 |
|
|
"Büdcə-vergi siyasətinin əsas istiqamətlərinə dair məlumata əsasən, 2025-ci və sonrakı üç ili əhatə edən ortamüddətli dövr üzrə büdcə siyasətinin məqsəd, istiqamət və hədəfləri bir sıra çağırışlar nəzərə alınmaqla müəyyən edilib".
Bunu bunu parlamentin bugünkü plenar iclasında çıxış edən maliyyə naziri Samir Şərifov deyib. Nazirin sözlərinə görə, növbəti dövrdə ölkənin müdafiə qabiliyyətinin və milli təhlükəsizliyinin gücləndirilməsi, Qarabağ və Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonlarının bərpası, ölkə iqtisadiyyatına reinteqrasiyası və bu ərazilərə Böyük Qayıdışın təmin edilməsi, “Naxçıvan Muxtar Respublikasının sosial-iqtisadi inkişafına dair 2023-2027-ci illər üçün Dövlət Proqramı”nın icrası, qeyri-neft sektorundan əldə olunan gəlirlərin ümumi büdcə gəlirlərində payının artırılması və bir sıra digər çağırışlar aktual olaraq qalır.
Bu gün ölkədə əsas vəsait işğaldan azad edilmiş ərazilərə və müdafiəyə yönəlib. Bəs qeyri-neft sektorunun inkişafı deyərkən əsas gəliri hansı sahədən əldə edə bilirik?
İqtisadçı-ekspert Akif Nəsirli "Cebheinfo.az"-a bildirib ki, qeyri-neft sektorunun inkişafından daha çox danışlır, ancaq bu istiqamətə diqqət zəifdir:
"Əslində bu gün qeyri-neft sektoruna dövlət büdcəsindən ayrılan vəsaitdən daha çox ona münbit vergi mühitinin yaradılması vacibdir. Çünki hazırda Azərbaycanda vergi sistemi iqtisadiyyatın toxumlarının əzilib öldürülməsi ilə məşğuldur. Hesab edirəm ki, müasir mərhələdə müdafiə qabiliyyətinin artırılması və Qarabağın, işğaldan azad edilmiş ərazilərin bərpa-quruculuq işləri bütün məsələlərdən vacibdir. Çünki həm Azərbaycana beynəlxalq təzyiqlər güclüdür, bunu qarşılamaq üçün müdafiə qabiliyyətini yüksəltməlidir. Digər tərəfdən, işğaldan azad edilmiş ərazilərdə varlığını gücləndirməlidir ki, bütün dünyaya öz torpaqlarını bərpa etdiyini göstərsin".
Ekspertin fikrincə, ancaq bir istiqamətə fokuslanıb digər istiqamətləri, ölkənin iqtisadiyyatını da unutmaq olmaz:
"Qeyri-neft sektoruna ayrılan vəsait nədir? Belə ki, qeyri-neft sektoruna ayrılan vəsait güzəştli kreditlərdir. O güzəştli kreditləri kimlərin aldığı çoxlarına bəlli deyil. Ancaq o bəllidir ki, həmin güzəştli kreditlərə hamının əli çatmır. Yəni, hamının əli çatan, münasib qiymətə olan, normal həcmdə olan kreditlər verilməlidir. Güzəştli faizlə əldə edilən bu kreditin kapital olaraq istehsala və yaxud xidmətə yatırıb gəlir əldə etməsi üçün münbit vergi mühiti olmalıdır.
Məsələn, ötən ilin yanvar ayından Vergi Məcəlləsinə edilən əlavə və dəyişikliklərə görə fəaliyyətə başlayan mikrosahibkar 20 faiz vergi verməlidir. Eləcə də 500 manata kassa aparatı almalıdır. Digər xərcləri də bunun üzərinə gələndə sahibkarlığa başlayan şəxsin birinci aydakı vergi sisteminə ödəməli olduğu xərc təxminən 1000 manata yaxındır. Bu nə deməkdir? İş görmək istəyən sahibkardan birinci gün həmin məbləği nəyə görə alırsız? Vergi sisteminə dəyişiklik edilməlidir. Hesab edirəm ki, ən vacib məsələ Milli Məclisdə Vergi Məcəlləsinin müzakirəsi olmalıdır".
Pul oturdu... Amma məmnunluq gətirmədi bizə, həyatını ölkənin, dövlətin, xalqın ağır günündə minnətsiz, pulsuz-parasız Vətənə bəxş etmiş insanlara. Hörmətli, əziz, Azərbaycanın ən dəyərli insanları, durduğunuz Zirvəni bəhrəsiz səhralara əydirməyin.
Şərəf, ləyaqət statusunuz çox adamda qibtə, utanc əsməsi yaradır. Bu cılız əməllərindən ilham alanların yeğanə sevinci, kamı bizi pulla, maddiyatla əyməkdir. Nə hərbiçi təqaüdü, nə 80 manat dəyərində qan pulu, nə qeyri miqdarda pul
sizin dəyərinizə, qeyrətinizə əvəz ola bilməz. Səngərlərdə, güllə, mərmi yağışına qarşı sıçrayışda pul, medal, rütbəmi keçirdi ağlımızdan?
Məhz iki amal - Vətəni qorumaq və ailəmizin, uşağımızın başana qayıtmaq, ən böyük əsgəri və insani istək və arzularımız idi. Bizimlə bir cərgədə olanlardan itirdiklərimiz çoxdur. Bizim bu gün istədiklərimiz onlara nəsib olmadı. Ən kədərlisi - ailə, uşaq başına qayıda bilmədilər. Nə ayın 15, nə 20, nə 32-si haqqımızı yalvarışla, tələblə, hiddətlə istəyib quduzlaşdırmayaq şərəfdən, ləyaqətdən bixəbərləri. Çünki, biz elə həmin Əsgərik. Vətənə bəxş etdiyimiz Şərəfdən pay götürə bilməyənləri, haqqımızdan kəsdikləri pulla sevindirməyək. Qoy sevincləri bizdən oğurladıqları olsun. Talelərinə belə çörək yazılıb.
... Sübh tezdən küçəyə çıxdım. Kənd hələ oyanmamışdı. Ət dükanının qarşısında bir nəfər qəssabla söhbət edirdi. Bir parça kağaz verib getdi.
- Siz onu tanıyarsız - o da müharibədə olub, - işarə etdi gedənə qəssab.
- Ət üçün gəlmişdi, amma niyə almadı?
- O neçə aydır ət almır. Qəribə adamdır. Hər ayın axırı 80 manat pul verir mənə və siyahı.
- Niyə? - təəcübləndim.
- Müəllim, öz aramızda qalsın. Tapşırıb ki, heç kimə demə. Ay ərzində ət almayanları soruşur. Kasıb yaşlı adamlar indi ət almırlar. Verdiyi pulla hər ay 12 adama yarım kilo ət göndərirəm...
80 manat qan pulumuz. Bəlkə, bizdə onu nəzir edək haqqımıza girən dilənçilərə... Hərəsinə yarım kilo... qeyrət.
Zahid Teymurov
TEREF
Nişan mərasimində nişanlanan qıza hədiyyə verilən qızıl-zinət əşyaları toy baş tutmadığı halda bağışlama müqaviləsi kimi deyil, əsassız varlanma kimi qiymətləndirilir.
Bu barədə Ali Məhkəmənin konkret iş üzrə qəbul etdiyi qərarında göstərilib.
İşin hallarından görünür ki, 01.06.2022-ci il tarixdə cavabdeh ilə iddiaçının oğlu arasında nişan mərasimi keçirilib, toy mərasimi və nikahın bağlanması 25 iyun 2022-ci il tarixə planlaşdırılıb. İddiaçı tərəfindən cavabdehə toy hədiyyəsi kimi qızıl-zinət əşyaları verilib, lakin nikah baş tutmayıb, münasibətlər pozulub. Bundan sonra iddiaçı tərəfindən cavabdehə nişanlanma mərasimində verilmiş qızıl-zinət əşyalarının geri tələb edilməsi ilə bağlı məhkəməyə müraciət edib.
Aşağı instansiya məhkəmələri qızıl-zinət əşyalarının iddiaçı tərəfindən cavabdehə toy hədiyyəsi kimi bağışlandığını qətnaməsində qeyd etsə də, toyun baş tutmaması halını nəzərə almayıb. Ona görə qızıl-zinət əşyalarının cavabdehdə qalmasına qərar verilib.
Lakin iş üzrə yekun məhkəmə instansiyası olaraq Ali Məhkəmə hesab edib ki, hazırkı iddianın hüquqi əsasını Mülki Məcəllənin 673-cü maddəsi təşkil etmir. Belə ki, nişan mərasimində nişanlanan oğlan və ya onun valideynləri tərəfindən nişanlanan qıza verilən hədiyyələr, o cümlədən qızıl-zinət əşyaları gələcəkdə rəsmi nikahın baş tutacağı ümidi ilə verilir. Gələcəkdə rəsmi nikah baş tutmazsa, əldəetmə sonradan aradan qalxmış əsasa söykənmiş olur. Sözügedən iş üzrə iddia tələbi rəsmi nikahın baş tutmaması, yəni nişanlanmanın rəsmi nikahın bağlanması ilə nəticələnməməsi ilə əlaqədar nişanlanma mərasimində verilmiş qızıl-zinət əşyalarının tələbi ilə əlaqədardır.
Ali Məhkəmə qeyd edib ki, iddianın hüquqi əsası kimi qızıl-zinət əşyaları əldəetmə ilə əlaqədar varlanmanın sonralar aradan qalxmış əsasa söykənməsi, əsassız varlanma nəticəsində əldə edilənləri qaytarma vəzifəsi ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinin 1091 və 1092-ci maddələri nəzərdən keçirilə bilər. Nəzərə almaq lazımdır ki, bağışlamadan imtina üçün əsasların olmaması bağışlanmış əşya hesabına varlanmanın sonradan aradan qalxmış əsasa söykənməsi əsası ilə hədiyyənin geri tələb edilməsini istisna etmir.
Buna görə də məhkəmə iddiaçının şikayətini təmin edib və qızıl-zinət əşyalarının cavabdehdən alınması barədə qərar qəbul olunub./oxu.az
Astara rayonu, Kijəbə kənd sakini Zülfüqarov Eldəniz Sultanağa oğlu tərəfindən Hurriyyet.az saytının redaksiyasına şikayət məktubu daxil olub. Şikayətçi iddia edir ki, sosial yardım üçün verilən müavinət kartındakı pul öncədən çəkilib:
“Mən, Zülfüqarov Eldəniz Sultanağa oğlu, yazaraq sizdən xahiş edirəm ki, problemimi işıqlandırasınız.
Bildirim ki, Astara rayonu, Kijəbə qəsəbəsində yaşayıram. 30 yanvar 2024-cü ildə ünvanlı sosial yardım üçün müraciət etmişdim. Mənə bildirildi ki, fevralın 15-dən sonra müraciətinizə baxılacaq. Fevralın 16-da getdim, dedilər ki, texniki problemlərə görə, sənədinizə baxılmayıb.
Aprel ayının 23-də evimə baxış keçirdilər. Həmin ayın 29-da isə imtina mesajı gəldi.
Bununla əlaqədar nazirliyin “142” nömrəli qaynar xəttinə zəng etdim. İmtinanın səbəbi kimi bildirdilər ki, ünvanı Kijəbə qəsəbəsi yox, Ojakəran kəndi kimi göstərmisən. Halbuki, mən Kijəbə qəsəbəsi demişdim.
May ayının 1-də yenidən müraciət etdim. Avqust ayının 29-da evimə baxış keçirdilər. Sentyabr ayının 16-da mənə 526 manat sosial müavinət təyin olundu. Oktyabrın 9-da “Kapital bank”dan müavinət kartımı aldım. Amma sentyabrın 1-də kartımın hazırlanması üçün qərar verilmişdi. Oktyabr ayında 2 ayımın müavinətin almalı idim, lakin kart boş çıxdı. Səbəb kimi bildirdilər ki, torpağıma görə 6 ayın rüsmunun eyni vaxtda ödəməliyəm.
Mənim 2 sot torpağım var. Ayda 7 manat ödəyirəm. Xəstəyəm, şəkərəm, belimdə yırtıq var, damarlarım tutulub, ayaqlarıma qan işləmir, yeriməkdə çətinlik çəkirəm. Bunu kimsə nəzərə almır, üstəlik mənim pulumu kəsirlər”.
Məsələ ilə bağlı Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun İctimaiyyətlə əlaqələr departamenti ilə əlaqə saxladıq. Məsələnin araşdırılacağıq bildirildi.
Aynurə İSMAYIL
Lerik rayonu, Piran kənd sakini Sultanov Rizvan Səməd oğlu tərəfindən Hurriyyet.az saytının redaksiyasına şikayət məktubu daxil olub. Şikayətçi iddia edir ki, 2021-ci ilin aprel ayından əlilliyə görə müavinəti səsəbsiz yerə kəsilib:
“Mən, Sultanov Rizvan Səməd oğlu, yazaraq sizdən xahiş edirəm ki, problemimi işıqlandırasınız.
Bildirim ki, Bakı şəhəri, Xəzər rayonunda qeydiyyatdayam. 03.06.1998-ci ildə Füzuli istiqamətində ön xətdə odlu silahla yaralanmışam.
Hərbi şəhadətnamə ilə mənə əlillik vermişdilər. Əvvəl 3-cü qrup, sonra isə, rəhmətlik atamın şikayəti ilə 2010-cu ildə 2-ci qrup əlillik ilə əvəz etdilər. Çünki vəziyyətim daha da ağırlaşmışdı.
2021-ci ilin aprel ayına kimi əlillik üçün müavinət aldım. 2021-ci ildən indiyə kimi müavinətimi qanunsuz olaraq kəsiblər. Travmatologiya şöbəsində də olmuşam. Ayaqlarım ağrısından yeriyə bilmirəm. Lakin mənim vəziyyətim heç bir rəsmi qurumu narahat etmir, üstəlik müavinətimi də kəsiblər”.
Məsələ ilə bağlı Dövlət Tibbi Sosial Ekspertiza və Reabilitasiya Agentliyinin İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin müdiri Tural Qurbanovla əlaqə saxladıq. O, əməkdaşımıza bildirdi ki, Bakı şəhər sakini, 1978-ci il təvəllüdlü Sultanov Rizvan Səməd oğlunun əlilliyinin qiymətləndirilməsi ilə bağlı son 3 il ərzində tibb müəssisəsi tərəfindən heç bir “Forma-88” göndərişi rəsmiləşdirilməyib. Belə olan halda isə əlilliyin qiymətləndirilməsi mümkün olmur.
Bunun üçün vətəndaş qeydiyyat üzrə tibb müəssisəsinə yaxınlaşmalıdır. Tibb müəssisəsi tərəfindən şəxslə bağlı yeni “Forma-88” sənədi rəsmiləşdirildikdən sonra onun əlilliyi qanunvericiliyə uyğun olaraq qiymətləndiriləcək.
Aynurə İSMAYIL
Hurriyyet.az
Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyinin tabeliyində fəaliyyət göstərən “Bakı Telefon Rabitəsi” MMC (“Baktelekom”) tərəfindən keçirilən tender müsabiqəsinin (Açıq tender) qalibi “Qala Sığorta” ASC olub.
Yeniavaz.com xəbər verir ki, “Qala Sığorta” ASC “Baktelekom” əməkdaşlarının və ailə üzvlərinin 12 aylıq könüllü tibbi sığortası xidmətini təqdim edəcək.
“Baktelekom” ümumilkdə 96 nəfərin tibbi sığorta xidməti üçün “Qala Sığorta”ya 25 min 920 manat ödəyəcək.
Açıqlanan məlumatlardan da göründüyü kimi, bir nəfərin tibbi sığortası üçün “Baktelekom” 270 manat xərcləyəcək.
Qeyd edək ki, ötən həftə “Aztelekom” MMC də ümumilikdə 203 əməkdaşının bir illik könüllü tibbi sığorta xidməti üçün “Qala Sığorta”ya 54 min 810 manat və ya bir nəfər üçün 270 manat ödəyəcəyini açıqlayıb.
Məlumat üçün onu da bildirək ki, təxminən bir ay əvvəl Mərkəzi Bankın keçirdiyi analoji tenderin qalibi “Paşa Sığorta” ASC olub. Mərkəzi Bank ümumilkdə 1 549 nəfərin (əməkdaşlar və ailə üzvləri) tibbi sığorta xidməti üçün “Paşa Sığorta”ya 818 min 96 manat və ya bir nəfər üçün 528 manat ödəyəcək.
Videodakı xanım 26 saniyəyə 1300 dollar (2210 manat) qazandı. Şəkildəki bəy də il ərzində AFFA-dan 3 milon AVRO (manatla özünüz hesablayın) maaş alır.
Elmlər Akademiyasında çalışan alimlərimizin tarif cədvəli üzrə maaşlarından vergilər çıxıldıqdan sonra kiçik elmi işçi 420 manat, elmi işçi 453 manat, böyük elmi işçi 489 manat, aparıcı elmi işçi 527 manat, baş elmi işçi və şöbə müdiri 576 manat məvacib alır.
Həmçinin, fəlsəfə doktoruna elmi rəhbərlik edən alimə verilən məvacib aylıq 23-24 manat civarındadır. Aylıq 23-24 manat maaşa alim yetişdirərlərmi?
Sizcə bu cəmiyyətdə elm olarmı? Alim yetişərmi? Keyfiyyətli elmi tədqiqat aparılarmı?
Kamran Əsədov
TEREF
Bu gün Əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Sahil Babayev Milli məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitələrinin birgə iclasında maraqlı açıqlama verib: "Cari ilin 10 ayında toplanmış vakansiyalar çərçivəsində 61 min aktiv vakansiya formalaşdıra bilmişik. Bu baxımdan, növbəti ildə 130 min nəfərin işə düzəltməsi hədəfinə nail ola biləcəyik”.
Dövlət Məşğulluq Agentliyinin təklif etdiyi vakansiyalar və növbəti ildə 130 min nəfərin işlə təmin olunacağı ilə bağlı bağlı söylənilənlərə ekspertdən rəy aldıq.
İqtisadçı ekspert Xalid Kərimli bu dayda iş yerinin boş olmadığını bildirib: "Bu qədər iş yeri heç bir yerdə boş deyil. Sadəcə, proqnoz verirlər. Boş olsaydı, çoxdan həmin yerlər tutulardı. Hesablayırlar ki, yeni iş yerləri açılacaq, yaxud da mövcud iş yerlərində işçiyə təlabat artacaq".
Ekspert bildirir ki, nazir iş yeri açmır, üstəlik Dövlət Məşğulluq Agentliyinin vasitəsi ilə çox az sayda vətəndaş işlə təmin olunur: "Əsas əmək bazarı özəl sektorlardır- onlayn işlər, reklam və müxtəlif işə düzəltmə şirkətləri və s. Bütün iş yerlərini dövlət təmin etmir. Yəqin nazir ümumi bazar haqqında proqnoz verib".
İqtisadçının sözlərinə görə, nazir işdən çıxarılanlarla bağlı da danışmalıydı: "Həm iş yerləri açılır, həm də iş yeri bağlanır. Nazir bağlanılan iş yerlərini və işini itirən şəxslərin sayını deməyib". (Qaynarinfo)
Nazir ciddi mövzuya toxunub, amma, sanki, müxalifət partiyası funksioneri kimi danışıb.
Vəzifəli şəxslərin səlahiyyəti var, onlar belə açıqlama verərkən açıq şəkildə bəzi suallara da cavab verməlidir:
Niyə daxil olmur?
Hansı qurumlar cərimələri mənimsəyir?
Nə qədər vəsait büdcədən yayınır?
Kim-kimlərdir günahkar?
Vətəndaş cəriməni ödəməyəndə məsuliyyət daşıyır, bəs ödənilən vəsait büdcədən yan keçib ciblərə gedəndə bunun məsuliyyəti kimin üzərinə düşür?
Dövlət-hökumət qurumları, məmurlar səlahiyyət sahibidirlər, səlahiyyət isə məsuliyyət yaradır, müxalifətin məlumat bazasına çıxışı yoxdur, halbuki, Parlament partiyalarının belə bir imkanı olmalıdır - olsa, məlumat əldə edib kimin nəyi necə etdiyini göstərə belərik. Ona görə də, nazir ünvanlı, nəticədən yox, səbəbdən danışmalıdır...
Natig Cəfərli
TEREF
Statistikaya görə, taksidən istifadə edənlərin sayı azalır.
Belə ki, metrodan istifadə etmiş sərnişinlərin sayı 6.2 faiz artaraq 188.9 milyon nəfər, avtobusdan istifadə etmiş sərnişinlərin sayı 10.3 faiz artaraq 1.426 milyon nəfər, taksidən istifadə edənlərin sayı isə 5.1 faiz azalaraq 69.6 milyon nəfər olub.
Bəs taksidən istifadə edənlərin sayı niyə azalır? Buna səbəb qiymətlərin artmasıdır, yoxsa ictimai nəqliyyatda problem azalıb?
Mövzu ilə bağlı “Cebheİnfo.az”-a açıqlamasında nəqliyyat eksperti Elməddin Muradlı bildirib ki, bu il taksi fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı aparılan islahatlar nəticəsində taksilərin sayı kifayət qədər azalıb. Elməddin Muradlının sözlərinə görə, insanların ictimai nəqliyyata marağı və münasibəti dəyişib:
“Əvvəl hardasa 70 min civarında taksi vardı. Bunların sayı indi 35 min qiymətləndirilir. Bu baxımdan hesab edirəm ki, təbii bir proses var. Vətəndaşlar taksi sifariş verəndə, əvvəlki kimi 3-5 dəqiqəyə gəlmir. Digər tərəfdən, taksilər avtobus zolaqlarına daxil ola bilmədiyinə görə müştəriləri mindirib-düşürməkdə əziyyət çəkirlər. Müştərilər də artıq bunu bir risk kimi qiymətləndirir. Taksi tıxacda qalır. İnsanlar fikirlərşir ki, metro və avtobus onları mənzil başına daha tez və təhlükəsiz çatdırır”.
Ekpert bildirib ki, əslində aparılan islahatların əsas mahiyyəti də elə bundan ibarət idi:
“Yəni, insanlar daha çox ictimai nəqliyyata üz tutsunlar. Bu da öz təsirini göstərir. Bunu müsbət dəyərləndirmək olar”.
Ekspert qeyd edib ki, hazırda taksi sürücüləri arasında 2 müxtəlif qrup formalaşıb:
“Amma nəzərə almaq lazımdır ki, taksi sürücüləri də buna iş, dolanışıq yeri kimi baxırlar. Hər halda onların da bu məsələdə mövqeyini nəzərə almaq lazımdır ki, normal şəkildə qazanc əldə etsinlər. İndi taksi sürücüləri məsələyə müxtəlif yanaşırlar. Bir qismi deyir ki, normaldır, əvvəlkindən yaxşıdır, daha rahat qazanırıq, normal qiymətə gediş edə bilirik. Digər hissəsi isə narazıdır ki, şirkətlər uzaq məsafələrə ucuz gediş verir və bu sərf etmir”.
Elməddin Muradlı vurğulayıb ki, taksi də ictimai nəqliyyatın bir növü hesab olunduğu üçün onların avtobus zolaqlarında hərəkətinə icazə verilməlidir:
“Bu məsələləri bir daha təhlil etmək lazımdır. Taksi sürücüləri üçün nomral şərait yaradılmalıdır. Çünki onların üzərində çox böyük tələblər var. Onlar müxtəlif sənədlər yığır, təlim keçir, imtahan verirlər. Bakıda taksi duracaqlarının sayı azdır. Avtobus zolaqları çəkiləndən sonra onlar müştəriləri mindirib düşürməkdə çox əziyyət çəkirlər.
Bununla da təhlükəli vəziyyət yaranır. Bunun üçün taksi sürücüləri məsuliyyət hiss etməlidirlər. Çünki qanunsuz fəaliyyətlə məşğul olanlar çoxdur. 35 minin cəmi 15 mini bütün sənədləri qaydasında olan sürücülərdir. 2 mini hələ də qanunsuz fəaliyyət göstərir. Onlar da problemlərini həll etsələr, sənədləri qaydasında olsa, o zaman mərkəzi informasiya sisteminə həmin sürücülər barədə məlumat ötürmək olar. Bundan sonra onların avtobus zolaqlarında hərəkətinə icazə verilə bilər”.