Naxçıvan dərəbəyliyinin özünü müdafiə edən əsas arqumentlərindən biri də guya "əxlaq polisliyi" etməsi idi. Guya, Vasif "xan" nə qədər əzazil olsa da əxlaq məsələsinə xüsusi diqqət ayırır, Muxtar Respublikada məişət pozğunluğunun qarşısını alır.
Teref.az xəbər verir ki, bunu Ovqat com saytının baş redaktoru Heydər Oğuz yazır. Daha sonra Heydər bəy yazxır:
Naxçıvanlı bir qadının "Hüquqşünaslar Qrupu"na yazdığı bu sətirlər isə başqa mətləblərdən xəbər verir.
Deyə bilərsiniz ki, Naxçıvanda kiminsə hansısa qələt etməsinə görə niyə "xan" həzrətlərini günahlandırırsan? Bəyən "xan" həzrətləri hər otelin qarşısında dayanıb orda nə oyunların döndüyünə nəzarət etməlidir?
Məsələ burasındadır ki, Grand Hotel "xan" həzrətlərinə yad bir yer deyil. Birbaşa onun oğlu Seymurun obyektidir.

İranda dini idarəçiliyə qarşı etirazlar yeni nəsil qadın və qızlar arasında görünməmiş sürətlə yayılmağa başlayıb.

İranlı gənclər sosial media paylaşımlarında niyə hakimiyyətə qarşı çıxıb həyatlarını riskə atdıqlarını izah edirlər:

“Mollalar, rədd olun”
Bu, artıq 11 yaşına qədər gənc qızların da qoşulduğu etirazçı elektoratın şüarıydı.

Sosial şəbəkələr dini lider Ayətullah Əli Xameneinin şəkillərinin divarlardan çıxarılıb cırılmasını və sonra da yandırmasını əks etdirən videolala doludur.

Onlar hicabı “düzgün” taxmadığına görə saxlanan və polis şöbəsində ölən gənc kürd qadına ithafən başqa bir şüar da səsləndirirlər – “Birləşməsək, növbəti Məhsa Əmini biz olacağıq”.

Rejim Əmininin ölümündən sonra başlayan aksiyalara sərt reaksiya verir, amma etirazlar səngimir.

22 yaşlı “TikTok” istifadəçisi Hədis Nəcəfi aksiya yerinə gedərkən çəkdiyi videoda daha yaxşı gələcəklə bağlı xəyallarını dilə gətirmiş, “Bir neçə il sonra geriyə baxanda hər şeyin yaxşılığa doğru dəyişmiş olmasına sevinəcəm” demişdi.

Ailəsi Hədisin bu videonu çəkəndən təxminən bir saat sonra güllələndiyini açıqlayıb.

Anası sosial şəbəkədə paylaşdığı videoda deyib ki, Hədisin ürəyində, mədəsində və boynunda güllə yaraları olub:

“İşdən gəldi, ac olduğunu dedi. Amma heç nə yemədi, Mahsa Əmininin ölümünə görə keçirilən aksiyaya ac getdi”.

İnsan haqları qruplarının məlumatına görə, aralarında uşaqların da olduğu onlarla gənc təhlükəsizlik qüvvələri tərəfindən öldürülüb.

22 yaşlı Hədis Nəcəfi gələcəkdə geriyə baxanda dəyişmiş İranı görmək istəyirdi, amma onu gülləyərək öldürdülər
Ən böyük zərbə İranın “Z” nəslinə dəyir.

İranlı sosioloq Hüseyn Qaziyan deyir ki, etiraz üçün sosial mediadan istifadə əsas faktorlardan birinə çevrilib; eyni zamanda, dəyişiklik üçün başqa şansın olmamasının tamamən dərk edilməsi də mühüm rol oynayıb:

“Bu nəsil daha müasirdir, yaşadıqları dünyadan xəbərdardır. Onlar fərqinə varıblar ki, həyatı başqa cür də yaşamaq olar. Rejimdən ümidlərini kəsiblər və bu onlara cəsarət verir”.

16 yaşlı video bloqçu Sarina İsmayılzadə də “YouTube” kanalındakı paylaşımında cəsarət nümayiş etdirib:

“Biz İrandan kənardakı həyatdan xəbərsiz olan 20 il əvvəlki nəsil kimi deyilik. Özümüzdən soruşuruq ki, niyə biz New Yorkdakı və ya Los-Ancelesdəki yeniyetmələr kimi əylənə bilmirik”.

Bu gənc qadınlar layiqli həyat yaşaya bilmək üçün hər cür riskə hazırdırlar.

“Amnesty İnternational” təşkilatının məlumatına görə, Sarina aksiyaya gedib və orda başına vurulan zərbələr nəticəsində həyatının itirib. İran bu ittihamı rədd edir, bildirir ki, gənc qız binanın damından atılaraq intihar edib.

Sarinanın ailəsini rejimin versiyasını qəbul etməyə məcbur ediblər, onlar hadisəylə bağlı mediaya açıqlama verməyiblər.

Videolardan birində Sarina Hozier-in “Take Me to Church” mahnısını oxuyub.

Bu mahnıda katolik kilsəsinin İrlandiyadakı nüfuzuna etiraz edilir; o, qlobal azadlıq himninə çevrilib.

İnsan haqları üzrə araşdırmaçı Azadə Pourzandın fikrincə, etirazlar mühüm dəyişiklik anının təmsilçisidir.

Ekspert deyir ki, gənc qadınların tələblərindəki konkretlik onu heyran edir:

“Bir-birilərilə bəsit ifadələrlə danışmaları. Onlar öz tələb və ümidlərini dünyaya izah etməyi bizdən qat-qat yaxşı bacarırlar”.

Pourzand deyir ki, gənc nəsil rejimi daxildən dəyişmək istəyib bunu bacarmayan əvvəlki nəsillərin təcrübəsindən dərs alıb.

Azade Pourzand gənc nəslin rejimi daxildən dəyişməklə bağlı keçmiş cəhdlərdən dərs aldığını bildirir
Pourzand gənclərin cəsarətli mövqeyini yüksək qiymətləndirir; qeyd edir ki, “Əvvəlki nəsillərin gələcəyi onlardır. Gənclər qorxmadan yaşamaq istəyirlər”.

Onun İranla şəxsi bağı da var. Anası Mehrəngiz Kar vaxtilə bu ölkənin insan haqları üzrə tanınmış vəkillərindən biri olub, sonra ordan qaçmaq məcburiyyətində qalıb. Pourzand deyir ki, anası İranda baş verənləri kədər və qürurla izləyir.

Nahar zamanı tətbiq olunan “qızlar ayrı, oğlanlar ayrı” qaydasına etiraz edən kollec tələbələri yeməkxananın kənarında – yerdə oturub birlikdə yemək yeyəndə anası buna çox sevinib.

“Mən mükafatımı aldım, həyatım boyu apardığım mübarizənin mükafatını aldım” – o, qızına belə deyib.

İndi İrandakı bütün nəsillər hadisələri izləyir və gözləyirlər.
pressklub

Seulda təşkil edilən beynəlxalq yarışdakı davranışı ilə gündəmə gələn iranlı idmançı Elnaz Rekabidən bir müddətdir xəbər alınmır.

Bakupost.az xarici mətbuata istinadən xəbər verir ki, İrandakı etiraz aksiyalarına dəstək məqsədi ilə olimpiya oyunlarına vəsiqə verən beynəlxalq yarışa hicabsız çıxan idmançının itkin olduğu bildirilir.
Qeyd edək ki, onun ölkəsinə qayıtdıqdan sonra cəzalandırılacağı təxmin edilirdi.

Bukingem sarayı Böyük Britaniya kralı III Çarlzın həyat yoldaşı Kamillanın titulundan “konsort” sözünü çıxarmaq istəyir.

Publika.az xəbər verir ki, bu barədə saraya yaxın mənbələrdən məlumat verilib.

Bildirilir ki, III Çarlzın 2023-cü il mayın 6-na planlaşdırılan tacqoyma mərasimindən əvvəl kral köməkçiləri kraliça Kamillanın titulundan xəlvət şəkildə “konsort” sözünü çıxarmaq istəyirlər. Cəmiyyət və mətbuat onu sadəcə olaraq Kraliça Kamilla adlandırdığından, III Çarlzın ətrafı və onun həyat yoldaşı onun tituluna rahat yanaşır.

Bildirilir ki, Kamilla ictimai rəyi nəzərə alaraq könüllü olaraq kraliça-konsort titulunu götürüb.

Mənbənin məlumatına görə, Kamillanın qısaldılmış titulu 2023-cü ildə III Çarlzın tacqoyma mərasimi ilə rəsmiləşə bilər.

Konsort - hökmdarın əri və ya arvadıdır. Kral və ya kraliçadan fərqli olaraq, onların rəsmi vəzifəsi yoxdur və onlara konkret tapşırıqlar verilmir. Onların əsas vəzifəsi qeyri-rəsmidir: ömür boyu həyat yoldaşını dəstəkləmək. Həm Britaniya krallarının arvadları, həm də kraliçaların həyat yoldaşları konsorts olublar: Məsələn Şahzadə Filip və Şahzadə Albert. (Oxu.az)

İranda Məhsa Əmininin ölümü ilə başlayan aksiya həftələrdir davam edir.

Teref.az bu barədə “Azad İran”a istinadən xəbər verir.

Yayılan kadrlarda gənc iranlı qızların İslam Respublikasının banisi ayətullah Xomeyninin şəklini cıraraq yola atmaları əks olunub.

Günel Mövlud Ağabəyim ağa haqqında ağlına gələni yazıb. Aləmə car çəkib ki, öz tarixindən, öz milli qadın tarixindən, öz milli qadın inkişaf tarixindən xəbərsizdir.
Ağabəyim ağa İbrahim xanın böyük qızıdır. İrana 200 nəfərlik atlı dəstə - öz vəziri, vəkili, katibi, hətta aşpazı, bağbanı, çalançı dəstəsi ilə gedib.
Fətəli şah Ağabəyim ağa ilə gələn hər kəsə - bu 200 atlıya xəzinəsindən ömürlük maaş kəsib. Şah Şuşaya elçiliyə və gəlin gətirməsinə ən ağır məmurlarını, qohumlarını göndərib. Təkcə toya gələn Şuşa camaatının və kasıbların başına tökmək üçün çuval-çuval qızıl göndərib. Salnamələr bu qızıl parşalarının kəpənək şəklində kəsildiyindən belə yazır.
Mənbələr yazır ki: "hələ Tehrana bu şövkətdə gəlin gəlməmişdi"
Salnamələr onun haqqında "Qarabağlı İbrahim xanın alim qızı" deyə yazırlar.
Günelin şübhə etdiklərini də salnamələr yazır və digər tarixi mənbələr dönə-dönə təkrar edir. Sən də istəyirsən inan, istəyirsən inanma.
Ağabəyim ağa 18 yaşında Qarabağdan İrana - Tehrana gəlin köçüb. Nəhəng bir hərəmxanaya, o hərəmxana ki, rəhbəri Fətəli şahın anası idi, şahın bacıları, qızları, gəlinləri, xanımları o məkanda bir yerdə idilər. Bir fransız araşdırcısı bizim hərəmxana deyib güldüyümüzü araşdırmış və "qadın akademiyası" adını vermişdi bu təsisata. Çünkü həm Osmanlı, həm İran-Qacar xanədanlarında hərəmxana həm də məktəb, təlim, tərbiyə, həm də sənət işləri ilə məşğul olurmuş.
Ağabəyim ağa özü Şuşada ən mötəbər hocalardan dərs almışdı. Yeri gəlmişkən mənim babalarımdan biri Şahməhəmməd ağa Sofuoğlu Ağabəyim ağanın lələsi (mürəbbi, tərbiyəçi) olmuş, eləcə xanqızı Gövhər ağanın, yəni İbrahim xanın iki mötəbər, alim qızının... etibara bax!
Ağabəyim ağa bu çoxarvadlı şah sarayında tarixdə ilk dəfə ŞAHBANU seçildi. Yəni kraliça. O, ən mötəbər xanımlar arasından, Qacar qızları arasından seçildi.
İslamda çoxarvadlılıq məqbul olduğundan qadınlar arasında ayrı-seçkilik günah sayılırdı, ona görə də kəbinli arvadların heç birinin hüququ o birindən çox ola bilməzdi (əlbəttə, zümrə bərabərdirsə). Bu səbədən İslamda kraliça ənənəsi yoxdur.
Lakin 19-cu yüzildə yeni çağ yeni tələblər gətirmişdi. Avropadan gələn səfirlər xanımları ilə gəlir, hətta ingilis kralı xanımı ilə İrana gəlib və bu müsafir xanımlarla görüşəcək bir nəfər baş xanım olmalı idi. Bu yeni tələb divanda müzakirə edilir və Ağabəyim ağa kraliça seçilir. Mənbələr yazır: "çünkü o, alim idi, natiq idi, mərifət sahibi idi, çox dil bilirdi"
Ağabəyim ağa dörd dildə yazır və danışırdı, Türk, fars, ərəb, fransız... musiqi və ifaçılıq sənətində ustad idi. Özü də dünya gözəli idi.
Qonşu dövlətlərin kraliçaları ilə məktublaşırdı. Şah bu səlahiyyəti tək ona vermişdi. Və tarixdə ilk dəfə Şərqdə qadına belə bir səlahiyyət verilmişdi. Rus çariçasının Ağabəyim ağaya yazdığı məktub hətta dərs kitablarımıza düşüb.
Ağabəyim ağanın Napoleona göndərdiyi məktub bir müəllifin araşdırmasına görə Luvr muzeyində saxlanır. Gücün çatırsa araşdır. Öz irsini öyrən. Məktubun məzmunu Napoleona müraciət etməklə Tiflisə girmiş rus qoşunlarının qarşısını almaq idi. Ağabəyim ağa İranın daxili və xarici siyasətində söz sahibi idi və bunu öz kamalı ilə qazanmışdı. 200 hərəmin içində öz mərifəti ilə başa keçmiş, taxt-tac sahibi olmuşdu.
O, həm də şair idi... bəstəçi idi... alim idi, dövlət adamı idi...
İki misrası ilə ədəbiyyat tarixində adı qalmış bir ədibdir:
Əfsus ki yarım gecə gəldi, gecə getdi...
Heç bilmədim ömrüm necə gəldi, necə getdi...
Təkcə bu misralarına neçə-neçə nəzirələr yazılıb. Hələ də yazılır, oxunur...
Belə bir qadın hansı millətin tarixində olsa idi, onu baş tacı edərdi...
İranın ilk kraliçası olmuş bir soydaşı ilə fəxr edərdi, ona kəniz deməzdi. Kənizlər saraya 200 atlı ilə, vəzir-vəkillə gəlmirlər. Onun vəziri sonrakı illərdə İranın ilk baş naziri olmuşdur.
Faktlar çoxdur. Dediklərimdən çoxunu "Ağabəym ağa Cavanşir" kitabımda yazmışam. Lakin yazdıqlarım bu xanımın həyatının, xidmətlərinin, maarifə, təhsilə, xeyriyyəçiliyə verdiyi töhfələrin hamısı deyil. Ağabəyim ağanın həyatı araşdırılmayıb, çünkü bu araşdırma üçün İranda münasib siyasi mühit yoxdur. Elm siyasətin köləsi olaraq qalır. Bir türk xanımın ehtişamı qara qəlbləri rahatsız edir...
Günel Mövluda niyə belə ağlına gələni və bilmədiyini yazırsan demək fikrim yoxdur. Bilməmək və bilmədiyini də bilməmək bir ayrı bəladı, çarəsi yoxdu...
Bunları da qeyd edim:
Ağabəyim ağa İranda yazdığı şeirləri Ağabacı təxəllüsü ilə yazırdı. Ağabacı!
Bu təxəllüsü ona Fətəli şah vermişdi.
Bu miniatürə diqqət et: rəssam belə onu əlində kitabla çəkib...
Əli kitablı bir qadından danışmaq nə deməkdi... bilirsənmi?!
Mehriban Vəzir
Teref.az

İranın Ərak şəhərində mülki geyimli polislər qadınlara hücum edir. Bu barədə “Azad İran” “Telegram” kanalı məlumat verib.

Bununla bağlı yayılan görüntülərdə polislərin küçədə toplaşan qadınlara hücum çəkdiyi görünür. Həmçinin videoda polisin qadınları qorumaq istəyən insanlara qarşı da kobud davranışı əks olunub.