 |
|
|
Azərbaycan təhsilinin gününü ağlayan qara örtüklü qadınların sayı artıq minlərlədir...
Bir yanda sertifikasiya imtahanında lazımi keçid balını toplaya bilmədiklərini səbəb gətirərək, əmək Məcəlləsinin 70-ci maddəsinin "C" bəndi ilə işdən çıxarılan müəllimlər, bir yandan işçilərin yanında, - "Mən əlli min verib vəzifəyə gəlmişəm, mənə heç kim heç nə edə bilməz" deyə qürrələndiyi deyilən Xırdalan şəhər 17 saylı Körpələr evi - uşaq bağçasının keçmiş, Digah qəsəbəsi 6 saylı uşaq bağçasının hazırkı müdiri Fəranə Məhərrəmovanın saydıqca sanki, "bərəkətlənən" qanunsuz əməlləri, digər yandan da Lənkəran şəhər 12 saylı uşaq bağçasının müdiri Zəminə İsayevanın bağçadakı "vor qanunları" ilə idarəçiliyindən cana doyan narazı çalışanlar aylardır ki, biri-birinin ardınca, "DogruXeber. Az" informasiya agentliyinə müraciət edirlər.
Xatırladaq ki, redaksiyamıza daxil olan bütün müraciətlərlə bağlı tərəfimizdən hər zaman aidiyyatı üzrə qurumlara rəsmi sorğu və müraciətlər göndəririk.
Ən çox narazılıq dolu müraciətlər təhsil və səhiyyə sahəsində olduğu üçün, ən çox sorğu göndərdiyimiz də Səhiyyə Nazirliyi ilə Elm və Təhsil Nazirliyidir.
Onlardan Səhiyyə Nazirliyi "bəzəkli-düzəkli", "sakitləşdirici" cavablar verərək, həmişə özünü "sudan quru çıxarmağa çalışır", Elm və Təhsil Nazirliyinə göndərdiyimiz məktublar isə "dərin quyuya daş atmaq" kimi olur.
Yeri gəlmişkən, Elm və Təhsil Nazirliyi özünün rəsmi internet səhifəsində yerləşdirilən e-mail ünvanının iki ildən çoxdur ki, işləmədiyini deyirlər.
Maraqlıdır, "əlaqə vasitəsi" adı ilə işləməyən ünvan rəsmi səhifədə niyə var?
Gözdən pərdə asmaq üçünmü"
Emin Əmtullayevin rəhbərliyi altında Azərbaycan təhsilinin evi elə yıxılıb ki, bunu görməyə nəinki pərdə, qala divarı belə mane ola bilməz.
"Rüşvət" desən - təhsildə,
"korrupsiya" desən - təhsildə,
"dava-dalaş" desən - təhsildə,
"təhdid" desən - təhsildə,
"şantaj" desən - təhsildə, nə yazıq ki, hətta əxlaqsızlıq belə son zamanlarda təhsil sahəsində rast gəlinən olub.
Bir sözlə - keyfiyyətli təhsildən başqa, hər şey...
Təhsil - bu söz sadəcə qurumun adında var.
Son illər atdığı addımlarımdan görünür ki, elə qurum özü də öz fəaliyyətindən narazıdır.
Təsəvvür edin, 11 il (bəzən daha çox) orta təhsil + repetitor hazırlığı, ali məktəblərə qəbul, 4 il tələbəlik, sonra işə girmək üçün MİQ (müəllimlərin işə qəbulu) imtahanı (şübhəsiz ki, burda artıq imtahandan kəsilənlər də olur) və sertifikasiya imtahanı...
Və nəhayət son nəticə - 4300 nəfərdən çox işsiz müəllim.
Sual yaranır:
Hörmətli qurum, bu gün alınlarına "savadsız damğası" vurduğunuz o, müəllimlərə orta məktəbi bitirəndə niyə verdiniz attestat?
Deyək ki, attestat verdiniz, ali məktəblərə niyə qəbul etdiniz?
Diplom niyə verdiniz?
Savadları ilə özləri qazandıılar?
Bəs o, zaman indi niyə savadsız kimi kənarlaşdırdınız?
Özünüz öz fəaliyyətiniz nə qədər yararsız olduğunu qəbul etmiş olsanız da, təəssüf ki, bunun zərərini siz deyil, günahsız insanlar yaşayır.
Axı yuxarıdakı suallarda ardıcıl saydığımız mərhələlər üçün bu insanların ömürlərinin demək olar 20 ili gedib.
Emin Əmrullayevin media qarşısında pafoslu çıxışlarında dilindən "qanun" sözü düşmür.
Hörmətli, Emin Əmrullayev, bu gün sayənizdə işsiz qalan 4300 müəllimin böyük əksəriyyəti keçirdiyiniz sertifikasiya imtahanındakı saxtakarlıqdan narazılıq edir, kameraların açılmasını, yaxud imtahanın şəffaf şəkildə yenidən keçirilməsini tələb edir.
Onların bu tələblərini qulaqardına vurma səbəbiniz nədir?
Öz səsi ilə əməlləri ifşa olunan bağça müdiri Fəranə Məhərrəmova, Günay Hacıyeva, Arzu Məmmədova, Zəminə İsayeva niyə hər şeyə rəğmən bu gün də vəzifədədirlər və elə öyrəşdikləri qaydada da fəaliyyət göstərirlər?
Axı onların fəaliyyəti təhsil qanunlarına təhqirdir.
Hansı əsasla o, şəxslər bağça müdiri vəzifəsinə təyin ediliblər ?
Oxucularımız da yəqin bizimlə razılaşar ki, bütün faktlara rəğmən Elm və Təhsil Nazirliyinin bu səssizliyi Fəranə Məhərrəmovanı haqlı çıxarır. Hansı ki, Fəranə Məhərrəmovadan narazılıq edən müəllimlərdən bəziləri onun, - "Mən əlli min verib vəzifəyə gəlmişəm" dediyini iddia edirdilər.
Həmçinin, işdən çıxarılan müəllimlər də imtahandan əvvəl onlardan "imtahandan kəsilməmələri üçün" müxtəlif məbləğlərdə pullar istənildiyini bildirirlər.
Bu gün isə hər il olduğu kimi məktəbli formalarının xüsusi satış ünvanları xəbər saytlarına ötrülüb.
Bütün bunlardan sonra, Elm və Təhsil Nazirliyinin sadəcə bu adla fəaliyyət göstərən "Holdinq" olduğu qənaətinə gəlmək olar.
Nazir Emin Əmrullayevin təlimçi xanımının xaricdə təhsil aldığı məktəblərin ödənişlərinə nəzər saldıqda isə yuxarı abzasda qeyd etdiyimiz fikrin önündəki şübhə və tərəddüdlər də tamamilə aradan qalxır.
Cənabın dövlətinin gəlhagəlidir - Müəllimlər "qan ağlayır" // VİDEO
Redaksiamız hər kəsin söz haqqını tanıyır.
DogruXeber. az
Göyçay rayonu Xəlitli kənd sakini Mikayılov Eldəniz Mikayıl oğlu tərəfindən
ŞİKAYƏT
Mən Gəncə Kənd Tsərrüfatı Texnikumunu bitirmişəm. Uzun müddət Xəlitli kəndində ferma müdiri işləmişəm.Aqrar İslahat zamanı kolxoz təsərrüfatı özəlləşdirldi deyə işsiz qaldım. Hazırda ailəmizdə heç kəs işləmir. İribuynuzlu heyvan əldə etmək üçün 2021-ci il tarixdə özünüməşğulluq proqramına yazılmışam. 2024-cü ilin may ayında Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin yerli şöbəsinin əməkdaşları evimə gəlib həyətimdəki tövləmə baxıb iribuynuzlu heyvanın saxlanılması üçün münasib olmadığını bildirdilər.
Bu isə qanunsuz imtinadı, çünki əvvəllər mənim həyətimdəki tövlədə eyni vaxtda 10 baş iribuynuzlu heyvan saxlamışıq. Heç bir nöqsanı olmayan iribuynuzlu heyvanların saxlanılması üçün münasib olan tövləmin eni 5, uzunu isə 10 metr təşkil edir.Əkin torpaq sahəmizdə var ki, yem bazası kimi sitifadə edə bilərəm.
İşsizliyə görə ailəm aclıq işində yaşayır. Nə qocalıq yaşında deyilik nədəki xəstə deyilik.Bizim ailəyə iş lazımdır ki, işləyib ailımizi dolandıra bilək.Buna görə mən özünüməşğulluq proqramına qoşulmuşam. Rayonda elə adamlar var ki, həyətindəki tövlələr darısqal və taxtadan olsada onlara özünüməşğulluq proqramı əsasında iri və xırda buynuzlu heyvanlar verilib. Bu isə şübhəli məqamdır ki, Məşğulluq Agentliyinin Göyçay şöbəsi yol verib.Mənim tövləm münasibdir həmdə özüm iribuynuzlu heyvanı bəsləməkdə mütəxəsisəm.
Mən mətbuat vasitəsi ilə Prezident cənab İlham Əliyevə və Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Naziri cənab Sahil Babayevə müraciət ünvanlayıb xahiş edirəm ailə vəziyətimizi işsiz olmağımız nəzərə alıb özünüməşğulluq proqramı əsasında iribuynuzlu heyvanla təmin olunmağıma köməklik göstərəsiniz.
Universitetlərə qəbul üçün test üsulunun ləğv edilməsi müzakirələr yaradır. Hesab edilir ki, test üsulu şagirdləri sadəcə əzbərləməyə vadar edir. Nəticədə öyrəndikləri fənnin mövzularının mahiyyətini tam dərk etmirlər. Bəs test üsulu ləğv edilməlidirmi?
Teleqraf.com xəbər verir ki, təhsil eksperti Kamran Əsədov hesab edir ki, formatın dəyişməsinə ehtiyac var:
“Azərbaycanda ilk dəfə test üsulu ilə imtahan 1992-ci il noyabrın 15-də tətbiq olunub. Test üsulunun müsbət cəhətləri imtahanın demokratik, şəffaf, ədalətli şəkildə həyata keçirilməsi, abituriyentlərin bir neçə ixtisas içərisindən seçim edə bilməsidir. Lakin müasir dövrün tələbləri ölkəmizdə 32 ildir tətbiq edilən formatın dəyişməsini zəruri edir. Təsəvvür edin ki, mart ayında imtahan verən şagird, azı 6 ay sonra, avqustun sonunda tələbə olub-olmadığını bilir. Azərbaycanda mövcud imtahan modeli dəyişməlidir.
Qəbul imtahanlarının formatının dəyişdirilməsi təhsil sisteminin inkişafı və tələbələrin daha ədalətli qiymətləndirilməsi üçün vacibdir”.
Ekspert hesab edir ki, imtahanlarda iştirakçıların yalnız nəzəri biliklərini deyil, həm də praktik düşünmə, problem həll etmə və analitik bacarıqlarını yoxlanmalıdır:
“Bu, tələbələrin gələcəkdə daha uğurlu olmasına kömək edə bilər. İmtahan formatına layihə əsaslı tapşırıqlar, yazılı esse və müzakirə sualları daxil edilməlidir. Bu, tələbələrin praktiki bilik və bacarıqlarını yoxlamağa imkan verər. Onlayn imtahanlar və interaktiv testlər imtahan prosesini daha çevik və əlçatan edə bilər. Bu, həm də tələbələrin texnologiya bacarıqlarını inkişaf etdirməyə kömək edər.
Tələbələr imtahan stressinin azaldılması üçün dəstək proqramları və psixoloji xidmətlərlə təmin edilməlidirlər. İmtahanlar tələbələrin psixoloji sağlamlığına mənfi təsir göstərməməlidir. Bu təkliflər Azərbaycanda qəbul imtahanlarının formatının dəyişdirilməsi və təhsil sisteminin daha da inkişaf etdirilməsi üçün bir başlanğıc nöqtəsi ola bilər. Hazırkı imtahanlar iştirakçılarda ciddi stress yaradır, bəzən isə həyatları üçün təhlükəyə çevrilir”.
Şəhid Ruslan Seyidovun həyat yoldaşı Minarə Seyidova Tribunainfo.az-a şikayətini bildirib.
1984-cü ildən (40 il) Sumqayıt şəhər 5 nömrəli Ailə Sağlamlıq Mərkəzində tibb bacısı kimi çalışan Minarə Seyidova işdən azad edilib.
Qeyd edək ki, iyul ayının 9-da orta tibb işçilərinin sertifikasiya imtahanından 3 balla kəsilən Minarə Seyidova Səhiyyə Nazirliyi Sertifikasiya Komitəsinə və Səhiyyə Nazirliyinə müraciət etməsinə baxmayaraq ona bildirilib ki, şəhid ailəsi olmağına baxmayaraq heç bir özəlliyiniz yoxdur.
Minarə Seyidova imtahandan kəsildiyinə görə, nə maaş alır nə də 40 illik iş yerinə buraxılmır.
Şikayətçinin sözlərinə 6 ay ərzində təkrar imtahana buraxılacaq və həmin müddət ərzində də kursa getməlidir.
“Mən kimsəsiz insanam. Bəs mən necə dolanmalıyam?! Əvvəllər də belə hal baş verib. İşçilər arasında kəsilən də olub, maaşını alıb, işə də gəlib. İndi bu hal nə dərəcədə ədalətlidir? Mən cənab prezidentə və xanımına, eyni zamanda icra orqanlarına elektron məktub göndərmişəm, ancaq çox təəssüf ki, müraciətlərimə baxılmır”, – deyə şikayətçi bildirib.
Həyat yoldaşı şəhid olandan sonra ailənin bütün qayğı və ehtiyaclarını öz üzərinə götürən, iki övladını tibb bacıcı işləyərək min bir əziyyətlə boya -başa çatdıran Minarə Seyidova şikayətinə baxılmasını və güzəşt edilməsini tələb edir.
Son vaxtlar qeyri-qanuni şəkildə zəbt olunan torpaqlarda aparılan icazəsiz tikintilərin sökülməsinə başlanıb. Bu təkcə paytaxt ərazisini deyil, rayonları da əhatə edir. Bu addım insanlar arasında təşviş və narahatlıqla qarşılanıb. Evləri sənədsiz olan bir çox vətəndaş eyni aqibətlə üzləşməkdən narahatdır.
Görəsən, narahatlığa əsas varmı? Sənədsiz evlərin söküntüsü də gündəmdədirmi?
TEREF xəbər verir ki, mövzu ilə bağlı yenisabah.az-a danışan əmlak məsələləri üzrə ekspert Ramil Qasımzadə bildirib ki, söküntülərin aparılması, sadəcə, yeni tikilən və ya tikilməkdə olan evlərə aiddir:
“Söhbət təkcə yeni tikilən və heç bir sənədi olmayan tikililərdən gedir. Əgər hansısa ərazidə yaşayış varsa, fərdi yaşayış evinin söküntüsü üçün müvafiq olaraq, hökmən məhkəmə qərarı tələb olunur. Məhkəmə qərarı olarsa, bu zaman fərdi yaşayış evinin məcburi söküntüsü həyata keçirilə bilər. Məlum olduğu kimi, sənədsiz evlərlə bağlı müvafiq qərar qəbul ediləcək və onların hansının sənədləşdirilib-sənədləşdirilməyəcəyi daha aydın bildiriləcək. İnsan sağlamlığı üçün təhlükəli olan, yüksək gərginlikli elektrik, qaz və su xətlərinin üzərində yerləşən evlərin gələcəkdə yəqin ki, söküntüsü həyata keçiriləcək. Buna müvafiq olaraq, müəyyən icraedici qurumlar məhkəməyə müraciət edə bilər. Hal-hazırda qanunvericilik də tələb edir ki, əgər hər hansı yaşayış evi varsa, onun sökülməsi üçün ilk növbədə müvafiq məhkəmə qərarı olmalıdır. Söküntü yalnız yeni tikilən və tikilməkdə olan əmlaklara aid ediləcək”.
Ekspert sökülən evlərlə bağlı vətəndaşlara hansısa kompensasiyanın verilməyəcəyini qeyd edib:
“Həmin torpaq sahəsi əgər zəbt edilibsə, ona heç bir kompensasiya ödənilə bilməz. Bu tikililər ona görə sökülür ki, zəbt olunmuş torpaq sahələrində tikilib. Belə torpaqların heç bir hüquq müəyyənedici sənədləri olmur. Əgər hər hansı torpağın hüquq müəyyənedici sənədi varsa, orada tikinti aparmaq çox rahatdır. Söhbət yalnız qeyri-qanuni zəbt edilən torpaq sahələrində aparılan özbaşına tikililərdən gedir. Rayon icra hakimiyyətləri və digər icra strukturları da bu özbaşına tikililərin qarşısını alır”.
Bakı şəhəri Nəsimi rayonunda qeydiyyatda olan və Gədəbəy rayonunun Böyük Qaramurad kəndində yaşayan Tağıyev Rafiq Bəhlul oğlu “Dəryaz” qəzeti redaksiyasına müraciət edərək bildirir ki, gənc yaşlarından daxili işlər orqanlarında xidmət edib, müharibə veteranıdır 2-ci qrup Qarabağ əlilidir. Artıq yaşlandığı üçün qaynar şəhər mühiti onu sıxıb, o üzdən doğma Gədəbəy rayonunda Böyük Qaramurad kəndində özünə ev inşa etdirib.
Yazır ki, kəndə çəkilən ana qaz xətti onun tikdirdiyi fərdi yaşayış evindən 50 metr, köməkçi xətdən isə 170 metr aralıdan keçir. Həmin yerdən evinə boru xətti çəkdirmək maddi imkanı xaricindədir. Ümid edib ki, hökumət onun Vətən qarşısında keçmiş xidmətlərini, imtiyazlarını nəzərə alıb güzəştə gedər. Ona görə də aidiyyəti qurumlara – ARDNŞ-nin “Azəriqaz” İstehsalat Birliyinin rəhbərliyinə, Gədəbəy Rayon İcra Hakimiyyətinə yazılı müraciətlər göndərərək köməklik göstərilməsini istəyib.
Gədəbəy RİH-nin başçısı Orxan Mürsəlov qaziyə qaz xəttinin alınması üçün 500 manat köməklik edəcəyinio vəd etsə də, sonradan imkan yoxdur deyib, vədinə xilaf çıxıb
Vətəndaş Tağıyevin 27 iyun 2024-cü il tarixli, “Azəriqaz” İB rəhbərliyinə göndərdiyi müraciət Birliyin Şəmkir Regional Qaz İstismar İdarəsinə göndərilmişdir. İdarənin baş mühəndisi vətəndaşa yazdığı 18 iyul 2024-cü il tarixli cavab mətubunda bildirmişdir ki, müharibə veteranı, qazi və şəhid ailəsi statusuna malik şəxslərin müraciətləri əsasında onlara məxsus evlərin qazlaşdırılması, ərazidə küçə qaz xəttlərinin mövcud olduğu halda, müvafiq sənədlər təqdim eduildikdən sonra “Azəriqaz” İB-nin daxili imkanları hesabına həyata keçirilir. Lakin onun yaşayış evi kəndin qazlaşmayan hissəsində inşa olunmuşdur və qeyd olunan ərazidə mövcud küçə qaz kəməri ilə evin arasındakı məsafə 170 metr olduğuna görə evin qazlaşdırılması məsələsinə əraziyə küçə qaz kəməri çəkildikdən sonra baxıla bilər.
Rafiq Tağıyev bu qənaətdədir ki, «Azəriqaz» ona yayındırıcı cavab verib. Çünki əvvəla yaşadığı kənddə küçələr hansısa plan əsasında deyil, evlər inşa olunduqca formalaşır. Evlər bir-birinə şəhərdə və rayon mərkəzlərində olduğu qədər yaxın tikilmir. Mövcud qazlaşıdırılmış evlərin bir-biri və onlarla əsas qaz borusu arasındakı uzaqlıq da çox vaxt 170 metr və daha artıq məsafə təşkil edir. Yəni, İdarənin baş mühəndisi Elçin Süleymanovun öz mülahizələrinə görə, kənddə daha bir küçə artdığını qəbul etməsi üçün hansı vaxta, neçə evin və biri-biri ilə hansı məsafədə tikilməli olduğunu təxmin etmək çətindir. Dolayısı ilə verilən cavab “Azəriqaz” İB-nin daxili imkanlarının 170 metr məsafədən imtiyazlı şəxsin evinə xətt çəkməyə yetmədiyinin etirafıdır. Baxmayaraq ki, ana xətt Rafiq Tağıyevin evindən 50 metr aralıdan keçir. Layihə çərçivəsində qazinin öz şəxsi hesabına çəkilməsinə də şərait yaratmırlar ki, guya 170 metr aralıdan keçən köməkçi xətdən çəkilməlidir.
VİDEO: https://www.youtube.com/shorts/tARgfWNZpIU
Sual olunur: Görəsən, vaxtaşırı və davamlı şəkildə qiyməti artırılan “Azəriqaz” xidmətindən gələn gəlirlər hara gedir? İB-nin bütün qalan xərcləri səmərəlidirmi ki, bircə nəfər qazinin ehtiyacını ödəmək üçün “daxili imkanlar” yetmir? Şınıx və başqa ucqar kəndlərdə rayon rəhbərliyində çalışan vəzifəli şəxslərə məxsus villalara və hələlik anklav ərazi olan erməni kəndindi olan Başkənddə tikdirdikləri obyektlərə 500 metrdən çox olan məsafəyə qaz xəttinin çəkilməsinə kimlər şərait yaradıb və bu qədər məsafəni çəkməyə pullar necə tapılır? Həmin villalar və obyektlər quru maaş hesabına inşa olunub?
Başkənd hələlik erməni kəndi olduğu halda Gədəbəy Qaz İstismarı İdarəsi qaz xəttini çəkərkən hansı ünvana sənədləşdiriblər və ödəniş pulunu hansı ünvandan qəbul edirlər?
Qarabağ qazisi Rafiq Tağıyev ümid edir ki, onun problemi ictimailəşdiriləndən sonra ölkə Prezidenti, Ali Baş Komandan cənab İlham Əliyevin yüksək diqqətinə çatacaq.
Növbəti məqalələrimizdə İcra hakimiyyətinin rəhbər vəzifəlilərin, məşğulluq, Kommunal Müəssisələri Kombinatının, Yol İstismarı İdarəsinin, Yaşıllaşdırma vəs. müdirləri ilə əlbir olaraq fəhlə işindən tutmuş vəzifələrə neçəyə və necə düzəltmələri barədə geniş yazacağıq.
Mövzunu davam etdirəcəyik.
“Deryaz.az»
İşçi: yalnız iş vaxtı ərzində və ya bilavasitə iş yerində inzibati xətalara və ya cinayət tərkibi olan ictimai-təhlükəli əməllərə yol verməsi halında bu, işçi tərəfindən əmək vəzifələrini kobud surətdə pozulması halı hesab edilir.
Ağırlıq dərəcəsindən, ehtiyatsızlıq və qəsdən edilməsindən asılı olaraq işçi bu hallarda: əmək intizamı, maddi, inzibati və ya cinayıət məsuliyyətinə cəlb oluna bilər, eyni zamanda işçinin əmək müqaviləsi də bu əsasla ləğv oluna bilər.
İş vaxtı ərzində və ya bilavasitə iş yerində olmayan inzibati xətalara və cinayət tərkibi olan ictimai-təhlükəli əməllərə görə işçi AR- nın Əmək Məcəlləsində nəzərdə tutulan qaydada maddi və ya intizamı məsuliyyəti daşımır, belə məsuliyyətə cəlb oluna bilməz, onunla bağlanmış Əmək müqaviləsi bu əsaslardan ləğv edilə bilməz.
İşçinin, iş yerində inzibati xətalara və cinayət tərkibi olan ictimai-təhlükəli əməllərə yol verməsi dedikdə onun:AR Cinayət Məcəlləsi, İnzibati Xətalar Məcəlləsi və qanuni qüvvəyə minmiş qərarları nəzərdə tutulur.
Azər Quliyev.
TEREF
Ölkə daxilində istirahətin qiyməti xaricə səfərlərin qiymətini keçməyə cəhd edir
Yay tətil üçün ən populyar mövsümdür. Hər kəsin yaxşı tətil haqqında öz fikri var. Bəziləri üçün bu - piyada məsafədə dənizi, təmiz hovuzu və bütün komfortu olan otel yeməkdir. Kimlər üçünsə - təbiətə səyahətlər, digərləri üçün - tarixi yerlərə ekskursiyalar. Onların ortaq bir cəhəti var - gündəlik işlərdən qaçmaq, işi bir müddət unutmaq və zehni olaraq yenidən işə başlamaq imkanı qazanmaq. Bəs bunu nə qədər adam özünə rəva görə bilər?
Dövlət Statistika Komitəsinin (DSK) məlumatına görə, cari ilin birinci yarısında xarici ölkələrə səfər edən Azərbaycan vətəndaşlarının ümumi sayı ötən ilin yanvar-iyun ayları ilə müqayisədə 25,7% artaraq 995,2 min nəfər olub. Əsas istiqamətlər İran, Türkiyə, Gürcüstan və Rusiyadır.
Rəqəmlər nikbin görünür, lakin ölkə vətəndaşlarının əhəmiyyətli bir hissəsi üçün xaricə səyahət xəyaldır. Onlar üçün ölkədən kənara çıxmadan tətil də əlçatmaz lüksdür. Rəsmi qeydiyyat olmadan işləyənlər, təbii ki, məcburi olmasa, bir həftəlik də olsa, işlərinə fasilə verə bilmirlər.
Yada salaq ki, deputat Vüqar Bayramovun əvvəllər də dediyi kimi, Azərbaycanda işləyən vətəndaşların 65 faizinin əmək müqaviləsi yoxdur. Bu, o deməkdir ki, onların məzuniyyət hüququ yoxdur. Ancaq buna haqqı olanlar getdikcə ev işlərini görməyə və televizora baxmağa sərf edirlər - qalanı çox bahadır. Burada hansı istirahətdən söhbət gedə bilər?
İqtisadçı ekspert Rauf Qarayev AYNA-ya şərhində deyib ki, bu yaxınlarda apardığı sorğunun iştirakçılarının əksəriyyəti bu yay tətilə çıxa bilməyəcəyini qeyd edib: “44% cavab verdi ki, qiymətlər “dişləyir” və buna görə də bu yay tətil etmirlər. 7%-i tətilə pul yığdıqları üçün getdiklərini söylədi. 22% hələ də şübhə altındadır və 27% bütün il boyu işlədiyini etiraf etdi”.
Həmsöhbətimiz xidmətlərin keyfiyyətinin qiymətlərə uyğun olmadığını, lakin əksər iş adamları üçün əsas məsələnin daha çox qazanmaq olduğunu, müştərinin razı olub-olmayacağı ilə maraqlanmadığını vurğulayıb: “Bu psixologiya dəyişdirilməli, yeni turizm məhsulları sınaqdan keçirilməli, yalnız bundan sonra istehlakçıya təqdim edilməlidir”.
Bir çox insanlar övladlarını havasız şəhərdən çıxarıb xarici kurortlara və ya ölkə daxilində gözəl təbiəti, meşəsi, dənizi olan harasa aparmaq istəyirlər. Ancaq bir neçə səbəbə görə bunu edə bilən insanların sayı getdikcə azalır.
Dayanıqlı İnkişaf Araşdırmaları Mərkəzinin sədri Nəriman Ağayev bu vəziyyəti belə izah edib: “Birincisi, bütün mal və xidmətlərin qiymətləri artıb. Əksəriyyət ərzaq almağa, kommunal xərcləri, dərmanları, yəni həyati vacib şeyləri ödəməyə kifayət qədər pulun olub-olmayacağından narahatdır. Yalnız bütün əsas ehtiyaclarınız ödənildikdə səyahət edə bilərsiniz. İkinci məqam mehmanxana və digər yerləşdirmə obyektlərinin, eləcə də bağ evlərinin kirayə qiymətlərinin əhəmiyyətli dərəcədə artmasıdır. Son vaxtlar getdikcə daha az və daha qısa müddətə bağ evləri icarəyə verilir. Əgər bir neçə il əvvəl çoxlu insanlar onları hər üç yay ayı üçün icarəyə götürürdüsə, indi belə vətəndaşlar azdır”.
“Bu gün başqa ölkələrə yalnız hava yolu ilə getmək olar və pandemiyadan sonra təyyarə biletləri xeyli bahalaşıb. Bu da daxili turizmə marağın artmasına səbəb olub. Tələbatın artması ilə əlaqədar ölkədə turizm xidmətlərinin qiyməti də artıb. Bir çox vətəndaşlar üçün maksimum hədəf həftəsonu paytaxtdan və şəhərdən kənara çıxmaqdır ki, bu da kifayət qədər baha başa gəlir. Sadəcə yaşayış üçün adambaşına gündə təxminən 50 manata güvənməlisən. Ancaq yemək və əyləncəyə pul xərcləməli olacaqsınız. Bəzən şirnikləndirici təkliflər olan istirahət evlərinin reklamlarına rast gəlmək olar, lakin onlarla vətəndaşları cəlb etmək onsuz da çətindir”, - deyə ekspert söyləyib.
Xaricdə istirahətə gəlincə, uzun illər azərbaycanlıların əsas istiqamətləri Türkiyə və Gürcüstan olub. İstirahətçilərin xeyli hissəsi Gürcüstana qatarla və ya avtobusla gedirdi, bu da pula xeyli qənaət demək idi. İndi aviabiletlər üçün pul ayırmaq lazımdır, hətta orada da qiymətlər qalxıb. Türkiyədə inflyasiya var ki, bu da turizm sektoruna mənfi təsir göstərir.
Ağayevin sözlərinə görə, bəzi yerlərdə hətta otel nömrələrinə turist vergisi də tətbiq ediblər: “Avropaya getmək pandemiyadan əvvəlkindən həm daha bahalı, həm də daha çətindir. Çoxlarına viza verilmir. Bəzi məlumatlara görə, hər on ikinci Azərbaycan vətəndaşı imtina alır. Maldiv adaları və Qoa kimi uzun məsafələrə səyahət də çox bahadır. Bütün istiqamətlərə aviabiletlərin qiyməti xeyli artıb və bu proses davam edəcək. Birincisi, yanacaq bahalaşıb, ikincisi, son vaxtlar uçuşların ekoloji komponenti haqqında getdikcə daha çox danışırlar və bəlkə də, karbon vergisi tətbiq olunacaq. Bütün bunları isə istehlakçı ödəyəcək”.
Qeyd edək ki, Avropa şirkətləri artıq zərərli emissiyaların azaldılması xərclərini ödəmək üçün uçuş qiymətlərini artırmalı olacaqlarını bildirirlər. Bu, bir çox insanı təyyarə ilə səyahət etməyi dayandırmağa məcbur edəcək.
Müəllif: Elya Belskaya
Hesabda səhvə yol verilməsi halları istisna olmaqla, işəgötürən tərəfindən işçiyə artıq verilmiş əmək haqqı, o cümlədən müvafiq qanun və digər normativ hüquqi aktların düzgün tətbiq edilməməsi nəticəsində verilən məbləğlər geri alına bilməz
Azər Quliyev.