Ardını oxu...
Çinin xarici işlər naziri Van İ rusiyalı həmkarı Sergey Lavrovla Ukraynadakı müharibəni müzakirə edib.

“Report” xəbər verir ki, bu barədə Çin Xarici İşlər Nazirliyi məlumat yayıb.

Qeyd olunub ki, tərəflər həmçinin qarşılıqlı maraq doğuran digər beynəlxalq və regional məsələlər ətrafında fikir mübadiləsi aparıblar.

Van İ vurğulayıb ki, Ukraynadakı müharibə ilə bağlı Çin müstəqil və qərəzsiz mövqe nümayiş etdirəcək, obyektiv və rasional fikir bildirəcək, “sülh danışıqlarını” fəal şəkildə təşviq edəcək və istənilən beynəlxalq çoxtərəfli hadisənin siyasi həllini axtaracaq.

Lavrov isə bildirib ki, Rusiya Ukrayna böhranının siyasi həlli ilə bağlı Çinin mövqe sənədi ilə tam razıdır və Pekinin bu baxımdan konstruktiv rolunu yüksək qiymətləndirir və alqışlayır.
 
 
 
Ardını oxu...
BMT-nin İnsan Hüquqları Şurasının bəzi xüsusi məruzəçiləri və müstəqil ekspertinin guya Azərbaycan tərəfindən “Laçın dəhlizinin” blokadada saxlandığı və “Dağlıq-Qarabağ” bölgəsində “gərgin humanitar vəziyyət” yarandığı iddiası ilə çıxış etməsi təəssüf doğurur və BMT orqanlarının siyasi manipulyasiya alətinə çevrilməsi cəhdlərindən xəbər verir.
Bakupost.az xəbər verir ki, bu barədə Xarici İşlər Nazirliyinin bəyanatında bildirilir.
30 il ərzində Azərbaycan ərazilərinin işğalına, 1 milyona yaxın qaçqın və məcburi köçkünün insan hüquqlarının pozulmasına, son üç il ərzində Azərbaycan ərazilərində erməni silahlı qüvvələrinin mövcudluğuna, məcburi köçkünlərin öz evlərinə geri qayıtmasına maneçilik törədilməsinə göz yuman BMT xüsusi məruzəçilərinin və ekspertlərinin Ermənistanın manipulyasiyalarına aldanıb qərəzli bəyanatlar verməsi narahatlıq doğurur. Bununla yanaşı, sözügedən şəxslərin Azərbaycanın suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə hörmət etməyərək bəyanatda “Dağlıq-Qarabağ” kimi ifadələr işlətməsi, ölkəmizin daxili işlərinə qarışması və ikili yanaşmalar tətbiq etməsi qəbuledilməzdir.
Bir daha xatırlatmaq istərdik ki, Ermənistan öhdəliklərinə zidd olaraq, silahlı qüvvələrini torpaqlarımızdan tam olaraq çıxarmamaqla yanaşı, Laçın yolu vasitəsilə onların rotasiyasını həyata keçirib, silah-sursatla təchiz edib, Azərbaycanın təbii sərvətlərinin talan edilməsi ilə məşğul olub. Bütün bunlar BMT və digər beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən susqunluqla qarşılanıb.
Azərbaycan məhz öz sərhədlərinə nəzarət və Ermənistanın qeyri-qanuni fəaliyyətinin qarşısını almaq məqsədilə, özünün suveren ərazilərində Laçın sərhəd buraxılış məntəqəsi təsis edib. Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin də 6 iyul tarixli qərarında bu sərhəd buraxılış məntəqəsinin aradan qaldırılması ilə bağlı müraciəti yekdilliklə rədd etməsi, bir daha Ermənistan tərəfinin iddialarının əsassız olduğunu sübut edib.
Azərbaycan tərəfindən erməni sakinlərin, Beynəlxalq Qızıl Xaç Komitəsinin (BQXK) və Rusiya sülhməramlı kontingentinin sərhəd buraxılış məntəqəsindən keçidinin təmin olunmasına baxmayaraq, Ermənistan tərəfi ərazilərimizdə qeyri-qanuni fəaliyyətini davam etdirmək məqsədilə, bölgədə saxta “gərgin humanitar vəziyyət” barədə iddialar yayıb. Eyni zamanda, 15 iyun tarixində sərhədçilərimizin atəşə tutulması, qaçaqmalçılığa cəhd edilməsi, yük avtomobillərinin 26 iyul tarixində Azərbaycan ərazilərinə icazəsiz göndərilməsi kimi təxribatlar törədib.
Laçın sərhəd buraxılış məntəqəsinə qarşı təxribatlardan çəkinilməsi və təhlükəsiz keçidə zəmamət verilməsinə dair çağırışlara baxmayaraq Ermənistan tərəfi yenə də təxribatlarını davam etdirib.
Bütün bu təxribatlara baxmayaraq, Azərbaycan tərəfi BQXK tərəfindən erməni sakinlərin keçidinə şərait yaradır.
Azərbaycanın suveten ərazilərində yaşayan erməni sakinlərin ehtiyaclarının qarşılanması məsələsinə gəldikdə isə, bunun üçün Azərbaycan tərəfindən “Ağdam-Xankəndi” yolundan və digər alternativ yollardan istifadə daxil olmaqla, bir sıra təkliflər irəli sürülməsinə və onların Avropa İttifaqı, BQXK tərəfindən dəstəklənməsinə baxmayaraq, erməni tərəfinin bu təkliflərə qarşı çıxması, alternativ yollara beton maneələr düzməklə əraziyə girişi bloklaması “humanitar vəziyyət” barədə iddialarının siyasi şantaj və manipulyasiya olduğunu bir daha göstərib.
Azərbaycan, hal-hazırda bölgədə davamlı sülh və təhlükəsizliyin təmin edilməsi üçün səy göstərir və bu məqsədlə sülh sazişi, delimitasiya, kommunikasiyaların açılması istiqamətində təşəbbüslər irəli sürüb. Bu səyləri dəstəkləmək əvəzinə qərəzli bəyanatlar verilməsi prosesə müsbət təsir etməyəcək.
 
Ardını oxu...
Rusiyanın İstanbul müqaviləsi üzərindən reallaşdırmağa çalışdığı manevrlər gözlənilən nəticələrdən uzaqdır. Belə ki, Kreml "taxıl dəhlizi"ndən çıxmaq qərarı ilə Rusiya əleyhinə beynəlxalq koalisiyanı şantaj etmək niyyəti güdürdü. Və ərzaq böhranı təhlükəsi qarşısında qalan Qərb ölkələrinin Rusiyanın şərtlərinə daha həssas yanaşmağa məcbur olacağına ümid bəsləyirdi.

Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Kreml bu məsələ ilə bağlı hədəfləri ABŞ və Qərb üçün qəbuledilməz məzmun daşıyır. Çünki rəsmi Moskva maksimalist davranmaq şansının yarandığına inanmağa başlamışdı. Və Rusiyanın "taxıl dəhlizi"nə geri dönməyin qarşılığında məhz Rusiyaya qarşı beynəlxalq sanksiyaların yumşaldılmasını tələb edirdi.

Ancaq hazırda bu məsələ ətrafında yaranmaqda olan vəziyyət Rusiyanın maraqlarına uyğun məzmun daşımır. Əksinə, Rusiya daha ciddi problemlər ilə üzləşmək təhlükəsini ciddiyə almaq məcburiyyətində qalıb. Xüsusilə də, Kreml Rusiya ilə normal münasibətləri qorumağa çalışan iki önəmli dünya nəhənginin - Türkiyə və Çinin mövqeyinin dəyişə biləcəyini artıq anlamağa başlayıb.

Məsələ ondadır ki, rəsmi Pekin Ukrayna savaşına münasibətdə neytrallığını qoruyub, saxlayır. Rusiya ilə tərəfdaşlıq münasibətlərinə baxmayaraq, Çin Ukraynanın ərazi bütövlüyünə də hörmətlə yanaşır. Kreml rəsmi Pekinlə iqtisadi-ticari əməkdaşlığı genişləndirməklə, Qərb bazarlarında itirdiyi gəlirlərin bir qismini məhz Çinin hesabına geri qaytarmağa çalışır. Və bu istiqamətdə də kifayət qədər önəmli irəliləyişə nail olmuşdu.

Ancaq rəsmi Pekin Ukrayna savaşının əleyhinə olduğunu da qətiyyən gizlətmir. Əksinə, Kremlin bu savaşı mümkün qədər tez bir zamanda sona çatdırılmasının vacibliyini qabartdır. Çünki Ukrayna savaşı Çin iqtisadiyyatına, xüsusilə də, xarici ticarət dövriyyəsinə sarsıdıcı zərbələr vurmaqdadır. Bu səbəbdən də, Kreml indiyə qədər Çinin Rusiyaya birbaşa və açıq dəstəyinə nail olmayıb.

İndi isə rəsmi Pekin Kremlin "taxıl dəhlizi" ilə bağlı son qərarından artıq qıcıqlandlğını biruzə verməyə başlayıb. Çünki Çin Ukrayna taxılının ən böyük idxalçıları sırasında ilk sırada yer alır. Kremlin qərarı Çinin Ukraynadan taxıl idxalını ciddi təhlükə qarşısında qoyub. Və bu səbəbdən də, rəsmi Pekin Ukrayna savaşı ilə bağlı Səudiyyə Ərəbistanında keçirilən sülh danışıqları prosesinə qatılmaq qərarı ilə Kremlə xəbərdarlıq mesajı verməyə çalışır.

Təbii ki, Çinin Rusiyanın maraqlarını şübhə altına alan belə radikal qərar verməsi Kremli ciddi şəkildə narahat etməyə bilməz. Hər halda, Ukraynanın irəli sürdüyü beynəlxalq sülh tezislərini birbaşa dəstəkləyən Çin Rusiya üçün əlavə problem anlamı daşıyır. Kremlə rəsmi Pekinin heç olmasa, ənənəvi neytral dövlət mövqeyini qoruması daha sərfəlidir.

Ona görə də, Kremlin son günlər "taxıl dəhlizi" ilə bağlı qərarına yenidən baxmağa hazırlaşdığı müşahidə olunur. Belə ki, Rusiya siyasi dairələri "taxıl dəhlizi"nə geri dönməyin mümkünlüyü ilə bağlı mesajlar verməklə, diqqəti çəkirlər. Bunun qarşılığında Kremlin irəli sürdüyü tələb-şərtlərdə əvvəlki konkretlik də artıq arxa plana keçirilməyə başlayıb. Yəni, buna qədər sanksiyaların yumşaldılmasını tələb edən Kreml indi ümumi şəkildə Rusiyanın maraqlarının təmin olunmasından danışmaqla kifayətlənir. Və bu, Kremlin ən xırda güzəştə belə, razı olduğunu biruzə verir.

Maraqlıdır ki, vəziyyətin belə sürətlə dəyişməsi "taxıl dəhlizi"nin əsas qarantoru olan Türkiyənin də maraqlarına tamamilə uyğundur. Belə ki, Kreml son vaxtlara qədər rəsmi Ankaradan məsafə saxlamağa çalışırdı. Rusiya Türkiyənin NATO sammitində reallaşdırdığı manevrlərdən ciddi şəkildə narazı qalmışdı. Və rəsmi Ankaranın Rusiyanın deyil, məhz Türkiyənin maraqlarına uyğun qərarlar verdiyini nəzərə almaq istəmirdi.

NATO sammitindən sonra Kreml Türkiyə ilə münasibətlərinə yenidən baxacağına eyham vurmuşdu. Bundan sonra Türkiyənin bir NATO ölkəsi olduğunu mütləq nəzərə alacağını vurğulamışdı. Dolayısı ilə rəsmi Ankaraya əvvəlki kimi, güvənmədiyini qabartmağa çalışmışdı. Və bu, Türkiyə-Rusiya münasibətlərində müəyyən çatların yarana biləcəyini düşünməyə əsas verirdi.

Digər tərəfdən, Rusiya prezidenti Vladimir Putin dost hesab etdiyi Türkiyə lideri Rəcəb Tayyib Ərdoğanla ünsiyyətdən də yayınırdı. Kreml sahibinin ehtimal olunan Türkiyə səfərindən isə ümumiyyətlə, imtina edildiyi bildirilirdi. Belə vəziyyət isə daha çox Türkiyə-Rusiya münasibətlərindən daim narahatlıq ifadə edən ABŞ və Qərbi məmnun etməkdəydi.

Ancaq Kreml bu mövqeyini uzun müddət qoruya bilmədi. Çünki rəsmi Pekindən son Türkiyə ilə də münasibətlərin soyuması Rusiya üçün ağır nəticələrə yol aça bilərdi. Kremlin indiki situasiyada rəsmi Ankara ilə strateji tərəfdaşlıqdan imtina etmək şansının olmadığı artıq tamamilə dəqiqləşib. Və Kreml tədricən rəsmi Ankara ilə təmasların bərpasını təmin etməkdədir.

Məsələ ondadır ki, Türkiyə və Rusiya prezidentləri artıq telefon diplomatiyasına geri dönüblər. Son danışıqlarda prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan Kreml sahibi Vladimir Putini Rusiyanın "taxıl dəhlizi"nə geri dönməsinə demək olar ki, razı salmağa nail olub. Əvəzindəsə, Türkiyə lideri həmin dəhlizlə Rusiya kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracına təminat vəd edib. Yəni, Rusiyaya qarşı sanksiyaların yumşaldılması ilə bağlı Kremlin tələbləri arxa plana keçirilib.

Digər tərəfdən, prezident Vladimir Putin Türkiyə lideri ilə birbaşa görüş barədə razılaşma da əldə edib. Ancaq həmin görüşün vaxtı və yeri hələ müzakirə ediləcək. Kremldən verilən açıqlamaya görə, tezliklə baş tutacaq görüş üçün ya V.Putin Türkiyəyə, ya da R.T.Ərdoğan Rusiyaya səfər edəcək. Və bu baxımdan, hesab etmək olar ki, prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan Rusiya üzərində öz təsir gücünü tədricən bərpa etməyə başlayıb.

Belə anlaşılır ki, rəsmi Ankara növbəti dəfə "taxıl dəhlizi"ni bərpa etməklə, dünyanın ərzaq böhranından xilaskarı olmaq şansına sahibdir. İndi prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan Rusiyanın tamamilə aqressivləşməsinin qarşısını almaq imkanında olan əsas dünya lideri kimi diqqəti çəkir. Xüsusilə də, Kremlin rəsmi Ankaraya möhtac duruma düşməsi Türkiyənin həm Ukrayna savaşının inkişaf istiqamətlərini müəyyən edən ölkə, həm də dünyanın siyasi məkanında avanqard dövlət mövqelərini möhkəmləndirir. ("Yeni Müsavat")
 
Ardını oxu...
Ukraynadakı münaqişənin həlli üzrə real danışıqlar Rusiyanın iştirakı ilə aparılmalıdır.

Bunu Braziliya prezidentinin müşaviri Selso Amorim Səudiyyə Ərəbistanında keçirilən Ukrayna üçün sülh sammitində deyib.

"İstənilən real danışıqlara bütün münaqişə tərəfləri daxil olmalıdır. Ukrayna ən böyük qurban olsa da, əgər biz həqiqətən də sülh istəyiriksə, Moskvanı bir növ bu prosesə cəlb etməliyik”, - deyə o bildirib.

Qeyd edək ki, ötən gün Səudiyyə Ərəbistanının Ciddə şəhərində Ukrayna ilə bağlı sülh danışıqları başlayıb.\\Axar.Az
 
Ardını oxu...
Ağ Evin keçmiş milli təhlükəsizlik müşaviri bildirib ki, Tramp seçkilərdə qalib gələcəyi təqdirdə, ABŞ-ı NATO-dan çıxaracaq.
ABŞ-ın sabiq Prezidenti Donald Tramp 2024-cü ildə keçiriləcək prezident seçkilərində qalib gəlsə, ABŞ NATO-dan çıxacaq.
Bu barədə Rusiya mediası Ağ Evin keçmiş milli təhlükəsizlik müşaviri Con Boltonun “NewsNation” telekanalında çıxışına istinadən xəbər verib.
“O, NATO-nun mövcudluğunu təhlükə altında qoyub. Düşünürəm ki, onun ikinci dəfə prezident olacağı müddətində biz demək olar ki, alyansı tərk edəcəyik”, - deyə Bolton bildirib.

Onun sözlərinə görə, Tramp milli təhlükəsizlik sahəsində qərarlar qəbul edərkən həmişə yalnız öz mənfəətinə əsaslanıb və sabiq prezidentə aid edilən nailiyyətlərin bir çoxu onun ilkin bəyanatlarına zidd olub.
Bu yaxınlarda Donald Tramp bildirib ki, Ağ Ev milyardlarla dolları ABŞ vergi ödəyicilərini dəstəkləmək üçün xərcləyir və bu pulların böyük bir qismi Bayden ailəsinin cibinə gedir. Bundan başqa, sabiq prezident əlavə edib ki, ABŞ-da silah-sursat qalmayıb.
Sputnik
Ardını oxu...
Yay ayları Rusiya-Ukrayna müharibəsi üçün kifayət qədər ciddi döyüşlər, qarşılıqlı hücumlar və siyasi gərginliklə müşahidə olundu. Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin payıza ciddi şəkildə hazırlaşdığı deyilir. Qərb cəbhəsində isə vəziyyət dəyişir. Müharibənin sonlandırılmasını tələb edənlərin sayı xeyli artıb. Bəzi ölkələr Ukraynanın əks-hücum əməliyyatlarından istənilən nəticəni qazana bilmədiyini əsas gətirərək müharibənin bitməsi istiqamətində konkret çağırışlar edirlər. Bununla belə müharibənin Rusiyanın məğlubiyyətinə kimi davam etməsini istəyənlər də var. Müharibənin uzanması, Ukraynanın əks-hücum əməliyyatlarının istənilən nəticəni verməməsi və ən əsası Qərb ölkələrinin müharibənin bitməsi istiqamətində çağırışlar etməsi payız aylarında tərəflərin danışıqlar masasına qayıtması ehtimallarını yüksəldir. Prinsip etibarilə Rusiya tərəfi də müzakirələrə hazır olduğunu bildirir.

TEREF.AZ-ın məlumatına görə, politoloq Turan Rzayev "Sherg.az"a deyib ki, Moskva Ukrayna müharibəsindən istədiyini əldə edə bilməyib, ona görə də sülh Ukrayna qədər Rusiyaya da gərəkdir. Lakin Rusiya klassik taktikasından əl çəkməyərək payızdakı ehtimal danışıqlara üstün getmək istəyir. Ekspertin sözlərinə görə, Rusiya rəhbərliyi Qərbdə artan sülh çağırışlarını diqqətlə izləyir və ona uyğun addımlar atır:

"Kreml sülh istədiyini desə də, müharibəyə davam edə biləcəyi mesajını verir. Bununla o, Qərbin sülh çağırışlarını daha da radikallaşdırmaq, hətta bu istiqamətdə Ukraynaya təzyiq edilməsini istəyir. Digər yandan, Rusiya nüvə silahından istifadəni leqallaşdırır. Son günlər Rusiya rəsmilərinin dilindən yenidən nüvə silahından istifadəyə dair açıqlamalar səslənir. Xüsusilə bu açıqlamalar ilə paralel Ukraynaya məxsus olduğu deyilən dronların Moskvaya ardıcıl zərbələr endirməsi diqqət çəkir. Məsələ ondadır ki, bir nüvə ölkəsi paytaxtına təhdid olarsa, ölkə işğala məruz qalar. Ya da ərazinin bir qismi işğal edilərsə, bu silahdan istifadə edə bilər. Moskvaya endirilən dron hücumları fonunda Rusiya bunu əsas gətirib taktiki nüvə silahından istifadə edə biləcəyi mesajını verir. Bu həm də Kremlin ABŞ və Qərbə Ukraynanı danışıqlar masasına qaytarması üçün xəbərdarlıqdır. Rusiya Ukraynada taktiki nüvə silahından istifadə etsə, bu tendensiya yayıla və digər ölkələr də buna əl ata bilər. Bu isə Vaşinqtonun arzulamadığı bir ssenaridir".
Analitikin qənaətincə, Kremlin Polşa cəbhəsi açmaq planı da diqqət çəkir: "ABŞ Rusiya-Ukrayna müharibəsinin davam etməsində maraqlı olsa da müharibənin miqyasının genişlənməsi və digər regionlara, ölkələrə sıçramasını istəmir. Bunu yaxşı bilən Kreml Finlandiya, İsveç, Baltikyanı ölkələr və Polşanın timsalında yeni cəbhə aça biləcəyi təəssüratı yaradır. Düzdür, qeyd edilən ölkələrin əksəriyyəti NATO ölkəsidir və Rusiya NATO ilə birbaşa qarşıdurma aparacaq gücdə deyil. Lakin Kreml həmin ölkələrdən biri ilə proksi müharibə apara bilər. Məsələn, ehtimal hədəf Polşadır. Rəsmi Moskva bir müddət öncə baş verən saxta "Vaqner" qiyamı və ya "Vaqner" şousu sonrası bu hərbi birliklə bütün əlaqələrini kəsdiyini və Afrika ölkələri, həmçinin Belarusa köçürüləcəyini açıqladı. "Vaqner" hazırda Belarusda məskunlaşır və sayı gündən-günə artır. Bundan narahat olan Polşa tərəfi isə Belarusla sərhədə hərbi texnika yığır. Rəsmi Varşava Kremlin nə etdiyinin fərqindədir. Bu, Kremlin “Vaqner” üzərindən Polşa ilə müharibə aparmaq ssenarisidir. Əgər bu baş verərsə, Ukraynadan sonra növbəti cəbhə Polşada açılacaq. Yəni ABŞ-nin çəkindiyi müharibənin digər ölkələrə keçmək riski gerçəkləşəcək. Kreml hələlik bu planı aktivləşdirməyib və buna görə də payızda gözlənilən danışıqlar öncəsi əlini gücləndirmək üçün ehtiyatda saxlayır".
T.Rzayev qeyd edib ki, Rusiya bir müddət öncə rəsmi olaraq “Taxıl sazişi”ndən çıxdığını açıqlayıb. Ankaranın müraciətlərinə baxmayaraq, hələlik Kreml sazişə qayıtmaq ilə bağlı müsbət nəsə deməyib: "Bu məsələnin avqustda baş tutması ehtimal ki, Ərdoğan-Putin görüşü və ya telefon danışığı zamanı müzakirə ediləcəyi gözlənilir. Kreml yaxşı başa düşür ki, “Taxıl sazişi”ndən çıxmaq dünya miqyasında növbəti taxıl böhranının başlaması deməkdir. Rusiya bundan öncəki böhranın nə ilə nəticələndiyini test edib. Buna görə “Taxıl sazişi”ndən çıxmaq payızdakı ehtimal sülh danışıqları zamanı Kremlin əsas təzyiq kartlarından olacaq. Nəticə etibarilə payızda Rusiya ilə Ukrayna arasında danışıqlar baş tutsun, ya da tutmasın, Kreml buna ciddi hazırlaşır. Rusiya ilə Ukrayna arasında danışıqlar isə böyük ehtimalla Türkiyədə baş tutacaq. Ankara, İstanbul və ya Antalya görüşün keçirilə biləcəyi şəhərlər ola bilər".
 
Ardını oxu...
Vaşinqton Ermənistan və Azərbaycanı tam sülh sazişinin əldə edilməsi üçün zəruri olan kompromislərə getməyə çağırır.

Qeyd edək ki, bu sözləri ABŞ dövlət katibinin sözçüsü Metyu Miller mətbuat konfransında deyib.

“Ermənistan və Azərbaycan liderləri ilə həm həmin departamentin ən yüksək, həm də alt kabinet səviyyəsində əməkdaşlığı davam etdiririk, onları tam sülh sazişinin əldə edilməsi üçün zəruri olan çətin kompromislərə getməyə çağırırıq”, – deyə Miller vurğulayıb.

Maraqlıdır, Vaşinqton Ermənistan və Azərbaycandan hansı məsələlər üzrə kompromisə getməsini istəyir?

TEREFR.AZ bildirir ki, məsələ ilə bağlı politoloq Zərdüşt Əlizadə Cebhe.info-ya şərhində ABŞ-ın dövlət rəsmisi Metyu Millerin bu bəyanatının arxasında duran əsas mahiyyətlə bağlı fikrini açıqlayıb:

“ABŞ deyəndə ki, Ermənistan kompromisə getməlidir, Ermənistanın dövlət kimi öz hüquqlarından imtinasını nəzərdə tutmur. Amma Vaşinqton erməni ictimaiyyətinin qonşularına qarşı yanlış düşüncələr və təsəvvürlərdən xilas olmasını istəyir. ABŞ-ın dövlət rəsmisi Ermənistanla bağlı ifadəsində məhz bunu nəzərdə tutub. Vaşinqton Ermənistan hakimiyyəti vasitəsilə erməni ictimaiyyətinə çatdırmaq istəyir ki, Zəngəzur dəhlizinin açılması beynəlxalq hüquqa və Ermənistanın daxili hüquqlarına zidd deyil.

Yəni beynəlxalq hüququn normalarına görə, hər hansı bir dövlət digər dövlətə öz ərazisindən yol verməyə məcburdur. Erməni ictimaiyyətində belə yanlış təsəvvür dolaşır ki, əgər onlar öz ərazilərindən Azərbaycana Naxçıvana çıxış əldə etmək üçün yol versələr, bu, Ermənistan dövlətini və xalqını fəlakətə aparacaq. Ermənistan hakimiyyətinin erməni ictimaiyyətinə bu kimi fikirlərin və təsəvvürlərin yanlış olduğunu başa salması kompromisdir.

O ki qaldı Azərbaycanın hər hansı məsələ üzrə kompromisə getməsinə, ölkəmizdə bir çoxları hesab edir ki, əgər Ermənistandan azərbaycanlılar məcburi şəkildə deportasiya olunublarsa və onlar öz torpaqlarına qayıda bilmirlərsə, onda ermənilər də Azərbaycanda yaşamamalıdır və ölkəni tərk etməlidir. Bu, çox yanlış düşüncədir”.

Z.Əlizadə hesab edir ki, ictimaiyyətimiz belə bir düşüncədən əl çəkməlidir:

“Belə bir düşüncə, belə bir təsəvvür Azərbaycan konstitusiyası və qanunları ilə ziddiyyət təşkil edir. İnsanları milliyyətinə, irqinə və dini mənsubiyyətinə görə qiymətləndirmək olmaz. Ona görə də Qarabağda məskunlaşan erməni əhalisinin hüquqları Azərbaycan konstitusiyasına və qanunlarına uyğun təmin edilməlidir.

Necə ki, Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində yaşayan digər etnik millətlər bu hüquqlardan azad və sərbəst istifadə edirlər. Azərbaycan ictimaiyyətində bu mövqeyin qarşısının alınması özü bir kompromis olacaq. Vaşinqton kompromis məsələsində Ermənistan və Azərbaycanı öz daxili suveren hüquqlarından imtina etməyə yox, hər iki ölkənin ictimaiyyətinin yanlış təsəvvürlərdən xilas olmağa çağırır”.
 

Ardını oxu...
Azərbaycanın xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov ötən gün Türkiyəyə rəsmi səfər edib. Səfər çərçivəsində nazir Ceyhun Bayramov həm Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan, həm də xarici işlər naziri Hakan Fidan, eləcə də digər rəsmi şəxslərlə görüşüb. Görüşlərdə ölkələr arasında ikitərəfli və çoxtərəfli münasibətlər, regionda və dünyada baş verən hadisələr, Azərbaycan-Ermənistan arasında münasibətlərin normallaşması prosesinin gedişatı ətrafında geniş fikir mübadiləsi aparılıb. Türkiyənin xarici işlər naziri Hakan Fidan Laçın yolundakı son hadisələrlə bağlı Ermənistana mesaj ünvanlayıb: “Laçın yolu Azərbaycan torpağıdır. Azərbaycan nəyi lazım bilsə, onu da edə bilər. Azərbaycana qarşı ittihamlar əsassızdır”. Türkiyə lideri Zəngəzur dəhlizinin dərhal açılmasının və hərtərəfli sülh sazişinin tezliklə həyata keçirilməsinin vacibliyini diqqətə çatdırıb: “Zəngəzur dəhlizi dərhal açılmalı və hərtərəfli sülh sazişi tezliklə həyata keçirilməlidir”. Türkiyə-Azərbaycan ticarət həcmini 15 milyard dollara çatdırmaq üçün səylərin davam etdirilməsini bildirən Prezident Ərdoğan enerji və nəqliyyat sahələrində birgə əməkdaşlığın hər iki ölkənin mənafeyinə uyğun olduğunu söyləyib. Transxəzər və Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun əhəmiyyətinə toxunan Ərdoğan bu yollardan daha səmərəli istifadənin vacibliyini əlavə edib.
DİA.AZ-ın məlumatına görə, Milli Dirçəliş Hərəkatı Partiyasının sədri Fərəc Quliyev "Sherg.az"a açıqlamasında deyib ki, bəzi ölkələr bölgə oyunlarına daxil olmaq və Azərbaycana təzyiq göstərmək istəyir. Partiya rəhbərinin sözlərinə görə, Cənubi Qafqaz regionu uğrunda açıq mübarizə gedir: "Əllərinə imkan düşüb ki, Ermənistan tərəfindən qurulmuş bir şouda iştirakçı olsunlar, mövqe qazansınlar. Bu savaşın "dəhliz" uğrunda olmadığı bəllidir. Türk dünyasına qarşı bir savaşın elementidir. Aysberqin görünən tərəfidir. Rusiyanın Türkiyəyə qarşı bəyanatları, problem yaratmaq istəkləri, Putinin son açıqlamaları göstərir ki, bir az qisasçılıq və Türkiyəni küncə sıxmaq niyyətləri var. Rusiya rəsmisi açıq şəkildə bəyan edir ki, bölgəyə NATO üzvü Türkiyənin gəlməsi regionda vəziyyəti gərginləşdirəcək və s. Yəni bölgədə həm Rusiyanın maraqları var, həm də Qərb regiona gəlmək üçün Ermənistandan maşa kimi istifadə edir. Bu məsələdə ziddiyyətli dövlətlər də artıq ortaq davranırlar. Bölgə uğrunda savaşda bəzi təxribatların olması, təzyiqlərin edilməsi mümkündür. Belə məqamda Azərbaycan şər qüvvələrin qarşısında tək dayanmalı deyil. Ona görə də indiyə qədər görülmüş profilaktik tədbir olaraq Türk Dövlətləri Təşkilatının ərsəyə gətirilməsi və xarici siyasətdə ortaq hərəkət etmə qərarları reallaşdı. Artıq kifayət qədər inteqrasiya olunmuşuq. Türk dövlətlərinin həmkarlar ittifaqları belə ortaq mövqedən çıxış edirlər. Cənab Ərdoğanın dediyi kimi, "biz gələcəyimizi ortaq müəyyənləşdiririk". Bütün potensialımızla birlikdəyik. Hər iki ölkə bir-biri ilə qarşılıqlı məsləhətləşmələr aparır".
F.Quliyev vurğulayıb ki, Azərbaycana olan təzyiqlər lokal xarakter daşımır: "Bu, Türk Dövlətləri Təşkilatına, yeni dünya düzənində artıq güc elementinə çevrilmiş bloka qarşı olan davranışdır. Ona görə də möhkəm dayanmaq lazımdır. Artıq Türkiyənin də verdiyi mesajlar göstərir ki, israrlıyıq və geri çəkilməyəcəyik. Bir addım geri çəkilsək, üstümüzə daha çox gələcəklər. Haqlı olduğumuz yerdə geri çəkilməli deyilik. Həm cənab Hakan Fidan tərəfindən Laçın yolu ilə bağlı verilən mesaj, həm də hörmətli Ərdoğanın Zəngəzur dəhlizi və sülh prosesi ilə bağlı açıqlamaları çox önəmlidir. Kimsə bizə humanitar yardım gətirirsə, onun miqdarını, keçmə müddətini, təyinatını Azərbaycan özü müəyyənləşdirər. Dünyanın bütün dövlətləri də işə qarışsa, mənası yoxdur, daxili işimizə qarışa bilməzlər. Cənab Ərdoğanın Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı bəyanatı da göstərir ki, Ermənistan və dəstəkçiləri bizə nə qədər sıxıntı verməyə çalışsalar da, Azərbaycan və Türkiyə öz haqlı mövqeyindən dönməyəcək. Şübhə yox ki, qardaş ölkə rəhbərliyi və XİN başçısı Hakan Fidanla digər mühüm məsələlər də müzakirə olunub. Bütün hallarda hazırlığımızı görüb yolumuza davam etməliyik. Velosiped effekti deyilən bir anlayış var. Velosiped mütləq hərəkətdə olmalıdır, dayansa, yıxılar. Belə məsələlərdə daim irəli getməliyik. Yol xəritəmiz doğrudur. Bunun da "okey"ini Türkiyədən almışıq".
 
Ardını oxu...
Xarici işlər naziri Ceyhun Bayramovun Türkiyəyə səfəri əsasən altı istiqamət üzrə əhəmiyyət kəsb edir.

Birincisi, Azərbaycanla Türkiyə arasında Qarabağda baş verən hadisələr fonunda gələcək addımlar üçün bəzi dəqiqləşdirmələrə ehtiyac yaranır.

Türkiyənin Qarabağ üzrə regional və beynəlxalq oyunlara cavab olaraq adekvat davranışlarının regional miqyasının cərəyan edən proseslərlə əlaqəli ölçülməsi işi aparılır.

Çünki Türkiyədə prezident seçkisindən sonra Ankara Rusiya ilə Qərb arasındakı tarazlıq oxunun bir qapısını NATO-nun genişlənmə proqramı üçün açdı.

Türkiyə ilə Qərb arasındakı strateji yaxınlaşma Azərbaycanın aktivinə fayda verir, hərçənd, Ankara Moskva ilə münasibətləri soyutmaq yoluna qədəm qoymur.

Azərbaycan-Ermənistan münasibətlərinin normallaşması, Zəngəzur dəhlizinin diplomatik-siyasi, yoxsa hərbi üsullarla açılışına hazırlıq mərhələlərində Türkiyənin yeri regional gündəliyinin içərisində qabarıqlaşır.

Türkiyə xarici işlər naziri Hakan Fidanın “Zəngəzur dəhlizinin açılmasının böyük önəmi var” deməsi perspektiv üçün Ankaranın bu yöndə ata biləcəyi addımlardan xəbər verir.

İkincisi, Türkiyənin xarici siyasət arenasındakı islam dininin mühafizəsi motivləri Azərbaycanın da strateji yanaşmasına məzmun əlavə edir. Türkiyə xarici işlər naziri Hakan Fidanla Ceyhun Bayramovun birgə mətbuat konfransında Quranın yandırılması aksiyalarını pisləməsi həmin məntiq əsasında diqqətəlayiq bəyanatlardır.

Üçüncüsü, Azərbaycanla Türkiyə Ankaranın Körfəz regionu və İsraillə münasibətlərini formatlamasından irəli gələn yerlərini regional müstəvilərdə müəyyən etməlidirlər. Çünki Türkiyə regionda əsas aktorlardan biridir, onun Yaxın Şərqdə, Körfəz regionunda maraqlarına toxunan hadisələr və ya ideyalar Ankara üçün çətinlik yarada bilər.

Tənliklərin həllində strateji müttəfiq kimi Azərbaycanın Türkiyəyə dəstəyi qaçılmazdır, buna görə də Bakı-Ankara gündəliyində həmin məsələlər üzrə prioritetlərin müəyyən edilməsi başadüşüləndir.

Dördüncüsü, Bayramovun Türkiyə səfəri FETÖ-yə qarşı birgə mübarizədə yeni hədəflərin koordinatlarını tutmaq və onları ifşa etmək planları ilə bağlı koordinasiyalı işin təşkilinə yönəlib.

Türkiyə FETÖ əleyhinə mübarizədə Azərbaycanı lazımi kəşfiyyat məlumatları ilə təmin edir. Görünür, Türkiyənin gizli qovluqlarında FETÖ-nün Fetullah Gülenin aldığı təlimatlar əsasında, yenidən təşkilatlanması, onun praktiki fəaliyyətində daha əvvəllər təcrübədən keçirilməmiş fəaliyyətə başlayacağı ilə bağlı ciddi kəşfiyyat məlumatları mövcuddur.

Beşincisi, Rusiya-Ukrayna müharibəsinin mənfi geoiqtisadi təsirlərinə qarşı energetika sahəsindəki əməkdaşlıqdan doğan reaksiyaların çevikliyini artırmaqdır.

Bu, Cənub Qaz Dəhlizi beynəlxalq enerji layihəsi və Orta Dəhliz (Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu - Çin mərkəzli hesab edə bilərik) istiqamətində xüsusilə önəm qazanır. Bakı ilə Ankara Avropaya hər iki halda Avropaya keçiddə təsiredici və diktəedici rıçaqlara sahibdirlər.

Bu amil Azərbaycanın və Türkiyənin strateji genişlənməsi üçün enerjidir ki, bunun bəhrələrini yenə dərmək Bakı-Ankara masasında müzakirə olunur.

Altıncısı, Türk Dövlətləri Təşkilatının (TDT) proqramını praktiki şəkildə genişləndirmək, onun mövqeyini dəyişən dünya nizamı arasında yerbəyer etmək və mövqelərini daha da inkişaf etdirməkdir.

Beləliklə, proqnoz kimi səsləndirsək:

- Azərbaycanla Türkiyə arasındakı danışıqların yeni raundundan sonra regionda bədxassəli şişlərin kəsilib-atılması istiqamətində mühüm addımlara şahidlik edə bilərik.

Buraya terrorizmlə mübarizədən tutmuş hərbi-siyasi təhdidlərin önlənməsinə qədər geniş aspekt daxildir.

Aqşin Kərimov,
Siyasi şərhçi - DİA.AZ
Ardını oxu...
Xəbər verdiyimiz kimi, bu gün Ankarada Azərbaycanın xarici işlər naziri Ceyhun Bayramovla Türkiyənin xarici işlər naziri Hakan Fidan arasında görüş olub.

"Haber Global" xəbər verir ki, Hakan Fidanın Ceyhun Bayramovu qarşılamasımda diqqəti çəkən məqamlar yaşanıb.

Belə ki, Ceyhun Bayramovu qarşılayan Hakan Fidan salamlaşarkən, "Evinizə xoş gəldiniz” - deyib.

 

Dünyapress TV

Xəbər lenti