Son günlər xarici ölkələrə müxtəlif növ məhsulları ixrac edərək milyonlarla manat pul vəsaitlərini Azərbaycana qaytarmayan bəzi sahibkarların məsuliyyətə cəlb edilmələri barədə Baş Prokurorluq bir neçə məlumat yayıb. Bildirilir ki, xarici ölkələrə müxtəlif növ məhsulları ixrac edən bəzi sahibkarlıq subyektlərinin müvafiq valyutada olan pul vəsaitlərini Azərbaycana qaytarmamaları ilə bağlı prokurorluq orqanlarında cinayət işləri başlanaraq ibtidai istintaq aparılır.

Qeyd edək ki, xarici ölkələrə müxtəlif məhsulları ixrac edərək pul vəsaitlərini ölkəyə qaytarmayan sahibkarlarla yanaşı dövlət büdcəsinə çatacaq gömrük vergi və rüsumlarını ödəməkdən yayınmağa çalışan sahibkarlar da var. Məsələn Dövlət Gömrük Komitəsinin 26 Aprel 2017-ci ildə yaydığı məlumat da buna bənzəyir. Məlumatda bildirilir ki, bəzi xarici iqtisadi fəaliyyət iştirakçıları dəfələrlə edilən xəbərdarlıqlardan nəticə çıxarmır, qanunvericiliyin tələblərinə əməl etməyərək, idxal etdikləri malların dəyərini olduğundan aşağı göstərməklə, dövlət büdcəsinə çatacaq gömrük vergi və rüsumlarını ödəməkdən yayınmağa çalışmaları barədə məlumat yayıb. Bu cür faktların araşdırılması məqsədilə Bakı Baş Gömrük İdarəsi tərəfindən ixracatçı ölkələrin gömrük orqanlarına göndərilən sorğular nəticəsində həmin ölkələrdən idxal edilən malların invoys qiymətlərinin azaldılması halları müəyyən edilib. Həmin məlumatda dövlət büdcəsinə çatacaq vəsaiti ödəməkdən yayınmağa cəhd göstərən fiziki və hüquqi şəxslər siyahısı açıqlanıb. Sözügedən siyahıda fiziki şəxs Abasov Şənlik Fəxrəddin oğlunun da adı keçir. O, 52003,80 manat vəsaiti gömrük orqanlarından gizlətməyə çalışıb. Dövlət Gömrük Komitəsinin həmin ilin 21 fevralında açıqladığı məlumatda isə Abasov Şənlik Fəxrəddin oğlunun 30064 ABŞ dollarını gömrük orqanlarından gizlətməyə çalışdığı bildirilir.

Aktualinfo.org bu məlumatları “Koordinat Construction” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti haqqında araşdırma apararkən elektron mediadan əldə edib. Qeyd edək ki, dövlət satınalmalarının vahid internet portalına yerləşdirilmiş məlumata görə “Koordinat Construction” MMC oktyabr ayında iki satınalmanın qalibi olub.

Şəmkir Su Meliorasiya Sistemlərinin İstismarı İdarəsi tərəfindən 14 ədəd subartezian quyularının iş rejiminin bərpası (yeni quyu kolonunun qazılması, elektrik təsərrüfatının təmiri, su sayğacının quraşdırılması və abadlıq işləri) işləri üzrə bir mənbədən satınalma metodu ilə keçirilmiş açıq tenderin nəticəsi açıqlanıb. Müsabiqənin qalibi “Koordinat Construction” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti olub və tərəflər arasında 489.983,2 manat məbləğində satınalma müqaviləsi bağlanılıb. Məlumat satınalmalarının vahid internet portalında 17.10.2024 -cü il tarixdə dərc edilib.

Bərdə Suvarma Sistemləri İdarəsi tərəfindən “Hacallı 08/768, Həsənqaya 08/727, Alaçadırlı 08/521, İmamqulubəyli 08/594, Dəymədağlı 08/25, 08/878, Şərəfli 08/888, Əmirli 08/773, 08/406, 08/336, 08/235, Piyadalar 08/P2, Qazaxlar 08/383, Soğanverdilər 08/533, 08/792, Şahvəlilər 08/456, 08/360, Xanərəb, 08/X-1, 08/979, 08/601 (cəmi 20 ədəd) subartezian quyularının əsaslı təmiri” işlərinin satın alınması üzrə bir mənbədən satınalma metodu ilə keçirilmiş açıq tenderin nəticəsi açıqlanıb. Müsabiqənin qalibi “Koordinat Construction” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti olub və tərəflər arasında 659.999,96 manat məbləğində satınalma müqaviləsi bağlanılıb. Məlumat satınalmalarının vahid internet portalında 29.10.2024 -cü il tarixdə dərc edilib.

Göründüyü kimi MMC oktyabr ayında 10 fərqlə Dövlət Su Ehtiyatları Agentliyi Regional Su Meliorasiya Xidmətinə tabeli qurumların keçirdiyi tender üzrə ümumi dəyəri 1 149 982 manat olan iki satınalma müqaviləsi bağlayıb.

Rəsmi, Dövlət Vergi Xidmətinin hüquqi şəxslərin dövlət reyestrinə daxil edilmiş məlumatlarında “KOORDİNAT CONSTRUKTİON” (VÖEN: 2907216011) Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin 07.09.2023-cü il tarixdə 2 saylı Ərazi Vergilər Baş İdarəsində dövlət qeydiyyatına alındığı göstərilir. Reyestr məlumatlarında nizamnamə kapitalı 2o manat olan MMC-nin hüquqi ünvanının, SUMQAYIT ŞƏHƏRİ, MƏH 19, ev 136/A, m. 20, qanuni təmsilçisi kimi isə Abasov Şənlik Fəxrəddin oğlu qeyd olunub.

Amma “Lisenziyalar və İcazələr haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 8.1 maddəsinə uygun olaraq İqtisadiyyat Nazirliyi tərəfindən aparılan lisenziyaların və icazələrin vahid reyestrində MMC -nin tikintisinə icazə tələb olunan bina və qurğuların tikinti-quraşdırma işləri üzrə lisenziya alması barədə məlumat yoxdu.

Bəs Bərdə və Şəmkir Su Meliorasiya Sistemlərinin İstismarı İdarələri lisenziyası belə olmayan bir MMC ilə bir mənbədən satınalma metodu ilə müqaviləni hansı əsaslarla bağlayıblar. “Dövlət Satınalmaları Haqqında” Qanunun 49-cu maddəsinə görə: satınalma predmeti yalnız hər hansı konkret təchizatçıda olduqda və ya hər hansı konkret təchizatçı həmin satınalma predmeti üzərində xüsusi hüquqlara malik olduqda və satınalma predmetinin əvəzedicisi və alternativi olmadıqda; satınalma predmetinə təcili tələbat yarandıqda.
Göründüyü kimi Bərdə və Şəmkir Su Meliorasiya Sistemlərinin İstismarı İdarələri xüsusi hüquqlara malik olmayan, analoji işlərdə təcrübəsi olmayan, bir il əvvəl dövlət qeydiyyatına alınmış bir MMC ilə satınalma müqaviləsi bağlamışlar ki, bu da satınalmada qanun pozuntusuna yol verildiyinə əsaslı şübhələr yaradır. Sözügedən MMC-nin müvafiq sahədə peşəkarlığı, ixtisas göstəriciləri, texniki və maliyyə imkanların, işçi qüvvəsi, uyğunluğun meyarı tələbləri ilə üst-üstə düşürmü?

Bütün bunlara aydınlıq gətirilməsi məqsədi ilə Bərdə və Şəmkir Su Meliorasiya Sistemlərinin İstismarı İdarələrinə ünvanladığımız sorğular cavabsız qaldı. “Koordinat Construction” MMC-nin dövlət qeydiyyatına alındığı 2 saylı Ərazi Vergilər Baş İdarəsinə ünvanladığımız sorğuya isə cavab gözləyirik.

Qeyd edək ki, Bərdə və Şəmkir Su Meliorasiya Sistemlərinin İstismarı İdarələri Regional Su Meliorasiya Xidmətinə tabedir. Regional Su Meliorasiya Xidmətinin rəisi isə uzun illər Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Açıq Səhmdar Cəmiyyəti sədrinin müavini olmuş Zakir Quliyevdir. O, bu vəzifəyə Azərbaycan Dövlət Su Ehtiyatları Agentliyinin sədri Zaur Mikayılovun əmri ilə 26.06.2024-cü ildə təyin edilib.

Regional Su Meliorasiya Xidmətinə tabeli qurumların satınalmalarda yol verdikləri bu qədər qanunsuzluğa, uyğunsuzluğa rəğmən gömrük vergi və rüsumlarını ödəməkdən yayınmağa çalışan Şənlik Abasova məxsus şirkət on günə bir milyon manatdan çox dəyəri olan tenderləri necə udub? Bəlkə, Zakir Quliyev bilir.

Aktualinfo.org

"Şikayətim Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyi və Bakı Şəhəri Xəzər Rayon İcra Hakimiyyətindəndir". "DİA-AZ" xəbər verir ki, bunu öz gileyində Bakı sakini Kəmalə Kərimli qeyd edib.
O daha sonra bunları bildirir: "Bilirsiniz ki, ölkədə təəsüf ki hər qəsəbə yolların infrastrukturu mükəmməl səviyyədə deyil.
Keçən il mən də bir vətəndaş olaraq, payız-qış aylarında yağan yağış ucbatından bərbad vəziyyətinə çevrilmiş və demək olar ki, gəziləsi mümkün olmayan yollara asfalt örtüyün çəkilməsi üçün Xəzər rayon icra hakimiyyətinə ərizə yazdım.
İcra hakimiyyətindən mənə məktub göndərildi ki bu işə Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyi baxır və bu şikayəti onlara yöndəndirin...
Ərinmədim və Avtomobil yolları agentliyinə də eyni formada şikayətimi bildirdim. Və onlar da mənə məktubla geri dönüş etdilər ki, bu küçələr Agentliyin “mülkiyyətində” olmadığından təmir oluna bilməz.
Və 1 ildir heç bir dəyişiklik yoxdur!
Sualım budur: bu küçələr kimin “mülkiyyətidir?” Siz yalnız sizin mülkiyyətinizə aid olan küçələri təmir-bərpa edirsinizsə, bu küçələrdə yaşayan vətəndaşlar hara müraciət etməlidir?
Niyə bu şikayəti bir-birinizin üstünə atırsınız?
Niyə heç kim yollarla bağlı bir tədbir görmür?
Bu asfalt yolların çəkilməsi kimin öhdəliyindədir? Hər cür şikayət... hər cür məktub yazmışıq baxan yoxdur! Kimə müraciət edək?!"


"DİA-AZ" qeyd edir ki, əslində həmin yollar məhz icra hakimiyyətinin mülkiyyətindədir. Sadəcə olaraq icra başçısı Elşən Salahov cənabları yenə də ənənəvi süulla PROBLEMİN ÜSTÜNƏ GEDİR... Yəni boynundan atır. Bu vaxta qədər sərgilədiyi metodla problemlərə yanaşan icra başçısını daha vətəndaşın düşdüyü hal maraqlandırmır...

Hətta sözügedən yol icra hakimiyyətinin balansında olmadığı təqdirdə belə vətəndaşın şikayət məktubunu vətəndaşın özü yox, elə İCRA HAKİMİYYƏTİ yönləndirməli idi əlaqədar bildiyi qurumun ünvanına... Buna belə ərinən Xəzər RİH əslində vəzifəsinin icrasından boyun qaçırır ki, buna görə də məsuliyyət yükü var...

2000-2020-ci illərdə Azərbaycanın baş prokuroru olmuş Zakir Qaralovun nəzarətində olan "Akkord” şirkətinin ləğv edilmiş "Zaminbank” ASC-yə 22 milyon manat borcu var.

"Arqument.az”a daxil olan məlumata görə, "Zaminbank” ASC-nin 8 ildir ləğv edilməsinə baxmayaraq "Akkord” şirkəti hələ də banka olan borcu qaytarmayıb.

Məlumatda bildirilir ki, şirkət götürdüyü kreditin müqabilində banka heç bir girov təqdim etməyib. Bu qanunsuzluğa göz yumulması Mərkəzi Bankın prosesdə maraqlı olması ilə bağlıdır.

İddialara görə, "Akkord” şirkəti aktiv fəaliyyətdə olduğu dövrdə yol istismarı adı altında Mərkəzi Bankdan 100 milyon kredit götürüb.

Mərkəzi Bank hansısa quruma və şəxsə birbaşa kredit verə bilmədiyi üçün vəsait "Akkord” şirkətinə müxtəlif banklar, o cümlədən "Zaminbank” ASC vasitəsilə ötürülüb.

Zakir Qaralovun himayə etdiyi şirkət isə dövlət vəsaiti olan bu pulları qaytarmaq niyyətində görünmür.

Araşdırmalar zamanı o da məlum olub ki, "Zaminbank” ASC 20 milyon manatlıq krediti birbaşa "Akkord”a deyil, səhmlərinin 80 faizi bu şirkətə məxsus olan "Doch Fasad”a ayırıb: "Mərkəzi Bank tərəfindən ayrılmış bəhs etiyimiz kredit müqabilində hansısa girov götürülməyib. Bu da özlüyündə ciddi qanun pozuntusudur. Kredit Balaxanıda Zavodun tikintisi üçün ayrılmışdı. Həmin zavodun tikintisi üçün əlavə olaraq İqtisadiyyat Nazirliyindən də 3 milyon manat ayrılıb. Baxmayaraq ki, "Zaminbank" ASC 2016-cı ilin 22 iyul tarixində bağlanıb, bu vaxta qədər nə götürülmüş borc qaytarılıb, nə də kredit faizləri", - deyə məlumatı verən mənbə əlavə edib.

Maraqlıdır ki, prosesdə aparıcı rol oynayan Mərkəzi Bank kreditin qaytarılması məsələsində kölgəyə çəkilib. Halbuki Mərkəzi Bankın girovsuz verdiyi vəsaitləri geri almaq öhdəliyi həm Əmanətlərin Sığortalanması Fondunun, həm də özünün üzərinə düşür.

Bu isə kredit verilən dövrdə Mərkəzi Bankı sədri olmuş Elmar Rüstəmovun Zakir Qaralovla işbirliyində olmasına şübhələri artırır.

Dövlət vəsaitini geri qaytarmaq üçün "Zaminbank”ın müsadirə olunmuş əmlakları hərraca çıxarıla bilər. Lakin naməlum səbəblərdən bu da baş vermir.

Mərkəzi Bankın məsələ ilə bağlı mövqeyinə diqqət etdikdə aydın şəkildə görünür, bank məsuliyyətdən yayınmağa çalışır:

"Ləğv prosesində olan "Zaminbank” ASC ilə bağlı daxil olan sorğunuz üzrə bildiririk ki, Azərbaycan Respublikası 1 saylı Bakı İnzibati-İqtisadi Məhkəməsinin (Məhkəmə) 22 iyul 2016-cı il tarixli qərarına əsasən "Zaminbank” ASC (Bank) məcburi ləğv edilmiş və Əmanətlərin Sığortalanması Fondu (Fond) 24 iyul 2016-cı il tarixdən Bankın ləğvedicisi təyin edilib. Məhkəmənin 19 sentyabr 2016-cı il tarixli qərarı ilə Bank barəsində iflas proseduruna başlanılıb. Bankın idarə olunması üzrə bütün səlahiyyətlərin həyata keçirilməsi, bankın aktivlərinin idarə edilməsi, kreditorların tələblərinin qeydə alınması və onların ödənilməsi, eləcə də bankın qarşısında olan borcların qaytarılması üzrə tədbirlərin görülməsi, bankın aktiv və öhdəliklərinin satışının və ya köçürülməsinin həyata keçirilməsi "Banklar haqqında” Qanunun (Qanun) 71.7-ci maddəsinə müvafiq olaraq ləğvedicinin (Fond) səlahiyyətindədir. Qanunun 71.4-cü maddəsinə uyğun olaraq ləğvedici məhkəmənin nəzarəti altında və Mərkəzi Bank ilə sıx qarşılıqlı əlaqə şəraitində fəaliyyət göstərir".
Mərkəzi Bank hətta "Zaminbank” ASC-nin 187 milyon manatdan çox dəyəri olan və məhkəmə qərarı ilə müsadirə olunmuş əmlakının olmasını da qəbul etmir:

"Müsadirə edilmiş əmlakların dəyəri ilə bağlı müraciətinizdə qeyd edilən məlumatlar həqiqəti əks etdirmir. Qanunvericiliyə uyğun qaydada kreditlərin təminatı olan Bankın balansında olan əmlakların satışı üzrə lazımi tədbirlər Fond tərəfindən, digər əmlaklara münasibətdə isə Mərkəzi Bank tərəfindən hüquqi tədbirlər görülməkdədir. Cari dövrədək vətəndaşların qorunan əmanətlərinin kompensasiya olunan hissəsinin 99%-i (2084 nəfər müştəri üzrə 76.594.114 manat) ödənilib. Ödənilmiş kompensasiya məbləğinin təqribən 60 milyon manat məbləğində hissəsi Bankın aktivlərinin yığımı və satışı nəticəsində bərpa edilib. Qanunun 82-ci maddəsinə əsasən Bankın Fond qarşısında olan öhdəliyinin tam şəkildə icrasından sonra digər növbəliklər üzrə tələblərin ödənişi davam etdiriləcək".

Əmanətlərin Sığortalanması Fondundan verilən açıqlamada isə bildirilib ki, mülki qanunvericiliyin tələblərinə əsasən, ləğvetmə prosesinin ümumi müddəti hüquqi şəxsin ləğv edilməsi barədə məlumatın hüquqi şəxslərin dövlət reyestrinə daxil edildiyi andan etibarən bir ildən çox olmamalıdır:

"Həmin norma banklara münasibətdə deyil, birbaşa hüquqi şəxslərin ləğvi ilə əlaqədar nəzərdə tutulmuşdur. Bank sahəsi spesifik sahə olduğuna görə, eyni hüquq münasibətlərini tənzimləyən konkret münasibətlərə sahə normativ hüquqi aktı tətbiq edilir. Bu səbəbdəndir ki, bankların müflis elan edilməsi ilə əlaqədar olaraq ləğvetmə prosesinin tənzimlənməsi birbaşa olaraq "Banklar haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununa əsasən həyata keçirilir. Müflis elan olunan bankın vəziyyəti digər əsaslarla ləğv edilmiş bankların vəziyyətindən daha mürəkkəb olduğundan, bank öz öhdəliklərini tam yerinə yetirməyə qadir olmadığından, onun ləğvinin xüsusi prosedur qaydası, kreditorların tələblərinin qəbulu və təsdiqinin fərqli şərtləri, tələblərin ödəniş növbəliliyi həmin Qanunda müəyyən edilib".

"Bakı İnzibati-İqtisadi Məhkəməsinin 22.07.2016-cı il tarixli, 2-1(81)-3620/2016 nömrəli qərarına əsasən, "Zaminbank” ASC məcburi qaydada ləğv edilmiş və Əmanətlərin Sığortalanması Fondu 24.07.2016-cı il tarixdən "Zaminbank” ASC-nin ləğvedicisi təyin edilib.
Həmin Məhkəmənin 19.09.2016-cı il tarixli, 2-1(81)-3620/16 nömrəli qərarı ilə ”Zaminbank” ASC müflis elan edilərək barəsində iflas proseduruna başlanılıb.

Bank məhkəmə qərarı əsasında müflis elan edildikdən sonra Bankın aktiv fəaliyyət göstərdiyi müddət ərzində bağladığı müqavilələrin icra olunması, aktivlərin realizəsi, kredit yığımlarının həyata keçirilməsi, borcalanların öhdəliklərinin tam icra edilməsi üçün Bankın ləğvetmə prosesinin yekunlaşması uzun müddət tələb edir.

Qanunvericilikdə ləğv prosesində olan bankın ödəniş növbəliliyi üzrə öhdəliklərin icra edilməsi müddəti müəyyənləşdirilib", - deyə məlumatda vurğulanır.
"Qanunun 82.1.2-ci maddəsinə əsasən, LPO "Zaminbank” ASC üzrə hazırda fiziki şəxslərin əmanətlərinin sığortalanması üzrə Fondun reqres hüquqlarından irəli gələn tələblərin icrası davam etməkdədir. Belə ki, Fond tərəfindən ümumilikdə 76.594.114 manat məbləğində vəsait Bankın əmanətçilərinə kompensasiya edilmiş və hazırki tarixədək reqres tələbindən irəli gələrək 60.728.797 manat məbləğində vəsaitin Fonda qaytarılması təmin edilib. Qanunun müddəlarına əsasən, kreditorların banka qarşı təsdiqlənmiş tələblərinin təminatı və bankın öz tələblərinin təminatı olan bütün aktivlər ləğvedici tərəfindən bankın müflis elan olunması haqqında məhkəmə qərarının qanuni qüvvəyə minməsi tarixindən 30 gündən gec olmayaraq açıq hərracda satılır. Lakin Məhkəmə qərarı əsasında müsadirə olunmuş əmlak (lar)ın sərəncamvericisi qismində ləğvedici çıxış etmədiyindən belə əmlakların özgəninkiləşdirilməsi Fondun səlahiyyətləri xaricindədir. Hazırda sadəcə sorğuda adı çəkilən hüquqi şəxs barəsində deyil, həmçinin LPO "Zaminbank” ASC-nin digər borcalanlarının kredit yığımlarının həyata keçirilməsi istiqamətində məhkəmə və icra orqanları ilə sıx qarşılıqlı əlaqə şəraitində işlər davam etdirilir", - deyə Fondan belə bildirilib.
Aydın görünür ki, Əmanətlərin Sığortalanması Fondu məsuliyyəti öz üzərindən ataraq ümumi sözlərlə məsələyə münasibət bildirib.

Mütəxəssislər isə ölkədə əksər bankların bağlanmasının səbəbini bu kimi məmur özbaşınaığının törətdiyi iflasla əlaqələndirirlər.

Bakıda İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidməti (DVX) tərəfindən milyonlarla manat vergidən yayınan Mənzil-Kommunal Tikinti Kooperativləri (MTK) aşkarlanıb.

DVX tərəfindən bir sıra MTK-lara pul vəsaitinin uçotdan gizlədilməsi və ya uçota alınmaması hallarına və malların Vergi Məcəlləsi ilə müəyyən edilən qaimə-faktura və ya elektron qaimə-faktura və ya elektron vergi hesab-faktura əsasında alınması nəticələri haqqında AKT-a əsasən külli miqdarda maliyyə sanksiyası tətbiq olunub.

Həmin MTK-lar barəsində səyyar vergi yoxlaması üzrə məsuliyyətə cəlbetmə qərarının nəticəsində 216 7872.08 manat əlavə vergi, 108 3936.06 manat maliyyə sanksiyası hesablanıb.

Sözügedən MTK-lar dəfələrlə vergilərdən yayındıqları üçün 20 min manatdan 600 min manatadək maliyyə sanksiyaları ilə də cəzalandırılıblar.

Qeyd edək ki, bu gün paytaxtdakı bir çox binalarda mənzillərin tikintisi başa çatıb təhvil verildikdən sonra MTK-lar həmin binaları tərk etmir.

Müxtəlif xidmət növlərini əsas gətirərək sakinlərdən vəsait toplayırlar. Bu proses bina sakinləri tərəfindən etirazla qarşılansa da həmin vəziyyət davam edir.

Ümumiyyətlə, MTK-ların mənzillər təhvil verildikdən sonra fəaliyyəti nədən ibarətdir və onların sakinlərdən vəsait toplamaq səlahiyyəti varmı?

İqtisadçı-ekspert Əkrəm Həsənov "Cebheinfo.az"-a bildirib ki, MTK-lar bunu ona görə etmir ki, Azərbaycanda tikinti şirkətləri MTK kimi təsis olunur, ancaq onlar faktiki MTK deyillər:

"Qanuna görə, həmin binada mənzil almış hər bir şəxs Mənzil-Kommunal Tikinti Kooperativinin sahiblərindən birinə çevrilməlidir, yəni üzvü olmalıdır.

MTK sahibləri, üzvləri həmin binada mənzili olan şəxslərdir. Bu qanunda belədir, amma faktiki olaraq belə eləmirlər. Tikinti fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxs MTK yaradır və ən azı 5 nəfər qohumlarından buraya daxil edir. Sonra mənzilləri satmağa başlayır.

Ancaq satılandan sonra mənzil sahiblərini o MTK-ya üzv etmir. Bunun özü qanun pozuntusudur. Təəssüf ki, vergi qurumları özü buna göz yumur. Çünki MTK-nın yeni üzvləri vergidən qeydiyyatdan keçməlidir. Niyə nəzarət etmirsiz? Problem buradan başlayır. Sonra da tikinti şirkəti binanı tikib qurtarır və buradan çıxmaq istəmir.

Çünki MTK-nın sahibi o binaya öz müki kimi baxır. İstəyir ki, sakinlərdən də pul yığsın. Binanın ümumi mülkiyyətində olan əmlakını istifadəyə versinlər. Məsələn, avtodayanacaq, binadakı kabel televiziyaları, internet provayderlərinin yerləşməsi və s. daimi pul alır.

Yəni öz mülki kimi istifadə edir, çıxmır, ona əlavə gəlir kimi baxır. Halbuki binanı tikib sakinlərə satdıqdan 1 ay ərzində çıxmalıdır. Son vaxtlar belə bir fənd işlədirlər. Guya çıxırlar, gedir Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyət yaradırlar.

Eyni şəxslərdən ibarət olur və guya binanı idarə edən budur. Bu da qanunsuzdur. Çünki qanuna görə, binanı mənzil mülkiyyətçiləri idarə etməlidirlər. Sadəcə, buna əlavə gəlir yeri kimi baxırlar. Təəssüf ki, buna müvafiq qurumlar reaksiya vermirlər".

Mənzil İnşaatı Dövlət Agentliyi (MİDA) dekabrın 6-da Sumqayıt və Lənkəran yaşayış komplekslərində ümumilikdə 544 mənzilin satışını həyata keçirib. Satış elektron qaydada, "Güzəştli Mənzil" sistemi vasitəsilə baş tutub. Lakin prosesdə bəzi vətəndaşlar sistemdə texniki problemlər yaşadıqlarını və mənzil seçimində çətinliklərlə üzləşdiklərini bildiriblər. Bu, əsas narazılıqlara səbəb olub.

MİDA açıqlamasında qeyd edib ki, satışın bütün mərhələləri qanunvericiliyə uyğun keçirilib. Elektron kabinetə malik olan hər bir vətəndaşın seçimlərdə bərabər hüquqlara malik olduğu vurğulanıb. Bununla belə, bəzi istifadəçilər sistemin yüklənmə problemləri səbəbindən ədalətsizlik yaşandığını iddia ediblər. Narazılıqlar əsasən sistemin fəaliyyətindəki gecikmələr və seçim zamanı baş verən texniki problemlərlə əlaqədardır. Onu da nəzərə çatdıraq ki, bu kimi narazılıqlar hər dəfə təkrarlanır? Bəs problemdən çıxış yolu nədədir?

Mövzu ilə bağlı Musavat.com-a danışan iqtisadçı Eldəniz Əmirov deyib ki, 35 saniyə ərzində güzəştli mənzillərin satışının bitməsi, tələb və təklif arasındakı böyük fərq bu məsələyə bir qədər daha ədalətli yanaşmanı zəruri edir: “İnsanlara güzəştli mənzil fürsətinin yaradılması sözsüz ki, uğurlu və təqdirə layiq işdir.

Lakin bu prosesin ən böyük çatışmayan tərəfi ev qazanmaq şansını insanların əl bacarıqlarına və istifadə etdikləri avadanlıqların texniki göstəricilərinin öhdəsinə və ya sosial həssaslıqla heç bir əlaqəsi olmayan amillərin öhdəsinə buraxmaqdır. Yəni bütün proses boyu sosial həssaslıq faktorları nəzərə alınan bir işin ən son həlledici məqamında bu sosial həssaslığın nəzərə alınmadan digər amillərin önə çıxmasını doğru hesab etmirəm.

Əgər sual olunursa ki, məsələn, 10 müraciətçi və 3 mənzil varsa, bunu necə verək?

Çox rahat şəkildə müraciətçilər arasında həssaslıq dərəcəsinin və ehtiyacların qiymətləndirilməsi üçün daha təkmil bir sistem yaradıla bilər. Şərti olaraq bunu, “Ehtiyac Qiymətləndirilməsi Sistemi” adlandıra bilərik. Bu sistem insanların həm həssaslı dərəcəsini, həm də evlərə olan ehtiyaclarının dərəcəsini qiymətləndirə və sıralaya bilər.

İnsanın iki gözünü də bir-birindən fərqləndirmək olur. Dünyada tam bərabər heç nə yoxdur. Deməli, hər bir həssas qrup nümayəndəsi mütləq digərindən çox həssas və ya az həssasdır. Odur ki, avtomatlaşdırılmış bu sistem ən azı sosial həssaslıq dərəcəsi və ehtiyac dərəcəsi kimi 2 kritertiya üzrə qiymətləndirmə apara bilər. Məsələn, Şəhid ailəsi, müəllim, hərbiçi və digər kriteriyalar üzrə qiymətləndirə bilər. Amma əvvəlcə bu həssaslıq dərəcələri çoxdan aza doğru xüsusi dövlət komissiyası tərəfindən kodlaşdırılaraq sıralanmalı və yaradılacaq avtomatlaşdırılmış sistem bu əsasdan formalaşmalıdır. Yəni ayrı-ayrı indekslər yaradılır və bu indekslər ən ədalətli sıralamanı təmin edir.

Birinci növbədə sıralama prosesi həssaslıq dərəcəsinə görə aparılır. Eynilik yaranacağı hallarda isə ikinci kriteriyadan istifadə edilməlidir. Bu kriteriya isə “Ehtiyac” kriteriyası olmalıdır. Bu kriteriya üzrə müraciətçinin yaşayış şəraiti, gəlirləri və digər sosial amilləri qiymətləndirilə və sıralana bilər. Tikilən binalar isə sistemin sıralaması əsasında paylana bilər. Şəffaflığın təmin edilməsi üçün isə mütləq bu sıralama bütün digər müraciətçilər üçün açıq olmalıdır.

Amma bu zaman bir problem çıxa bilər. Daha az həssas hesab edilən qruplar sıralamada daim geridə qala və mənsizlərə sahiblənə bilməzlər. Bu problem həll etmək üçün isə Avtomatlaşdırılmış Sistem sıraladığı müraciətçiləri həm də qruplar daxilində sıralamalıdır. Bundan sonra mənzillər həmin qruplar arasında mütənasibliklə bölünməlidir. Məsələn, hər 100 mənzildən 30-u vətən müharibəsilə bağlı olan həssas qruplar, 20-si müəllim qrupu, 15-i dövlət qulluqçuları üçün və s. Əvvəldə qeyd etdiklərim mürəkkəb görünərsə, müraciət olunacağı təqdirdə təkliflərimi daha detallı şəkildə hazırlayaraq təqdim edə və prosesdə şəxsən iştirak edə bilərəm”.

İqtisadçı digər ədalətli variantın da mövcud olduğunu bildirdi: “ O zaman ya xüsusi sistem lazım deyil, ya indeksləşdirmək. Sadəcə televiziyada xüsusi qurumların nümayəndələrdən ibarət komissiyanın iştirakı ilə canlı yayımda lotereya vasitəsilə qaliblərin seçilməsi daha ədalətli olardı. O zaman hər kəsin qalib olma ehtimalı (şansı) bərabər olardı. Ehtimalların bərabər paylanması ədaləti də bərabər paylamış olar”.

Qeyd edək ki, “Azərbaycan Respublikasının Mənzil İnşaatı Dövlət Agentliyinin sərəncamında olan mənzilləri vətəndaşların güzəştlə əldə etməsi Qaydası”na uyğun olaraq gözləmə qaydasında mənzillərin seçimi isə 10 dekabr 2024-cü il tarixində saat 11:00-da başlayacaq və 14 dekabr 2024-cü il tarixi saat 11:00-dək davam edəcəkdir.

Qaydaya əsasən satış müddətində seçilmiş bir mənzil həmin elan çərçivəsində daha iki şəxs tərəfindən də ardıcıl olaraq gözləmə qaydasında seçilə bilər. Bunun üçün, istifadəçi müəyyən edilmiş müddət ərzində “Güzəştli mənzil” sistemində elektron kabinetində müvafiq bölməyə daxil olaraq ödəniş üsulu, mənzil seçimi üsulu və layihəni seçərək mənzili axtarır. Mənzilə baxış mərhələsində bir neçə istifadəçi eyni mənzilə baxış keçirə bilər və “Təsdiq et” düyməsini sıxan ilk 2 şəxs həmin mənzili gözləmə qaydasında seçə bilər. Daha sonra istifadəçi gözləmə qaydasında seçdiyi mənzilin ərizəsini imzalayıb təqdim etməlidir. Əgər hər hansı bir səbəbdən mənzil onu seçmiş şəxs tərəfindən əldə edilmədikdə, ilk olaraq həmin mənzil gözləmə qaydasında birinci sırada seçmiş şəxsə təklif ediləcək. Eyni qaydada, əgər mənzil hər hansı bir səbəbdən birinci sırada seçmiş şəxs tərəfindən də əldə edilməsə, həmin mənzil gözləmə qaydasında ikinci sırada seçmiş şəxsə təklif ediləcəkdir.

Yoxlama bütün məktəblər və regional idarədə aparılır. Məktəb direktorları sözün əsl mənasında yollarda qalıblar.
Müfəttişlər sentyabr ayından bu günlərə kimi tədris ilinin hesabatını tələb edirlər. Məktəb rəhbərləri qaydalara uyğun müyyən olunmuş vaxtlarda hesabat versələr də indi həmin sənədlər təhsil idarəsində tapılmır.
Regional idarədə kimlərinsə səhlənkarlığına görə məktəb rəhbərləri vaxtında gördükləri işi bir daha görməyə məcbur olublar...
Biz bu problemlər haqqında məqalələrlə çıxış edib məsələni göstərmişik. Çox təəssüf ki, yerlərdə kiçik məmurlar vaxtında əhalini narahat edən məsələləri həll etmirlər.
Daha doğrusu, həll etmək istəmirlər. Başları əyri işlərə o qədər qarışır ki, qanun-qayda yadlarından çıxır.
Elm və Təhsil Nazirliyi yoxlamanı indi yox, xeyli əvvəl göndərməli idi. Mərkəzi Aran Regional Təhsil İdarəsində qanunsuzluqlara yol vermiş Elçin Kərimovu cəzalandırmaqdansa, aparıb Gəncə-Daşkəsən Regional Təhsil İdarəsinə müdir qoydular.
O da adəti üzrə yeni yerində də əməllərini davam etdirərək, hətta dövlət qurumunun qanuni qərarını icra etməyib. Buna görə də məhkəmənin qərarı ilə 2 min manat civarında cərimələnərək inzibati cəza alıb. Bax, budur "göstərici".
Ümummilli Lider Heydər Əliyev deyirdi: " "cəmiyyət haradan olursa-olsun, nədən olursa-olsun kəsib təhsilə xərcləməli, gənc nəslin təhsilinə, müəllimə kömək etməlidir.
Bu, mənim prinsipial
mövqeyimdir..." Amma Elçin Kərimov kimilər, Yevlax təhsilində at oynadan Namidə, Zərif xanımlar dahi rəhbərin dediklərinin tam əksini edirlər.
Təhsil sahəsindən kəsib özlərinə gün-,güzəran düzəldirlər. Yevlax rayonunun təhsil sferası qalıb vaxtilə 12 balla direktor olmuş Namidə xanımın əlində.
Amma bu xanım özündən bir neçə dəfə çox xal yığmış adamları işlə təmin etmir. Sosial pedaqoq kimi də işə götürmür.
İllərini məktəbə vermiş bir adam, həm də yerli sakin indi işsiz qalıb. Şikayətini işıqlandırdığımız Leyla xanımın dediyinə görə 4 nömrəli məktəbin direktoru Zərif xanım ondan işə düzəlməyi üçün 5 min manat rüşvət istəyib.
Deyib ki, bu məbləğin 3 mini sektor müdiri Namidə xanıma çatacaq, qalanı isə özündə qalacaq. Bu qədər sadə. Pulunu ver, işin olsun. Ya da Namidə xanımın rəfiqəsi, dostu olmalısan.
Çünki bu xanım hər yerə öz rəfiqələrini düzüb arxasında dayanır. Məsələn, Xaldan məktəbinə rəfiqəsini direktor qoydurub.
Vaxtilə SSRİ səviyyəsində qabaqcıl məktəblərdən biri olub bu təhsil ocağı. İndi bu adamların sayəsində qanunsuzluqlar baş alıb gedir.
Bir ildir burada prokurorluq araşdırma aparsa da yolun sonuna gəlib çıxa bilmirlər. Elə bil hansısa sehrli qüvvə buna mane olur. Yaxud, götürək 3 nömrəli məktəbi.
Bu məktəbin 3 ildən çoxdur direktoru yoxdur. Heç kim də narahat olmur. Zəruri xalı toplaya bilməyəni də işsiz qoymur. Müxtəlif ştatlara yerləşdirir.
Hətta xadimə kimi ştata saldırıb yanlarında köməkçi kimi gəzdirdikləri adamlar da var. İndi yoxlamaya görə həmin şəxsi xadimə kimi işə çıxardıblar.
Məktəbdə dolma bükülməyini eşitməmişdik, onu da bildik. Bir sözlə, kim işsiz qalmaq istəmirsə, boğazından kəsib Namidə xanımın qılıncının altından keçir, bunu etməyənlər isə Leyla xanım kimi, Qaraməmmədli məktəbindəki texniki sahədə çalışan bir şikayətçi kimi qara siyahıya düşür.
Vaxtilə işə sadə bir çanta ilə gələn Namidə xanım indi ərazini hündür maşınlarda gəzir, hündür evlərdə yaşayır, oliqarx həyatı yaşayır.
Sual olunur, sektor müdirinin məvacibi ilə bütün bunları etmək mümkündürmü? Bəlkə də başqa maliyyə mənbəyi var.
Onda əlaqədar orqanlar, vergi müfəttişliyi müvafiq sənədləri, vergi bəyannaməsini tələb etsin, görək bu qədər mal-mülkü bu xsnım
sektor müdiri keçdikdən sonra necə qazanıb?
Görəsən sektor müdiri keçənə qədər bu varidat niyə olmayıb? Elə indi rayonda işləyən yoxlama komissiyasına da bu sualları ünvanlayıram.
Sima Babayeva.