"Yola saldığımız il bəlli oldu ki, “Premium Bank” gəliri olmayan adi vətəndaşa istehlak məqsədi ilə 5% dərəcəsi ilə 2,5 mln manat məbləğində kredit verib. Özü də bu məbləği bank Elman Rüstəmovun vaxtında Mərkəzi Bankdan götürüb". "DİA-AZ" xəbər verir ki, bu fakta toxunan tanınmış ekspert Əkrəm Həsənov maraqlı qeydləri ilə də diqqətə gəlib.

Ə.Həsənov əlavə edib: "Düzdür, burada dələduzluq da olub: heç nədən xəbəri olmayan başqa şəxsin əmlakı girov qoyulub.

Amma əsas odur ki, sən demə, Azərbaycanda gəlirsiz vətəndaşa heç bir konkret məqsəd olmadan kredit verən bank varmış.

Odur ki, əziz həmvətənlər, pul lazım olanda, üz tutun bu banka: arayışsız-filasınz aşağı faizlə milyonlarla pul götürə bilərsiz və Mərkəzi Bank da burada heç bir problem görməyəcək.

Ümid edək ki, yeni ildə də “Premium Bank” müştərilərini belə kreditlərlə sevindirəcək".

15 gün istifadə etdikləri qaza görə 12 min manat borc yazılıb.

Söhbət paytaxtın Binəqədi rayon Rəsulzadə qəsəbəsi Qafqaz küçəsində yerləşən mənzildən gedir.

Bununla bağlı "Xəzər Xəbər"ə müraciət edən şikayətçi bildirib ki, ona 15 gün ərzində istifadə edilən qaza görə 12 min 68 manat borcun olduğunu bildirən mesaj gəlib.

Şikayətçinin sözlərinə görə, məsələ ilə bağlı rəsmi quruma müraciət etdikdə, onlara həmin ərazidən digər şikayətlərin olduğu da deyilib. Amma problem hələ də həllini tapmayıb.

Ətraflı süjetdə:

ABŞ hakimiyyəti Ukraynaya büdcə yardımı kimi 3,4 milyard dollar ayırıb.
Bunu ABŞ-nin maliyyə naziri Canet Yellen bildirib.

“ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyi və Dövlət Departamenti ilə koordinasiyalı olaraq, biz 3,4 milyard dollar ayırırıq”, – deyə o bildirib.

Bu, Konqresin 2024-cü il üçün bu məqsədlər üçün ayırdığı vəsaitdən Kiyevə son ödənişdir.

Qeyd edək ki, bu gün Ağ Ev ABŞ prezidenti Co Baydenin Ukraynaya təqribən 2,5 milyard dollarlıq hərbi yardım elan etdiyini bildirib.

"Bərabərlik son məqsəd deyil, cəmiyyəti gücləndirən və onun inkişafına töhfə verən bir prosesdir" - Gunnar Myrdal, isveçli iqtisad

Əlbəttə, iqtisadi artım yaxşı şeydir, amma heç də həmişə ədalətli deyil! Necə deyərlər, “hamı böyüyür, amma hamı əldə etmir”...

Söhbət ondan gedir ki, sürətli iqtisadi artıma baxmayaraq, bir nəfər işə “dəbdəbəli CİP”də, digəri isə izdihamlı avtobusda bir ayağı üstə dayanaraq gedir. Biri yaşıl parkları və özəl məktəbləri olan rahat ərazidə yaşayır, digəri səs-küylü emalatxanaların və əbədi tikintilərin yanında yaşayır. Amma sosial bərabərsizlik təkcə maddi sərvətlə məhdudlaşmır. Bu, sadəcə olaraq, başqalarının sərvətinə paxıllıq və ya fərqli reaksiya deyil... O, kapitalın yığılması prosesini və ən əsası, kapitalın verdiyi imkanlara qeyri-bərabər çıxış əldə edilməsini əks etdirir. Bu qrupların nümayəndələrinin həyatda uğur qazanmaq şansları, yumşaq desək, çox fərqlidir. Eyni zamanda, sosial bərabərsizlik həmişə istənilən cəmiyyətin bir hissəsi olub və olacaq. Sadəcə olaraq, əhali təbəqələri arasındakı uçurumun kritik həddə çatmasına imkan vermək olmaz. Tarix artıq hamını bərabərləşdirmək cəhdini görüb (SSRİ-də), lakin bu təcrübə uğursuzluğa düçar oldu - insan təbiəti belə bir sınağa tab gətirə bilmədi.

Bu gün texnologiyalar bərabərsizliyə çox ciddi təsir göstərir. Avtomatlaşdırma və rəqəmsallaşma bir tərəfdən yeni imkanlar yaradır, digər tərəfdən isə ənənəvi sektorlarda iş yerlərini azaldır. Yüksək texnologiya sənayesində işləmək bacarığına malik olan insanların uğur qazanma ehtimalı dəyişikliklərə uyğunlaşmaq üçün mübarizə aparanlardan daha yüksəkdir. Bu yaxınlarda bir taksi sürücüsü ilə danışırdım. O, iki ali təhsili olmasına baxmayaraq, ixtisası üzrə iş tapa bilmədiyindən və məcburən taksi sürməsindən şikayətləndi. Onun təxminən 45 yaşı var və təhsili fəlsəfə və ya filologiya sahəsindədir (dəqiq yadımda deyil). Belə sahələrdə iş tapmağın çətinliyi çox vaxt məhdud sayda vakansiya və yüksək rəqabət olması ilə bağlıdır. Bu hal sosial bərabərsizliyin dərinləşməsinin qarşısını almaq üçün insanların yenidən hazırlanmasının və yeni əmək bazarı şərtlərinə uyğunlaşdırılmasının nə qədər vacib olduğunu açıq şəkildə göstərir.

Mən, peşəkar inkişaf üçün şərait yaratmaq, təlim və sahibkarlıq üçün imkanlar təklif etmək zərurəti haqqında yazıram. Bununla belə, sual yaranır: buna real tələbat varmı? Təəssüf ki, bu gün çoxları özünü inkişaf etdirmək üçün ağır işdən və davamlı səylərdən qaçmağa üstünlük verir. Razılaşın ki, hər kəs yaxşı yaşamaq istəyir, lakin dəyişmiş dünya hər kəsin öhdəsindən gələ bilməyəcəyi daimi təlim və kvalifikasiyanın təkmilləşdirilməsini tələb edir. İnsanlar iddia edirlər ki, yenidən öyrənmək asan iş deyil. Amma sonda nə baş verir? Uğur və ya firavanlığa zəmanət deyil, onlara nail olmaq üçün bir şansdır. Fikrimcə, insanlar hələ buna hazır deyillər.

Amma buna baxmayaraq, ilk addımlardan biri insanların əlçatan və keyfiyyətli təhsillə təmin edilməsi olmalıdır - xüsusən də əmək bazarında tələbat olan sahələrdə. Bu, yaxşı məvacibli işin və sosial vəziyyətin yaxşılaşdırılmasının açarıdır. Ancaq təkcə təhsil kifayət olmaya bilər. Bəzi insanlar biznes qurmaq üçün təkcə peşəkar biliklərə deyil, həm də bacarığa ehtiyac duyurlar. Çox vaxt belə hesab edilir ki, bunun üçün ilkin kapital kifayətdir. Lakin müvafiq bilik olmadan uğur əldə etmək mümkün deyil. Necə deyərlər: “İnsana balıq ver, bir gün tox olacaq. Ona tilov ver və o, ömrünün sonuna qədər özünü dolandıra biləcək”. Bu "tilov" biznesdə müstəqil şəkildə iş yerləri yaratmağa və pul qazanmağa imkan verəcək bilik və bacarıqlardır. Sual ondan ibarətdir ki, insanlar bu çətinliyin öhdəsindən gəlməyə hazırdırlarmı?

Sosial bərabərsizliyin azaldılmasında effektiv sosial müdafiə sistemi heç də az əhəmiyyət kəsb etmir. O, yoxsullara dəstək, keyfiyyətli tibbi xidmət və mənzil imkanlarını təmin edir. Bunlar cəmiyyətdə yoxsulluğu və bərabərsizliyi azaldan real tədbirlərdir. Artıq dünyada düşünülmüş iqtisadi və sosial tədbirlər sayəsində sosial bərabərsizliyi əhəmiyyətli dərəcədə azaltmağa nail olmuş ölkələrin nümunələri var. Skandinaviyada (məsələn, İsveç və Danimarka) sosial proqramlar və mütərəqqi vergilər dünyada ən aşağı yoxsulluq səviyyəsinə nail olmağa imkan verib. Bu ölkələrin nümunəsi göstərir ki, yalnız cəmiyyətin bütün təbəqələri üçün bərabər imkanlar yaradıldıqda davamlı inkişafa nail olmaq mümkündür.

Cənubi Koreya digər parlaq nümunədir. Burada təhsilə qoyulan investisiyalar təkcə universitetlərlə məhdudlaşmayıb. Hakimiyyət orqanları kadrların yenidən hazırlıq proqramlarını fəal şəkildə inkişaf etdiriblər. Bu, iqtisadiyyatdakı dəyişikliklərə baxmayaraq, yaşlı insanlara əmək bazarında tələbatda qalmağa imkan verib. Nəticədə ölkə varlı və kasıblar arasındakı uçurumu aradan qaldıra, orta təbəqəni gücləndirə bilib.

Azərbaycan da əhalinin qocalması və miqrasiya kimi qlobal demoqrafik problemləri həll etməli olacaq. Xüsusən də, həssas vəziyyətə düşə biləcək yaşlı insanlara dəstək olmaq üçün tədbirlər görülməsi vacibdir. Artıq bu istiqamətdə addımlar atılır, infrastruktura və sosial proqramlara böyük sərmayələr yatırılır. Lakin şəhər və kənd arasında balansın pozulması problemi qalmaqdadır: şəhərlər çiçəklənir, kənd yerləri isə hələ də geri qalır. Bununla belə, kiçik biznesə dəstək proqramları və gənclər üçün təşəbbüslər gələcək uğurun əsasını təşkil edir. Əgər biz qadınlar, xüsusən də kənd yerlərindəki qadınlar üçün bərabər imkanlar yarada bilsək, bu, hər kəsin həyat keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması istiqamətində mühüm addım ola bilər.

Məsələn, Azərbaycan kimi böyük gəlir mənbələrinə malik olmayan Gürcüstan turizm və kənd təsərrüfatına arxalanır. Bu məcburi, lakin ağıllı seçimdir, regionları inkişaf etdirməyə və şəhərlə kənd arasında körpü yaratmağa kömək edir. Mikrokredit proqramları və təsərrüfat dəstəyi insanlara iqtisadiyyatda iştirak etmək və həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq imkanı verir. Bundan əlavə, Gürcüstan yerli sənətkarlığı və ənənəvi əkinçiliyi dəstəkləməklə öz mədəni irsini qoruyub saxlayır. Bu da təkcə iqtisadiyyatı stimullaşdırmır, həm də milli kimliyi gücləndirir.

Azərbaycan başqa ölkələrdən çox şey öyrənə bilər. Məsələn, Gürcüstanın mərkəzdənqaçma və regionlara dəstək təcrübəsi, yaxud Skandinaviya ölkələrinin effektiv sosial müdafiə sisteminin yaradılmasına yanaşması faydalı ola bilər. Necə deyərlər, “ən yaxşı inkişaf hər kəsin hiss etdiyi inkişafdır”. Əgər ölkənin hər bir sakini iqtisadi tərəqqinin bəhrəsini hiss etsə, bu, təkcə ağıllı siyasətin nəticəsi deyil, dövlətin uğurlarının insanların həyatında da öz əksini tapmasının canlı sübutu olar...

Dünyada demək olar ki, hər beş uşaqdan biri münaqişələr yaşanan ərazilərdə yaşayır. 473 milyondan çox uşaq İkinci Dünya müharibəsindən bəri ən yüksək zorakılıq səviyyəsindən əziyyət çəkir.

Trend xarici KİV-lərə istinadən xəbər verir ki, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Uşaq Fondu (UNICEF) dünyada münaqişə zonalarında yaşayan uşaqların faizinin 1990-cı illərdəki təxminən 10 faizdən iki dəfə artaraq 19 faizə çatdığını bəyan edib.

Bildirilir ki, Haitidə uşaqlara qarşı rəsmi qeydə alınmış cinsi istismar hallarının sayı təkcə 2024-cü ildə min faiz artıb.

UNICEF, həmçinin qeyd edib ki, uşaqlar müharibə zamanı qida çatışmazlığından xüsusilə əziyyət çəkirlər və bu, Sudan və Qəzza zolağında xüsusilə ölümcül təhdiddir. Münaqişə həm də uşaqların səhiyyə və təhsil sisteminə çıxışına ciddi təsir göstərir.

Yaxın günlərdə Azərbaycan ərazisində Rusiya vətəndaşlarının müvəqqəti olma müddəti barədə qaydalara dəyişiklik edilməsi nəzərdə tutulub.

Bbunu Azərbaycanın Xarici İşlər Nazirliyinin mətbuat katibi Ayxan Hacızadə Rusiyada xarici vətəndaşların müvəqqəti olma müddəti ilə əlaqədar qəbul edilmiş yeni qaydalarla bağlı yerli medianın sualına cavabında deyib.

O vurğulayıb ki, Rusiya tərəfinin tətbiq etdiyi yeni qaydalar və ölkədə qalma müddəti ilə bağlı tələblərin sərtləşdirilməsi ilk növbədə Azərbaycan vətəndaşlarının hüquqları kontekstində nəzərdən keçirilir:

"Azərbaycan tərəfi hər bir xarici siyasət məsələlərində olduğu kimi, müvəqqəti olma və miqrasiya məsələlərində də paritet və qarşılılıq prinsiplərindən çıxış edəcək".

Distant təhsillə alınan diplomların tanınması planda yoxdur.

Bunu Təhsildə Keyfiyyət Təminatı Agentliyinin İdarə Heyətinin sədri Tural Əhmədov illik hesabat tədbirində deyib.

Təhsil eksperti Elşən Qafarov Referans.az-a açıqlamasında distant təhsillə əldə edilmiş diplomların Azərbaycanda tanınmama səbəbindən danışıb.

“Azərbaycan Respublikasında distant təhsil forması tətbiq edilmir. Ona görə də biz distant formada təhsil alanların diplomlarını tanımırıq. Distant təhsil alma formamasının tanınmaması Azərbaycan təhsili üçün, xüsusilə də, ali təhsil üçün çox böyük mənfi nəticələrlə nəticələnə bilər. Nəzərə alsaq ki, keçən əsrin 70-ci illərindən distant təhsil artıq rəsmən təsdiq olunub və dünyanın bir sıra aparıcı ölkələrində, o cümlədən, vaxtilə bir tərkibdə olduğumuz SSRİ məkanındakı dövlətlərin bəziləri də distant təhsili tam şəkildə qəbul ediblər. Bununla bağlı bir sıra sənədlər qəbul edilib, artıq açıq cəmiyyət institutları fəaliyyət göstərir və hazırda fəaliyyət göstərən ali məktəblər dünyanın istər aparıcı ali təhsil müəssisələri, istər Avropa, istər şərq, istərsə də qərb fərq etmir – hər biri distant təhsilalmanın əsas təhsil formasına çevriləcəyini nəzərə alaraq bu sahədə böyük işlər görürlər. Çox təəssüf olsun ki, Azərbaycanda distant təhsilalma ilə bağlı nə hüquqi baxımdan, nə infrastruktur baxımından addımlar da atılmır. Eyni zamanda biz distant təhsilalmanı da tanımırıq”.

Ekspert qeyd edib ki, distant təhsilalmanın tanınmaması insanların təhsilalma hüquqlarının əllərindən alınmasıdır.

“Bu təhsil formasının tanınmamasının əsas səbəblərindən biri Azərbaycanda distant təhsil formasından çəkinilməsidir. Biz qorxuruq ki, distant təhsil almanı tətbiq etsək, bu gün bizim gənclərimiz daha aşağı qiymətə dünyanın bir sıra aparıcı universitetlərində distant təhsil almağa başlayacaq və Azərbaycanın ali təhsil müəssisələri boş qalacaq. Nəticə etibarı ilə biz sədd çəkirik insanların təhsil almasına, bu da konstitusiyaya zidddir. Düşünürəm ki, yaxın gələcəkdə artıq distant təhsil alma o qədər sürətlə yayılacaq ki, bunun qarşısını almaq mümkün olmayacaq. Artıq o sədd dağıldıqdan sonra Azərbaycan universitetləri nə qədər geri qaldıqlarını görəcəklər amma o zaman çox gec olacaq. Nümunə üçün deyim ki, qonşu Rusiya 1996-cı ildən artıq distant təhsillə bağlı qərar qəbul edib. Hətta Rusiyada bir neçə ali məktəb, o cümlədən, Sankt-Peterburq açıq cəmiyyət institutu fəaliyyət göstərir ki, ancaq distant təhsilalma prosesini həyata keçirir. Xüsusilə də, pandemiya dövründə COVID19-un geniş yayıldığı dövrdən distant təhsilalma daha geniş yayılmağa başladı”.

Dünən Qroznıya gedən təyyarənin qəzaya uğraması bir sıra məsələləri gündəmə gətirib. Həlak olanların və yaralananların yaxınlarının verdiyi məlumata görə, bəziləri ora işləmək üçün gedirlər.

İllərdir ki, Azərbaycandan Çeçenistana iş dalınca gedənlər var. Niyə məhz Qroznı? Çeçenistanda nə kimi iş var ki, neft ölkəsi olan Azərbaycanın vətəndaşları orda iş tapırlar?

Globalinfo.az-a danışan iqtisadçı Natiq Cəfərli deyib ki, kütləvi şəkildə olmasa da, Qroznıya işləmək məqsədilə gedənlər var.

İqtisadçının sözlərinə görə, orada çox böyük tikinti layihələri həyata keçirilir və maaşlar Azərbaycandan təəssüf ki, yüksəkdir:

“Çeçenistana Rusiya dövlət büdcəsindən ildə təqribən 1,5 milyard dollara yaxın dotasiya ayrılır. Onlar da o dotasiya hesabına böyük quruculuq və tikinti işləri həyata keçirir, binalar tikir. Bizimkilər daha çox ora tikinti işlərində çalışmaq üçün gedirlər. Çünki Qroznıda maaşlar təqribən 1500 dollar civarındadır ki, bu da yüksək maaşdır. Azərbaycanda isə eyni sahədə işləyənlər o qədər maaş ala bilmirlər”.

N.Cəfərli deyib ki, azərbaycanlıları Qroznıda işləməyə yüksək maaşlar cəlb edir:

“Maaşların yüksək olması təbii ki, vətəndaşlarımızı orada işləməyə cəlb edir. Bu, bizim üçün düşünməyə, müəyyən qərarlar verməyə, bir nəticə çıxartmağa imkan və fürsət yaratmalıdır.

Azərbaycanın özündə də təmir-tikinti işləri geniş vüsət alıb. Elə Qarabağın tikintisinə ildə milyardlarla manat pul ayrılır. İndi elə bir şərait yaranmalıdır ki, həmin vəsait iş yeri olaraq vətəndaşlara qayıtsın”.