli qanunlara uyğun olaraq qoyulmuş sərhəd-keçid məntəqəsinə qarşı piket keçirən “Artsaxın etnik təmizlənməsinə yox" separatçı revanşist hərəkatının təşəbbüs qrupu dünən- mayın 24-də cəmi 22 gün davam etmiş etiraz aksiyasını başa çatdırıb.
Aksiya təşkilatçılarından biri David Baqryan jurnalistlərə bildirib ki, çadırlar dünən səhər saatlarında fəalların Ruben Vardanyanın rəhbərlik etdiyi "Artsax təhlükəsizlik və İnkişaf cəbhəsi ümummilli hərəkatı"na qoşulması qərara alındıqdan sonra sökülüb...
Qarabağ klanı 1998-ci ildə Levon Ter-Petrosyanı da bu yolla devirmişdi. SSRİ illərində erməni millətçilərinin təsis etdiyi “Qarabağ komitəsinin” fəal üzvü olan Levon Ter-Petrosyan sonrakı illərdə fikirlərində dəyişiklik etdi, prezident ikən Minsk Qrupunun Qarabağ münaqişəsinin həlliylə bağlı hazırladığı “mərhələli həll” planını qəbul etdi.
Həmin plan birinci mərhələdə işğal altındakı torpaqların azad edilməsini ehtiva edirdi. Levon Ter-Petrosyan Ermənistanın o zamankı baş naziri Robert Köçəryan və milli təhlükəsizlik naziri Serj Sərkisyanın timsalında Qarabağ klanının təzyiqi ilə istefa verdi.
Qarabağ klanı bu gün eyni ssenarini işə salmağa çalışır, yenə eyni simalar peyda olaraq Levon Ter-Petrosyanın ardıcılı olan baş nazir Nikol Paşinyanı devirməyə çalışırlar. Paşinyanın dünənki “Qarabağı Azərbaycan ərazisi kimi tanımağa hazırıq” bəyanatı Qarabağ klanını hərəkətə gətirib, Qarabağdakı separatçıların “parlamenti” də Ermənistanın baş nazirini hədəf seçib.
İşin içində vaxtilə Levon Ter-Petrosyanın devrilməsini sürətləndirən Rusiyadakı mərkəzlər də var. Həmin mərkəzlər anlayırlar ki, Ermənistan Azərbaycanla sülh sazişi imzalayarsa Rusiya hərbi kontingenti iki ildən sonra həm Qarabağı tərk etməli olacaq, həm də Ermənistandakı hərbi bazalara ehtiyac azalacaq. Paşinyan şərtlərimizi qəbul etməyə hazırdırsa, Rusiyadakı mərkəzlər Qarabağ klanının əli ilə onu devirməyə macal tapmamış sülh sazişini imzalamaq faydalı olar.
Elxan Şahinoğlu
Teref.az
Erməni baş nazir Ermənistanın tanıdığı Azərbaycanın 86,600 kv.km-lik ərazisinə Qarabağın da daxil olduğunu açıq şəkildə etiraf etdi, Azərbaycan tərəfindən tanınmış 29,800 kv.km-lik Ermənistan ərazisinə isə Naxçıvanın və Qazaxın kəndlərinin daxil olmadığını vurğuladı... Kreml müqavimət göstərsə də, Paşinyan hakimiyyəti Cənubi Qafqazın Rusiyanın geopolitik iradəsindən uzaqlaşdığına əmindir və yekun sülh sazişini imzalamağa can atır...
Cənubi Qafqazda sülh prosesi intensiv şəkildə inkişaf edir. Azərbaycan və Ermənistan xarici ilər nazirlərinin Vaşinqton görüşündə önəmli anlaşmalar əldə olundu, prosesin önü böyük ölçüdə açıldı. Nəticədə Azərbaycan və Ermənistan liderləri Brüssel görüşündə konkret qərarlar qəbul etmək imkanı qazandılar. Və müşahibələr onu göstərir ki, hər iki tərəf Brüssel görüşündən məmnun ayrılıb.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, son baş verən hadisələr də Cənubi Qafqazda sülh prosesinin uğur qazanma ehtimalının yüksək olduğunu göstərir. ABŞ və Avropa Birliyinin vasitəçilik fəaliyyəti demək olar ki, effektiv xarakter daşıyır. Ona görə də, Azərbaycan və Ermənistan ilk dəfə yekun sülh sazişinin imzalanmasına bu qədər yaxın görünür. Və Rusiyanın “Qarabağ mövzusu” ilə “suyu bulandırmaq” cəhdləri hələlik Kremli məmnun edəcək nəticədən uzaqdır.
Digər tərəfdən, ABŞ və Qərb yekun sülh sazişinin imzalanması ərəfəsində Ermənistanda baş verə biləcək kütləvi etiraz dalğasının qarşısını almaq üçün də indidən priventiv addımlar atmağa çalışır. Belə ki, ABŞ-ın generalı Ermənistana göndərilib. Bu, əslində, dolayısı ilə həm Kremlə, həm də Rusiyaya bağlı erməni “5-ci kolonu”na xəbərdarlıq mesajıdır. Ağ Ev bununla ABŞ-ın artıq Ermənistanda olduğunu, Kremlə bu ölkədə kütləvi iğtişaşlarla hakimiyyət çevrilişi etmək imkanı verməyəcəyini qabartmağa çalışır.
Maraqlıdır ki, rəsmi İrəvanın son açıqlamaları da ABŞ-dan alınmış dəstəyin təsirini göstərir. Belə ki, Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan Azərbaycanla yekun sülh sazişinin iki əsas maddəsi üzərində anlaşma olduğunu vurğulayıb. Böyük ehtimalla daxili müqaviməti nəzərə alan erməni nazir razılaşdırılmış maddələrin sayını mümkün qədər az göstərməyə məcburdur. Üstəlik, yekun sülh sazişində yer alacaq maddələrin sayı da əslində, çox deyil.
Məsələ ondadır ki, rəsmi Bakı beynəlxalq hüquq normaları çərçivəsində cəmisi beş baza prinsipi təklif edib. Sülh danişiqları da məhz rəsmi Bakının həmin beş şərti üzərində aparılır. Bu baxımdan, əgər, erməni nazir iki razılaşdırılmış maddənin olduğunu deyirsə, deməli, ən azı 3-4 baza şərti ətrafında prinsipial anlaşma mövcuddur. Və bu, xarici işlər nazirlərinin 4 günlük Vaşinqton müzakirələrinin nəticələridir.
Nəhayət, Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyanın son açıqlamaları da yekun sülh sazişinin uzaqda olmadığını göstərir. Belə ki, erməni baş nazir Ermənistan cəmiyyətinə münasibətdə hiyləgər manevrlər etməsiylə diqqəti çəkir. Çünki baş nazir Nikol Paşinyan Ermənistanın Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıdığını rəsmən bəyan etmək üçün əvvəlcə Avropa məkanını seçdi. Hər halda, Avropa məkanında belə bir rəsmi bəyanatdan sonra geriyədönüşün mümkün olmayacağını hər kəs anlayır. Və indi Ermənistan cəmiyyəti də onun ölkəyə qayıdışına qədər erməni baş nazirin “Qarabağ Azərbaycandır” açıqlamasını artıq böyük ölçüdə həzm edib.
Ona görə də, baş nazir Nikol Paşinyan Avropa məkanında bəyan etdiyi açıqlamanı Ermənistan cəmiyyəti qarşısında detallaşdırmaqdan o qədər də çəkinməyib. Hər halda, erməni baş nazirin Ermənistanın tanıdığı Azərbaycanın 86,600 kv.km-lik ərazisinə Qarabağın da daxil olduğunu etiraf etməsi yekun sülh sazişinə doğru önəmli addımın atıldığını göstərir. Üstəlik, baş nazir Nikol Paşinyanın Azərbaycan tərəfindən tanınmış 29,800 kv.km-lik Ermənistan ərazisinə Naxçıvanın və Qazaxın kəndlərinin daxil olmadığını da açıq şəkildə vurğulaması həlledici mərhələnin sürətlə yaxınlaşdığını sezdirir.
Belə anlaşılır ki, rəsmi İrəvan Azərbaycanla yekun sülh sazişini imzalamağa hazırdır. Eyni zamanda, Paşinyan hakimiyyəti Ermənistan cəmiyyətini də tədricən bu önəmli regional hadisəyə hazırlayır. Əgər, Ermənistan ətrafında hər hansı fors-major situasiya yaranmazsa, yaxın vaxtlarda yekun sülh sazişinin imzalanması reallığa çevrilə bilər.
Təbii ki, əgər, Ermənistanda hansısa fors-major hadisə baş verəcəksə, bu, yalnız Kreml və Rusiyaya bağlı radikal-revanşist qüvvələr tərəfindən törədilə bilər. Rusiya mətbuatının Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyanın son açıqlamalarına verdiyi reaksiya da Kremlin artıq hərəkətə keçdiyini göstərir. Hər halda, Rusiya mətbuatında erməni baş nazir Qarabağın Azərbaycan ərazisi olaraq, tanınmasına görə sərt şəkildə qınanır, Ermənistana xəyanət etməkdə suçlanır. Üstəlik, iddia olunur ki, guya baş nazir Nikol Paşinyan Azərbaycanla sülh sazişini imzalamaq cəhdi ilə Ermənistan dövlətçiliyinin sonunu yaxınlaşdırır.
Təbii ki, bütün bunlar Kremlin Paşinyan hakimiyyətinə qarşı təhdidləridir. Böyük ehtimalla Moskvada keçirilməsi gözlənilən üçtərəfli görüşdə Rusiya prezidenti Vladimir Putin Vaşinqton və Brüssel anlaşmalarının pozulması üçün bütün imkanlardan istifadə edəcək. Belə ki, vaxtilə Brüssel görüşlərinin birindən sonra prezident V.Putin Paşinyan hakimiyyətini dolayısı ilə xəyanətdə suçlamaqla, öz pozuculuq potensialını sınaqdan çıxartmışdı.
Ancaq onu da nəzərə almaq lazımdır ki, Ukraynada “savaş bataqlığı”na düşən Rusiyanın zəifləməkdə davam etməsi Cənubi Qafqazdakı sülh prosesini Kremlin nəzarətindən çıxara da bilər. Ola bilsin ki, Paşinyan hakimiyyəti də bu regionda baş verənlərin Rusiyanın geopolitik iradəsindən uzaqlaşdığına əmin olmağa və Qərbdən təhlükəsizlik təminatı almağa nail olub. Və bu səbəbdən də, Rusiyanın regional maraqlarına ciddi problem olan yekun sülh sazişinin imzalanmasına çalışır.(Yeni Müsavat)
Foto: president.az
Təxminən 30 il ərzində Horadiz stansiyasına gəliş olub, amma buradan irəliləyiş olmayıb. Qarabağ azad olunandan sonra Füzulinin Horadiz şəhərindən Zəngilanın Ağbənd qəsəbəsinə qədər irəliləmək üçün dəmir yolu xətti çəkilir.
Horadiz-Ağbənd dəmir yolu xəttinin təməli 2021-ci ilin fevralın 14-də qoyulub. Xəttin uzunluğu 110,4 km olacaq. Layihə çərçivəsində 9 stansiyanın, 3 tunelin, 41 körpünün, 3 qalereya, 7 yolötürücünün tikintisi planlaşdırılır.
Prezidentin sərəncamları ilə yolun inşasına 312 milyon 700 min manat vəsait ayrılıb. Di gəl ki, həmin sərəncamlarla bağlı heç bir rəsmi mənbədə məlumat tapmaq mümkün deyil.
Layihəni Azərbaycan Dəmir Yolları Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin sifarişi ilə Türkiyənin “Kalyon” şirkəti icra edir.
"Kalyon" şirkəti Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğana yaxınlığı ilə tanınır. Şirkətin Azərbaycandakı nümayəndəliyi 2021-ci ilin martın 4-də dövlət reyestrində qeydiyyatdan keçib və cəmi bir ay sonra tendersiz Qarabağda milyonluq investisiya layihələrinə qoşulub.
Ərdoğan və Kalyoncu ailələri arasında isti münasibətlər var. Hətta o dərəcədə ki, Ərdoğan holdinqin sahibi Cemal Kalyoncunun oğlu Mehmet Kalyoncunun nikah şahidi olub.
“Kalyon” şirkətinin layihə meneceri Eftal Gökcə ilə müsahibə zamanı o bildirib ki, tenderlə bağlı sualları Azərbaycan Dəmir Yollarından soruşaq. Çünki sifarişçi onlardır.
“Kalyon” şirkətinin Horadizdəki ofisində olduq. Şirkətin rəsmi nümayəndəsi Eftal Gökcə layihə ilə bağlı açıqlama verməkdən imtina etdi. O, tenderlə bağlı suallarımızı podratçı təşkilatın nümayəndəsi Mirzə Səfərova ünvanlamağımızı məsləhət görsə də, o da açıqlama vermək səlahiyyətinin olmadığını dedi.
2021-ci ilin dekabrında Rusiya Federasiyasının Sənaye və Ticarət Nazirliyi məlumat yaydı ki, onların şirkətləri Qarabağdakı layihələrdə iştirak etmək üçün Azərbaycana 14 ərizə göndərib.
Nazirlik açıqlayıb ki, "İNNOPRO" şirkəti Horadiz-Ağbənd dəmir yolu xəttinin tikintisi layihəsində iştirak edir. Şirkətin müqavilə üzrə xidmət haqqı isə 12 milyon manatdır. Bundan başqa, Rusiya şirkəti “Rail-Trans Service” MMC ilə birlikdə dəmir yolları üçün siqnalizasiya istehsalı müəssisəsi yaradacaq.
2021-ci ilin mayında “Rail Trans Service” MMC dəmir yolu xəttinin Rabitə və İşarəvermə sistemlərinin layihələndirilməsi üçün müqavilə bağlayıb.
Şirkətin təchizat şöbəsinin rəhbəri Nəzrin İbadova bizimlə söhbətində müqaviləni hansı şirkətlə bağladıqlarını və dəyərini açıqlamaqdan imtina edib:
"Sifarişi hansı şirkətdən almısınız?
- Vallah onu sizə deməyə icazəm yoxdur.
Müqavilənin dəyəri nə qədər olub?
- Oyy, onu ümumiyyətlə sizə deyə bilmərəm.
Bizim müqavilə məbləğimizi sizə deməyə icazəmiz yoxdur. Çünki bu, iki şirkət arasında olan sirrdir. Kommersiya sirridir. Bu, alıcı ilə satıcı arasında xidmət göstərən və sifarişçi arasında bir kommersiya qaydasıdır. Bunu üçüncü nəfərin bilməsi müqavilə şərtlərinin pozulması deməkdir".
"İNNOPRO" şirkəti də suallarımızı cavablandırmaqdan imtina edib.
Layihənin sifarişçisi olan Azərbaycan Dəmir Yollarının mətbuat xidmətinin rəhbəri Natəvan Bayramova isə bildirib ki, Qarabağla bağlı sualların cavabını Əlaqələndirmə Qərargahı ilə razılaşdırıb verəcəklər. Əlaqələndirmə Qərərgahı 2020-ci ildə prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə yaradılıb. Qərərgah işğaldan azad edilmiş ərazilərdə sosial-iqtisadi, humanitar, təşkilati məsələləri həll etməlidir. Qərərgaha Prezident Administrasiyasının rəhbəri Samir Nuriyev başçılıq edir.
Amma nə Natəvan Bayramova, nə də Əlaqələndirmə Qərərgahı dəmir yolunun çəkilişi üçün ayrılan vəsait, hansı şirkətlərin və necə seçilməsi ilə bağlı suallarımıza cavab verməyib.
İqtisadçı-ekspert Toğrul Vəliyev bildirir ki, Horadiz-Ağbənd yolunun tikintisi üçün ümumilikdə nə qədər vəsaitin ayrıldığını rəsmi qurumlar bəyan etmir. Bu barədə bəzi məlumatları ancaq Rusiyanın dövlət orqanlarının açıqlamalarından öyrənə bilirik.
Rəsmilər bildirir ki, bu dəmir yolu Azərbaycanın əsas hissəsi ilə Naxçıvan MR arasında birbaşa əlaqənin yaradılmasına imkan verəcək. Bu xətt ilə qatarların 2023-cü ilin sonundan yola düşəcəyi gözlənilir. İndiyə qədər açıqlanan rəsmi rəqəmlərlə dəmir yolu xəttinin hər kilometri dövlət büdcəsinə 2 milyon 836 min manata başa gələcək.
Araşdırma və vizualizasiya: AbzasMedia
Rusiya sülhməramlıları Qarabağın Xocavənd və Şuşa rayonlarında atəşkəs rejiminin iki dəfə pozulması faktını qeydə alıblar.
Musavat.com xəbər verir ki, məlumatda ölən və yaralananların olmadığı qeyd olunub.
Rusiya Müdafiə Nazirliyinin 21 may tarixli məlumat bülleteninə əsasən, Rusiya hərbi komandanlığı Ermənistan (?-M.) və Azərbaycan tərəfi ilə birlikdə insidentlərlə bağlı araşdırma aparır.