 |
|
|
“Ermənistan və Azərbaycan BMT müqaviləsini qəbul edərək bu təşkilata üzv olub. Beləcə, hər ikisi bir-birinə qarşı bu formatı qəbul edib. Burada da bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanımaq və problemləri dinc yolla həll etmək kimi mühüm maddələr var.
Ancaq Ermənistan Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü 30 ildir tanımır və bizə qarşı içində soyqırımın və etnik təmizliyin olduğu müharibə aparıb, işğal həyata keçirib”.
Bu sözləri politoloq Nazim Cəfərsoy cəbhədə son baş verənləri şərh edərkən deyib. O bildirib ki, məhz qeyd edilənlər fonunda Ermənistanın BMT formatına əhəmiyyət vermədiyini demək mümkündür:
“Hətta bu ölkə 4 BMT qətnaməsinə də konkret 28 il boyunca tüpürüb. Yəni Ermənistan BMT müqaviləsinin ona tanıdığı formatı Azərbaycanla münasibətdə hər mənada çox açıq şəkildə rədd edib. Beynəlxalq hüququn ən əsas prinsiplərindən biri dövlətlərarası münasibətlərdə bərabərlik və qarşılıqlılıq prinsiplərinin hakim olmasıdır. Ermənistan Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanımırsa, Azərbaycanın da onun ərazi bütövlüyünü tək tərəfli olaraq tanıması kimi bir borcu yoxdur!
Beynəlxalq hüquqda öz qəbul və tətbiq etmədiyin prinsipi başqasından tələb etmək kimi bir şey yoxdur. Ermənistan 30 ildir Azərbaycanla ərazi bütövlüyünü tanıdığını ifadə edən ikili müqavilə də imzalamayıb. 2 ildir bu müqaviləni imzalamır, əsas səbəb də beynəlxalq hüquqa görə Azərbaycanın olan Qarabağ bölgəsini və anklavların bizim olduğunu qəbul etməməkdir. Bu konteksdə Azərbaycanın Ermənistanın ərazi bütövlüyünü tək tərəfli tanımaq borcu yoxdur”.
Ekspert qeyd edib ki, bərabərlik və qarşılıqlılıq prinsiplərinə görə, Azərbaycanın da hazırda Ermənistan ərazisi sayılan yerlərin statusunu müzakirəyə çıxarmaq hüququ var: “Ermənistan Azərbaycanla sərhədlərini dəqiqləşdirmə və nişanlama işlərində də hərtərəfli mane yaradır, müasir texnoloji imkanlarla qısa müddətdə həll olunacaq məsələni uzadır. Yəni Azərbaycanın sərhədlərini bizim əleyhimizə şübhə altına alır. O zaman Azərbaycanın da bərabərlik və qarşılıqlılıq prinsiplərinə görə Ermənistan sərhədlərini şübhə altına alma haqqı var! Ermənistan 30 il işğalçı siyasət aparıb və hazırda Azərbaycanda işğal qüvvələri var. Bu ölkə ərazilərimizdən öz qüvvələrini çıxarmayana qədər qarşılıqlılıq prinsipi çərçivəsində Azərbaycanın da Ermənistan ərazisinə girmə hüququ doğur. Üstəlik beynəlxalq hüquqda sıx -sıx ABŞ -ın və İsrailin istifadə etdiyi önləyici legitim müdafiə hüququ buna imkan verir.
Bu çərçivədə təhdid təşkil edən hərbi hədəfləri vurmaq beynəlxalq hüquqa uyğundur. Hətta geniş mənada bu hüququn içinə bəzən “bufer zona qurmaq” da daxil edilir ki, bunun nümunələri var. Ermənistan rəsmiləri də hər fürsətdə Azərbaycana hərbi zərər vermək niyyətlərində olduqlarını bəyan edirlər. Bu şərtlərdə Azərbaycan da Ermənistanda hərbi hədəfləri vuranda önləyici legitim müdafiə hüququndan istifadə edib”. N.Cəfərsoy həmçinin vurğulayıb ki, beynəlxalq hüquqda “isti izləmə” kimi bir haqq daha var:
“Qısaca, bu hüquq sizə qonşu ölkədən terrorist və ya diversant hücum edəndə onun arxasınca qonşu ölkənin sərhədindən içəri girə biləcəyinizi deyir. Bu hüququ da ABŞ, İsrail, Türkiyə və s. istifadə edir. Son hadisədə Azərbaycan beynəlxalq hüquqa görə, Ermənistan diversantlarını isti təqib etmək hüququndan istifadə edib! Hələ bizim cinayətkarları mühakimə etdirmə və təzminat istəmə hüquqlarımız da var. Hamısını sonuna qədər istifadə etməliyik. Beynəlxalq hüquqda belə şeylər olduğunu bilmək lazımdır, əks halda, fikirlərdə cəhalət qalib gəlir və elə bilirlər, Azərbaycan haqsızdır!”.
Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin sərhəddə törədilən genişmiqyaslı təxribatın qarşısının alınması zamanı şəhid olan 5 hərbçi futbolçu imiş.
"Report" xəbər verir ki, Qədim Xəlilov, Elvin Abdullayev, İbrahim Həsənov, Nicat Qarazadə və Elmir Hüseynov müxtəlif vaxtlarda AFFA-nın təşkil etdiyi liqaların və turnirlərin iştirakçısı olub.
Qeyd edək ki, sentyabrın 12-si gecə və 13-ü səhər saatlarında Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən Azərbaycanla dövlət sərhədinin Daşkəsən, Kəlbəcər, Laçın və Zəngilan istiqamətlərində genişmiqyaslı təxribat törədilib.
Ukrayna ordusu rusların işğalı altında olan Xerson şəhərinə raket zərbələri endirib.
TEREF.AZ axar.az-a istinadən xəbər verir ki, bu barədə Teleqram kanalları məlumat yayıb.
Məlumata görə, zərbələr Xerson şəhər administrasiyasının binasına endirilib. Binaya 5 raketin atıldığı bildirilir.
Çoxlu sayda ölü və yaralının olduğu ilə bağlı məlumatlar yayılıb.
Ukraynanın Rusiyanın işğalı altında olan Novaya Kaxovka şəhərində Rusiyaya məxsus hərbi baza məhv edilib.
Bununla bağlı sosial şəbəkələrdə görüntülər yayılıb.
Qeyd olunub ki, Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargahı məlumatı hələlik təsdiqləməyib.
Çox yox, bir həftə əvvəl ağız dolusu sülhdən danışırdıq. Buna səbəb avqust ayının 30-dakı Brüssel görüşü və sonrasında Bakı və İrəvandan gələn isti mesajlar idi.
Brüssel zirvəsindən sonra mediator rolunda çıxış edən Avropa İttifaqı Şurasının Prezidenti Şarl Mişel mətbuata verdiyi bəyanatda böyük bir həvəslə belə deyirdi:
“Bu gün biz Ermənistan və Azərbaycan arasında dövlətlərarası münasibətləri tənzimləyən sülh sazişinin təşviqi üçün əsaslı işi gücləndirmək barədə razılığa gəldik və xarici işlər nazirlərinə mətnlərin layihələrini hazırlamaq üçün bir ay ərzində görüşməyi tapşırdıq”.
Yəni, Azərbaycan və Ermənistan XİN rəhbərləri sentyabr ayı ərzində mütəmadı danışıqlar apararaq, yekun sülh müqaviləsinin mətnini hazırlamalı idilər. Brüssel görüşünün ən gözəl xəbəri bu idi.
Bəs sonra nə baş verdi?
Sentyabr ayının 4-də Ermənistan mətbuatı bir xəbərlə sirkələndi. Baş nazir Nikol Paşinyan “Vətəndaş müqaviləsi” partiyasının parlamentdəki fraksiyası ilə görüşdə ilin sonunadək Azərbaycanla sülh müqaviləsinin hazırlanması üçün hər şeyin ediləcəyini dedi.
Cəmi 9 gün sonra Paşinyan Rusiyanın Vladivostok şəhərində keçirilən Şərqi İqtisadi Forumunda Vladimir Putinin gözlərinin içinə baxaraq, Azərbaycanla sərhədlərin açılmasında maraqlı olduqlarını və Moskvanın köməyini gözlədiklərini bildirdi.
Bütün bu görüşlərin, bəyanatların kölgəsində Moskvadan da reaksiya gəlmişdi. Rusiya XİN sözçüsü Mariya Zaxarova Brüssel görüşünü açıq şəkildə tənqid etmişdi:
“Aİ-nin Cənubi Qafqazdakı fəallığı geosiyasi ambisiyalarla müəyyən edilir. Fikrimizcə, bunun Azərbaycan-Ermənistan münasibətlərinin normallaşmasına real yardım istəyi ilə heç bir əlaqəsi yoxdur” – deyə Zaxarova bildirirdi.
Bəli, Cənubi Qafqazda kartlar artıq açıq oynanırdı. Ukraynanı işğal etməklə bütün beynəlxalq hüquq və prinsipləri pozan, müharibə vəziyyətində olan Moskva Azərbaycan və Ermənistan arasında sülhün sadəcə özü tərəfindən təmin edilə biləcəyini iddia edirdi.
Və belə bir vəziyyətdə ara-sıra pozulan atəşkəs bir andaca hərbi əməliyyat səviyyəsinə keçdi. 12 sentyabrda, gecə vaxtı, Ermənistan silahlı qüvvələrinin əli ilə münaqişə yenidən alovlandı. Tərəflər bir-birini ittiham etməyə start verdi, hər kəs ilk gülləni atanı axtarmağa başladı. Lakin siyasi təhlil üçün güllənin ilk kimin silahından çıxıb, kimə dəydiyi yox, kimin maraqlarına xidmət etdiyi əhəmiyyətlidir.
Elə isə gəlin diqqət yetirək, bir gecədə 100-dən artıq hərbçisini itirib, Rusiyadan asılılığı da azı 100 qat artan İrəvan bu təxribatdan, təbii ki, heç nə qazanmadı. Azərbaycan 34 ildən sonra ilk dəfə Ermənistanla sərhəddə hərbi əməliyyatlar aparmaqla, düşmən dövlətin daxilində bufer zona yaratmaq imkanlarını artırsa da sülhdən qazanacaqları ilə müqayisədə indiki qazancı çox az idi.
Bir gecəlik müharibənin ən böyük qalibi, şəksiz-şübhəsiz, Rusiya oldu. Çünki Rusiya caynağından çıxmağa çalışan, müdafiə naziri bu yaxınlarda ABŞ-da səfərdə olan Ermənistanı əvvəlkindən daha bərk formada qoltuğuna sıxdı. Brüsseli qismən neytrallaşdırdı. Hazırda isə tərəfləri uzlaşdırmaq üçün vasitəçi olmağa hazırlaşır…
Sonda isə qeyd edək ki, bu döyüş Azərbaycan üçün böyük imkanlar yaradır. Məsələn, Azərbaycan indi əldə etdiyi strateji üstünlükdən çıxış edərək, Qarabağdakı erməni silahlı qüvvələrinin tam çıxarılmasını tələb edə bilər;
2.Azərbaycan bu ərazilərdə yeni bufer zona yarada bilər.
Bəziləri Ermənistanla sərhəddə, hətta gələcəkdə onun sərhədləri daxilində bufer zonanın yaradılması ideyasını beynəlxalq hüquqa zidd hesab edir. Lakin görünür, onlar BMT-nin 51-ci maddəsindən xəbərsizdir. Bu maddədə hər bir dövlətin özünümüdafiə hüququ təsbit olunur. Elə qardaş Türkiyə də, müttəfiq İsrail də bu maddəyə istinad edərək, başqa ölkələrin 30-35 km dərinliyində özləri üçün təhlükəsizlik dəhlizi yaradıb. Niyə Azərbaycan bu təcrübədən istifadə etməsin? Axı buna onun gücü və hüququ çatır…
Nicat İsmayılov
pressklub.az
Azərbaycan-Ermənistan dövlət sərhədinin Daşkəsən, Kəlbəcər və Laçın istiqamətlərində təxribat törətməyə cəhd göstərərkən bir qrup erməni hərbçi saxlanılıb.
Görüntülər sosial şəbəkədə yayılıb.
Ələ keçmiş erməni hərbçilərin görüntülərini olduğu kimi təqdim edirik:
Ukraynalı hərbi ekspert Oleq Jdanov Prezident Vladimir Putinin istefasının tələb olunduğu petisiya barədə danışıb. Petisiyanın müəllifləri rusiyalı bələdiyyə deputatlarıdır.
«Bəyanatda deyilir ki, Putinin fəaliyyəti Rusiyanın və onun vətəndaşlarının gələcəyinə ziyan vurur… Ukrayna ilə qarşıdurmada məğlubiyyətə gətirib» – Jdanov qeyd edib.
Bununla bərabər, ekspert xəbərdarlıq edib ki, bu petisiyada rusiyalı deputatlar tələb edirlər ki, necə deyərlər, «xüsusi hərbi əməliyyat» müharibə adlandırılsın ki, RF-da ümumi səfərbərlik elan oluna bilsin.
Jdanovun fikrincə, hazırda Rusiyada bu petisiyanı sanksiyalar səbəbilə, «hərbi relslərə keçirmək» alınmayacaq: «Rusiyada istehsalın aşağı düşməsi 2030-cu ilə qədər müşahidə olunacaq… İlin sonuna qədər heç bir tədarük yoxdur, ehtiyatlar tükənəcək, istehsal dayanacaq. Biz, hansı relslərdən danışırıq?… Səfərbərlik barədə hətta demək olar ki, gəlin səfərbərlik elan edin, biz də baxaq görək, rusiyalı sosium ümumi səfərbərliyə necə reaksiya verir… İqtisadiyyat hər hansı sayda insanın səfərbər edilməsi yükünü çəkə biləcəkmi? Biz, onları nə ilə silahlandıracağıq?»
Ona görə də Jdanov hesab edir ki, petisiya çox gecikib: «Onun birinci bəndini mən, ikiəlli dəstəkləyirəm – Putinin hakmiyyətdən kənarlaşdırılmasını, məsuliyyətə cəlb edilməsini. Yaxşı, hətta hələlik daxildə… RF-ı faktiki yoxsulluq və dağıntılara çatdırmaq. Üstəgəl, dəmir qəfəs arxasında oturmuş və öz mühitindən qovulmuş ölkə arealı yaratmaq».
Xatırladırıq ki, Ukrayna silahlı qüvvələrinin sürətli uğurları Rusiyanın planlarını pozmaqda davam edir. /azpolitika/
Rusiya ordusu Ukraynanın cənubundakı Krivı Roq şəhərinə səkkiz qanadlı raket atıb.
Bu barədə Ukrayna Prezident Ofisinin rəhbərinin müavini Kirill Timoşenko məlumat verib.
O, zərbələrin su təchizatını kəsmək məqsədi ilə endirildiyini bildirib.
Timoşenko qeyd edib ki, hücumda mülki əhali arasında itki yoxdur.
Azərbaycanın PUA kameraları Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin şəxsi heyətinin döyüş mövqelərini kütləvi şəkildə tərk etməsini qeydə alıb.
Teref.az bu barədə "Caliber.Az"a istinadən xəbər verir.
Həmin kadrları təqdim edirik: