Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsi təxminən bir ilini tamamladığı bir vaxtda, Çinin işğaldan qısa müddət əvvəl bəyan etdiyi ikitərəfli münasibətlərlə bağlı “sərhədsiz dostluq” konsepsiyasını nəzərdən keçirə biləcəyinə dair əlamətlər müşahidə edilir.

Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin Ukrayna müharibəsindəki uğursuzluğunu heyrətlə seyr edən və eyni zamanda daxili problemlərlə məşğul olan Çin indi Rusiyanın izlədiyi xəttin mənfi təsirlərini minimuma endirməyə, Qərblə münasibətlərini düzəltməyə çalışır.

2022-ci il fevralın 24-də Rusiyanın Ukraynaya təcavüzünə başlamazdan cəmi 20 gün əvvəl Putin Çin Prezidenti Si Tsinpin-lə görüşmüşdü.

Bu tarixi görüşdə iki lider “sərhədsiz dostluqdan” danışaraq, “əməkdaşlıq xaricində hər hansı bir sahənin qalmayacağını” bildirmişdi.

Britaniyanın aparıcı qəzetlərindən olan “Financial Times” öz mənbələrinin həmin görüşdə iki liderin Ukraynadan da danışdıqlarını təsdiqlədiyini yazır.

Qəzetin eyni mənbələrə əsaslanan xəbərində Putinin bu görüşdə Si Tsinpin-ə Rusiyaya hücum edilərsə, “hər vasitəyə əl atacaqlarını” dediyi qeyd edilir. Amma maraqlısı odur ki, Putin bu görüşdə Çin liderinə Ukraynanı işğal etməyə hazırlaşdığını deməyib.

Pekinin incə balansları
Çin Prezidenti Si Tsinpin-in Rusiyanın işğal planlarından xəbərsiz olduğuna əmin ola bilmərik, lakin Çinin BMT Təhlükəsizlik Şurasının mart ayında Moskvanı pisləyən qətnaməsinin əleyhinə səs vermək əvəzinə bitərəf qalması Pekinin əvvəldən təmkinli bir mövqe xətti tutduğuna işarədir.

Müharibənin əvvəlində Çin ictimaiyyətinin bir hissəsi Rusiyanın atdığı addımları həvəslə dəstəklədi və Putinin "xüsusi hərbi əməliyyat" adlandırdığı işğalı elan edən çıxışının Çin dilinə tərcümə edilmiş videoları internetdə geniş şəkildə paylaşıldı.

Lakin rəsmi səviyyədə Pekin strateji qeyri-müəyyənlik xəttini qorudu.

Çin hökuməti bir tərəfdən müharibənin başlamasına NATO-nun Avropada genişlənmə strategiyasının səbəb olduğunu bildirərək ABŞ-ı günahlandırır, digər tərəfdən isə Rusiyaya dəstək verməyə tələsmirdi.
ABŞ-ın aparıcı qəzetlərindən olan "Washington Post" Rusiyanın dəfələrlə Çindən texnoloji və maliyyə dəstəyi istədiyini iddia edib.

Qəzetin xəbərində qeyd olunur ki, Si Tsinpin “Moskva ilə qarşılıqlı maraqlara əsaslanan əməkdaşlıq” yollarını axtarmağa etiraz etməsə də, bütün danışıqlar gərgin keçib.

“Washington Post” qəzetinin xəbərini əsaslandırdığı mənbə “Çinin Rusiyanın içinə düşdüyü çətinlikləri anladığını, lakin öz qeydinə qalmalı olduğunu da” bildirir.

Zərərləri minimuma endirmək üçün səylər
Ukraynada müharibə başlayandan sonra Rusiya və Çin liderləri yalnız bir dəfə, sentyabrın ortalarında Özbəkistanın Səmərqənd şəhərində keçirilən beynəlxalq forumda görüşüblər.

Həmin vaxt həm də Ukrayna qüvvələrinin əks-hücumunun, cəmi bir neçə həftə əvvəl rusların ilhaq etdiyi geniş əraziləri geri almağa başlamasının ilk günləri idi.

Görüşdən sonra Putin Ukrayna müharibəsi ilə bağlı "çinli dostların balanslı mövqeyini" məmnunluqla qarşıladığını deyib.

Si Tsinpin də öz növbəsində Çinin “fövqəlgüclər kimi Rusiya ilə birlikdə hərəkət etməyə və dünyaya sabitlik və müsbət enerji gətirəcək liderlik rolunu öz üzərinə götürməyə” hazır olduğunu bildirib.

Lakin kameralar qarşısında bir-birinin kürəyinə əl vuraraq dəstək ifadə etmənin arxasında daha mürəkkəb bir reallıq var idi.

Ukraynadakı müharibə Çin üçün həlli asan olmayan və ya çözülməsi elə də rahat olmayacaq bir sıra problemlər yaradıb.
Avropada qismən Rusiya ilə müharibənin başlaması ilə meydana gələn enerji böhranı yaşayış rifahına da öz təsirini göstərib və bu da avropalı istehlakçıların daha az Çin malları alması demək idi.

Digər tərəfdən, Çinin Rusiyanın Ukrayna işğalını açıq şəkildə pisləməkdən imtina etməsi Pekinin Qərblə münasibətlərində gərginlik yaradırdı. Çinin iki ən böyük ticarət tərəfdaşı ABŞ və Avropa İttifaqıdır.

2022-ci ilin ilk altı ayında Rusiyaya yeni Çin investisiyaları qoyulmadı. Şərhçilər bunun Çinin ehtiyatlı mövqeyinə və ABŞ-ın yeni bir beynəlxalq sanksiya dalğasına tuş gəlməmək səylərinə işarə etdiyini bildirir.
Rusiya-Çin münasibətləri üzrə ekspert Leonid Kovaviç “sərhədsiz dostluq” anlayışının atılan addımlarda əks olunmadığı ilə həmfikirdir. “Bütün Qərblə münasibətləri çətinləşdirmək Çinin maraqlarına zidd olardı”, - deyə o bildirir.

Çinin ABŞ ilə münasibətlərinin uzun müddət gərgin qalacağı nəzərə alınsa, "onun heç olmasa Avropa İttifaqı ilə münasibətlərini korlamaması vacibdir", - deyə Kovaçiç davam edir.

Kadr dəyişikliyi siyasət dəyişikliyinin əlamətidirmi?
Ötən ilin sonunda Çinin yeni xarici işlər naziri təyin edilən Çin Qanq yanvarın 9-da Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrovla görüşdü.

Görüşdən sonra “Moskvanın istəyi ilə” verilən rəsmi bəyanatda “Çin-Rusiya münasibətlərinin üçüncü tərəflərə qoşulmamaq, münaqişə və təcavüz etməmək prinsiplərinə əsaslandığı” qeyd olundu.

Bu bəyanatda istifadə olunan dil ötən ilin fevralında Putin və Tsinpin arasında keçirilən görüşdən sonra səsləndirilən “sərhədsiz dostluq” anlayışından, hətta iki liderin sentyabr görüşündə səslənən “iki böyük fövqəldövlət olmaq” fikrindən də uzaqdır.

Çin Qanqın xarici işlər naziri təyin edilməsindən sonra üç il Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü işləmiş Jao Lician vəzifəsindən azad edildi.

Jao Lician Çinin siyasətini müdafiə etmək və müxaliflərini tənqid etmək üçün istifadə etdiyi kəskin dili və döyüşkən üslubu ilə "döyüşçü canavar" ləqəbini almışdı və o, Qərbə qarşı şübhəli və sərt ritorikası ilə tanınan Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Mariya Zaxarova ilə müqayisə edilir.
Bəzi şərhçilər Jao-nun göz qabağında olan xarici işlər sözçüsü vəzifəsindən arxa planda bir vəzifəyə təyininin göstəriş üçün olduğu qənaətindədir. Digərləri isə bunu Çinin digər ölkələrlə münasibətlərdə gərginliyi azaltmaq üçün atdığı mühüm taktiki addım kimi şərh edir.

Covid-ə qarşı mübahisəli “sıfır tolerantlıq” siyasətindən əl çəkərək sosial ədalət və ortaq rifah ritorikasını yumşaltmaqla ticarətdə inamı bərpa etməyə çalışan Çin üçün xarici əlaqələrin yaxşılaşdırılması həyati əhəmiyyət kəsb edir.

Çindəki hökumətyönlü siyasi şərhçilər anonim olaraq deyirlər ki, Çin administrasiyası Moskvanın Ukrayna ilə bağlı uğursuzluğundan və geosiyasi yanlış hesablamalarından məyusdur.

Çinin birdən-birə öz rəsmi ritorikasını anti-Rusiya xəttinə çevirəcəyi gözlənilmir. Lakin Pekin çox güman ki, ehtiyatlı və praqmatik yanaşma ilə hərəkət edəcək, Rusiyanın Ukraynadakı hədəflərinə çata bilməməsi və bu prosesdə böyük beynəlxalq gərginlik yaratmasının özünə vura biləcəyi zərəri minimuma endirməyə çalışacaq.
amerikaninsesi

Britaniyanın xarici işlər naziri Ceyms Kleverli iki günlük işgüzar səfəri zamanı ABŞ və Kanadanı Ukraynaya tanklar göndərməyə çağıracaq.

Qaynarinfo xəbər verir ki, bu barədə “Sky News” məlumat yayıb.

ABŞ-a səfərindən əvvəl o, dövlət katibi Entoni Blinkenlə danışıqlar aparacağını bəyan edib.

Gündəliyin əsas məsələsi Ukrayna olacaq.

“Böyük Britaniya, ABŞ və Kanada 80 ilə yaxındır ki, qaydalara əsaslanan nizam-intizamı müdafiə edərək vacib olanda həmişə bir-birinin arxasında olublar. Bu gün biz Putinin qeyri-qanuni müharibəsinə qarşı həmrəyik və Ukrayna xalqının son nəticədə qalib gəlməsini təmin etmək üçün unikal güclü müdafiə və təhlükəsizlik əlaqələrimizdən istifadə etməyə davam edəcəyik”, – Kleverli bildirib.
KİV-in məlumatına görə, Kleverli amerikalıları və kanadalıları Britaniyadan nümunə götürməyə inandırmaq üçün Kiyevə tanklar və zirehli maşınlar verməklə bağlı Londonun vədindən istifadə edəcək. Onun ukraynalıların müharibədə qalib gələ bilmələri üçün lazımi döyüş vəsaitləri ilə tez bir zamanda təmin edilməsinin vacibliyini vurğulaması gözlənilir.

Rusiya bir sıra beynəlxalq konvensiyalardan çıxır.
Ölkə başçısı Vladimir Putin Avropa Şurasının Rusiyaya münasibətdə beynəlxalq müqavilələrinə xitam verilməsi haqqında qanun layihəsini Dövlət Dumasına təqdim edib.

Buraya insan hüquqlarının və əsas azadlıqların müdafiəsi haqqında, terrorçuluğa qarşı mübarizə üzrə konvensiyalardır.
Rusiyada Avropa Şurasının müqavilələrinə xitam verilməsi haqqında qanun layihəsinə digər məsələlərlə yanaşı, Avropa Şurasının Nizamnaməsi də daxildir.
TASS

Rusiya xarici işlər naziri Sergey Lavrov ilə iranlı həmkarı Hüseyn Əmir-Abdullahian arasında planlaşdırılan görüş təxirə salınıb.

Bu barədə Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi məlumat yayıb.

Bildirilib ki yanvarın 17-də Moskvada planlaşdırılan görüş tərəflərin razılığı ilə daha sonraya təxirə salınıb.
Teref.az

Rusiya prezidenti Vladimir Putin və onun özü kimi ətrafı “rus dünyasının müdafiəsindən” çox danışırlar, elə Krımın ilhaqı və Ukraynaya qarşı işğalçı müharibənin başlanması səbəbini də bununla izah edirlər.
Yəni Putin deyir ki, guya o Ukraynadakı rusları Kiyevdəki “faşist rejimindən” qurtarmaq üçün müharibəyə başlayıb. Bu bəhanədir.
Rus dünyasını düşünən birisi Ukraynanın şəhərlərini bombalamaz, mülki insanları qətlə yetirməz. Rusiyanın işğalçı ordusu geri çəkildiyi ərazilərdə qətliamlar törədib, kim zəmanət verə bilər ki, Buçada öldürdükləri insanlar arasında milliyətçə ruslar olmayıb? Və ya Rusiya dünən axşam Ukraynanın Dnepr şəhərini raket atəşinə tutub, böyük bir bina dağılıb, dağıntılardan onlarla cəsəd çıxarılıb.
Kim zəmanət verə bilər ki, dağıntılar arasında ölənlər içərəsində rus mənşəli Ukrayna vətəndaşı yoxdur? O biri tərəfdən Kreml sahibi müharibədə gənclərini ölümə göndərir, say 100 mini keçib.
Putin ölümə göndərdiyi gəncləri də düşünmür. Rusiyanın müxalifət liderlərindən Qriroqi Yavlinski son müsahibəsində doğru deyib, Rusiyanın Ukraynaya qarşı işğalçı müharibəsi SSRİ-nin Almaniyaya qarşı müharibəsinə bənzəmir.
Almaniya SSRİ-yə hücum etmişdi, SSRİ işğalçılara qarşı savaşırdı, indi isə tərsinə işğalçı Rusiyadır, işğala qarşı savaşan isə Ukraynadır. İşğalçılar gec və ya tez məğlub olurlar.
Elxan Şahinoğlu
Teref.az

“Putin Muəmmər Qəddafi kimi devrilərək, alçaldıcı tale yaşamaqdansa, hakimiyyəti öz varisinə verərək, Qara dəniz sahilində yerləşən və 1 milyard funt-sterlinq dəyəri olan sarayında həyatını davam etdirəcək”.

“AzPolitika.info” xarici KİV-ə istinadla xəbər verir ki, bunu Putinin keçmiş referentlərindən Abbas Qalyamov Ukrayna mətbuatına açıqlamasında deyib.

Qalyamov bildirib ki, Putin seçkiləri saxtalaşdırmağa çalışsa da, bu müsbət nəticə verməyəcək: “O, çox güman ki, Moskva meri Sergey Sobyanı, Baş nazir Mixail Mişustini və ya Aparat rəhbərinin müavini Dmitri Kozakı prezidentliyə namizəd göstərəcək. Hər halda Qəddafi ilə müqayisədə bu, Putin üçün yaxşı seçimdir”.

“Putin şəxsi təhlükəsizliyinə zəmanət alacaq. Öz varisini hakimiyyətə gətirəcək və təqaüdə yollanacaq. O, ömrünün qalan günlərini Gelencikdəki sarayında sakit başa vurmaq imkanı əldə edəcək”, - Qalyamov bildirib.

Azərbaycan Demokratiya və Rifah Hərəkatı Partiyasının fəaliyyətinə xitam verilib.

Gununsesi.info bildirir ki, bu barədə adıçəkilən partiyanın sədri Qubad İbadoğlu açıqlama yayıb.

O bildirib ki, bu addım “Siyasi partiyalar haqqında” Qanuna uyğun olaraq atılıb: “Prezidentin 11 yanvar 2023-cü ildə təsdiqlədiyi “Siyasi partiyalar haqqında” Qanunun 4.7-ci maddəsinə görə, siyasi partiyanın dövlət qeydiyyatına alınmadan fəaliyyət göstərməsinə yol verilmir. ADR Partiyası olaraq fəaliyyətimizi Qanunun tələblərinə uyğunlaşdırmaq məcburiyyətindəyik. Partiyanın mərkəzi icra strukturlarının buraxılması və təyinatlı rəhbər şəxslərin fəaliyyətlərinə xitam verilməsinə dair sərəncam imzalamışam. Partiyanın seçkili orqanlarının fəaliyyətinə dair yekun qərarı növbəti Ali Məclis verəcək. Böyük ehtimalla fəaliyyətimizi bundan sonra ADR Hərəkatı olaraq davam etdirəcəyik”.

Yanvarın 10-da Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev yerli telekanallara müsahibə verib, Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan isə mətbuat konfransı keçirib. Bu, hər iki liderin 2023-cü ildə ilk publik çıxışı idi, daxili və xarici siyasət prioritetlərlə bağlı əsas mesajların səsləndirilməsi baxımdan əhəmiyyət kəsb edirdi.

Əliyev və Paşinyanın bəyanatlarına keçməzdən əvvəl qeyd edək ki, hər iki liderin media ilə təması kifayət qədər məhdud çevrə üçün təşkil olunmuşdu. İlham Əliyevə sual vermək imkanı dövlət televiziyasına və bir neçə hökumətyönlü kanala yaradılmışdı, Nikol Paşinyan isə mətbuat konfransında iştirak edən müxalifət mediasının sayını kifayət qədər qayçılamışdı. Bu məhdudiyyət Ermənistan Jurnalistlər Birliyinin kəskin etirazına səbəb olmuşdu.

“Ermənistan Jurnalistlər İttifaqı hökumətin və ya Baş nazir aparatının hökumət rəsmisinin iştirakı ilə keçirilən ictimai tədbirdə iştirakçıların seçilməsində demokratiyanın fundamental prinsipləri, azadlığı pozan ayrı-seçkiliyi pisləyir. Bu, ölkədə artmaqda olan anlaşılmazlıq və dözümsüzlük mühitini daha da dərinləşdirir”, – deyə bəyanatda qeyd olunur.

Liderlərin gündəliyinə gəlincə, əsas mesajlar Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh danışıqlarının gedişində ortaya çıxan ziddiyyətləri, Laçın yolunda keçirilən aksiyanı, müttəfiqlərin, beynəlxalq birliyin prosesə reaksiyasını əhatə edirdi.

Əliyev və Paşinyanın çıxışları tərəflərin sülh müqaviləsindən uzaqda olduğunu, yaxın gələcəkdə əsas ziddiyyətlər üzrə kompromislərin əldə olunmasının mümkün olmadığından xəbər verir. Bəs yeni müharibə olacaqmı? İlham Əliyevin dediklərindən belə məlum olur ki, hazırkı status-kvo Azərbaycan üçün risklər yaratmır, bu barədə Ermənistan düşünməli və maraqlı olmalıdır. Yəni rəsmi Bakı hələlik güc tətbiq etmək niyyətində deyil…

Azərbaycan lideri bəyan edib ki, gedişat Ermənistan rəhbərliyini sülh müqaviləsinin qaçılmaz olduğu reallığını qəbul etməyə məcbur edəcək:

“Son bir il ərzində – mart ayından bəri biz üç dəfə göstərdik ki, heç kim bizim qabağımızda dura bilməz və istədiyimizə nail oluruq və hər hansı bir erməni havadarı onların yardımına yetişə bilməz. Bu, birincisi. İkincisi, həm Azərbaycan-Ermənistan sərhədi istiqamətində, eyni zamanda, Qarabağ istiqamətində nəzarətdə olan yüksəkliklər bizə çox böyük strateji üstünlük təmin edir. Artıq vizual müşahidə bizə imkan verir ki, istənilən təhlükəni bəri başdan görək və onun qarşısını alaq. Hesab edirəm ki, artıq üç dəfə belə hərbi və siyasi uğursuzluğa düçar olmuş Ermənistan anlayacaq ki, sülh müqaviləsi qaçılmazdır. Onlar bunu nə qədər tez anlasalar və nə qədər tez özlərində güc tapıb, iradə tapıb buna razılıq versələr, o qədər də bölgə üçün yaxşı olacaq”.

Azərbaycanın üçüncü müharibəni başlamaq fikri olmadığını qeyd edən Prezident İlham Əliyev deyib ki, indi bəzi Qərb mətbuatında bizə qarşı yeni dalğa, çirkin böhtan kampaniyası geniş vüsət alır: “Onun ilk təzahürlərini biz görürük, amma ehtimal edilir ki, növbəti çirkin addımlar da atılacaq. Amma bu, bizi dayandırmayacaq. Ona görə mən hesab edirəm və ümid etmək istəyirəm ki, 2023-cü il İkinci Qarabağ müharibəsinin real sonu olacaq və bu il belə hadisələr baş verməyəcək”.

İ.Əliyev xüsusilə vurğulayıb ki, Azərbaycan sülh müqaviləsi üçün xüsusi fəallıq göstərməyəcək. “İstəmirlər – heç lazım da deyil. Delimitasiyanı istəmirlər – heç o da lazım deyil. Deməli, sərhəd bizim lazım bildiyimiz yerdən keçəcək. Lakin mən artıq belə terminlərdən istifadə etməyə məcburam. Sərhəd delimitasiya edilməyib, bəs kim deyir ki, sərhəd buradan deyil, oradan keçir. Mən hesab edirəm ki, buradan keçir. Mənim bunu demək üçün əsaslarım var – tarixi, kartoqrafik əsaslar. Buna görə bu məsələ bizdən çox onları maraqlandırmalıdır”, – deyə dövlət başçısı vurğulayıb.

Ermənistanın Baş naziri də sülh haqqında xeyli bədbin danışıb və Azərbaycanı prosesi pozmaqda ittiham edib, üstəlik yaranmış vəziyyətə görə rəsmi Bakını ittiham edib. O mətbuat konfransından sonra BBC radiosuna müsahibəsində bu barədə daha ətraflı danışıb. Jurnalistin “Azərbaycan və Ermənistanın təklif etdiyi sülh müqaviləsi layihələrində əsas ziddiyyətlər nədən ibarətdir” sualına belə cavab verib:

“Birincisi, ərazi bütövlüyü deyərkən, nə nəzərdə tutulur… Bəli ziddiyyətlər olub, lakin mən sizə təklif mətnindəki cümlələri təqdim etmək istəmirəm, məzmunu təqdim etmək istəyirəm. Əslində ziddiyyət təşkil edənləri də var, etməyənləri də. Dediyim kimi, həmin mətndə olmalıdır ki, Ermənistan Respublikası və Azərbaycan Respublikası bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır.

Prinsipcə, biz də, Azərbaycan da buna razıyıq. Ziddiyyət ondadır ki, Azərbaycan “Ermənistan Respublikasının ərazisi” deyəndə, nə nəzərdə tutur. Ermənistan “Azərbaycan Respublikasının ərazi bütövlüyü” deyəndə, nə nəzərdə tutur.

Daha açıq deyim. Məsələ ondadır ki, bizim şübhələrimiz vardır ki, Azərbaycan bizimlə qarşılıqlı surətdə ərazi bütövlüyünün tanınması haqqında əraziləri təsbit etməyən müddəa imzalamağa çalışır. İmzaladıqdan sonra isə demarkasiya və delimitasiya prosesi əsnasında yeni ərazi iddiaları irəli sürməyə başlayar. Məsələn, deyək ki, Sünik və ya hər hansı başqa ərazi Ermənistan ərazi bütövlüyünə daxil deyil.

Azərbaycan isə öz növbəsində ondan ehtiyatlanır ki, Ermənistan Respublikası öz 29,8 kvadrat kilometr ərazisinə zaminlik verən sənəd imzalayaraq, bu məsələni həll edib bir yana qoyar və Azərbaycanın dövlətçiliyi və ərazi bütövlüyünün parçalanmasına yönəlmiş yeni hərəkət və proseslərə başlayar.

Belə ki, bizim ehtiyatlanmalarımız güzgüvaridir. Niyə? Ona görə ki, qarşılıqlı etimad yoxdur. Ona görə ki, tərəflər düşünürlər ki, tərəf müqabili sülh istəyir, lakin onun maraqları, dövlətçiliyi, müstəqilliyi, suverenliyi hesabına.

Çünki biz düşünürük ki, onlar bizim dövlətçiliyimizi ləğv etmək istəyirlər, onlar da düşünürlər ki, ola bilsin, biz hazırda o qədər güclü deyilik ki, onların dövlətçiliyini ləğv edək, ancaq vaxt uzadırıq ki, güc toplayıb onların dövlətçiliyini ləğv edək. Fundamental problemdir… Odur ki, deyirəm: bunun mətnə aidiyyəti yoxdur, bu, psixoloji, tarixi, sosial-psixoloji problemdir… O cümlələr bu problemi həll etməsə, heç nə olmayacaq…

Mən bunları nə çox yaxşı, nə də çox pis şey kimi demirəm. Mən istəyirəm ki, həmçinin sizin vasitənizlə bizim ictimaiyyət və müəyyən mənada Azərbaycan ictimaiyyəti problemin mahiyyətini anlasın.

Ona görə ki, Azərbaycan… Baxın, biz nə qədər də desək ki, Dağlıq Qarabağ problemi bizim üçün ərazi məsələsi deyil, insan haqları məsələsidir, Azərbaycan elə dərk etmir. Azərbaycan belə anlayır ki, biz Dağlıq Qarabağ problemi deyərkən, hətta Dağlıq Qarabağ ermənilərinin hüquqları və təhlükəsizliyi deyərkən, Azərbaycana dair ərazi iddiaları formalaşdırırıq.

Sual olunur: Bəs Azərbaycan nə istəyir? Azərbaycanın anlayışı nədir? Əlaqələrimiz əsnasında məlum etmişik ki, dırnaqarası nikbin və bədbin variantlar mövcuddur.

Azərbaycanlılar nə deyir? Deyir ki, odur, Gürcüstanda ermənilər gürcülərlə heç bir status olmadan yanaşı yaşayırlar. Siz niyə bu modelə razı deyilsiniz?

Bizim anlayışımızda bu model o deməkdir ki, azərbaycanlılar elə etmək istəyirlər ki, Dağlıq Qarabağ erməniləri oradan çıxsınlar və onlar ermənilər olmayan Qarabağ əldə etsinlər”.

“Necə şərait yaranmalıdır ki, Ermənistan inansın ki, Azərbaycanla sənəd imzalamaq olar” sualına cavabında Paşinyan deyib ki, bunun mexanizmləri var: “Onlardan biri, məsələn, sülh sazişi kontekstində konkret sərhədlər təsbit etməkdir. Məsələn, sülh müqaviləsinə xəritə qoşmaq ki, Ermənistan Respublikası bu qədərdir. Budur Ermənistan Respublikasının ərazisi və Azərbaycan bu ərazini tanıyır. Eyniliklə Ermənistan da Azərbaycan Respublikasının ərazisini tanıyır”.

İlham Əliyevin və Nikol Paşinyanın Laçın yolunda 1 aydır davam edən aksiya haqqında mövqeləri də kəskin ziddiyyətlidir. Əliyev deyib ki, Laçın-Xankəndi yolunda baş verən hadisələrə blokada demək insafsızlıqdır:

“Laçın-Xankəndi yolunda etiraz aksiyası keçirən gənclər bizim fəxrimizdir. Gecə-gündüz şaxtalı-qarlı havada oradadırlar, öz haqlarını tələb edirlər və bir daha Azərbaycan gəncinin nə qədər yüksək keyfiyyətlərə malik olmasını bütün dünyaya göstərirlər. Bunun, necə deyərlər, bir addımlığında separatçılar dünyaya tamamilə yalan informasiya ötürməklə məşğuldurlar. Orada blokadadan söhbət gedə bilməz. Sülhməramlıların dörd yüzə yaxın yük avtomobili oradan keçib.

“Əlbəttə ki, oradan keçən, hətta bu aksiyaya qədər keçən bütün nəqliyyat vasitələri nəzarət altında idi. Biz haradan öyrəndik ki, İran maşınları oraya yanacaq aparır? Biz orada gördük. Halbuki, İran tərəfi bunu əvvəllər inkar etməyə çalışırdı. Hətta İran maşınları üzərinə saxta erməni nömrələrini yapışdırmaqla bizi belə primitiv səviyyədə aldatmaq istəyirdilər”.

Azərbaycanın məqsədinin blokada olmadığını vurğulayan dövlət başçısı bildirib ki, tələblər tam ədalətlidir: “Monitorinq, təftiş, qanunsuz istismarın dayandırılması tələb edilir və biz buna nail olacağıq. Ona görə Laçın-Xankəndi yolunda baş verən hadisələrə blokada demək, sadəcə olaraq, insafsızlıqdır”.

Paşinyan isə mətbuat konfransında deyib ki, “Laçın dəhlizində baş verənlər Dağlıq Qarabağ xalqının, Dağlıq Qarabağ ermənilərinin öz vətənində yaşamaq iradəsini qırmağa yönəlib və bu, məsələnin nəzərə almalı olduğumuz vacib kontekstidir.

Beləliklə, 2023-cü il xeyli gərgin başladı və bura Ermənistan-Rusiya, Azərbaycan-Qərb arasında münasibətlərin gərginləşməsi də əlavə etsək, regionda Qarabağ mövzusunun əsas prioritet olacağı qaçılmazdır. Təəssüf doğuran odur ki, proseslər sülh axtarışları, kompromislərin əldə olunması istiqamətində deyil, qarşılıqlı ittihamlar səviyyəsinə keçib. ABŞ, Avropa İttifaqı 2022-ci ildəki qədər fəal deyil və bu, ötənilki səylərin nəticəsiz qalması ilə bağlıdır. Rusiya isə gərginliyin yüksəlməsi situasiyasında özünü suda balıq kimi hiss edir və bundan məmnundur. İl ərzində bu gərginliyi Ermənistanın daxilinə transfer edə bilsə, Kremldəki gurultulu alqışların sədası Cənubi Qafqazda eşidiləcək… //pressklub.az//

Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin Atom Enerjisi üzrə Beynəlxalq Agentliyin baş direktoru Rafael Qrossi ilə görüşü planlaşdırılmayıb.

APA TASS-a istinadla xəbər verir ki, bu barədə Rusiya Prezidentinin mətbuat katibi Dimitri Peskov məlumat verib.

Xatırladaq ki, Qrossi gələn həftə Ukraynada olacağını, bundan sonra Rusiyaya gəlmək istədiyini bildirmişdi.

Putin və Qrossi sonuncu dəfə oktyabrda Sankt-Peterburqda görüşüblər.