 |
|
|
Son bir neçə gündür dana ətinin qiyməti bahalaşıb. İndi hər bir kiloqram dana ətinin qiymətində 1 manat, 1.50 qəpik artım var. Belə ki, paytaxtda qəssablar sümüklü hər 1 kiloqram dana ətini 11 manat 50 qəpiyə, 12 manata verirlər.
Satıcıların sözlərinə görə, artım son 1 həftədir baş verib.
Həmçinin sümüksüz dana ətinin qiyməti də bahalaşıb. Qiymətlər indi 15 manat olub. Bəs bahalaşmanın səbəbi nədir?
Satıcılar bildiriblər ki, danalar rayonlarda bahalaşdığı üçün ətin də qiyməti artıb. Əgər qıtlıq davam edərsə, qiymətlər daha da arta bilər.
Az bir zamanda xeyli müştəri qazanan “Leobank” hazırda müştərilərinin etimadını itirməkdədir.
AFN-ə bankın xidmətlərindən şikayət edən vətəndaşlar bildirirlər ki, “Leobank” ödəmələr üzrə faizləri artırıb. Şikayətçi Cəmil Cəfərov (ad şərtidir) heç bir xəbərdarlıq olmadığı halda “Misli” mərc oyunlarına pul qoyduğu zaman ondan 2 manat komissiya tutulduğunu bildirir: “Bu bankın xidmətindən məhz bir çox hallarda komissiya tutulmadığı, yaxud da az tutulduğu üçün istifadə edirdim. Bir neçə gün əvvəl “Misli”də mərc oyunlarına pul qoyurdum, 1 manat mərcə atdım, 2 manat komissiya çıxıldı. Məəttəl qaldım, axı “Leobank” bunun üçün pul tutmurdu. Bundan əlavə, mənə heç bir xəbərdarlıq da gəlməyib belə bir komissiyanın tutulacağı ilə bağlı”.
Məsələ ilə bağlı bankın *7773 nömrəsilə əlaqə saxladıq. Bildirildi ki, artıq bu aydan etibarən minimum 2 faiz olmaqla hər pul qoyuluşundan 2 manat komissiya tutulacağı ilə bağlı qərar qəbul edilib. Sualımızı cavablandıran şəxs onu da qeyd etdi ki, bu haqda müştərilərə məlumat verilib. Şikayətçi C.Cəfərov isə belə bir xəbərdarlığı almadığını bildirdi. Eyni zamanda onu da qeyd etdi ki, bankın tətbiqində yalnız bu gün belə bir məlumat yerləşdirilib.
Bu ilin 1-ci yarımilliyində Ermənistana gələn turistlərin sayı 600 min nəfərə çatıb ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 2 dəfədən də çoxdur. JAMAZ.İNFO xəbər verir ki, bunu tanınmış iqtisadçı, ADRP-nin sədri Qubad İbadoğlu deyib.
O bildirib ki, bu dövrdə Ermənistanda iqtisadi artım 11,8 faiz, xidmət bölməsində artım isə 26,9 faiz olub. Tanınmış iqtisadçı sual edir ki, əcaba Ermənistanın iqtisadiyyatında belə yüksək iqtisadi artımı şərtləndirən hansı amillərdir? “Görünür ki, Ermənistanda iqtisadi liberallaşdırma, anti-korrupsiya və məhkəmə islshatları nəticəsində əlverişli olan biznes mühiti ora xüsusilə də Rusiyadan sərmayələrin və transferlərin həcmini artırıb. Bununla yanaşı, Azərbaycanın quru sərhədlərinin bağlı olması yay turist mövsümü dövründə Ermənistanın xidmət sektorunun gəlirlərin artımına, Qarabağın işğaldan azad edilməsi dövlət xərclərinin azalmasına gətirib çıxarıb və hər iki amil iqtisadi artıma müsbət təsir göstərib”.
Qubad bəy məsələni belə izah edib: “Belə ki, Azərbaycanla quru sərhədlər bağlanmasına görə, Gürcüstana səfər edən iranlılar bu planı Ermənistan vasitəsilə reallaşdırır. Bununla yanaşı dövr ərzində Ermənistana gələn turistlər arasında iranlıların da sayı artıb və onlar hazırda Ermənistana ən çox səfər edən edən ölkələr arasında ilk üçlüyə daxildir. Bundan əlavə, Gürcüstana gələn və Cənubi Qafqazın digər ölkəsini də gəzmək niyyətində olan əcnəbilər Azərbaycanla quru sərhədlərin bağlı, Bakıya uçuş qiymətlərinin bahalığını nəzərə alaraq Ermənistan səfər etməyə üstünlük verirlər. Beləliklə, Ermənistan Gürcüstana gələn turistlərin bir qismini ölkəsinə cəlb edir və onlardan qazanır. Bunun da başlıca səbəbi iki ildən çox müddətdə Azərbaycanın quru sərhədlərinin bağlı qalmasıdır. Bir sözlə, Azərbaycan hakimiyyətinin səbatsız siyasətindən biz itiririk, ermənilər və gürcülər qazanır”.
ABŞ Prezidenti Cozef Baydenin administrasiyası Əfqanıstan Mərkəzi Bankının ABŞ-da saxlanılan, təxminən, 7 milyard dollarlıq aktivlərini qaytarmamaq qərarına gəlib və bu məsələ ilə bağlı “Taliban”la danışıqları dayandırıb.
“Report” xəbər verir ki, bu barədə “The Wall Street Journal” məlumat yayıb.
Nəşrin məlumatına əsasən, Əfqanıstanda “Əl-Qaidə” terror təşkilatının lideri Ayman əl-Zəvahiri öldürüldükdən sonra ABŞ “Taliban” hərəkatının rəhbərlik etdiyi Əfqanıstan hökuməti ilə aktivlərin qaytarılması ilə bağlı danışıqları dayandırıb.
Bundan başqa, ABŞ tərəfi Əfqanıstan iqtisadiyyatını sabitləşdirmək üçün vəsaitin bir hissəsinin yardım və digər əməliyyatlar üçün istifadəsini istisna edib.
Nəşr qeyd edir ki, hazırda Əfqanıstan Mərkəzi Bankının inflyasiyanın qarşısını almaq, məzənnəni sabitləşdirmək və “qeyri-sağlam iqtisadiyyatı” dirçəltmək üçün dondurulmuş xarici aktivlərə ehtiyacı var.
ABŞ isə növbəti dəfə reket dövlət olduğunu göstərərək, milyonlarla insanın açlıqdan əziyyət çəkdiyi Əfqanıstanın pulunu mənimsəyib.
Dövlət Statistika Komitəsinin (DSK) məlumatına görə, 2022-ci ilin yanvar-iyul aylarında istehlak qiymətləri indeksi 2021-ci ilin yanvar-iyul aylarına nisbətən 113,0 faiz, o cümlədən ərzaq məhsulları, içkilər və tütün məmulatları üzrə 118,7 faiz, qeyri-ərzaq məhsulları üzrə 107,0 faiz, əhaliyə göstərilmiş ödənişli xidmətlər üzrə 110,1 faiz təşkil edib. Komitədən bildirilib ki, cari ilin iyul ayında istehlak qiymətləri indeksi əvvəlki aya nisbətən 100,5 faiz, əvvəlki ilin iyul ayına nisbətən 113,7 faiz həddində olub.
Qeyd edək ki, son aylar ərzaq məhsullarının qiymətlərində kəskin artım qeydə alınır. İlin əvvəlindən etibarən un, makaron məmumlatları, şəkər tozu və digər zəruri qida məhsullarının qiymətləri iki dəfəyə yaxın artıb. Bəzi ekspertlər son bahalaşmanı dünya miqyasında baş verən iqtisadi hadisələrlə əlaqələndirsə də, əks qənaətdə olanlar - məmur oliqarxiyası və inhisarçıların qiymət artımına rəvac verdiyini iddia edənlər də var. Dia.az-ın məlumatına görə, Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü Məşhur Məmmədov AYNA-ya açıqlamasında deyib ki, qiymət artımları nəinki Azərbaycanda, bütün dünyada hiss olunmaqdadır: “Koronavirus pandemiyasından sonra dünyada ciddi dəyişikliklər baş verməyə başlayıb. Böyük güclər arasında baş verən qarşıdurmalar, qarşılıqlı iqtisadi çəkişmələr dünya miqyasında qiymətlərin artmasına səbəb olub. Misal üçün, un məmulatlarının qiymətlərinin bahalaşması Rusiyanın Ukraynaya qarşı hərbi təcavüzü ilə bağlıdır. Çünki dünyada ən böyük taxıl idxalçıları Rusiya və Ukraynadır. Rusiyanın Ukraynaya hərbi müdaxiləsi və şimal qonşumuza qarşı sanksiyalar səbəbindən dünyada taxıl böhranı hökm sürməkdədir”.
“Digər sahələrdə qeydə alınan bahalaşmanı da doğuran əsas səbəb budur. Norveç hökumətinin açıqlamasına görə, bu ölkədə son 10 ilin ən ağır inflyasiyası baş verir. İnkişaf etmiş, etməkdə olan, güclü, zəif - bir sözlə, bütün ölkələrdə inflyasiya və bahalaşma qeydə alınır”, - deyə həmsöhbətimiz bildirib.
Deputatın fikrincə, Azərbaycan digər dövlətlərlə müqayisədə bu böhrandan da minimum itkilərlə çıxacaq: “Koronavirus pandemiyası, digər iqtisadi böhranlarda olduğu kimi, ölkəmiz bu sınaqdan da üzüağ çıxacaq. Digər dövlətlərlə müqayisə etsək, görərik ki, Azərbaycan hökumətinin həyata keçirdiyi məqsədyönlü tədbirlər bu iqtisadi böhrandan da minimum itkilərlə yayınmağımızı təmin edir. Cənab Prezident İlham Əliyevin sərəncamları ilə pensiyalar və məvaciblər artırılıb. Məhz elə bu səbəbdəndir ki, əhali bahalaşmanın ağır fəsadlarını hiss etmir”.
“Bəzən belə fikirlərə rast gəlirik ki, guya, bahalaşma daxili problemlərlə əlaqədardır. Bu, tamamilə əsassız və məntiqsiz bir yanaşmadır. Bu gün dünyada elə ölkə yoxdur ki, orada ikirəqəmli inflyasiya qeydə alınmasın. Bir daha söyləmək istəyirəm ki, bunu doğuran əsas səbəb dünya miqyasında iqtisadi böhranın hökm sürməsidir”, - deyə Məmmədov vurğulayıb.
İqtisadçı ekspert Nemət Əliyev isə baş verənləri təkcə dünyada yaşanan böhranla əlaqələndirmir. O, AYNA-ya şərhində söyləyib ki, DSK-nın açıqladığı hesabat reallığı əks etdirmir: “Azərbaycan hökuməti bəyan edir ki, inflyasiya 13 faiz həddindədir. Əslində isə bu məlumat həqiqətə uyğun deyil. Statistika Komitəsi sadəcə hesabat xatirinə hesabatlar hazırlayır. Onsuz da cəmiyyətin belə hesabatlara inamı və etimadı yoxdur. Çünki hər kəs bilir ki, bu açıqlanan rəqəmlər hansı məqsədlərə xidmət edir”.
“Bu ilin əvvəlindən etibarən 35-40 faiz bahalaşma qeydə alınıb. Hətta bəzi məhsullar var ki, onların qiymətlərində iki dəfəyə yaxın artım olub. Bunlar çox ciddi və təhlükəli rəqəmlərdir. Bunu görmək üçün marketlərdə və bazarlarda kiçik monitorinq aparmaq kifayətdir. Dükanlarda qiymətlər nəinki ay ərzində, bəzən saatbasaat dəyişir”, - deyə mütəxəssis qeyd edib.
Onun sözlərinə görə, orta məbləğ pensiya və orta əmək haqqının artırılması bahalaşmanın cüzi bir hissəsini kompensasiya edir: “Görünən odur ki, Dövlət Statistika Komitəsi və digər bu kimi qurumlar Azərbaycan hökumətindən daxil olan məsləhətlər əsasında rəqəmlər səsləndirir. Çünki bu rəqəmlərin reallıqla heç bir əlaqəsi yoxdur. Mənasız mexanizm tapıblar. Real inflyasiyanı ikiyə və ya üçə bölərək rəqəmlər açıqlayırlar”.
“Ən acınacaqlı məqam odur ki, hökumət bu bahalaşmanın qarşısını almaqda maraqlı görünmür. Məmur oliqarxiyası əksər sahələrə nüfuz edib. Qiymətlər “kartel üsulu” (inhisarçıların razılaşması) ilə müəyyən olunur. Heç olmasa, belə bir çətin şəraitdə insanların heysiyyatı ilə oynamasınlar, əhalini daha çıxılmaz duruma salmasınlar. Göründüyü kimi, heç bir məsuliyyət hiss etmirlər”, - deyə Əliyev bildirib.
Əlavə edib ki, cəmiyyəti Allahın ümidinə buraxmaq olmaz: “Elə ailələr var ki, yavan çörəyə möhtacdırlar. Heç olmasa, onları düşünün. Ənənəvi statistikalar, şişirdilmiş rəqəmlər çıxış yolu deyil. Hökumət təcili tədbirlər görməlidir”.
Səudiyyə şahzadəsi Valid bin Talal Rusiya-Ukrayna müharibəsi başlamazdan əvvəl Rusiya şirkətlərinin səhmlərinə 500 milyon dollardan çox sərmayə qoyub.
Axar.az xəbər verir ki, bu barədə "Blumberq" məlumat yayıb.
"Şahzadəyə məxsus olan "Kingdom Holding Co." investisiya şirkəti fevral ayında PJSC Qazprom, PJSC Lukoyl və PJSC Rosneft tərəfindən verilmiş depozitar qəbzləri alıb. Aktivlərin əldə edildiyi konkret tarixlər bildirilməyib", - məlumatda deyilir.
Qeyd olunur ki, bu şirkətlərin qiymətli kağızlarının dəyəri müharibədən sonra kəskin şəkildə aşağı düşüb. Səudiyyə şirkəti isə hələ də aktivlərə sahib olub-olmaması ilə bağlı suala cavab verməyib.
İyunun 30-da məlum olub ki, “Qazprom” səhmdarları 2021-ci il üçün dividend ödəməmək qərarına gəliblər. Bu səbəbdən şirkətin qiymətli kağızları 30% ucuzlaşıb.
Fransa hökuməti vətəndaşlara qışa indidən hazırlaşmağı təklif edib. Belə ki, Milli Assambleyanın deputatı İzabell Valantin ölkədə rekord dərəcədə aşağı yanacaq ehtiyatı olduğunu açıqlayıb.
“Ukraynada münaqişə başlayandan müxtəlif resursların çatışmazlığı (Fransada) artır. Yarımkeçiricilər, xammallar, dənli bitkilər... Çoxsaylı sektorlar təsirlənir, bu da ümumi qiymət artımına səbəb olur. Bu, davamlı olaraq bahalaşan qalıq yanacaqlara da aiddir, hansı ki, ehtiyatları rekord səviyyədə aşağı səviyyədədir”, - deyə Valantin bildirib.
Deputat əlavə edib ki, hazırda energetika sahəsində vəziyyət nəzarət altında olsa da, qışda bu, idarəolunmaz hala gələ bilər, bahalaşma isə vətəndaşların alıcılıq qabiliyyətinə göstərəcək. Bu səbəbdən o, indidən qışa daha yaxşı hazırlaşmaq üçün istehlakçılara 2022-ci ilin payızında ehtiyatı bərpa etməyə təşviq edəcək bir mexanizm hazırlamağı təklif edib.
Mənbə RT
Neft kotirovkaları cümə günü enişi sürətləndirsə də, yenə də həftəni müsbət balansla qapayır.
“Brent” markalı neftin oktyabr fyuçersləri London birjasında 1,71 ABŞ dolları (1,72%) ucuzlaşaraq 97,89 dollar/barelə bərabər olub. WTI markalı neftin sentyabr fyuçersləri isə Nyu York əmtəə birjasında (NYMEX) 2,04 dollar (2,16%) ucuzlaşıb və bir barel üçün 92,3 ABŞ dollar təşkil edib.
Hər iki marka öncəki həftə təxminən 9% ucuzlaşdıqdan sonra bu həftənin əvvəlindən bahalaşıb. ABŞ-dan gələn güclü statistik məlumatlar neft bazarı üçün müsbət amil olub.
“Goldman Sachs”ın ekspertləri bazarın artan tələbi və məhdud təklifi tarazlaşdırmağa hələ də ehtiyacı olduğu üçün benzin və neft qiymətlərinin bu ilin sonuna doğru yenidən yüksələcəyini proqnozlaşdırır.
“Brent”in fyuçersləri bir barel üçün 130 dollara, ABŞ-da pərakəndə benzin qiymətləri isə bir qallona (3,7 litr) görə təxminən 5 dollara qayıda bilər”, – “Goldman Sachs”ın enerji araşdırmaları üzrə direktoru Damyen Kurvalen “Bloomberg”ə bildirib.
Dövlət büdcəsində 2022-ci il üçün daxili dövlət borclanmasının yuxarı həddi 1100,0 mln. manat, xarici dövlət borclanmasının yuxarı həddi 600,0 mln. manat, il ərzində veriləcək dövlət zəmanətlərinin məbləğinin yuxarı həddi 800,0 mln. manat müəyyən edilib.
Bu Hesablama Palatası tərəfindən hazırlanan “2022-ci il Dövlət büdcəsinin icrasına dair yarımillik məlumat”da əksini tapıb.
Qeyd edilib ki, 1 iyul 2022-ci il tarixinə ümumi dövlət borcu ÜDM-in 14,7%-ni, o cümlədən xarici dövlət borcu ÜDM-in 11,7%- ni, daxili dövlət borcu isə ÜDM-in 3,0%-ni təşkil edib.
Ümumi dövlət borcunun artımı daxili borclanmanın artımı hesabına olub. Xarici dövlət borcunun məbləği azalıb, daxili dövlət zəmanətləri üzrə şərti öhdəliklər artıb. 6 ayda birbaşa xarici dövlət borcu 384,7 mln. manat azalmış, birbaşa daxili dövlət borcu 282,6 mln manat artıb. Ümumi şərti öhdəliklər 131,5 mln. manat artıb. Nəticədə ümumi dövlət borcunda 29,4 mln. manat artım qeydə alınıb. Dövrün əvvəli ilə müqayisədə daxili zəmanətlər üzrə şərti öhdəliklər 177,5 mln. manat (31,6%) artıb.
Dünya bazarında qida məhsullarının qiymət ucuzlaşır, Azərbaycanda isə bahalaşır....
İqtisadçı-alim: “Təəssüf ki, Azərbaycan ərzaq məhsullarının istehsalı, satışı həm pərakəndə, həm də topdansatış səviyyədə tam monopoliyaya götürülüb və müəyyən şirkətlər arasında bölüşdürülüb. Yəni bu bazar monopol olmasa da, oliqapol bazardır”.
“Çox böyük ehtimalla, yaxın zamanlarda da qiymət artımı davam edəcək”.
Bu sözləri iqtisadçı-alim Qubad İbadoğlu Azərbaycanda qida məhsullarının qiymət artımını PİA.az-a şərh edərkən qeyd edib.
Bəzilərinin iddialarının əksinə olaraq artıq 4 aydır dünya ərzaq bazarında qiymətlər ucuzlaşır. Arxada qoyduğumuz iyul ayında dünyada ərzaq bazarında 2008-ci ildən bəri ən kəskin ucuzlaşma qeydə alınıb. BMT Kənd Təsərrüfatı və Ərzaq Təşkilatının(FAO) hesablamalarına əsasən iyulda qlobal ərzaq qiymətləri iyunla müqayisədə 8,6 faiz azalmaqla 140,9 bəndə düşüb. Azərbaycanda qida məhsullarının qiymət artımı dünya bazarında yaranmış vəziyyətlə əlaqələndirilsə də, indi dünya bazarında əks proses getməsinə baxmayaraq, bizdə bu müşahidə olunmur. Daha doğrusu Azərbaycanda ancaq bahalaşma müşahidə olunur.
Bu bahalaşma tempini nəylə izah etmək olar və ölkədəki qiymət artımının hansı obyektiv və subyektiv səbəbləri var?
Ölkədəki qiymət artımını PİA.az-ın əməkdaşı iqtisadçı-alim Qubad İbadoğlu ilə müzakirə edib.
Qubad İbadoğlu: “İmkan vermirlər ki, ölkədə qiymətlər aşağı düşsün. Çünki qiymətlər yuxarı olması daha çox qazanmaq imkanları yaradır”.
Kəndlərdə artıq pendir və digər heyvandarlıq məhsullarını almağın mümkün olmadığını bildirən ekspert PİA.az-a açıqlamasında qeyd edib ki, əhali əldə olunan təsərrüfatın böyük bir hissəsini satdı. Xüsusilə də bu son iki ildə davam edib:
“Təəssüf ki, Azərbaycan ərzaq məhsullarının istehsalı, satışı həm pərakəndə, həm də topdansatış səviyyədə tam monopoliyaya götürülüb və müəyyən şirkətlər arasında bölüşdürülüb. Yəni bu bazar monopol olmasa da, oliqapol bazardır. Bu bazara giriş və çıxış baryerləri var və bazarda qiymətlər sövdələşmə əsasında təyin olunur.
Təəsüflər olsun ki, kənd təsərrüfatı səviyyəsində yeni yaradılan aqroparklar son nəticədə ailə və kəndli, torpaq və heyvandarlıq təsərrüfatlarını camaatın əllərindən alınmasına, onların satılmasına məcbur etdi. Kəndlərdə artıq pendir və digər heyvandarlıq məhsullarını almaq mümkün deyil. Çünki əhali əlində olunan təsərrüfatın böyük bir hissəsini satıb. Xüsusilə də bu son iki ildə davam edib.
Qubad İbadoğlu: “Topdansatış sektoru əsasən “Azərsun” və “Veysəloğlu” tərəfindən nəzarətdə saxlanılır. Qida sektorunda pərakəndə satışı həyata keçirmək də daha çox “Bravo”nun nəzarətindədir”.
Azərbaycanda istehsal olunan heyvandarlıq məhsulları, süd və süd məhsulları, ət və ət məhsulları, o cümlədən də kənd təsərrüfatında meyvəçilik və tərəvəzçilik aqroparkların nəzarətindədir. Bu baxımdan da Azərbaycanda qiymətləri monopol şirkətlər diqtə edir, oliqapol şirkətlər də sövdələşmə əsasında müəyyənləşdirir. Onlar da Azərbaycan bazarında qiymətlərin aşağı düşməsinə imkan vermirlər.
Çox böyük ehtimalla, yaxın zamanlarda da qiymət artımı belə davam edəcək. Payızda ərzaq qiymətlər daha da bahalaşacaq. Topdansatış sektoru da əsasən “Azərsun” və “Veysəloğlu” tərəfindən nəzarətdə saxlanılır. Qida sektorunda pərakəndə satışı həyata keçirmək də daha çox “Bravo”nun nəzarətindədir. Yəni yalnız kənd təsərrüfatı sahəsində demirəm, hətta ondan yuxarıya çıxanda, ərzaq məhsullarının təchizatı, qida sektoru, onun topdansatış və pərakəndə satışı, yəni bütün bu zəncirlər üzərində də bir nəzarət var. Buna görə də imkan vermirlər ki, qiymətlər aşağı düşsün. Çünki qiymətlər yuxarı olması daha çox qazanmaq imkanları yaradır. Azərbaycan bazarında bunu reallaşdıra bilməyənlər də, əsasən Rusiyaya ixrac edirlər”.