Ardını oxu...
 
İnsanlar yeməli göbələklərdən qədim zamanlardan istifadə edirlər.
Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi xəbər verir ki, (AQTA)Bu məhsul zülallar, aktiv fermentlər, bitki şəkərləri, A, C, D, B qrupu vitaminləri, həmçinin selen, kalium, dəmir və sink duzları ilə zəngindir. Diqqətlə seçilmiş göbələklərdən düzgün hazırlanmış yeməklər təhlükəsiz və ləzzətli olur. Müasir dietoloqlar məhsulun faydalılığı ilə bağlı müxtəlif fikirlər bildirirlər. Göbələklər bir tərəfdən qiymətli zülalların, təbii duzların və fermentlərin mənbəyi olmaqla yanaşı, digər tərəfdən çətin həzm olunan qidalar hesab edilir. Uşaqlar və hamilə qadınlar tərəfindən istehlakı arzuolunmazdır. Göbələklərin toplanmasına, saxlanmasına və emalına düzgün əməl olunmadıqda, onlar insan həyatı üçün potensial təhlükə yaradır.
Göbələkdən zəhərlənməyə səbəb onların tərkibində toksinlərin olmasıdır. Papaqlı göbələklərin 3000 çeşidi arasında yalnız 400 növü yeməlidir. Qalanları zəhərlidir və ya yeyilməməsi tövsiyə olunur.
Göbələkdən zəhərlənmə ən çox yayılmış mövsümi qida zəhərlənmələrindən biridir. Azərbaycanda adi şampinyon, yay boletusu, çıxıntı boletus, ağ göbələk, qəşəng boletus, çəhrayı südlücə, narıncı südlücə, palıd südlücəsi, sarı yağlıca və digər yeməli göbələklərə rast gəlmək olar. Yeməli olmayan göbələklərə isə qızılı qaravul, sarı qaravul, gözəlayaqlı boletus, palıd boletusu, kele boletusu, yalançı sarıca, acıqoxu, kobud panus və digərlərini misal göstərmək olar.
Sağlamlıq üçün ən böyük təhlükəsi olan solğun amanita, sezar amanitası, qırmızı amanita, panterli amanita, şeytani boletus, ağarmış klitosibe, qifvari klitosibe, oyuqlu entoloma, konusvari hiqrosibe, kükürdlü qifoloma, çəhrayı lepiota, təmiz misena və digər göbələk növlərini numunə göstərə bilərik. Göbələk səhv yığılarsa və emal şərtləri pozularsa, onun istehlakı insan həyatı üçün təhlükə yaradar.
Göbələk zəhərlənməsinə səbəb ola biləcək halların siyahısına aşağıdakılar daxildir:
- tanış olmayan və şübhəli olan göbələklərin yığılması;
- yol kənarında, sənaye müəssisələrinin yaxınlığında, radioaktivliyin yüksək olduğu yerlərdə göbələklərin yığılması;
- qurdlu və ya çürük, köhnə göbələklərin yığılması;
- aşağı keyfiyyətli qablaşdırmadan istifadə;
- göbələk yığarkən şəxsi gigiyena qaydalarına əməl edilməməsi;
- emal olunmamış məhsulun uzunmüddətli (üç saatdan çox) saxlanması;
- köhnəlmiş göbələklərin qidada istifadəsi;
- göbələklərin spirtli içkilərlə birlikdə istehlakı.
Göbələkdən zəhərlənmənin əlamətləri onların növünə, hazırlanması və istehlak xüsusiyyətlərinə, alınan toksin miqdarına görə dəyişir. İlk simptomlar zəhərin bədənə daxil olmasından yarım saat sonra başlayır. Bəzi hallarda göbələk intoksikasiyasının klinik mənzərəsi hər hansı bir qida zəhərlənməsinin tipik təzahürləri ilə eyni olur: mədə ağrısı, ürəkbulanma və qusma, ishal, artan bədən hərarəti, titrəmə hissi.
Göbələkdən zəhərlənmə təhlükəsi məhsulu emal etməklə tamamilə aradan qaldırılmır. Konservləşdirilmiş göbələklər qapalı qabda uzun müddət saxlandıqda botulizmə səbəb ola bilər. Konservləşdirmə texnologiyasına riayət olunmalı və yeməyin hazırlandığı otağın gigiyenasına nəzarət edilməlidir. Kortəbii, bazarlarda və ya keyfiyyət sertifikatı olmayan hazır konservləşdirilmiş göbələk istehlak edilməməlidir.
Göbələklərdən zəhərlənməyə ilk şübhə yarandığı halda, dərhal həkimə müraciət etmək lazımdır.
Göbələk zəhərlənməsinin qarşısını almaq üçün göbələklərin tanınması, toplanması, daşınması, saxlanması, emalı texnologiyasına ciddi riayət etmək tövsiyə olunur.
 
Ardını oxu...
Tərkibindəki yüksək kalium, ishal kimi xəstəliklərə faydalı, sümüklərə dəstək və vitamin-mineral tərkibi ilə hər kəs tərəfindən tanınan bananın orqanizmimiz üçün bir çox başqa faydaları da var.
TEREF.AZ yazır ki, Sherg.az xarici mediaya istinadən xəbər verir ki, alimlər sağlam bir kalium qaynağı olan bananın təzyiqi salmaq, ürəyi aritmiyalardan qorumaq, əzələ zəifliyini möhkəmlətmək kimi faydaları olduğunu bildirir.
Bədənimizin güclü sümük quruluşu üçün kalium da lazımdır, buna görə də kaliumla zəngin banan qəbul etmək güclü sümük quruluşuna kömək edir. Xoşbəxtliyin meyvəsi adlandıra biləcəyimiz banan stresə qarşı da yaxşı həll yoludur.
Səhər yeməyi günün ən vacib yeməyi olsa da, sıx iş günlərində acqarına evdən çölə tələsırkən yeyə biləcəyiniz kiçik bir banan gününüzü daha kefli, stresssiz və sakit keçirməyə kömək edəcək. .

Gün ərzində ac qalaraq performansını itirmək istəmədiyimiz üçün səhər və günorta saatlarında yeyə biləcəyiniz banan yorğunluğunuzu və stressinizi azaldacaq. Lif baxımından da əhəmiyyətli bir meyvə olan banan bağırsaq funksiyalarını tarazlaşdıraraq qəbizlik və ishala yaxşı gəlir.

Mütəxəssislər hesab edir ki, qabıqlarında ləkələr olduğu üçün sevmədiyimiz və almadığımız yumşaq, çox yetişmiş bananlar antioksidant təsiri ilə xərçəngə qarşı qoruyucu bir quruluşa malikdir. Yəni ləkələr nə qədər çox olarsa daha çox antikarsinogen-antioksidant maddədir.
Bu xüsusiyyətlərinə görə qiymətli olan bananda nəzərə alınması lazım olan bəzi məqamlar da var.
"Kalorisi və karbohidratı yüksəkdir. Ona görə diqqətli istehlak edilməsi lazım olan bir qidadır.

Ancaq bu vəziyyətlər yalnız çəki problemi, diabet və böyrək çatışmazlığı olanlar üçün keçərlidir. Əgər belə bir sağlamlıq probleminiz varsa, banan istehlak edərkən porsiya nəzarətini saxlamağı unutmayın.
Ardını oxu...
“Öskürək şiddətli stressin açıq bir əlamətidir”.
Yeniavaz.com RT-yə istinadən xəbər verir ki, bunu nevroloq Yekaterina Demyanovskaya deyib.
“Güclü bir şok olduqda, bədən stress hormonlarının istehsalına görə kömək üçün bir siqnal göndərir, Məsələn, bir insanın nəbzi artır, qan təzyiqi yüksəlir və hamar əzələ spazmları meydana gəlir. Həmçinin, əsəblərə görə şiddətli qarın ağrısı baş verə bilər”, - Demyanovskaya əlavə edib.
Həkim həmçinin qeyd edib ki, kortizol (böyrəküstü vəzilərdə istehsal olunan hormon – red.), adrenalin və digər stress hormonlarının istehsalının artması səbəbindən qaşınma, səpgilər və ya sızanaq yarana bilər:
“Stress zamanı həzm orqanlarında qan tədarükü və peristaltika azalır. Bu səbəbdən mədə ifrazatının istehsalı pozulur”.
Nevroloqun sözlərinə görə, xroniki stress keçirən insanlarda bağırsaq mikroflorasında disbalans yaranır.
 

 

Ardını oxu...
 
Şəkər xəstəliyi olan insanlar üçün ən zərərli qidalar məlum olub.
Xarici mətbuat xəbər verir ki, mütəxəssislərin fikrincə, sağlam, işlənməmiş qidaların seçilməsi qan şəkərinin səviyyəsini yaxşılaşdırmağa və diabet riskini azaltmağa kömək edəcək.
1. Az yağlı bişmiş məmulatlar
Bu cür qidaların şəkər tərkibi yüksəkdir və lif baxımından azdır. Bu da qan şəkərini sürətlə yüksəldə və potensial olaraq insulin müqavimətinə səbəb ola bilər. 
2. Az yağlı salat 
Az yağlı olan salatların tərkibində yağı kompensasiya etmək üçün şəkər var. Şəkərsiz hazırlanmış souslardan və zeytun yağı kimi təbii yağlardan istifadə edin.
3. Az yağlı qatıq 
Qatığın sağlamlığa faydası olsa da, az yağlı qatığın tərkibində həddindən artıq şəkər olur. 
Ardını oxu...
Rüqəyya Həsənovanın 12 yaşı var. 2 yaşında ona ASP diaqnozu qoyulub.

Anası Pərvanə Həsənova 10 ildir özəl mərkəzlərdə onun müalicəsini davam etdirir. İndi o rəsm çəkir, rəqslə məşğul olur.

Gülyetər Nadirqızı
Toplum TV

Daha ətraflı aşağıdakı videoda:
Ardını oxu...
Xərçəngin 50% hallarda irsi olduğu bildirilir. Bunun səbəblərindən biri də Linç sindromudur ki, bu zaman orqanizmdə bir neçə onkoloji xəstəlik növü formalaşa bilir.

“Medicina” xəbər verir ki, onkoloq Anton Elkin məhz Linç sindromunun xərçəngin inkişafında ən çox rast gəlinən səbəb olduğunu açıqlayıb.

“Linç sindromu nəsildən nəslə ötürülərək müxtəlif orqanlarda şişlərin inkişafına təsir edir.
O, bağırsaqda, mədədə, öd kisəsində, uşaqlıqda, yumurtalıqda ola bilər.

Belə sindromu olan şəxsdə bağırsaq xərçəngi riski 75%, uşaqlıq isə 30%-dirə, bu isə kifayət qədər yüksəkdir. Digər orqanlarda isə 10 faizə qədərdir.

Eləcə də Li-Fraumen adlı sindrom da erkən yaşda xərçəng yarada bilir.

40% hallarda bu uşaqlarda göz sarkomasına səbəb olur. Uşaqlarda böyrək şişlərinin səbəbi də bu sindromdur”.
 
Ardını oxu...
Madridin "Komplutens" Universitetinin mütəxəssisləri müəyyən ediblər ki, qadınlarda dəmir və manqandan nisbətən böyük miqdarda istifadə onları koqnitiv pozğunluqlardan qoruyur.

"DogruXeber.az" xəbər verir ki, bu barədə MDPI (Multidisciplinary Digital Publishing Institute) jurnalı məlumat yayıb. 

İspan mütəxəssislərinin fikrincə, demensiya çox vaxt yüngül koqnitiv pozğunluqlarla başlayır. Bu, nitq qavrayışının pisləşməsi, tez yorulma, yaddaş problemləri və narahatlıq hissləridir. Zamanla bu xəstəlik inkişaf edir və bir insanın həyat keyfiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə pisləşdirir. 

201 könüllü arasında aparılan araşdırmada ət, tərəvəz, yumurta və tərkibində dəmir və manqan olan digər qidaları tez-tez yeyən könüllülərin idrak qabiliyyətlərinin bu qidaları az yeyənlərə nisbətən daha yaxşı vəziyyətdə olduğu müəyyən edilib. 

Maraqlıdır ki, kişilərdə eyni fenomen yoxdur. Alimlərin fikrincə, dəmir və manqanın qadınların koqnitiv qabiliyyətlərinin saxlanmasına necə təsir etdiyi əlavə araşdırmalardan sonra aydınlaşacaq. 

 

Ardını oxu...
 
Yağları itirmək və sağlam çəki saxlamaq istəyənlər üçün bitki yağı seçimi onların rifah yolunda mühüm rol oynayır.
Xarici media bildirir ki, iki dietoloq Daniel Mörfi və Dr. Yelena Deşko xüsusi bitki yağının arıqlamağa necə kömək edə biləcəyinə aydınlıq gətiriblər.
Aralıq dənizi pəhrizinin təməl daşı olan zeytun yağı yalnız ləzzətli dadına görə deyil, həm də arıqlamaqda dəyərli varlıqdır. Bu çox yönlü yağ, ilk növbədə, arıqlamağa kömək etmək də daxil olmaqla, ürək üçün sağlam mono doymamış yağlardan ibarətdir. Mörfi deyir ki, bu mono doymamış yağlar balanslaşdırılmış pəhrizin bir hissəsidirsə, bədən yağını azaltmağa kömək edə bilər.
Doktor Deşko da zeytun yağının ürəyə faydalı mono doymamış yağlarla və xüsusi bir antioksidan növü olan polifenollarla zəngin olduğunu vurğulayır. Bu polifenollar iltihabı azaltmaq, xolesterol səviyyəsini artırmaq, qan təzyiqini azaltmaq və toxunulmazlığı dəstəkləmək kimi müxtəlif faydalardan məsuldur.
Yeməklərinizə və salat soslarınıza zeytun yağı əlavə etmək balanslaşdırılmış pəhrizin əsas hissəsidir. Normasında istifadə edildikdə və sağlam həyat tərzi ilə birləşdirildikdə, zeytun yağı arzuolunmaz yağlarla mübarizədə və sağlam bədəni qorumaqda dəyərlidir. Hər iki ekspert yüksək keyfiyyətli, üzvi, əlavə təmiz zeytun yağını, ideal olaraq düzgün istehsalçıdan seçməyi tövsiyə edir. Faydalarını qorumaq üçün bişirmə temperaturunu və qızartma vaxtını mümkün qədər aşağı saxlamaq vacibdir.
Ardını oxu...
Özünüzü böyrək xəstəliklərindən tamamilə qorumaq mümkün deyil, ancaq bir neçə məsləhətə əməl etsəniz, onların baş vermə riskini əhəmiyyətli dərəcədə azalda bilərsiniz.

Bu barədə nefroloq Olga Kozina xəbərdar edib.

Əvvəla, o, kifayət qədər su içməyə çağırıb.

"Su böyrəklərin normal işləməsinə kömək edir və bədəndən toksinləri çıxarır", - o bildirib.

Bundan əlavə, Kozina müntəzəm tibbi müayinələrin vacibliyini xatırladıb. O, müntəzəm olaraq sidik və qan testlərini etməyi və lazımsız dərman istifadə etməməyi tövsiyə edib.

“Böyrək xəstəliklərinin əksəriyyəti, o cümlədən bədxassəli yenitörəmələr adətən tibbi müayinə zamanı və ya başqa səbəblərdən müayinə zamanı ultrasəs müayinəsi zamanı təsadüfən aşkarlanır. Ona görə də mütəmadi olaraq həkimə baş çəkməyi laqeyd yanaşmayın”, - Kozina fikrini yekunlaşdırıb.\\Redaktor.az

 
Ardını oxu...
“BionTech” şirkətinin təsisçiləri, türkiyəli alimlər Uğur Şahin və Özlem Türeci xərçəng xəstəliyinə qarşı hazırladıqları vaksinlə bağlı məlumat yayıb.

Tribunainfo.az xəbər verir ki, onlar vaksinin müsbət nəticə verdiyini açıqlayıblar. “Hürriyet Daily News”un yaydığı xəbərdə qeyd edilib ki, alimlər bu barədə Madrid şəhərində keçirilən Avropa Tibbi Onkologiya Cəmiyyətinin Konqresində danışıblar.

Qeyd edilib ki, vaksin 4 dozada 44 pasientə vurulub. Nəticələrə əsasən, pasientlərin 59 faizində şişlərin həcminin 30 % kiçilməsi müşahidə edilib. Xəstələrin 95 faizində isə şişlərin böyüməsi dayanıb.

Xatırladaq ki, türkiyəli cütlük sözügedən vaksinin üzərində artıq 15 ildir işləyir. “BioNTech” 2030-cu ilə qədər 10 000-ə yaxın onkoloji xəstənin müalicə edilməsini nəzərdə tutur. Uğur Şahinin daha əvvəlki açıqlamasına görə, şirkətin hazırladığı vaksin bir neçə ildən sonra artıq satışa çıxarıla bilər.
 

Dünyapress TV

Xəbər lenti