Ermənistan parlamentinin sədri Alen Simonyanın başçılıq etdiyi nümayəndə heyəti sabah Türkiyəyə yola düşəcək.

“AzPolitika.info” xəbər verir ki, bunu Ermənistan mediasına Milli Assambleya sədrinin mətbuat katibi Tsovinar Xaçatryan deyib.

Onun sözlərinə görə, Simonyanın rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatına üzv dövlətlərin parlament başçılarının təşkilatın 30 illiyinə həsr olunmuş sammitində və Baş Assambleyanın plenar iclasında iştirak edəcək. “Alen Simonyan parlament başçılarının sammitində çıxış edəcək”, - Xaçatryan əlavə edib.

Ermənistan Birləşmiş Millətlər Təşkilatında Rusiya əlehinə qətnamənin lehinə səs verib.

Qeyd edək ki, aprelin 30-da BMT-nin Baş Assambleyasının növbəti iclasında Ermənistan, Qazaxıstan, Çin, Türkiyə daxil olmaqla bir çox dövlətlər Rusiyanı təcavüzkar adlandıran qətnamənin qəbul olunmasına səs veriblər.

Bildiyimiz kimi, Ermənistan və Qazaxıstan Rusiyanın rəhbərlik etdiyi KTMT-nın üzv dövlətləridir, Çin isə Rusiyanın geostrateji müttəfiqi hesab olunur. Əvvəllər, BMT-nin iclaslarında Rusiya ilə bağlı məsələlərdə bitərəf və ya Moskvanın xeyrinə mövqe tutan İrəvan və Astana, eləcə də Pekinin Rusiyanın əleyhinə sənədə dəstək verməsi təəccüb doğurmaya bilməz. Onların addımları heç də Moskva tərəfindən xoş qarşılanmayacaq. Yəqin ki, Kreml müttəfiqlərinin və tərəfdaşının hərəkələrinə kəskin reaksiya verəcək.

Ümumiyyətlə, Ermənistan, Qazaxıstan və Çinin Rusiya ilə münasibətlərində nə baş verir?

TEREF.AZ-ın məlumatına görə, məsələ ilə bağlı Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyasının sədri Arzuxan Əlizadə Cebhe.info-ya şərhində qeyd edib ki, Moskvanın Cənubi Qafqazda son davranışları Ermənistanı Rusiyadan uzaqlaşmağa sövq edir:

“İlk növbədə Qazaxıstan və Çindən başlamaq istəyirəm. Həm Qazaxıstan, həm də Çin müstəqil xarici siyasət yürüdür. Qazaxıstan Türk Dövlətləri Təşkilatı çərçivəsində ciddi fəaliyyət göstərməklə Mərkəzi Asiya regionunda öz siyasi nüfuzunu gücləndirməyə çalışır. Bununla yanaşı, Qazaxıstan Çin və ABŞ ilə də münasibətlərin inkişafına diqqət göstərir. Hazırda bu dövlətin daxili və xarici siyasətində zəruri dəyişiklikləri müşahidə edirik. Eləcə də Çin də sürətlə beynəlxalq siyasi qüvvəyə çevrilməkdədir. Çin Rusiyanın strateji tərəfdaşı hesab olunmasına baxmayaraq, bir çox məsələlərdə Moskva ilə ziddiyyətli mövqeyə malikdir.

Beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə müvafiq olaraq Qazaxıstan və Çinin Rusiyanın əleyhinə qətnaməyə səsverməsi çox doğru addımdır. Ona görə ki, Rusiyanın Ukraynaya təcavüzü yolverilməzdir. Bütün beynəlxalq təşkilatlarda Rusiyanın işğalçılıq siyasəti pislənməlidir. O ki qaldı Ermənistanın qətnamənin lehinə səsverməsi, bu, artıq Cənubi Qafqazda yeni siyasi vəziyyətdən xəbər verir.

Çox yaxşı bilirik ki, BMT-nin bundan əvvəlki iclaslarında Ermənistan Rusiyanın Krımın ilhaqı və Ukraynanın digər ərazilərində təcavüzkar hərbi əməliyyatları ilə bağlı məsələlərdə ya birtərəf, ya da Moskvanın mövqeyindən çıxış edirdi. Son dövrlərdə Paşinyan hakimiyyəti açıq şəkildə Qərbyönlü siyasət yürütməklə Rusiyadan incidiyini nümayiş etdirir. Çünki Rusiya Azərbaycanın öz ərazi bütövlüyünün və təhlükəsizliyinin təmin olunmasına yönələn son hərbi əməliyyatlarında Ermənistana arxa durmayıb. İrəvan hər dəfə bunu bəhanə gətirməklə Rusiyadan uzaqlaşmağa çalışır.

Ermənistanın rəsmiləri hesab edirlər ki, Rusiya İrəvanın təcavüzkar siyasətinə dəstək olmalı idi. Ermənistanın BMT-nin bu məlum qətnaməsinin lehinə səs verməsi İrəvanın özü-özlüyündə Rusiyaya əzələ nümayiş etdirmək kimi qələmə vermək olar”.

Arzuxan Əlizadənin sözlərinə görə, Rusiya Ermənistanın bu hərəkətini birmənalı qarşılamayacaq:

“Regionda digər dövlətlərdən fərqli olaraq Ermənistan Rusiyanın tam nəzarətində olan qondarma bir qurumdur. Ermənistan bir dövlət olaraq Rusiyanın dəstəyi ilə formalaşdırılıb. Rusiyasız Ermənistanın mövcudluğu sual altındadır. Bu proseslərin gedişində Rusiya Ermənistanın bu davranışına çox kəskin reaksiya verəcək. Yaxın zamanda İrəvan üçün xoşagəlməyən nəticələrə şahidi olacağıq”.

Aprelin 30-da ABŞ Dövlət katibi Antoni Blinken Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevə zəng edib.

"Report" xəbər verir ki, telefon danışığı əsnasında Antoni Blinken Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh müqaviləsi üzrə danışıqların əhəmiyyətini vurğulayıb, bu xüsusda ABŞ-ın dəstəyinin davam edəcəyini bildirib. ABŞ Dövlət katibi sülhün əldə edilməsinin mümkünlüyünə inandığını deyib və Azərbaycan-Ermənistan sərhədində sərhəd-buraxılış məntəqəsinin qurulmasına toxunub.

Prezident İlham Əliyev qeyd edib ki, Azərbaycan sülh gündəliyini dəstəkləyir, Ermənistanla sülh müqaviləsi üzrə danışıqlara başlamağın və münasibətlərin normallaşdırılmasının təşəbbüskarı məhz Azərbaycan olub. Bu xüsusda da Azərbaycan tərəfindən beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə uyğun olaraq 5 prinsip Ermənistana təklif edilib.

Azərbaycan-Ermənistan sərhədində "Laçın" sərhəd-buraxılış məntəqəsinin qurulması ilə əlaqədar Prezident İlham Əliyev bildirib ki, bu məntəqənin qurulması Azərbaycanın suveren hüquqları çərçivəsində və bütün beynəlxalq qaydalara uyğun olaraq təmin edilib.

Azərbaycan Prezidenti vurğulayıb ki, məqsəd hərəkətin məhdudlaşdırılması deyil, əksinə nəzarətin təmin edilməsidir və artıq bu məntəqə vasitəsilə gediş-gəliş həyata keçirilir.

Telefon danışığı zamanı Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində yaşayan erməni əhalisinin hüquqlarının Azərbaycanın Konstitusiyası və ölkəmizin tərəfdar çıxdığı beynəlxalq sənədlər çərçivəsində təmin olunacağı qeyd edilib.

Türkiyə BMT ilə birlikdə Sudanda münaqişə tərəfləri arasında dialoq qurmağa hazırdır.

Bu barədə Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan BMT-nin baş katibi Antoniu Quterreşlə telefon danışığı zamanı deyib.

Ərdoğan bildirib ki, Türkiyə Sudanda münaqişənin hər iki tərəfi ilə dialoq qura bilən ölkə kimi tərəfləri yenidən sülh danışıqlarına dəvət etmək və iki ölkə arasındakı mübahisələri həll etmək üçün BMT ilə əməkdaşlığa hər zaman hazırdır.

Bundan əvvəl Türkiyənin xarici işlər naziri Mövlud Çavuşoğlu Ankaranın münaqişənin həlli üçün xarici işlər nazirinin müavininin başçılıq etdiyi nümayəndə heyətini Sudana göndərmək niyyətini açıqlayıb. Efiopiya da bu prosesə cəlb oluna bilər.

Ukrayna üçün bu, son dərəcə vacibdir – çünki biz kiminlə qarşı-qarşıya olduğumuzu bilirik

Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski ilə Çin Xalq Respublikasının lideri Si Cinpin arasında telefon danışığı olub. Zelenski Rusiyanın genişmiqyaslı işğalından əvvəl də Si ilə əlaqə saxlamışdı. Ona görə də bu zəng çoxdan gözlənilən idi. Əslində bu, tarixi hadisədir və siyasi dialoqun başlanğıcıdır. Artıq gedən proseslərlə bağlı bir neçə nəticə çıxarmaq olar.

Birincisi, bu söhbət Çinin Fransadakı səfirinin postsovet ölkələri arasında suverenliyin olmadığını bəyan edən diplomatik sillə sayılan qalmaqallı müsahibəsindən sonra baş verdi. Bu hadisədən bir neçə gün sonra iki dövlət başçısı arasında telefon söhbəti oldu. Ukrayna üçün bu, müsbət nəticədir, çünki Si Cinpin Ukraynanın suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə hörmət etdiyini söylədi. Xüsusilə, bu barədə Çin tərəfinin yaydığı rəsmi məlumatda deyilir. Bununla da Si Cinpin Çinin Fransadakı səfirinin buraxdığı diplomatik səhvi düzəltmiş oldu.

İkincisi, bir saata yaxın davam edən söhbət zamanı ölkə rəhbərləri bir çox məsələləri müzakirə etmək imkanı əldə etdilər. Çin mediasından məlumdur ki, Si Cinpin vurğulayıb: “Ukrayna ilə Çin arasında otuz bir illik strateji tərəfdaşlıq var və Avropada hadisələrin necə inkişaf etməsindən asılı olmayaraq, ölkələr arasında münasibətlər inkişaf edəcək”.

Çin rəhbəri tammiqyaslı işğalın əvvəlində Çin vətəndaşlarının təxliyəsinə kömək edən Ukrayna diplomatik xidmətinin hərəkətlərinə görə Ukrayna Prezidentinə təşəkkür edib (o vaxt Ukraynada təxminən altı min nəfər çinli var idi). Çin həmçinin Ukraynaya humanitar yardım göstərməyə davam edəcək - Rusiyanın Ukraynaya genişmiqyaslı müdaxiləsinin başlanğıcında Çin “Qırmızı Xaç” kanalları vasitəsilə Ukraynaya dəstək verib.

Təbii ki, Si Cinpin “sülh planı”nı xatırladıb və Rusiya ilə müharibənin həlli ilə bağlı mövqeyini bildirib (Ukraynanın bununla bağlı öz baxışı var, ona görə də Prezident Zelenski Ukraynanın on bəndlik “sülh formulu”nu xatırladıb). Bununla belə, Çin vurğulayır ki, o, böhranın siyasi həllinə töhfə verməyi planlaşdırır (Çin tərəfi Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsini “böhran” adlandırır). Və doğrudan da, Çin Xalq Respublikasının Avrasiya məsələləri üzrə xüsusi nümayəndəsi siyasi dialoqlar üçün Ukraynaya göndəriləcək.

Söhbət çox güman ki, hər iki tərəflə - Rusiya və Ukrayna ilə ünsiyyət quracaq vasitəçinin təyinatından gedir. Və bunun nə olacağını söyləmək hələ tezdir. Həqiqətən də, Fransa Prezidenti Emmanuel Makron Pekində olarkən o, həmçinin bir növ vasitəçi sülhməramlı qrupun yaradılmasına çağırış etmişdi. Bəlkə də Çinin indiki təyinatı bu təşəbbüslərin ilk nəticəsidir. Amma ilk növbədə, bu təyinat Ukrayna ilə Çin arasında siyasi dialoqların davam etdiriləcəyi anlamına gəlir. Əlbəttə, biz Çinlə yüksək səviyyədə dialoqa başlamalıyıq.

Heç kimə sirr deyil ki, əvvəllər Çinlə danışmaq çətin idi. Bunu Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri cənab Kuleba və digər diplomatlar dəfələrlə vurğuladılar. Bundan başqa, Pavel Ryabikinin Çinə səfir təyin olunması da bir qədər ləngiyib. Lakin bu, balanslaşdırılmış namizəddir və Çinin də bu təyinata ehtiyacı var. Çindəki xarici xidmətimiz tez-tez bağlı qapıları döyməli olub, lakin indi daha çox yaşıl işıq yanacaq.

Üçüncüsü, Çin mətbuatında Çin diplomatiyasının qlobal ambisiyaları ilə bağlı ritorika artıq başlayıb. Necə ki, əvvəllər kölgədə idilər, amma indi Çin diplomatiyası böyüyür, qlobal arenaya çıxır. Və burada həqiqətən qazanmaq və bir növ nəticə əldə etmək lazımdır. Məsələn, Səudiyyə Ərəbistanı və İranla danışıqlarda olduğu kimi.

Daha bir çox vacib məqam: Si Cinpin yenidən nüvə silahından istifadənin qarşısının alınmasından danışdı. O, bunu daim vurğulayır və Zelenski ilə söhbətində də bu haqda danışdı. Bu onu göstərir ki, nüvə silahı məsələsi Çin üçün həmişə “qırmızı xətt” olub. Ukrayna üçün isə bu, son dərəcə vacibdir – çünki biz kiminlə qarşı-qarşıya olduğumuzu bilirik.

Müəllif: Vita Qolod – Ukrayna-Çin Araşdırmaları Assosiasiyasının İdarə Heyətinin sədri

Mənbə: UNİAN

Tərcümə AYNA-ya məxsusdur.

Azərbaycan Prezidentinin köməkçisi - Prezident Administrasiyasının Xarici siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Hikmət Hacıyev Baltikyanı və Skandinaviya ölkələrinin Azərbaycandakı səfirləri ilə görüşüb.

“Report” xəbər verir ki, bu barədə Finlandiyanın Cənubi Qafqazdakı səfirinin tviter səhifəsində paylaşım edilib.

Bildirilib ki, baş tutan görüşdə regionda təhlükəsizlik və Orta Dəhliz məsələləri ətrafında fikir mübadiləsi aparılıb.

Eyni zamanda, söhbət əsnasında Azərbaycanın Avropa İttifaqı və NATO ilə münasibətlərinə də toxunulub.