Milli Məclisin III, IV və V çağırış deputatı olmuş, hazırda Salyan Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı vəzifəsində çalışan Rüstəm Xəlilov rayonda 766 767,3 manatlıq yol təmirinə başlayır.

Qaynarinfo-nun məlumatına görə, Salyan Rayon İcra Hakimiyyəti bununla bağlı cari ilin sentyabrın 4-də tender elan edib. 12 gün sonra tenderə yekun vurulub. Satınalma müsabiqəsinin qalibi "İS.M.M” MMC seçilib.

Salyan yollarının təmiri ilə bağlı şirkətin təklif etdiyi qiymət 766 767, 3 manat olub. Bu, ehtimal olunan qiymətdən 18 240, 68 manat azdır.

İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətinin reyestr məlumatlarına görə, "İS.M.M." MMC 2 aprel 2004-cü ildə qeydiyyata alınıb. Nizamnamə kapitalı 2 897 170 AZN olan şirkətin hüquqi ünvanı Bakı şəhəri Yasamal Rayonu, Əlövsət Quliyev küçəsi, ev 98, mənzil 15-də yerləşir. MMC-nin qanuni təmsilçisi Xudiyev Nadir Bilman oğludur.

İndiyədək şirkətin qanuni təmsilçisi iki dəfə dəyişib. "İS.M.M” MMC-nin ilk qanuni təmsilçisi Xudiyeva Mürvəq Xıdır qızı olub. Onu Sadıqov Ceyhun İsmayıl oğlu əvəzləyib. Ceyhun Sadıqovdan sonra isə şirkəti Nadir Xudiyev təmsil etməyə başlayıb.

Hər üç şəxs haqqında açıq mənbələrdə heç bir məlumata rast gəlinmir. Şirkəti özü haqqında da məlumatlar məhduddur. Bircə o məlumdur ki, "İS.M.M.” MMC vaxtaşırı yerli icra hakimiyyətlərinin yol təmiri ilə bağlı keçirdikləri tenderlərin qalibi olur. Məsələn, Salyan Rayon İcra Hakimiyyətindən əvvəl şirkət Şabran Rayon İcra Hakimiyyəti Başçısının Şabran şəhər nümayəndəliyinin yol təmiri ilə bağlı keçirdiyi tenderin qalibi seçilib. Nəticələr Salyan Rayon İcra Hakimiyyətinin tender elan etməsindən 5 gün sonraya təsadüf edib. Beləliklə, aydın olur ki, "İS.M.M.” MMC Şabranda yol təmirinə hazırlıq gördüyü bir vaxtda Salyan Rayon İcra Hakimiyyətinin də keçirdiyi tenderə qatılıb və qalib gəlib.

Maddi texniki bazası barədə heç bir məlumat olmayan şirkətin təxminən eyni vaxtda iki rayonda keyfiyyətli yol təmir edəcəyi bir qədər inandırıcı görünmür.

Dövlət Sosial Müdafiə Fondu (DSMF) tərəfindən keçirilən tender müsabiqəsinin (Açıq tender) qalibi məlum olub.

Yeniavaz.com açıqlanan rəsmi məlumatlara istinadən bildirir ki, ümumi dəyəri 1 milyon 275 min manat 1 qəpik olan tender müsabiqələrinin qalibi “Auto Azərbaycan” MMC (VÖEN – 1500040601) olub.

Tenderin şərtlərinə görə, “Auto Azərbaycan” MMC DSMF-yə 25 ədəd avtomobil satacaq. Açıqlanan məlumatlarda göstərilir ki, satın alınacaq avtomobilin istehsal ili 2024-cü il olmalıdır.

Açıqlanan rəsmi məlumatlar göstərir ki, DSMF 1 ədəd avtomobil üçün 51 min 221 manat ödəyəcək.

Məlumat üçün bildirək ki, “Hyundai” markalı avtomobillərin Azərbaycandakı rəsmi distributoru “Auto Azərbaycan” MMC 9 iyul 1996-cı ildə dövlət qeydiyyatına alınıb. Nizamnamə kapitalı 15 milyon 352 min 742 dollar olar MMC-nin hüquqi ünvanı Nərimanov rayonu, Ziya Bünyadov, ev 118-də yerləşir. MMC-nin qanuni təmsilçisi İsmayılov Emil Hüseyn oğludur.

Onu da qeyd edək ki, “Auto Azərbaycan” MMC Türkiyədə yaşayan İran əsilli Eromi ailəsinin təsis etdiyi “NAB Holdinq” şirkətlər qrupuna daxildir. “NAB Holdinq” şirkətlər qrupuna “Bank of Baku”, “Baku Electronics”, “Qafqaz Lizinq”, “Buta Sığorta”, “Baku Service Company”, “Auto Azərbaycan” kimi şirkətlər daxil olub. “Qafqaz Lizinq” və “Buta Sığorta” fəaliyyətini dayandırsa da, digər şirkətlər öz fəaliyyətlərini davam etdirirlər.

---

Xəbər verildiyi kimi ötən gün paytaxtın Nizami rayonu, 8-ci köndələn küçəsində yerləşən sexdə partlayış baş verib. Fövqəladə Hallar Naziliyindən verilən ilkin məlumata görə ümumi sahəsi təxminən 40 m² olan qazanxanada yanğınla nəticələnməyən partlayışa səbəb qaz sızması olub. Partlayışda həm obyektə ciddi ziyan dəyib, həm də 6 nəfər bədən xəsarətləri alıb.

Bizim.Media-nın araşdırmasına görə partlayış Azərbaycanda kəllə qənd istehsalı ilə məşğul olan “Bolluq LTD” MMC-nin Bakı şəhəri, Nizami rayonu, Böyük Şor qəsəbəsi, 8-ci köndələn 5 ünvanında yerləşən istehsalat müəssisəsində baş verib.

Hansı ki, bu şirkət ümumilikdə fəaliyyətində verdiyi nöqsan və pozuntulara görə dəfələrlə aidiyyəti qurumlar tərəfindən cəzalandırılıb.

İstehsal olunan qəndlər sünu şəkildə ağardılır?

Qeyd edək ki, partlayış baş verən fialilda artıq ikinci qalmaqaldır ki, baş verir. Bundan əvvəl “Bolluq” MMC-nin Nizami rayonu, Böyük Şor qəsəbəsi, 8-ci köndələn 5 ünvanında yerləşən istehsalat müəssisəsinin müdiri satış üçün hazırlanan qəndlərin tərkibinə normadan artıq kükürd dioksid vurulmasında (qəndin ağardılması) ittiham olunaraq məhkəmə qarşısına çıxarılıb.

Müəssisənin bağlanılmasına qərar verilibsə, niyə fəaliyyətdədir?

Bu ilin iyun ayında şirkətin Abşeron rayonu, Bakı-Sumqayıt şosesi, 13-cü kilometr ünvanında isə yoxlama zamanı yanğın təhlükəsizliyi sahəsində çoxsaylı nöqsanın mövcud olduğu aşkarlanıb.

Belə ki, obyektin mətbəx sahəsində çəkilmiş qaz xəttində yivli birləşmələrdən istifadə olunub, anbar sahələrində rəflərin ara məsafələri yanğınların söndürülməsinə və ya malların hadisə zamanı köçürülməsinə maneə törədəcək əşyalarla tutulub. Həmçinin obyektin bəzi sahələri yanğınxəbərverici siqnalizasiya qurğusu və ilkin yanğınsöndürmə vasitələri ilə təmin olunmayıb.

Elə insan həyatı və ya sağlamlığına, ətraf mühitə, eləcə də dövlətin əmlak maraqlarına birbaşa təhlükə yaratdığı üçün həmin ünvandakı obyektin bağlanmasına rəsmi qərar da verilib. Amma əldə etdiyimiz məlumata görə bu qərara məhəl qoymayan şirkət rəhbərliyinin göstərişi ilə Bakı-Sumqayıt şosesi, 13-cü kilometr ünvanındakı müəssisə hələ də fəaliyyətdədir.

Təhlükəsizlik qaydaları pozulur...

Görünən odur ki, şirkətin sözügedən filailında olduğu kimi “Bolluq” MMC-nin Nizami rayonu, Böyük Şor qəsəbəsi, 8-ci köndələn 5 ünvanındakı sexdə də insan sağlamlığına təhlükə yarada amillər olub. İddialara görə bu müəssisədə də digəri kimi qaz xəttində yıvli birləşmələrdən istifadə olunub və qaz sızması yaranıb.

Maraqlısı odur ki, şirkətin öz daxilində də qanunsuzluqlar yaşanıb. Belə ki, “Bolluq LTD” MMC-nin Şirvan şəhər filialının satış təmsilçisi çalışdığı müəssisənin pullarını mənimsəyib və işə rayon prokuroluğu qarışıb.

Ölkənin qida və qənnadı sektorunda istehsal, satış və distribüter şirkəti kimi fəaliyyət göstərən “Bolluq” MMC-nin adı başqa qalmaqallarda da çəkilir.

Belə ki, "Bolluq LTD" reklam haqqında qanunvericiliyin tələbini pozmasına görə 5 min manat cərimə edilib.

Bundan əlavə şirkətin fabriklərində antisanitariyanın hökm sürdüyü ilə bağlı zaman-zaman mediada məlumatlar və görüntülər yayılıb.

Saxta düyü istehsal olunur?

Bu azmış kimi “Bolluq” MMC saxta düyü istehsalı iddiası ilə də ad qazanıb. Novruz bayramı ərəfəsində süfrələri bəzəyən düyünün sintetik olduğuna dair görüntülər ictimaiyyətdə əməlli başlı səs-küy yaradıb. Ciddi narahatlıq doğuran məsələ ilə bağlı çaşqınlığa şirkətin rəhbərinin açıqlamasından sonra son qoyulub. Hətta məlum olmayan səbəblərdən sintetik düyü ilə bağlı görüntülər sosial şəbəkələrdən götürülüb.

Qeyd edək ki, iki gündür ki, partlayışın səbəbi ilə bağlı “Bolluq” MMC ilə əlaqə yarada bilmirik. Zənglərimizə şirkətin fərqli bir neçə əməkdaşı cavab versə də, ya baş verən partlayışdan xəbərsiz olduqlarını, ya da bu barədə düz ünvana düşmədiyimizi bildirirlər.

Məlumat üçün bildirək ki, 1993-cü ildə topdansatış mərkəzi kimi fəaliyyətə başlamış “Bolluq LTD” MMC-nin direktoru Ağasəf İsgəndərovdur.

Azərbaycan Respublikasının vətəndaşı, Abşeron rayonu, Xırdalan şəhəri, Heydər ƏLİYEV prospekti 34 ünvanında yaşayan Bayramov Bəxtiyar Həmid oğlu tərəfindən Hurriyyet.az-ın redaksiyasına şikayət məktubu daxil olub. Saytımız vasitəsilə Ədliyyə naziri Fərid Əhmədova müraciət edən şikayətçi yazır:

“Hörmətli nazir!

Şikayətimiz Ədliyyə Nazirliyinin Qeyri -hökumət Təşkilatları ilə iş şöbəsinin rəisi vəzifəsini icra edən Aslan Hacıyevdəndir. Mən Bayramov Bəxtiyar Həmid oğlu, Abşeron rayonu, Xırdalan şəhəri, Heydər ƏLİYEV prospekti 34 ünvanında yerləşən ESKA Mənzil Tikinti Kooperativinin təsis etdiyi binanın mülkiyyətçilərinin, təsisçilərinin notarial qaydada təsdiq edilmiş rəsmi nümayəndəsiyəm.

Sözügedən binanın tikintisinə 2008-ci ildə başlanılıb. Bina 2014-cü ildə tam hazır olmasa da, biz ev sahibləri, məcburən şəraitsiz şəkildə burada yaşamağa başladıq. Binanın su, qaz, işıq problemini biz sakinlər həll etmişik. 2018-ci ildən bu günə qədər binanın bütün xərclərini biz sakinlər ödəyirik.

2018-ci ildən rəsmi sənədləşməni çıxmaq şərtilə, bütün idarəetməni biz sakinlər edirik. Biz sakinlərin mübarizəsi və təkidi nəticəsində 23.08 2022-ci ildə 212 mənzili, 3 girişi, 1 zirzəmisi və 10 +1 mərtəbəli bina tam yaşayışa yararlı sayılaraq dövlət reyestri xidməti tərəfindən qeydiyyata alındı.

ESKA MTK-nin hal-hazırkı rəsmi müdiriyyətinin dələduzluq və cinayətkarlıq hərəkətlərindən bütün hüquq mühafizə orqanları və aidiyyəti olan orqanlar xəbərdardır. Demək olar ki, Ədliyyə Nazirliyindən başqa, bütün aidiyyəti orqanların bizə köməyi olub.

Qanunda göstərildiyi kimi, bina 23.08.2022-ci ildə yaşayışa tam təhvil veriləndən bir ay sonra ESKA mənzil tikinti kooperativi idarəetməni biz mülkiyyətçilərə həvalə etməli olduqları halda, hələ də öz cinayətkar və dələduzluq hərəkətlərini davam etdirirlər. ESKA MTK-nın müdiriyyətinin sözügedən binaya aid olan vergidən yayınma hallarını üzə çıxartmışam və dövlət büdcəsinə bir milyon manatdan artıq pul ödənilib. Bir sözlə, biz bina mülkiyyətçiləri Mənzil Mülkiyyətçiləri Müştərək Cəmiyyətini yaradıb, idarəetməni öz üzərimizə götürmək istəyirik. Elə buna görə də bütün lazımi sənədləri artıqlaması ilə Azərbaycan Respublikasının Ədliyyə Nazirliyinə təqdim etmişik və ciddi səbəb olmadan rədd cavabı almışıq.

Biz yenidən 02.10.2024-cü ildə Mənzil Mülkiyyətçilərinin Müştərək Cəmiyyətini Ədliyyə Nazirliyində qeydiyyatdan keçirmək üçün lazımi sənədləri artıqlaması ilə nazirliyə təqdim etmişik. Ümidvarıq ki, heç olmasa bu dəfə bizə bürokratik əngəllər yaradılmayacaq. Biz kimlərinsə mülkiyyətini idarə etmək niyyətində deyilik. Sadəcə olaraq öz mülkiyyətimizi özümüz idarə etmək istəyirik. Bu, bizim Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında təsdiq olunmuş hüququmuzdur.

Cənab nazir!

Biz bina sakinləri artıq dərəcədə sizdən xahiş edirik ki, bizə kömək edəsiniz”.

Bir neçə gün əvvəl yerli KİV-də olduqca ciddi faktların yer aldığı material dərc olundu.

Dia-az.Media xəbər verir ki, əslində açıqlanan faktlar rəsmi qaynaqlara istinadən ictimailəşdiyindən bu barədə hansısa hüquqi tədbirin görüləcəyi istisnadır. Bunu bəri başdan söyləyək. Amma... bu barədə bir qədər sonra...

Beləliklə... Xəbərdə deyilirdi ki, Fövqəladə Hallar Nazirliyinin (FHN) Maddi Texniki-Təchizat İdarəsi “Qafqaznet” MMC-dən 311 179,66 manatlıq katric alacaq. Xəbərə görə, şirkət idarənin bununla bağlı keçirdiyi tenderin qalibi seçilib.
Ümumiyyətlə, “Qafqaznet” şirkəti bir qayda olaraq FHN-nin Maddi Texniki-Təchizat İdarəsinin keçirdiyi satınalma müsabiqələrinin qalibi olur. Dövlət satınalmalarınin vahid internet portalı üzərindən apardığımız araşdırma zamanı məlum olub ki, “Qafqaznet” şirkəti 2023-2024-cü illərdə FHN-nin Maddi Texniki-Təchizat İdarəsinin keçirdiyi haqqında bəhs etdiyimiz tender də daxil olmaqla 14 satınalma müsabiqəsinin qalibi seçilib. Bu tenderlər üzrə satınalma müqavilələrinin ümumi maliyyə dəyəri 9 801 490,98 manatdır.
“Qafqaznet” MMC-nin FHN-nə tabeli qurumun keçirdiyi tenderlərin qalibi seçilməsinin sirri şirkətin fövqəladə hallar naziri Kəmaləddin Heydərova məxsus olmasındadır.
“Qafqaznet” MMC 11 dekabr 2015-ci ildə qeydiyyata alınıb. Nizamnamə kapitalı 20 manatdır. Şirkətin hüquqi ünvanı Bakı şəhəri Nərimanov rayonu, Ziya Bünyadov prospekti, 1965-ci məhəllə, “Çinar Park Biznes Mərkəzi”ndə yerləşir. MMC-nin qanuni təmsilçisi Əhmədov Xəyal Əkbər oğludur.
Şirkətin hüquqi ünvanı iki dəfə dəyişib. Bundan əvvəl “Qafqaznet” MMC-nin hüquqi ünvanı Binəqədi rayonu, Ziya Bünyadov küçəsi, ev 43A-da yeləşib. Şirkət təsis ediləndə isə Yasamal rayonu, Nəriman Nərimanov prospekti, ev 206, məhəllə 466-da qeydiyyatda olub. Bu ünvanda Kəmaləddin Heydərova məxsus olduğu bildirilən bir neçə şirkətin, o cümlədən “Gilan Holdinq”ə daxil olan şirkətlər qeydiyyatdadır.
“Qafqaznet”in qanuni təmsilçisi də cari ildə dəyişib. Xəyal Əhmədov Cəfərov Adil Ələddin oğlunu əvəzləyib. Adil Cəfərov həm də “Qtech” MMC-nin qanuni təmsilçisidir. Bu şirkət də Binəqədi rayonu, Ziya Bünyadov küçəsi, ev 43A-da, yəni, “Qafqaznet”in bundan əvvəlki hüquqi ünvanında qeydiyyatdadır.
Beləliklə, aydın olur ki, 1 il ərzində FHN-nin Maddi Texniki-Təchizat İdarəsindən “Qafqaznet” şirkətinə 10 milyon manata yaxın pul axıb.
Dia-az.Media bildirir ki, hər halda ictimailəşən rəqəmlər (yəqin ki, reallıq daha "faciəvidir" -dia-az.media) əsas verir ki, gərəkən qurumlar məsələni hüquqi araşdırmaya cəlb etsinlər.

Bununla bağlı Dia-az.Media-ya danışan məlumatlı mənə qeyd edir ki, artıq FHN şefi bu barədə ilk siqnalını alıb. Yəni ağını çıxartma... Bundan sonra nələr baş verəcək, izləyəcəyik...

Xəbər verildiyi kimi, “Azərenerji” ASC-nin Prezidenti Balababa Rzayevə şiddətli töhmət verilib. Baş nazir Əli Əsədov bununla bağlı sərəncam imzalayıb. Sərəncama əsasən, 2024-cü il üzrə təsdiq edilmiş yanacaq-enerji balansında qazdan istifadə istiqamətlərini pozaraq müvafiq qaydada razılaşdırmadan elektrik enerjisini ixrac etdiyinə görə, “Azərenerji” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin (ASC) prezidenti Balababa Hüseynağa oğlu Rzayevə şiddətli töhmət elan edilib.

Baş nazirin bu qərarı Azərbaycanda böyük rezonansa səbəb olub: İlk dəfədir ki, yüksək vəzifədə olan şəxsə qarşı belə cəza “kəsilir”. İndiyədək Baş nazirin qərarı ilə hansısa məmura töhmət elan edilməsi praktikasına Azərbaycanda rast gəlinməyib. Buna görə də ictimaiyyət arasında “Azərenerji” prezidentinin niyə belə cəzalandırıldığına dair müxtəlif versiyalar müzakirə olunur.

Sərəncamda töhmətə əsas kimi elektrik enerjisi ixracında razılışdırılmamış artım göstərilir. Azərbaycanın elektrik enerjisi ixracında kəskin artım 2015-2016-cı illərdən müşahidə olunmağa başlayıb. Neft qiymətlərindəki kəskin eniş fonunda ölkəyə valyuta axınının azalması iqtisadiyyatda ciddi problemlərə yol açdı. Bundan sonra hökumət neftdənkənar ixracın artırılmasına hədəfləndi. Nəticədə ixracının artırılması qərara alınan məhsullardan biri kimi elektrik enerjisi müəyyənləşdirildi. 2015-ci ildə 294 milyon kVt/saat təşkil edən enerji ixracı 2016-cı ildə 646 milyon kVt/saata, 2017-ci ildə 1,2 milyard kVt/saata, 2018-ci ildə 1,4 milyard kVt/saata, 2019-cu ildə 1,8 milyard kVt/saata, 2020-ci ildə 1,3 milyard kVt/saata, 2021-ci ildə 1,6 milyard kVt/saata, 2022-ci ildə 1,7 milyard kVt/saata, 2023-cü ildə isə indiyədək olmayan həddə - 4,3 milyard kVt/saata qədər yüksəlib.

Son iki ildə aparılan araşdırmalar üzə çıxarıb ki, enerji ixracından külli miqdarda qazananlar olub. Bura “Azərenerji”nin keçmiş prezidenti Etibar Pirverdiyevin ailə üzvləri, həmçinin indiki prezidenti Balababa Rzayevin öz ailə üzvləri – kürəkəni və oğlu daxildir.

2021-ci ilin dekabrında B.Rzayev jurnalistlərə açıqlama verərək Türkiyədə “Azərenerji”nin törəməsi olan “Global Power” şirkətinin fəaliyyət göstərdiyini, bu şirkət vasitəsi ilə bir neçə ölkəyə elektrik enerjisinin ixracının həyata keçirildiyini deyib. B.Rzayevin sözlərinə görə, bu şirkət vasitəsi ilə Azərbaycandan Türkiyəyə ixrac olunan elektrik enerjisinin satışı, eləcə də Türkiyə, Bolqarıstan və Yunanıstanla enerji mübadiləsi reallaşdırılır.

B.Rzayev Gürcüstana enerji ixracının necə reallaşdığını açıqlamayıb. Axı Azərbaycandan elektrik enerjisi idxal edən iki ən böyük alıcıdan biri Türkiyədirsə, digəri Gürcüstandır. “Azərenerji” prezidenti heç vaxt ikinci böyük alıcıyla münasibətlərin necə qurulduğuna toxunmayıb. Çünki burada özünün də biznes maraqları olub. Gürcüstanda Azərbaycandan enerji ixracını inhisarda saxlayan şəxslə E.Pirverdiyev və B.Razeyin oğlunun çoxsaylı ortaq biznesləri fəaliyyət göstərir. Məhz həmin şəxsin nəzarətində olan şirkətlər Azərbaycandan enerjini alaraq Türkiyəyə sataraq yüz milyonlarla dollar gəlir əldə edib.

Əvəzində B.Rzayevin oğlu Fuad Rzayevin Gürcüstandakı biznes fəaliyyətinə əlverişli şərtlər təmin olunub. O, qonşu ölkədə elektrik avadanlıqlarının idxalından tutmuş daşınmaz əmlak sahəsinə qədər çoxsaylı sahələrdə çalışan şirkətlərin yaradıcısı, yaxud payçısına çevrilib.

Ötən ilin rekord enerji ixracı bu il kəskin azalmaya məruz qalıb. Dövlət Gömrük Komitəsinin statistikasına əsasən 2024-cü ilin yanvar-avqust aylarında Azərbaycandan xaricə 57,5 milyon dollar dəyərində 1 milyard 18,7 milyon kVt/saat həcmində elektrik enerjisi ixrac edilib. Əvvəlki illə müqayisədə ixrac gəlirləri 257,5 milyon dollar (5,5 dəfə), ixrac olunan elektrik enerjisinin həcmi isə 1 milyard 830,3 milyon kVt/saat (2,8 dəfə) azalıb. 2023-cü ilin yanvar-avust aylarında 2 milyard 849 milyon kVt/saat həcmində elektrik enerjisi ixracı edilərək, 315 milyon dollar gəlir əldə olunmuşdu.

İxracın və gəlirlərin azalması fonunda xaricə satılan elektrik enerjisinin orta ixrac qiymətində də azalma müşahidə olunub. Belə ki, hər min kVt/saat elektrik enerjisinin orta ixrac qiyməti hesabat dövründə 56 dollar (96 manat) təşkil edib. 2023-cü ilin yanvar-avqust aylarında isə orta ixrac qiyməti 111 dollar (188 manat) idi. Beləliklə son bir il ərzində Azərbaycanın xarici ölkələrə satdığı elektrik enerjisi 54 dollar və ya 92 manat, başqa sözlə 49 faiz ucuzlaşıb (hər kVt/saat enerjinin dəyəri isə son bir ildə 9 qəpik azalaraq 10 qəpiyə düşüb).

2024-cü ilin 8 ayının nəticələrinə görə, elektrik enerjisi ixracı Azərbaycanın ümumi ixracında 0,32 faiz, qeyri-neft sektoru üzrə ixracında isə 2,64 faiz paya malik olub.

Energetika Nazirliyinin yaydığı məlumata görə, yanvar-avqust aylarında respublikada elektrik enerjisinin istehsalı 19 milyard 235,4 milyon kVt/st olub. Bu, 2023-cü ilin eyni dövründəki istehsal həcmindən 10 milyon kVt/saat azdır.
8 ay ərzində elektrik enerjisi istehsalı İES-lərdə 16 milyard 463,6 milyon kVt/st, SES-lərdə 2 milyard 138,4 milyon kVt/st, digər mənbələr üzrə isə 633,4 milyon kVt/st təşkil edib. Bu dövrdə külək elektrik stansiyalarında 37,9 milyon kVt/st, günəş elektrik stansiyalarında 424,3 milyon kVt/st, Bərk Məişət Tullantılarının Yandırılması Zavodunda isə 171,2 milyon kVt/st elektrik enerjisi istehsal edilib.

Bu müddətdə elektrik enerjisinin istehsalı “Azərenerji” ASC üzrə 16 milyard 975,0 milyon kVt·st (İES-lərdə 14 milyard 989,0 milyon kVt/st, SES-lərdə 1 milyard 986,0 milyon kVt/st), Naxçıvan MR Dövlət Energetika Xidməti üzrə 334,5 milyon kVt/st (İES-lərdə 151,7 milyon kVt/st, SES-lərdə 139,7 milyon kVt/st, Günəş ES-də 43,1 milyon kVt/st), “Azərişıq” ASC üzrə külək elektrik stansiyalarında 28,5 milyon kVt/st, müstəqil elektrik stansiyaları üzrə isə 1 milyard 897,4 milyon kVt/st təşkil edib.
Nazirlik bildirir ki, hesabat dövründə elektrik enerjisinin ixracı 858,9 milyon kVt/st, idxalı isə 125,5 milyon kVt·/t olub. Maraqlıdır ki, ixracın böyük hissəsi avqustun payına düşüb: 338,0 milyon kVt/st.

2023-cü ilin yanvar-avqust aylarında isə Azərbaycanda elektrik enerjisinin istehsalı əvvəlki ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 154,2 milyon kVt/st, yəni 0,8 faiz artaraq 19 milyard 245,2 milyon kVt/st təşkil etmişdi. Bunun 17 milyard 328,1 milyon kVt/saatı (İES-lərdə 16 milyard 132,0 milyon kVt/st, SES-lərdə 1 milyard 196,1 milyon kVt/st) “Azərenerji”nin istehsalı olub. Ötən ilin avqustunda elektrik enerjisinin idxalı 11,6 milyon kVt/st, ixrac isə 253,5 milyon kVt/st təşkil edib.

Dövlət Statistika Komitəsinin açıqladığı enerji balansından aydın olur ki, 2022-ci ildə Azərbaycanda elektrik və istilik enerjisinin istehsalında 6548,2 milyon kubmetr qaz sərf olunub. Bunun təxminən 5,4 milyard kubmetrinin bilavasitə elektrik enerjisi istehsalında istifadə olunduğu bildirilir. Dünyada 1 kubmetr təbii qazdan elektrik enerjisi istehsalı üzrə orta göstərici 4,5-5 kVt/saata bərabərdir. Azərbaycanda qazla işləyən elektrik stansiyalarında bu göstəricinin nə qədər təşkil etdiyi açıqlanmır. Bu baxımdan, B.Rzayevin hansı həcmdə qazı əlavə olaraq elektrik enerjisi istehsalına yönəltdiyini hələlik müəyyənləşdirmək mümkün deyil.

Tarif Şurasının qərarına əsasən elektrik enerjisi istehsalı müəssisələrinə təbii qazın satış qiyməti min kubmetr üçün 165 manatdır. Bu isə 1 kubmetrin 16,5 qəpik olması deməkdir. Bir kubmetrdən orta hesabla 4,5 kVt/saat elektrik enerjisi istehsal olunduğunu hesab etsək, onda 1 kVt/saat enerji istehsalı üçün təxminən 3,6 qəpik dəyərində qaz sərf edildiyini söyləmək olar. Bu ilin 8 ayında 1 kVt/saat elektrik enerjisinin ixrac dəyəri 10 qəpik olduğuna görə istehsal, nəql xərcləri, itkiləri də nəzərə almaqla, bu ixracdan hər kVt/saat üçün “Azərenerji”nin ən yaxşı halda 4-4,5 qəpik gəlir əldə etdiyini hesablamaq olar.

İxrac olunan elektrik enerjisinin istehsalı üçün təxminən 226-250 milyon kubmetr qaz sərf olunduğunu fərz etdikdə, həmçinin yanvar-avqustda Azərbaycandan təbii qazın orta ixrac qiymətinin min kubmetr üçün 344,7 dollar təşkil etdiyini nəzərə aldıqda, ixrac olunan elektrik enerjisinə sərf edilən qazın ixracından ölkəyə 80-86 milyon dolların daxil ola biləcəyini görmək mümkündür. Halbuki elektrik enerjisinin ixracından cəmi 57,5 milyon dollar gəlir əldə edilib.

Dünya bazarındakı faktiki qiymətlərlə götürdükdə, adi bir vətəndaş da görə bilər ki, təbii qazı elə qaz olaraq ixrac etmək daha sərfəlidir, nəinki ondan elektrik enerjisi istehsal edib onu satmaq. Aydın məsələdir ki, B.Rzayev bunun bilməmiş deyil. Onun bilərəkdən elektrik enerjisi ixracına getməsi isə son vaxtlar bu ixracda şəxsi maraqlarının olduğuna dair yayılan məlumatların doğruluq payını kəskin şəkildə artırır.

Yeri gəlmişkən, qaz ixracından daha yüksək gəlir əldə edilməsi imkanı bir yana, ortada Azərbaycanın ölkə başçısı səviyyəsində üzərinə götürdüyü öhdəlik var: Avropaya qaz ixracını artırmaq. Qazın daha aşağı gəlir gətirən elektrik enerjisi istehsalına yönəldilməsi dövlətin öhdəliklərinə əməl etməsini çətinləşdirən addımdır və B.Rzayev bu səbəbdən indiyədək görünməyən formada cəzalandırıldı.

“Yeni Müsavat”

Azərbaycanda avqustun 15-dən internetin sürəti və qiyməti artırılıb. Yəni internetin minimum sürəti 40 Mbitdən 100 Mbitə, qiyməti isə 18 manatdan 25 manata qaldırılıb. Lakin internetin sürəti heç də vəd edildiyi kimi deyil.

Xidmətinin keyfiyyətsiz olduğu internet provayderinlərdən biri də “Rahat Telecom”dur. Bu barədə sözügedən provayderin xidmətindən istifadə edən abonentlər redaksiyamıza müraciət ediblər.

Binəqədi rayonu Süleyman Sani Axundov küçəsində yerləşən çoxmənzilli yaşayış binasının (“Kristal Abşeron”) sakinləri ay ərzində bir neçə dəfə internetin kəsildiyini, ötən ay internetin fasilərlə verildiyini bildiriblər. Onlar problemlə bağlı provayderlə əlaqə saxladıqda isə onlara müxtəlif, tutarsız səbəblər göstərildiyini deyiblər. Şikayətçilərin sözlərinə görə, iki gün ardıcıl internet olmadıqda sözügedən provayderdən su borularında nasazlıq yarandığını, internet xətlərinin suyun altında qaldığını bildiriblər.

Məsələ ilə əlaqədar “Rahat Telecom”la əlaqə saxladıq. Provayderin Qoşma şöbəsinin rəisi Anar Mustafayev Bizim.Media-ya bildirib ki, problem modemlərdən qaynaqlanıb:

“Əvvəl bütün provayderlərdə sürət 50 meqabitə kimi idi. Həmin meqabiti dəstəkləyən routerlər, modemlər qoyurduq, insanlar da bundan istifadə edirdi. Minimum sürət 100 meqabitə qalxandan sonra o modemlər bu şərti ödəyə bilmədi. Ona görə hamının internetində problem yaranmağa başladı. Biz də ötən ayın ortasından modemləri heç bir ödəniş olmadan dəyişməyə başlamışıq. Elə həmin binada da modemləri dəyişdiririk”.

O, sözügedən yaşayış binasında ötən ay sudan qaynaqlanan problemin olduğunu təsdiqləyib:

“Həmin binalarda həqiqətən suyla bağlı problem var idi. Düzdür, bu insanlara internet verməməyə səbəb deyil. Amma həmin ərazidə binanın sistemi elə yığılıb ki, elektrik xətlərinin üstündən “Azərsu”nun xətləri keçir. Ona görə də elə bir problem olmuşdu, amma aradan qalxıb”.

Məlum olduğu kimi Baş nazir Əli Əsədov “Azərenerji” ASC-nin prezidenti Balababa Rzayevə şiddətli töhmət verilməsi ilə bağlı sərəncam imzalayıb. Amma onun təqsirinin detalları ictimaiyyət üçün aydın deyil. Sərəncamda qeyd olunur ki, 2024-cü il üzrə təsdiq edilmiş yanacaq-enerji balansında qazdan istifadə istiqamətlərini pozaraq müvafiq qaydada razılaşdırmadan elektrik enerjisini ixrac etdiyinə görə B.Rzayevə şiddətli töhmət elan edilib.

“AzPolitika” Sərəncamda qeyd olunan xətanın izah edilməsi xahişi ilə energetika sahəsi üzrə ekspert İlham Şabana müracit edib.

Ekspert bildirib ki, hər bir ölkə dekabr ayında növbəti il üçün enerji balansı hökumət tərəfindən təsdiqlənir: “Bu, heç bir kommersiya sirri hesab olunan sənəd deyil. Hava şəraitindən asılı olaraq hər rüb ona korrektələr edilir. Gürcüstan, Ukrayna, Rusiya, Avropa ölkələri bu sənədi ictimaiyyət üçün dərc edirlər. Azərbaycanda isə bu sənəd şirkətlər üçün olmasa da, ictimaiyyət üçün gizlidir. Baş nazir Əli Əsədov bu sənədi imzalayıb, amma bir kəs demir ki, “Azərenerji” bu qədər qaz alıb, bu qədər də enerji istehsal etməlidir. Azərbaycan hökuməti bunu açıq şəraitdə niyə etmir ki? Hamı bilməli idi ki, “Azərenerji” bu qədər qaz almaqla normativləri keçib, ya yox? Birdən - birə töhmət məsələsi ortaya çıxır”.

İ.Şabanın sözlərinə görə, hökumət hansısa bir qərar verəndə gərək, o cəmiyyətdə söz-söhbətə səbəb olmasın, ildırım effekti verməsin:“Əslində dediyim olsaydı, hamı bilməlidri ki, flan yerdə enerji istehsalı azdır, başqa yerdə yuxarıdır və s. Heç bir məlumat verilmir, birdən də deyirlər ki, filan obyektdə vəziyyət pisdir. Cəmiyyət haradan bilsin ki, doğurdan da pisdir, yoxsa, yaxşıdır? Bunun üçün hökumətin imzaladığı sənədləri vaxtaşırı ictimaiyyətə açıqlamaq lazımdır. Məsələn, Dövlət Neft Şirkəti ildə bir dəfə açıqlayır ki, hansı istehsal göstəricilərinə malikdir. Həmçinin maliyyə göstəricilərini də açıqlayır. Bəs digər qurumlar? Bir də görürsən, problem çıxdı. Sual yaranır ki, nə oldu ona, axı yaxşı işləyirdi…”

Ekspert vurğulayır, hökumət bilməlidir ki, rəqəmsallaşma, şəffaflıq bütün sahələrdə lazımdır ki, bir qərar veriləndə cəmiyyətə inandırıcı görünsün.

“Biz həmişə görürdük ki, Baba Rzayev Prezidentin yanındadır obyektlər açır. Cəmiyyətdə də belə təəssürat yaranır ki, Prezidentin yanındadırsa, hər şey qaydasındadır… Sonuncu dəfə Zəngilanda Sarıqışlaq yarımstansiyasının açılışı oldu. İki gün sonra isə bu qərar…”, - o, əlavə edib.