Bu vəziyyət əvvəllər niyə səlahiyyətlilərin yadına düşmürdü?

Paytaxtda keçirilən Beynəlxalq İqlim Konfransı (COP29) “8-ci kilometr” bazarında küçə ticarət obyektlərinin fəaliyyətinə son qoydu. Bu sahəyə cavabdeh olan məmurlar birdən-birə başa düşdülər ki, bu ən böyük və ən “təmiz” şəhər yarmarkasında sanitar normalar və gözəl mənzərə yoxdur.

Nizami Rayon İcra Hakimiyyətinin beynəlxalq tədbir öncəsi açıqladığına görə, sən demə, antisanitar vəziyyətin aradan qaldırılması və ərazinin abadlaşdırılması istiqamətində həyata keçirilən tədbirlər ərazini qanunsuz ticarət obyektlərindən təmizləməklə yanaşı, paytaxtın ümumi görkəmini daha da yaxşılaşdıracaq.

Bu vəziyyət əvvəllər niyə yada düşmürdü? Mağaza sahibləri səlahiyyətli şəxslərin xəbəri olmadan qanunsuz fəaliyyətlə məşğul ola bilərdilərmi?

Bütün bunlar başqa müzakirə mövzusudur. Lakin yaranmış vəziyyət ölkəmizdə küçə ticarətinin vəziyyəti ilə bağlı qızğın müzakirələrin başlanğıcı oldu. Bu sahəyə qanuni olaraq kim nəzarət edir və niyə beynəlxalq tədbir ərəfəsində pərakəndə satış obyektlərinin bir çox sahibləri, öz sözləri ilə desək, çətin vəziyyətə düşdülər?

İqtisadi cameənin əksər nümayəndələri bildirirlər ki, küçə ticarəti dünyanın hər bir ölkəsində mövcuddur. Azərbaycan da bu baxımdan istisna deyil. Buna görə də problem fenomenin özündə deyil, belə bir işi idarə etmək üsullarındadır.

İqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli AYNA-ya şərhində deyib ki, küçə ticarəti hər yerdə var: “Hara getsəniz - istənilən ölkəni götürün - hər yerdə küçələrdə ticarət görərsiniz: kiçik küçə yarmarkaları, səyyar mağazalar. Mənim digər müşahidəm budur ki, bütün bu sahə yaxşı təşkil olunub və effektiv şəkildə tənzimlənib. Qardaş Türkiyədə bu növ biznesin inkişaf etdiyi də heç kim üçün yeni xəbər deyil. Qonşu ölkənin şəhərlərinin küçələrindəki səyyar ticarət obyektlərinə bələdiyyələr nəzarət edir - özünüidarəetmə orqanları lisenziya verir, qanunu pozanlarla da mübarizə aparır”.

Həmsöhbətimizin müşahidələrinə görə, Avropa ölkələrində belə ticarətə bələdiyyə nəzarəti yaxşı təşkil olunub: “Avropada küçə satıcılarının lisenziyası səyyar pərakəndə satış obyektlərinin tənzimləyicisi funksiyasını yerinə yetirən yerli özünüidarəetmə orqanlarının əsas gəlir mənbəyidir. Bizdə yerli özünüidarə institutu açıq-aşkar ölü doğulduğundan, küçə ticarəti isə yerli polis əməkdaşlarının əlində olduğundan bu yol bizdə tətbiq edilmir. Təbii ki, burada heç bir sanitar normalara nəzarət edilmir, ödənişlər büdcədən yan keçərək şəxsi ciblərə axır”.

“Beləliklə, bizim vəziyyətimizdə ayrı-seçkilik olmadan küçə ticarəti problemi daha dərindədir. Bu sahənin normal işləməsi üçün özünüidarəetmə orqanlarının, şəhər rəhbərliyinin fəaliyyətini qurmaq, səlahiyyətli şəxslərin seçilməsi üçün səmərəli sistem yaratmaq lazımdır. Yalnız bu halda küçə ticarəti subyektləri sivil və şəffaf işləyəcək, sanitar normalara riayət edəcək, lisenziya alıb vergi ödəyəcək”, - deyə Cəfərli vurğulayıb.

Nəqliyyat eksperti Rauf Ağamirzəyev isə fərqli düşünür: “Yolların yaxınlığında və səkilərdə yerləşən pərakəndə satış məntəqələri piyadaları çaşdırır - bəzən piştaxtalar və rəflər səkiləri tutaraq insanları yolun hərəkət hissəsinə çıxmağa məcbur edir. Ölkənin əsas şəhərinin yol şəbəkəsi artıq çox sıxdır, ona görə də paytaxtın hərəkətli hissəsindəki köşklərə və piştaxtalara başa düşülən dərəcədə ehtiyatla yanaşmaq lazımdır”.

“Onsuz da zəbt olunmuş piyada yollarının parametrləri nəzərə alınmadan onları səkilərdə quraşdırmaq olmaz. Axı bu, əlil arabası istifadəçiləri, uşaqlı yoldan keçənlər və bir çox digər piyadalar üçün böyük narahatlıq yaradır”, - deyə o söyləyib.

Öz növbəsində Azad İstehlakçılar Birliyinin rəhbəri Eyub Hüseynov AYNA-ya söyləyib ki, şəhərin küçələrini sadəcə mağaza sahiblərinin ixtiyarına buraxmaq olmaz, amma: “Bununla belə, küçə satıcılarını dünyanın bir çox, hətta ən məşhur şəhərlərində görmək olar. Bir qayda olaraq, bələdiyyələr bu sahədəki tədbirlərə nəzarət edir. Yerli özünüidarəetmə orqanları lazımi qayda-qanun yaradır. Nəticədə vətəndaşlar əlçatan xidmət alır və biznes inkişaf edir - heç kim zərər görmür”.

Müəllif: Emma Rzayeva
ayna.az