 |
|
|
ABŞ Dövlət Departamentinin sözçüsünün müavini Vedant Patel Azərbaycan-Ermənistan arasındakı sülh danışıqlarından danışıb.
O, rəsmi Vaşinqtonun Ermənistan-Azərbaycan arasındakı sülh danışıqlarına sadiq olduğunu vurğulayıb. Patel ABŞ Dövlət katibinin də dəfələrlə bunu söylədiyini diqqətə çatdırıb. O, bildirib ki, birbaşa dialoq bu problemi həll etmək və davamlı sülhə nail olmaq üçün olduqca vacibdir:
“Biz Ermənistan və Azərbaycan arasında ikitərəfli və çoxtərəfli təşkilatlar çərçivəsində müzakirələrə köməyə davam edəcəyik”.
Beləliklə, ABŞ bölgədə təşəbbüsü ələ almağa çalışır?
TEREF.AZ-ın məlumatına görə, Cebhe.info-ya açıqlama verən politoloq Turan Rzayev bildirib ki, Azərbaycan-Ermənistan münaqişəsində ABŞ-ın mövqeyi birmənalı deyil:
“Əlbəttə ki, hər iki ölkə ABŞ üçün olduqca vacibdir və strateji əhəmiyyət daşıyır. Xüsusilə də mövcud Rusiya-Ukrayna müharibəsi fonunda Kremlin Cənubi Qafqazdakı təsir dairəsi azalır. Rusiyanın təsir dairəsinin azalması ilə ABŞ regionda nüfuz qazanmağa çalışır. Rəsmi Vaşinqton bunu isə regionun əsas “yarası” olan Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi üzərindən etmək istəyir.
Nəzərə almaq lazımdır ki, mövcud İran-Azərbaycan gərginliyi fonunda ABŞ Azərbaycanı dəstəkləyir. Hətta bu istiqamətdə 907-ci düzəlişin ləğvi məsələsi də hazırda gündəmdədir. Amma Ermənistan-Azərbaycan məsələsində belə deyil. Çünki erməni lobbisi və diasporu ABŞ-da kifayət qədər nüfuza malikdir. Həmçinin, ABŞ Konqresindəki bir çox konqresmenlər də ABŞ-Ermənistan Dostluq Qrupunun üzvüdürlər. Onlar, erməni lobbisinin “konyak diplomatiyası”nın təsiri altındadırlar. Lakin təbii ki, onlar bütövlükdə ABŞ siyasəti demək deyil”.
Politoloq vurğulayıb ki, ABŞ tərəfindən dəfələrlə belə ifadələr istifadə olunsa da, reallıqda bunlara əməl edilmir:
“Məsələ ondadır ki, iki ölkə arasındakı münaqişənin yekunlaşması üçün Moskva və Vaşinqton planı var idi. Amma Vaşinqton planı da Azərbaycanın maraqlarına cavab vermir. ABŞ Ermənistana Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanımağı məsləhət görür. Ancaq Ağ Ev gələcəkdə Azərbaycanın daxili işlərinə müdaxilə etməyəcəyinə və ermənilərə hansısa formada statusun verilməsi üçün təzyiqlər göstərməyəcəyinə dair zəmanət verməlidir. Biz bu zəmanəti almayacağımız təqdirdə, ABŞ-ın proseslərdə iştirakı o qədər də konstruktiv olmayacaq.
Yəni ABŞ-ın vasitəçiliyə ilə Azərbaycan ilə Ermənistan arasında sülh müqaviləsi imzalansa belə risk tam aradan qalxmayacaq. Çünki bütün bu hadisələrdən sonra ABŞ Azərbaycana rəsmi və ya qeyri-rəsmi formada ermənilərin hüquq və azadlıqlarının təmini adı altında onlara status verilməsini tələb edə bilər. Rəsmi Bakı bu tələbi yerinə yetirmədikdə isə ciddi sanksiya və təzyiqlərlə üzləşə bilər. Ona görə də ABŞ-ın prosesdə iştirakını müsbət qiymətləndirmirəm. Lakin mövcud Rusiya-Ukrayna müharibəsi fonunda Azərbaycan tərəflər arasında diplomatik manevrlər edə və prosesi özü maraqları çərçivəsində tənzimləyə bilər”.
Ekspertin sözlərinə görə, ABŞ indiki məqamda bölgədə təkbaşına təşəbüssü ələ ala bilməz:
“Çünki ABŞ regiondan xeyli uzaqdır. Nəzərə almaqdır ki, prosesin özəyi Rusiya ilə bağlıdır. Münaqişəni yaradan və həllinə dən böyük problemi yaradan ölkələrdən biri Rusiyadır. Rəsmi Bakı indiki məqamda balans diplomatiyasından istifadə etməlidir. Yəni Rusiya proseslərə müdaxilə etsə, ABŞ-la əməkdaşlıq etmək lazımdır. Əgər ABŞ məsələlərə konstruktiv yanaşsa, Rusiya ilə əməkdaşlıq etmək lazımdır. Bu iki böyük gücün toqquşan maraqları fonunda öz maraqlarımızı təmin edə bilərik”.
Macarıstan parlamenti Finlandiyanın NATO-ya daxil olmasına razılıq verib.
APA-nın xəbərinə görə, məlumatı TASS yayıb.
"Ermənistan sülh sazişi üzrə danışıqlara maneçilik törədir".
Bunu Azərbaycanın xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov Amerika Birləşmiş Ştatları Dövlət Katibinin Avropa və Avrasiya məsələləri üzrə köməkçisi Karen Donfridlə telefon danışığı zamanı deyib.
C.Bayramov bölgədə mövcud olan ən son vəziyyət, o cümlədən Azərbaycanın suveren ərazilərinə şəxsi heyət və hərbi sursat daşımaqda davam edən Ermənistanın son təxribatları və ölkəmiz tərəfindən bu təxribatlara qarşı güc tətbiq etmədən atılan addımlar barədə məlumat verib.
Azərbaycan ərazilərində qeyri-qanuni fəaliyyətin qarşısının alınması məqsədilə Laçın yolunun başlanğıcında Azərbaycanla Ermənistan arasında sərhəd-keçid nəzarət məntəqəsinin yaradılmasının əhəmiyyəti bir daha qeyd olunub.
Nazir, həmçinin sülh sazişi üzrə danışıqlara maneçilik törədən Ermənistanın qeyri-konstruktiv yanaşmalarını diqqətə çatdıraraq, Azərbaycanın sülh sazişi üzrə danışıqlara hər an başlamağa hazır olduğunu vurğulayıb.
“Qərb Ukraynaya silah verməklə bütün qırmızı, hətta tünd qırmızı xətləri keçir”.
“Report” TASS-a istinadən xəbər verir ki, bunu Rusiya Prezidenti Vladimir Putin "Rossiya-1" telekanalına müsahibəsində deyib.
O, Ukraynadakı müharibəyə görə Qərbi ittiham edib.
V.Putinin fikrincə, rəsmi Kiyevi təhrik edən ABŞ və müttəfiqləridir.
ABŞ-ın keçmiş dövlət katibi Henri Kissincer hesab edir ki, ikinci soyuq müharibə birincidən daha təhlükəli ola bilər.
Teref.az APA-ya istinadən xəbər verir ki, o, bu barədə şənbə günü axşam İspaniyanın “El Mundo” qəzetinə müsahibəsində bildirib.
İkinci soyuq müharibənin potensial olaraq birincidən daha təhlükəli olub-olmaması ilə bağlı suala Kissincer müsbət cavab verib.
Onun fikrincə, bu, ABŞ və Çin arasında başlaya bilər. O, bunu bu ölkələrin müqayisə edilə bilən maliyyə resurslarına malik olması ilə izah edib. Qeyd edib ki, birinci soyuq müharibə zamanı vəziyyət belə olmayıb.
ABŞ-ın keçmiş dövlət katibi hesab edir ki, “Çinin qərbləşməsini gözləmək” artıq inandırıcı strategiya deyil.
Türkiyənin Memleket Partiyasının sədri Muharrem İnce prezidentliyə namizədlik üçün lazım olan 100 min imzanı toplayıb.
Tribunainfo.az xəbər verir ki, o, bununla bağlı tviter hesabında paylaşım edib.
Paylaşımda vurğulanıb ki, Muharrem İnce mayın 14-ü keçiriləcək prezident seçkiləri üçün 100 min imzanı keçərək 3-cü namizəd olub.
Qeyd edək ki, martın 22-də Ali Seçki Şurası (YSK) prezidentlik üçün 11 namizədi müəyyən etdikdən sonra imzatoplama prosesinə start verib.
Avropa Komissiyasının Prezidenti Ursula von der Leyen gələn ayın əvvəlində Fransa Prezidenti Emmanuel Makronla birlikdə Çinə səfər edəcək.
"Politico" xəbər verir ki, bu barədə Aİ liderlərinin Brüsseldə keçirilən sammitindən sonra mətbuat konfransında Emmanuel Makron deyib.
O, aprelin 4-də Leyenə onu Çinə səfərində müşayiət etməyi təklif etdiyini deyib və əlavə edib ki, bu, onların “vahid mövqedən” danışa bilməsi üçün də vacibdir.
"Mənim Avropa mandatım yoxdur, çünki Fransanın müstəqil diplomatiyası var, amma mən Avropa koordinasiyasına bağlıyam" deyə Makron əlavə edib.
Avropa Komissiyasının sözçüsü də Ursula von der Leyenin Makronla birlikdə səfərini təsdiqləyib.
Çinə səfərindən əvvəl von der Leyen gələn cümə axşamı (30 mart) Brüsseldə Aİ-Çin münasibətləri ilə bağlı çıxış edəcək.
Fransa Prezidenti həmçinin Almaniya Kansleri Olaf Şolts ilə Çinə səfəri müzakirə etdiyini və ikisinin "ortaq bir baxış"a sahib olduğunu söyləyib. Qeyd olunub ki, bu baxış Rusiyaya təzyiq etmək üçün Çinlə əlaqə saxlamaqla bağlıdır.
"Biz ərazi suverenliyi də daxil olmaqla, beynəlxalq hüquqa riayət edərək münaqişəni dayandırmaq üçün hər şeyi etməliyik" Makron deyib.
Xatırladaq ki, bu həftə Çin lideri Moskvada Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə görüşüb.
Avropa Komissiyasının Prezidenti Ursula von der Leyen gələn ayın əvvəlində Fransa Prezidenti Emmanuel Makronla birlikdə Çinə səfər edəcək.
"Politico" xəbər verir ki, bu barədə Aİ liderlərinin Brüsseldə keçirilən sammitindən sonra mətbuat konfransında Emmanuel Makron deyib.
O, aprelin 4-də Leyenə onu Çinə səfərində müşayiət etməyi təklif etdiyini deyib və əlavə edib ki, bu, onların “vahid mövqedən” danışa bilməsi üçün də vacibdir.
"Mənim Avropa mandatım yoxdur, çünki Fransanın müstəqil diplomatiyası var, amma mən Avropa koordinasiyasına bağlıyam" deyə Makron əlavə edib.
Avropa Komissiyasının sözçüsü də Ursula von der Leyenin Makronla birlikdə səfərini təsdiqləyib.
Çinə səfərindən əvvəl von der Leyen gələn cümə axşamı (30 mart) Brüsseldə Aİ-Çin münasibətləri ilə bağlı çıxış edəcək.
Fransa Prezidenti həmçinin Almaniya Kansleri Olaf Şolts ilə Çinə səfəri müzakirə etdiyini və ikisinin "ortaq bir baxış"a sahib olduğunu söyləyib. Qeyd olunub ki, bu baxış Rusiyaya təzyiq etmək üçün Çinlə əlaqə saxlamaqla bağlıdır.
"Biz ərazi suverenliyi də daxil olmaqla, beynəlxalq hüquqa riayət edərək münaqişəni dayandırmaq üçün hər şeyi etməliyik" Makron deyib.
Xatırladaq ki, bu həftə Çin lideri Moskvada Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə görüşüb.
Suriya və Səudiyyə Ərəbistanının hakimiyyət orqanları diplomatik münasibətlərin kəsilməsindən on bir il sonra səfirliklərinin işini bərpa etmək qərarına gəliblər.
Ər-Riyad və Dəməşqdəki səfirliklərin işə başlama vaxtı barədə məlumat verilməyib və tərəflər hələlik bu mesajı rəsmi şəkildə şərh etməyiblər.
Xatırladaq ki, Səudiyyə Ərəbistanı və bir sıra digər ölkələr 2012-ci ildə prezident Əsədi müxalifəti zorakılıqla sıxışdırmaqda ittiham edərək onun siyasətinə etiraz olaraq Suriyadakı diplomatik nümayəndəliklərini bağlamışdı.
Hazırda bir sıra ərəb ölkələri Suriyanın Ərəb Liqasına qaytarılması üçün səylər göstərirlər.
Mənbə: inosmi.ru
Putinin ritorikasında ilk dəfə eşitdik ki, o, Çinin “sülh təkliflərini” əsas götürmək və onları rəhbər tutmaq üçün sənədi nəzərdən keçirir
Çin lideri Si Cinpinin Moskvaya səfəri başa çatdı. Təbii ki, bu səfər Putin üçün daha simvolik və əhəmiyyətli idi. O mənada ki, Putin beynəlxalq təcriddə olmadığını göstərmək istəyirdi. Axı Rusiya Federasiyası Prezidentinin həbsinə dair Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin orderindən sonra Si Cinpin dünya ictimaiyyəti qarşısında Putinin vəkili kimi çıxış etdi. Bununla da Çin rəhbəri Qərbə nümayiş etdirdi ki, o, xarici təzyiqlərə boyun əyməyən müstəqil siyasət yürüdür.
Bu səfər ərəfəsində onun Putinlə görüşündə “Ukrayna böhranı”nın həllinin müzakirə edildiyi açıqlanıb. Bütün dünya bu səfəri izlədi və yekun konfransda səs-küylü bəyanatlar gözlədi. Amma necə deyərlər, möcüzə baş vermədi.
Zənnimcə, əhəmiyyətli nəsə elan edilə bilməzdi. Si Cinpin danışıqlar yolu, sülh yolu ilə nizamlanmaya növbəti çağırış etdi. Və Putinin mövqeyi baxımından, biz ancaq eşitdik ki, Çinin “sülh planı” Qərb və Kiyev hazır olduqda “sülh yolu ilə nizamlanma üçün əsas götürülə bilər”.
Tam olaraq nə nəzərdə tutulduğu aydın deyil. Amma Putinin ritorikasında ilk dəfə eşitdik ki, o, Çinin “sülh təkliflərini” əsas götürmək və onları rəhbər tutmaq üçün sənədi nəzərdən keçirir.
Qərb mətbuatında ekspertlər hesab edirlər ki, bu, hazırda mövcud olan demarkasiya xətləri ilə müharibəni dayandırmaq cəhdidir. Amma biz başa düşürük ki, bu halda söhbət münaqişənin dondurulmasından gedir və təbii ki, nə Ukrayna, nə də Qərb tərəfdaşları belə şərtlərlə razılaşacaqlar.
Çox güman ki, Rusiyadan Çindən ölümcül silahların ötürülməsi ilə bağlı xahişlər olub. Amma bu məsələdə Si və Putinin danışıqlarından sonra çox güman ki, heç nə dəyişməyəcək. Çünki Çin münaqişənin tərəfi olmamaq üçün müdaxilə etməmək siyasətinə üstünlük verir. Digər tərəfdən, ikili təyinatlı malların tədarükü və Rusiya Federasiyası və Çinin hərbi təlimləri davam edəcək. Amma bu, yeni bir məsələ deyil, çünki eyni təlimlər 2005-ci ildən keçirilir.
Çin və Rusiya liderlərinin dörd saatdan çox təkbətək nəyi müzakirə etdiklərini yalnız təxmin etmək olar. Fikrimcə, Cinpinin səfəri digər məsələlərlə yanaşı, izahatları eşitmək və Putinin Ukraynaya genişmiqyaslı işğalı motivasiyasını anlamaq istəyi ilə bağlı idi. Yəni mənə elə gəlir ki, Putin 4,5 saat ərzində konkret nə baş verdiyini izah etməyə çalışdı.
Ancaq belə bir təəssürat yaranır ki, Cinpin və Putin bu təkbətək söhbətlər zamanı qarşılıqlı anlaşma əldə edə bilməyiblər. Və buna görə də Pekinin növbəti addımlarla bağlı qərarları hardansa “asıldı”: onlar əlavə məsləhətləşmələr tələb etdiyi üçün bir müddət kənara qoyuldu. Təbii ki, bu, təxmindir. Ancaq əslində elan edilən yalnız o idi ki, Sinin Moskvaya səfəri Çinin konstruktiv rolunu oynaması üçün “sülh səfəri”dir. Amma bu görüşün nəticəsi olaraq konstruktiv heç nə görmədik.
Birmənalı fakt ondan ibarətdir ki, koronavirus pandemiyası başa çatdıqdan və Si Cinpinin üçüncü müddətə yenidən Çin lideri seçilməsindən sonra o, beynəlxalq siyasətdə kifayət qədər fəallığını davam etdirəcək.
Ola bilsin ki, Moskva səfərindən sonra Çin tərəfi Avropa liderləri ilə məsləhətləşmələr aparmaq istəyini ifadə etsin. Biz bilirik ki, Çin həqiqətən də Rusiya-Ukrayna müharibəsini istəmir. Müharibə səbəbindən Avropada yaranan böhran Çin iqtisadiyyatına təsir etdiyi üçün Pekin rahat deyil. Ona görə də ola bilsin ki, Avropa liderləri ilə müəyyən görüşlər olsun.
Həmçinin yaxın vaxtlarda ABŞ Prezidenti Baydenin Çin rəhbərinə zəng edəcəyini gözləmək olar. Onlar həm onun Moskvaya səfərini, həm də ABŞ-Çin münasibətlərini müzakirə edəcəklər.
Müəllif: Vita Qolod – Ukrayna-Çin Araşdırmaları Assosiasiyasının İdarə Heyətinin sədri
Mənbə: UNİAN
Tərcümə AYNA-ya məxsusdur.