 |
|
|
Astara rayonunun Ərçivan qəsəbə sakini, sahibkar Rafiq Cəfərovun meyvə bağlarında məhsul yığımıdır. Feyxoa bağında məhsul yığan qadınlardan biri deyir ki, onlar günəmuzd işləyirlər: "Hər birimizin əkin sahələrimiz var. Amma öz torpaqlarımızı əkə bilmirik. Pulumuz yoxdur. Ona görə də gəlib burda günə 15-20 manata işləyirik. Üzü qışa gedir, ölkədə bahalaşma var. Amma bu pulla ev tikmək, uşaq oxutdurmaq, yaxşı yaşamaq mümkün deyil. Halbuki sahibkar çalışır ki, bizi razı salsın. Yaxşı ki, bu iş var. Qəsəbədə işsizlikdir".
"Biz təbiətin əlinə baxırıq"
Meyvə qablaşdırılandan sonra sifarişçiyə verilir. Sahibkar R.Cəfərov problemlərdən danışır: "Tam olaraq keçmişəm kənd təsərrüfatına. Kənd təsərrüfatında işləyənlərə ilişmirlər. Feyxoa, naringi, kinkan, alma və digər meyvə bağlarım var. Ümumi sahə 5.5 hektardır. Bu il naringi və feyxoa məhsulları azdır. Çiçək açan ərəfədə güclü yağış yağdı, məhsuldarlıq aşağı düşdü. Biz təbiətin əlinə baxırıq. Keçən il feyxoanın 1 kiloqramı 30-40, naringi 50 qəpiyə idi. Bu il isə feyxoanın 1 kiloqramı 1 manata, naringi 1 manat 50 qəpiyədir. Hələ ki, alıcı var".
"Təkcə çəltikdə 10 min manat itirdim"
Onun deməsinə görə, Azərbaycanın düyüyə ehtiyacı var və satışda problem olmur. Ona görə də bu il çəltik də əkib: "Bu il 3 hektarda da çəltik əkmişəm. Yağış oldu, məhsul gec yığıldı. Məhsulu toplamaq üçün də texnika vaxtında olmadı, məhsulun 60 faizi itkiyə getdi. Təkcə çəltikdə 10 min manat itirdim".
Sahibkarın sözlərinə görə, texnikaları vaxtında əldə etmək olmur: "İri şirkətlərin, fermerlərin texnikaları, hər təminatları var. Kiçik sahibkarların buna imkanı yoxdur. Çəltik yığımına az qalmış texnikalar hazır olmalıdır. Amma müraciət edəndə deyirlər ki, texnika nasazdır. Rayonda kənd təsərrüfatı idarəsinin möhtəşəm binası var, amma dəstək görmürük".
"Kredit verilməsində problem..."
R.Cəfərov hesab edir ki, kəndlərdə yaşayanlara ciddi dəstək olsa, Bakıya və xarici ölkələrə axın dayanar. Onun vurğulamasına görə, SSRİ dönəmində respublikanın ən böyük tərəvəz istehsal edən sovxozlarından biri də Ərçivan qəsəbəsində olub: "Sovxoz ildə 10 min tona yaxın kənd təsərrüfatı məhsulu istehsal edərdi. Sovxozların özlərinin kənd təsərrüfatı texnikası olardı. Texnika əllərin altında olub, çünki kənd təsərrüfatında işlər hava şəraiti ilə bağlıdır. Görürsən ki, iki saat yağış yağır, günün ikinci yarısında hava əlverişli olur. Onda texnikanı çıxardıb işlədirsən".
Sahibkar torpaqla işləyənlərə kreditin verilməsində də problemin olduğunu deyir. Onun sözlərinə görə, kredit üçün bir qalaq sənəd istəyirlər: "Beş-altı il bundan əvvəl 150 min manat kredit götürmüşdüm. Əvəzində 350 min manat ödədim. Kredit ABŞ dolları ilə idi. Manat ucuzlaşdı, çox pul ödəməli oldum. Qabağa düşmək əvəzinə ziyana düşdüm. Gözüm qorxub. Risklidir. Həm də vaxt aparır. Subsidiya alıram, gübrələrin, dərmanların alınmasında güzəştlər var. Bundan narazılığım yoxdur".
O belə hesab edir ki, torpaq sahiblərinin problemlərinə diqqət vermək vacibdir: "Qarşılaşdığım problemlərlə bağlı müxtəlif instansiyalara onlarla məktub yazmışam. Heç birisi reaksiya vermir. Biz aqrar ölkəyik, aqrar rayonda yaşayırıq. Kəndlinin işi məhsul yetişdirməkdir, bazar deyil. Bazarı müvafiq qurumlar tənzimləməlidir. İndi sitrus meyvələrimiz Ukraynaya, Polşaya gedir. Keçən il də qazancım o qədər də böyük deyildi. Amma zərər etmədim. Amma bu il mənim üçün uğurlu olmadı...".
İH: "Sahibkarlara həmişə yüksək diqqət var"
Sahibkarın şikayətləri ilə bağlı Astara rayon Kənd Təsərrüfatı İdarəsi ilə danışmaq mümkün olmadı. Amma Astara rayon İcra Hakimiyyətindən (İH) qısaca bildirdilər ki, rayonda sahibkarlara həmişə yüksək diqqət var.
AzadlıqRadiosu
Azərbaycanda son illər lisenziyası ləğv edilən bankların ard-arda bağlanması əhalinin bank sektoruna etimadını azaldıb. Mütəxəssislər isə bankların bağlanmasını müxtəlif səbəblərlə izah edirlər. Biz də bankların lisenziyalarının ləğv edilmə səbəbini öyrənmək üçün millət vəkili Vahid Əhmədova müracət etdik. KONKRET.az-ın suallarını cavablandıran deputat bazar iqtisadiyyatının prinsiplərindən danışdı və bildirdi ki, bank sektorunda işləyən insanlar bu sistemi bilməlidir: “Müstəqilliyin ilk illərində asanlıqla bankı qururdular, işlədirdilər, çünki o qədər nəzarət mexanizmi yox idi. İndi bu sahədə kifayət qədər təcrübəli mütəxəssislər var. Artıq tələbat da, dövran da dəyişib. Bəzi banklar var ki, kreditləri sağa-sola paylayır, sonra dövriyyə, pul çatışmazlığı yaranır. Bu zaman bank məcbur qalıb dövriyyədən çıxır. Əgər bank normal işləyirsə, heç bir problem yoxdursa, lazım olan dövriyyəsi varsa, depozitləri kifayət qədərdirsə, kreditləri vaxtlı-vaxtında ödənilirsə, bankın işləməsində problem olmur. İndi “Muğanbank” bağlanıb, orada təxminən 300 milyona yaxın depozit var…
– Vahid müəllim, banklarda kadr çatışmazlığını qeyd etdiniz. Yeni bağlanan “Muğanbank” neçə illərdir fəaliyyət göstərir. Əgər “Muğanbank” ixtisaslı kadr sarıdan korluq çəkibsə, bu müddətdə necə fəaliyyət göstərib?
– Sən bankir deyilsən axı, mən də bankir deyiləm. Deyə bilmərik ki, orada işləyənlər hamısı peşəkar olub. Əgər öz işlərini mükəmməl bilsəydilər, belə səhvlər buraxmazdılar. İndi bank sistemində tələblər tamamilə dəyişib. Nəzarət mexanizmi Mərkəzi Bank tərəfindən işə salınıb. Orada ildə bir neçə dəfə hesabata baxılır, müzakirələr aparılır. Yadınıza gəlirsə, müstəqilliyin ilk illərində 50-dən çox bank var idi. Amma hal-hazırda cəmi 23 bank fəaliyyət göstərir. Ona görə də indiki tələblərə cavab vermək o qədər də asan məsələ deyil. İndi kimsə nəyisə gizlətmək istəyirsə, bu, qeyri-mümkündür.
– Əmanətçilərin bağlanan bankdan vəsaitlərini geri götürməkdə problem yaranıb. Bu, necə tənzimlənəcək?
– Həmin vəsaitlərin hamısı sığortalıdır və Əmanətlərin Sığortalanması Fondu tərəfindən qaytarılacaq. Təbii ki, komissiyalar işləyir və əmanətlər geri qaytarılır. Bankların özlərinin də kifayət qədər əmlakı var və deməli, vəsait çatışmazlığı yaranmamalıdır. Banka qoyulan vəsaitin faizləri də əhaliyə qaytarılacaq.
– Azərbaycanda kiçik bankların bağlanma ənənəsi var. Belə çıxır ki, əhali 2-3 bankdan başqa digər banklarla əməkdaşlıq etməməlidir?
– Bank sistemi elə bir sistemdir ki, bəzi məsələlər qapalı, bəzi məsələlər açıqdır. Amma son vaxtlar banklar öz hesabatlarını verirlər. Ümumiyyətlə, banklar əhalini maraqlandıran bəzi işləri görməlidir. Bu, depozitlərdir, bank faizləridir və sairə. Əhali bunları bilməlidir. O ki qaldı böyük bank, kiçik bank məsələsinə, bu proses bütün dünyada mövcuddur. Xarici dövlətlərə nəzər salsanız, görərsiniz ki, bu ölkələrdə təxminən ona yaxın bank var və faktiki olaraq yüksək faizlər də oradadır. Qalan kiçik banklarda faizlər aşağıdır. Bankın bağlanması onunla əlaqədar deyil. Bank normal işləyirsə, onun heç bir problemi yoxdursa, maliyyə bazarında rəqabət apara bilirsə, dövriyyəsi varsa, kredit vermək imkanına malikdirsə, depozit qoyuluşunda problem yoxdursa, həmin bankın işləməsində heç bir çətinlik olmayacaq.
– Əhalinin banklara inamı azalıb. Sizcə çıxış yolu nədədir?
– Bu, neçə ildir müzakirə olunan məsələdir. Cəmiyyət o qədər də məlumatlı deyil. Əhalini məlumatlandırmaq lazımdır. Maariflənmə işləri aparılmalıdır. İnsanlar bilməlidir ki, banklara çatışmazlıqları aradan qaldırmaq üçün 7-8, bəzən isə 10 ilə yaxın vaxt verilir. Bankların bağlanması birdən-birə baş vermir. Amma indi bağlanacaq banklar görmürəm. Adların çəkmək istəmirəm, 1-2 bank ola bilər ləğv edilsin. Qalan banklar normal işləyir, ciddi problem yoxdur.
“Muğan Bank”da qalan sığortasız əmanətlərin çox cüzi hissəsi, sadəcə, vətəndaşların payına düşür. Vətəndaşların əmanətləri 216.7 milyon manat təşkil edir. Yerdə qalan 105.8 milyonluq vəsait isə vətəndaşların pulu deyil, bunlar, əsasən, sahibkarların və şirkətlərin puludur ki, bunun da sığortası yoxdur. Yalnız fərdi sahibkarların 20 min manat həddində sığortası var, lakin bu sahibkarların pulu həmin 216.7 milyonun içərisindədir”.
TEREF.Az xəbər verir ki, bu sözləri Yenisabah.az-a açıqlamasında bank məsələləri üzrə mütəxəssis, iqtisadçı Əkrəm Həsənov deyib.
Onun sözlərinə görə, sığortası olmayan vəsaitlərin çoxu şirkətlərin puludur:
“Bu da Azərbaycan qanunvericiliyinə görə sığortalanmır. Yəni sahibkarların pullarının sığortası olmur. Bu halda proses necə ola bilər? Əmanətlərin Sığortalanması Fondu ləğvedici rolunu oynayır. Ləğv prosesi də o deməkdir ki, Əmanətlərin Sığortalanması Fondu bankın mövcud əmlakını satmalıdır. Buraya daşınan, daşınmaz əmlak, avtomobil, torpaq və s. əmlak növləri daxildir. Əmanətlərin Sığortalanması Fondu da bu əmlakları mümkün qədər baha satmalıdır ki, çoxlu pul əldə etsin”.
Mütəxəssisə görə, eyni zamanda “Muğan Bank”ın verdiyi kreditlər də var ki, bunlar da geri qaytarılmalıdır:
“Əmanətlərin Sığortalanması Fondu bu krediti də qaytarmalıdır. Qısası, bütün əmlakı pula çevirməlidir, onu satmalıdır. Çünki fond vətəndaşların sığortalanmış əmanətlərinin kompensasiyasını 1 ay ərzində qaytarmağa borcludur. Sonra Əmanətlərin Sığortalanması Fondu nə qədər pul əldə etsə, ilk növbədə, oradan öz pulunu götürəcək. Həmçinin proseslərə nə qədər vəsait xərcləyibsə, işçi qüvvəsinin maaşı, inzibati xərclər, yolpulu, dəftərxana və s. vəsaitləri də özünə götürəcək. Sonra bankın işçilərinin maaşını, daha sonra bankın dövlətə olan borcunu verəcək. Yekunda isə əgər satışdan hansısa pul qalsa, tələbkar şəxslərin pulu veriləcək. Amma onların tələbləri tərs-mütənasibdir. Çünki kassada heç nə qalmasa, heç nə də verilməyəcək”.
Ə. Həsənov əmindir ki, Azərbaycandakı müflisləşmiş bankların təcrübəsi göstərir ki, bir qayda olaraq sahibkarlara heç nə gəlib çatmır:
“Bir tərəfdən, ona görə ki, bankın rəhbərliyi bankı elə günə salıb ki, orada pul yoxdur. Sadə dillə desək, onlar bankın başına daş salıb vəsaitləri mənimsəyiblər. Lakin bu, bütün banklara aid deyil. Elə bağlanan banklar var idi ki, orada kifayət qədər pul var idi. Məsələn, “NBCBank”, “Günay Bank” və s. İndi sual yarana bilər ki, onlarda niyə problem oldu? Ona görə ki, Əmanətlərin Sığortalanması Fondu həmin banklarda qalan vəsaitləri mənimsəyib, yeyib, dağıdıb, korrupsiya ilə məşğuldur”.
“Birincisi, Əmanətlərin Sığortalanması Fondu bankın əmlakını dəyər-dəyməzə satır və bunu hansı yollarla etdiklərini hamı bilir. İkincisi, odur ki, bəzi bankların əmlakını illərcə satmır, qanunsuz icarəyə verir və həmin fondun işçiləri, rəhbərliyi oradan pul qazanıb cibinə qoyur. Üçüncüsü, bankın verdiyi kreditlərin qaytarılmasında qanunsuzluq edir, borcalanlarla sövdələşir, borcların bir hissəsini bağışlayır və pulları yeyib dağıdır. Sonuncusu isə budur ki, qurum artıq xərclərə yol verir. Onlar lazımsız işçiləri götürür və pulu dağıdır. Ona görə də ləğv olunan bankın satışından kassada heç nə qalmır”, – o, əlavə edib.
Həmsöhbətimiz iddia edib ki, Azərbaycanda aparıcı xarici təcrübədən fərqli olaraq bağlanan bankın kreditorlarının heç bir hüquqları yoxdur:
“Onlara məlumat verilmir, şəffaflıq yoxdur və onlar bu prosesə nəzarət edə bilmirlər. Təəssüf ki, Azərbaycanda belə bir sistem qurulub. Belə götürsək, hələ “Muğan Bank”da vəziyyət yaxşıdır. Ona qalsa, “Bank Standard”da sığortalanmayan vəsaitin həcmi 1 milyard 200 milyon manat təşkil edib. “Bank Standard”da da 2016-cı ilin oktyabrında bağlanıb və 7 ildir ki, heç kəsə heç nə qaytarılmayıb. Eyni məsələ də burada”.
“Bitcoin”in dəyəri 2022-ci ilin may ayından bəri ilk dəfə 34 000 dolları ötüb.
Bunu “CoinDesk” platformasının məlumatları sübut edir.
Son bir həftə ərzində “bitcoin”in məzənnəsi, demək olar ki, 10 faiz artıb - oktyabrın 20-də qiymət 30 000 dollara çatıb.
Ümumiyyətlə, ilin əvvəlindən bəri “bitcoin” demək olar ki, 80 faiz bahalaşıb. 2022-ci ildə kriptovalyutanın dəyəri təxminən üç dəfə ucuz idi.
Mənbə: Lenta.ru
“ATEF Şirkətlər Qrupu” MMC-nin külli miqdarda vergi borcu yaranıb.
Teref az-ın “Qafqazinfo”ya istinadən məlumatına görə, şirkətin hazırda dövlətə olan vergi borcu 8 milyon 262 min 357 manat təşkil edir.
Ancaq şirkətin tək çətinliyi bundan ibarət deyil. Belə ki, ATEF-in onun tərkibinə daxil olan müəssisələrdə çalışan əməkdaşlarına da üç aydır maaş ödəmədiyi bildirilir.
Qeyd edək ki, ATEF-in qanuni təmsilçisi Əlixanbəyov Emil Talıb oğludur. Onun atası Talıb Əlixanbəyov isə ATEF-in Müşahidə Şurasının sədridir.
Şirkətin Əmircan qəsəbəsindəki Bakı yağ transformatorları zavodu, Qaraçuxur qəsəbəsində transformatorlar və elektrotexniki avadanlıqlar istehsal edən zavodu, Hövsan qəsəbəsində isə metal konstruksiya zavodu, bunlardan başqa, layihə-konstruktor bürosu, 3 tikinti-quraşdırma, həmçinin nəqliyyat və mexanikləşdirmə idarələri var.
Azərbaycanda “Qiymətləndirmə fəaliyyəti haqqında” yeni qanun layihəsi sabah Milli Məclisin plenar iclasında ikinci oxunuşda müzakirə olunacaq. Qanunun qiymətləndiricilərin statusuna aydınlıq gətirəcəyi, qiymətləndiricilərin özünütənzimləmə mexanizminin və inzibati təsir rıçaqlarının formalaşmasına səbəb olacağı, eyni zamanda qiymətləndiricilərin reyestrini həyata keçirməyə imkan yaradacağı bildirilir.
Azərbaycan Qiymətləndiricilər Cəmiyyətinin (AQC) sədri Vüqar Oruc açıqlamasında yeni qanunun bu sahədə nəyi dəyişəcəyinə toxunub:
“Mövcud qanun layihəsi 25 il öncə qəbul olunub və yenilənmələrə ehtiyac var. Azərbaycan Qiymətləndiricilər Palatasının da formalaşdırılması təqdirəlayiqdir. Baxmayaraq ki, ötən dövr ərzində AQC aktiv fəaliyyət göstərib və ölkədə qiymətləndiricilərin yeganə kollektiv təşkilatı olub, inzibati təsir rıçaqlarının olmaması qarşıda duran əsas maneələrdən olub.
Ümid edirik ki, yeni qanun layihəsi və yeni yaranacaq Palata Azərbaycanda qiymətləndiricilərin qarşılıqlı və koordinasiyalı fəaliyyətinin təşkilində, bu sahədə şəffaflığın təmin olunmasında, peşəkar qiymətləndiricilərin yetişməsində xüsusi rol oynayacaq. Bu, qiymətləndiricilərin fəaliyyətində keyfiyyətcə yeni mərhələnin başlanğıcıdır və AQC olaraq biz də bu prosesdə fəal iştirak etmək niyyətindəyik. Ümidvarıq ki, 25 il mövcud olmuş qiymətləndirmə mexanizminin hüquqi varisliyi məsələsi də diqqətdən kənarda qalmayacaq. Bu gün cəmiyyətdə 60 peşəkar qiymətləndirmə şirkəti təmsil olunur ki, onlar yüzlərlə qiymətləndiricinin mövqeyini ifadə edirlər”.
O bildirib ki, yeni qanun layihəsində kifayət qədər mütərəqqi məqamlar olsa da, müəyyən dəyişikliklərə də ehtiyac var:
“Qiymətləndirmə fəaliyyətinin məzmunun müəyyən edilməsi və tənzimlənməsi, qiymətləndiricilərin müstəqilliyinin təmin edilməsi, qiymətləndirmə fəaliyyətinin tənzimlənməsinin mexanizmlərinin, beynəlxalq standartların tanınması və tətbiqi, əmlakın dəyəri üzrə məlumat bazasının yaradılması, müstəqil qiymətləndiricilərin həmin bazalara daxil olmasına şərait yaradılması, müvafiq sertifikatların sayının mimimuma endirilməsi, qiymətləndirməni tənzimləyən və təşkil edən Palatanın fəaliyyət dairəsinin sahəsini tam əhatə etməsi, qiymətləndirici şirkətlərin inklüziv yanaşma əsasında inkişafının təmini və digər təkliflərimizi həm layihənin ideya müəllifi olan İqtisadiyyat Nazirliyinə, həm də Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinə təqdim etmişik.
Qarşıda duran əsas məsələ yeni qanunun qiymətləndiricilərin təkliflərini nəzərə alaraq qəbul etmək və qanunun işlək mexanizmlərinin yaradılmasına nail olmaqdır. Əminik ki, “Qiymətləndirmə fəaliyyəti haqqında” yeni qanun Azərbaycanda qiymətləndirmə sektorunun tərəqqisinə gətirib çıxaracaq”.
V. Oruc vurğulayıb ki, AQC Qiymətləndiricilər Palatası yaradılandan sonra da fəaliyyətini davam etdirəcək: “Cəmiyyətimiz Azərbaycan Qiymətləndiricilər Palatasının fəaliyyətində aparıcı rol oynamağa çalışacaq. Qiymətləndirmə sahəsində qarşılaşdığımız problemlərin həllində yaxından iştirak edərək, onların aradan qaldırılmasına töhfəmizi verəcəyik. Yəni, fəaliyyətimiz bundan sonra davam edəcək. Hesab edirik ki, Azərbaycan Qiymətləndiricilər Palatasının fəaliyyətə başlaması AQC-nin fəaliyyətinin zəifləməsinə yox, daha da inkişafına rəvac verəcək”./report.az
Taksi sürücüsü: “Ehtimal edirəm ki, köhnə yolu təmirsiz saxlayacaqlar ki, camaat məcbur olub pullu yolla getsin”
“Çox güman yeni yoldan pullu adamlar, böyük TIR-lar istifadə edəcəklər, amma rayona gedib-gələn adamlar istifadə edə bilməyəcəklər”.
Bakı-Quba-Bakı marşrutu üzrə müntəzəm taksi fəaliyyəti göstərən Elmar Zülfüqarovun bahalığından şikayətləndiyi yol yenicə istifadəyə verilmiş Bakı-Quba-Rusiya Federasiyası istiqamətində ödənişli yeni avtomobil magistralıdır.
Oktyabrın 20-də sözügedən yolun açılışında ölkə başçısı İlham Əliyev də iştirak edib.
Açılış mərasimində Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyinin İdarə Heyətinin sədri Saleh Məmmədov bildirib ki, ümumi uzunluğu 150 kilometr olan yolun 129 kilometrlik hissəsi ödənişli olacaq.
Oktyabrın 17-də Tarif Şurası yoldan istifadə qiymətlərini açıqlayıb. Bildirilib ki, yoldan istifadə edən minik avtomobilləri bütün yol üçün 12, avtobuslar 10, yük maşınları isə 15 manatlarından keçməli olacaqlar. Qoşqulu nəqliyyat vasitələri və TIR-lar isə ümumilikdə 25 manat ödəyəcəklər.
“Qiymətlər o qədər bahadır ki, yeni yoldan heç kim istifadə etmir”
Elmar Zülfüqarovun Abzas Media-ya dediyinə görə, qiymətlər o qədər bahadır ki, yeni yoldan heç kim istifadə etmir, çox güman etməyəcək də.
“Mən taksi sürücüsüyəm, o yoldan istifadə etsəm, hər gün minimum 10 manat o tərəfə, 10 manat bu tərəfə verməliyəm. Bu, mənə sərf etmir. Orta və kiçik təbəqə üçün tam olaraq əlverişsizdir, qiymət çox bahadır.
Rayonlarda işsizliklə bağlı vəziyyəti bilirsiniz. Rayondan Bakıya gedənlərin 90 faizi ya Bakıda təhsil alan uşağının yanına, ya həkimə, ya da hansısa sənəd arxasınca gedir. Gedib-gəlməyə yanacaq minimum 30 manat, 20 manat da yol üçün pul tutur. Görün nə qədər edir? Amma 2-3 manat olsaydı, hamı o yol ilə gedərdi ki, təzə yoldur və rahatdır”, – deyə o, bildirir.
Ölkə başçısı 2018-ci ilin fevralında yolun tikintisinə 150 milyon manat, həmin ilin iyulunda isə əlavə 7.1 milyon manat ayırıb. Tikinti dövründə yola ayrılan digər vəsaitlərlə bağlı açıq mənbələrdə məlumat yoxdur.
Ancaq bu yol qeyd olunan istiqamət üzrə yeganə yol deyil. 2008-ci ildə tikintisinə başlanılan ilk yol dövlətə ümumilikdə 545 milyon 287 min 800 manata başa gəlib. Bir neçə il sonra isə yol dağılıb və sonradan yolun təmirinə dəfələrlə vəsait ayrılıb.
“Taksi və avtobuslar yeni yoldan istifadə etsə, yol pulu da artacaq”
Taksi sürücüsü deyir ki, köhnə yolun müəyyən hissəsində təmir işləri aparılıb, amma hələ çox hissəsində problem qalır:
“Köhnə yolu ona görə tam təmir edib bitirmirlər ki, camaat təzə yolla gedib-gəlsin”.
E.Zülfüqarov onu da bildirir ki, əgər yeni yoldan istifadə edilsə, bu, sərnişindaşıma qiymətlərinə də təsir edəcək. Hərçənd nə taksi, nə də avtobus sürücülərinin bu yoldan istifadə edəcəyinə inanmır:
“Hansı avtobus sürücüsünə sərf edəcək ki, bir istiqamətə əlavə o qədər pul verib, gedib-gəlsin? Çox güman onlar da köhnə yoldan istifadə edəcəklər. Camaat nə qədər məcbur olsa da, 90 faiz köhnə yoldan istifadə edəcək. Məsələn, mən köhnə yolla gedib-gələcəm”, – deyə o, bildirib.
“Yeni yola çəkilən xərc iqtisadi baxımdan israfdır”
İqtisadçı ekspert Elçin Rəşid deyir ki, bu yolun əlavə heç bir funksiyası yoxdur, əvvəlki yolun funksiyasını həyata keçirir.
Onun sözlərinə görə, yol əlavə imkanlar yaratmadığına görə, heç bir iqtisadi faydası da yoxdur.
“Bu yolun yerinə, yolu olmayan başqa hardasa yol çəkmək olardı, ayrılan vəsait başqa bir istiqamətə xərclənə bilərdi. Hesab edin ki, o yola çəkilən xərc iqtisadi baxımdan israfdır. Xərclər də təkcə ayrılan vəsaitdən ibarət deyil. Gələcəkdə yolun mütəmadi texniki qulluq və təmir xərcləri olur. Təbii ki, o xərclər də israfdır.
Bununla bərabər, əvvəlki praktikanı nəzərə alsaq, ehtimal var ki, əvvəlki yola ögey münasibət olacaq, yol nəzarətsiz qalacaq. Dağılanda vaxtlı-vaxtında təmir olunmayacaq, lazım gəlsə, adamlara deyəcəklər ki, pulunu ver, digər yol ilə get.
Başqa bir məsələ də odur ki, ölkənin bir rayonuna ödənişli yolun olub, digər rayonlarına olmaması ədalətli deyil, çünki vergi ödəyiciləri hər yerdə var”, – deyə o, bildirib.
“Dünya təcrübəsində əsasən transit yollar ödənişli olur”
İqtisadçı deyir ki, dünyada ödənişli yol təcrübəsi var. Bu ödənişli yollar əsasən tranzit yolları üzərində olur.
“Məsələn, deyək ki, Fransa İspaniya-İtaliya-Almaniya-Britaniya arasında tranzit yolları üzərində yerləşib. Fransa yollarını ən azı öz vətəndaşları qədər digər ölkələrin vətəndaşları da istifadə edir. Ölkə sırf o xarici vətəndaşlardan əlavə gəlir əldə etmək üçün ödənişli yol edə bilər. Amma Azərbaycandakı məsələdə pulu ödəyənlər öz vətəndaşlarımızdı.
Ödənişli yolun bir modeli də var ki, ərazidə yola ehtiyac var, amma büdcədə yol çəkməyə pul yoxdur. Bu zaman dövlət özəl şirkəti dəvət edir, onlar da gəlib investisiya qoyub yolu tikirlər və sonra müqavilədə göstərilən müddət ərzində yolu pullu istismar edib, çəkdikləri xərci götürürlər. Sonra da yolu dövlətə təhvil verirlər və pulsuz olur”, – deyə o, bildirib.
“Yolda yeraltı-yerüstü keçidlər çox məhduddur, piyadalara çətinlik yaradır”
Elçin Rəşid deyir ki, yeni yolun bütün xərclərdən əlavə, o əhaliyə də yaratdığı çətinliklər var. Onun sözlərinə görə, yolda yeraltı-yerüstü keçidlər çox məhduddur, piyadalara çətinlik yaradır:
“Kənd təsərrüfatı sahələrini ikiyə bölür və bu da fermerlərin xərclərini daha da artırır, çünki ikiyə bölünmüş sahəyə qulluq etmək daha çətindir. Ümumilikdə, məktəb, səhiyyə və s. məsələlərdə əlavə çətinliklər yaranır.
Bütün bunların səbəbi Rəqəmsal İnkişaf və Maliyyə Nazirliyinin işi bilməməsi, İqtisadiyyat Nazirliyinin investitsiya layihələrində səriştəsini get-gedə itirməsidir. Maliyyə Nazirliyi də müdaxilə edib yola ehtiyac olmadığını bildirə bilərdi, amma etməyib”, – deyə o, əlavə edib.
İqtisadiyyat Nazirliyi dövlət investisiyalı layihələrin səmərəsiz olması ilə bağlı iddialara cavab verməyib.
Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlər Agentliyi (AAYDA) ilə gün ərzində əlaqə yaratmağa çalışsaq da, mümkün olmayıb.
Rusiyanın “Qazprom” dövlət konserni Çin və Macarıstana əlavə həcmdə qaz tədarük edəcək”.
Bunu “Qazprom” Publik Səhmdar Cəmiyyətinin İdarə Heyətinin sədri Aleksey Miller bəyan edib.
Onun sözlərinə görə, 2023-cü ildə Çinə əlavə qaz tədarükünün ümumi həcmi 600 milyon, Macarıstana isə 1,3 milyard kubmetr çatdırılması nəzərdə tutulur.
O xatırladıb ki, 2023-cü il üçün Çinə qaz nəqlinin planlaşdırılan həcmi 22 milyard kubmetr təşkil edir, tədarüklər “Sibirin gücü” qaz kəməri ilə həyata keçirilir.
“Qazprom” rəhbəri bildirib ki, konsern qarşıdakı qışda Macarıstana da əlavə həcmdə qaz tədarük edəcək.
İranda fəaliyyət göstərən bəzi şirkətlərdən ərzaqlıq kartof məhsulunun idxalına müvəqqəti qadağa qoyulub.
Səbəb məhsuldan götürülən nümunələrdə karantin tətbiq edilən zərərli orqanizm - halqavari bakterial çürümə xəstəliyi və kartofun qonur çürümə bakteriyasının aşkarlanmasıdır.
Nümunələr Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun müvafiq laboratoriyasında yoxlanılıb.
Aşkar edilmiş faktla bağlı qanunvericiliyə uyğun müvafiq tədbirlər görülüb. Qeyd olunan ixracatçıların ərzaqlıq kartof məhsulunun ölkəmizə idxalına müvəqqəti qadağa qoyulub və İranın aidiyyəti qurumuna müvafiq bildirişlər göndərilib.
Alıcılar isə daha çox yerli məhsullara üstünlük verdiklərini deyirlər:
Ekspertlər hesab edir ki, İrandan Azərbaycan bazarına gətirilən kartofun digər xarici ölkələrə müqayisədə bazar payı azdır. Kartof bazarındakı qiymətlərdə isə kəskin bahalaşma gözlənilmir.
Xəzər TV-nin mövzu ilə bağlı hazırladığı videomaterialı təqdim edirik:
“Bir bankın bağlanması daşınmaz əmlak bazarında ciddi qiymət artımına səbəb olmur”.
Bunu Valyuta.az-a əmlak məsələləri üzrə ekspert Elnur Fərzəliyev bağlanan bankların ölkənin daşınmaz əmlak bazarına təsirləri haqqında danışarkən deyib.
Elnur Fərzəliyev deyib ki, ölkədə bir bankın bağlanması ilk dəfə deyil, dəfələrlə müxtəlif bankların lisenziyası ləğv olunub və bağlanıb:
“Azərbaycanla digər ölkələri müqayisə etsək, banklara ən etibarsız yanaşan ölkəyik. Bu baxımdan daşınmaz əmlak bazarı nəinki bank sektoru, hətta digər sahələr içində ən etibarlısıdır. Bunun da bir çox səbəbləri var. Çünki daşınmaz əmlak bazarında cüzi olsa da, hər ay artımlar baş verir. Bir əmlak alan şəxs onu yaşamaq üçün deyil, kapital üçün alırsa, kirayə verir və gəlir götürür. Həmin əmlakı bir müddət sonra satanda yenə qazancla çıxır”.
Ekspertin sözlərinə görə, Azərbaycanda alıcılar müxtəlif kateqoriyalara bölünür:
“İlk mənzilini alanlar daha çox mənzil kreditinə müraciət edənlərdir. Əvvəlki illərdə nağd alıcılar daha çox idi, indi isə kreditlə mənzil alanların sayı çoxalıb. 2022-ci ildə çıxarışla satılan mənzillərin təxminən 60-65 faizi kreditli vasitələrlə – ipoteka, bank daxili və yaxud digər kredit növləri ilə satılıb.
Bəzi şəxslər bu evləri yatırım üçün alırlar. Onlar əlavə kapitallarını daşınmaz əmlaka yatırırlar. Təxminən 20 ilin statistikasına baxsaq, 2003-2023-cü illərdə bəzi ərazilərdə evlərin qiyməti 10, 15, 20 dəfəyə qədər artıb. Məsələn, təxminən 2033-cü ildə Elmlər Akademiyası metrosunun qarşısında bir otaqlı “Xuruşovka” layihəli mənzilin qiyməti 4000-5000 manat arasında dəyişirdi. Hazırda həmin ərazidə bir otaqlı “Xuruşovka” orta hesabla 100 min manatdır. Qiymətlərdə illər ərzində bu qədər artım baş verib.
Ancaq 20 il ərzində heç bir bank vətəndaşa bu qədər gəlir gətirə bilməzdi. Hətta həmin mənzili aldığın gündən 300-400 manata kirayə verirsənsə, daha çox qazanmış olursan”.
Həmsöhbətimizin fikrincə, bu bazarda qiymətlərin artmasının səbəblərdən biri etibarlı sahə kimi marağın çox olmasıdır:
“Təəssüflər olsun ki, Azərbaycanda əmlak sektoru Bakı, Sumqayıt, Xırdalan, Gəncə və digər böyük şəhərlərdə inkişaf edib. Bölgələrdə isə vəziyyət ürəkaçan deyil. Bəzi ucqar kəndlər var ki, vətəndaşlar öz evlərini yüksək qiymətə sata bilmirlər. Bakı həm də regionda ən böyük şəhərlərdən biri olduğuna görə bura axın çoxdur. Bağlanan banklardan pulunu çıxaran vətəndaş vəsaitini başqa banka yox, daşınmaz əmlaka yatırır. Ona görə də bazarda alıcı kütləsi artır. Bir bankın bağlanması ölkədə ciddi qiymət artımına gətirib çıxartmır. Alıcıların sayını arıtırır. Bəzi ekonom mənzillərdə isə qısa vaxta tələb artanda qiymətlərə cüzi təsir edə bilir. Amma kütləvi hal almır. Qiymətlər hazırda həddindən çox artıb, ona görə də nağd qiymətə mənzil almaq hər kəs üçün əlçatan deyil”.
Qeyd edək ki, ötən gün mərkəzi bank “Muğan Bank”ın lisenziyasını ləğv edib. Bundan əvvəl isə ölkədə daha bir bank – “Günay Bank”ın lisenziyası ləğv olunmuşdu.