Oktyabrın 31-də Soçi şəhərində Prezident İlham Əliyev, Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan və Rusiya Prezidenti Vladimir Putin arasında üçtərəfli görüş keçirildi.
Görüşdə 2020-ci ildə baş vermiş 44 günlük müharibədən sonra ölkələr arasındakı münasibətlər, 2020-ci il 10 noyabr tarixli üçtərəfli Bəyanatın qarşıya qoyduğu vəzifələrin icrasını, həmçinin sonradan nail olunmuş bütün razılaşmaların yerinə yetirilməsini təmin etmək idi. Üçtərəfli görüşdən əvvəl prezidentlər Vladimir Putin və İlham Əliyevin keçirdikləri təkbətək görüşdə dövlətimizin başçısı mövqeyini açıq şəkildə bildirdi. “Qarabağ münaqişəsi artıq tarixdir” - deyən Prezident İlham Əliyev münaqişənin iki il əvvəl həll edildiyini və bu kontekstdə praktiki olaraq müzakirə ediləcək məsələnin qalmadığını diqqətə çatdırmaqla bir daha dövlətimizin mövqeyini bəyan etdi. Azərbaycan-Emənistan arasında münasibətlərin normallaşması məsələləri müzakirə olundu. Yekunda bəyanat qəbul olundu.
Soçi görüşü və imzalanmış üçtərəfli Bəyanat Vətən müharibəsindən sonra Azərbaycanın bölgədə yaratdığı yeni geosiyasi vəziyyətin və ölkəmizin diplomatik müstəvidə həyata keçirdiyi aktiv fəaliyyətin nəticəsidir. Xüsusən də Bəyanatda təsbit edilən müddəalar Azərbaycan diplomatiyasının bu istiqamətdə qarşıya qoyduğu məqsədlərinə tam uyğundur.
Bu görüş və hər üç ölkənin siyasi rəhbərliyi tərəfindən imzalanmış Bəyanat Qafqaz regionunun gələcək inkişafı baxımından böyük ümidlər yaradır. Bu, yalnız münaqişə tərəfi olmuş iki ölkə arasındamünasibətlərin normallaşdırılması üçün deyil, ümumilikdə Qafqaz regionunun beynəlxalq əməkdaşlıq platformasına çevrilməsi baxımından böyük perspektivlər vəd edir.
Aysel Mənsimova - politoloq
Teref.az

Soçi görüşü ərəfəsində Xankəndində genişmiqyaslı mitinq keçirilib.

Təxminən 15 min nəfərin iştirak etdiyi aksiyanın təşkili məqsədilə bütün inzibati resurslar işə salınıb.

Bu barədə “Caliber”in “YouTube” kanalında yayımlanan yeni süjetdə bildirlib.

“Mitinqin təşkilində birdən-birə beş tərəfə maraqlıdır. Bunlar Araik Arutunyanın simiasında separatçı rejim, Ermənistan hakimiyyəti, Rusiyanın sülhməramlı kontingenti, Kreml və erməni diasporu”, - deyə videomaterialda vurğulanır.(Oxu.az)

Daha ətaflı “Caliber”in süjetində:

Bu gün Azərbaycanın bir neçə kəndinin Ermənistan silahlı qüvvələrinin işğalından azad edilməsindən iki il keçir.

44 günlük Vətən müharibəsi dövründə - noyabrın 2-də Azərbaycan ordusu Cəbrayılın Çapand, Qoşabulaq kəndlərini işğaldan azad edib.

Həmin gün Zəngilan istiqamətində də uğurlar qazanılıb. Belə ki, rayonun Dərə Gilətağ, Böyük Gilətağ kəndlərində işğala son qoyulub.

Qubadlının isə İşıqlı, Muradxanlı və Milanlı kəndləri işğaldan təmizlənib.

Qeyd edək ki, Prezident, Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı İlham Əliyev “tweet”lə qələbə xəbərini xalqa çatdırıb.

Rusiyanın Soçi şəhərində keçirilən yüksək səviyyəli danışıqların bəzi təfərrüatları məlum olub.
TEREF.AZ xəbər verir ki, “Caliber.az”ın əldə etdiyi məlumata görə, Ermənistan tərəfi 2021-ci ilin mayında və 2022-ci ilin sentyabrında baş verən hərbi toqquşmaları yekun bəyanatda əks etdirmək istəsə də, buna nail ola bilməyib. Üstəlik, baş nazir Nikol Paşinyan və komandası sənədə 21 may 2021-ci il tarixinə status-kvo ilə bağlı bəndin daxil edilməsini istəyib. Amma buna nail ola bilməyiblər.

Ermənistan tərəfi sənədə öz bəndlərini daxil edə bilməyəcəyini anladıqdan sonra birgə bəyanatın qəbuluna mane olmağa çalışsa da, erməni hiyləsi baş tutmayıb. Üstəlik, bu, ev sahibi ölkəyə - Rusiyaya və şəxsən Putinə açıq-aşkar hörmətsizlik olardı.

Beləliklə, yekun bəyanatda “status” bircə dəfə də olsa qeyd edilmir. Çünki bu, Azərbaycanın daxili işidir. Birgə Bəyanatda Azərbaycan tərəfinə tamamilə uyğun gələn suverenlik və ərazi bütövlüyü məsələsinə xüsusi diqqət yetirilib.

“Sizə kim deyir ki, Ermənistan sülh danışıqlarına gedir?! Ermənistan sülh danışıqlarına getmir və getmək fikri də yoxdur. “Valday”da Vladimir Putinin çıxışı yadınızdadır da, yenidən status və başqa məsələləri ortaya atdılar. Paşinyan da qeyd etdi ki, rus sülhməramlıların Qarabağda qalmasının müddətini 15-20 ilə uzadaq. Yəni bu, oyundur”.

Bu sözləri açıqlamasında millət vəkili Vahid Əhmədov deyib.

O, Soçi görüşünün mümkün nəticələrini şərh edib:

“Ümumiyyətlə, İrəvanın sülh sazişi imzalamaq fikri yoxdur. Bu indiki həm Ermənistana, həm də Rusiyaya sərf edir. Rusiya ərazini öz ixtiyarında saxlayır, orada sülhməramlılar qalır, istədiyini edir, lazım gələndə də Ermənistan və Azərbaycana oradan təzyiq edir.

Ermənistanın daxilində də vəziyyət problemlidir və Qarabağın Azərbaycana tamamilə verilməsi, eləcə də sərhədlərin təyin edilməsi məsələsi onlar üçün böyük problem yaradır. Ona görə də məsələni belə uzadırlar”.

Deputat Soçi görüşü barəsində pessimist mövqedə olduğunu da gizlətməyib:

“Açığı, mən Soçi görüşündən də heç nə gözləmirəm. Çünki belə təşəbbüslər Moskva, Brüssel və Praqada olub. Lap desələr ki, müsbət addımlar atılır və s. inanmıram, çünki hamısı “vozdux”dur (rusca “hava” deməkdir – red.), buraxırlar, sonra da öz bildiklərini edirlər”.

“Mən Xankəndidə keçirilən mitinqin videosuna baxdım. Yəni o şəhərdə bu qədər adam var?! Hamısını sülhməramlılar oradan-buradan gətirib doldurdular ki, say çox görünsün. Bu, Azərbaycana təzyiq metodudur, amma xeyri yoxdur, məsələ həllini tapacaq, geci-tezi var. Görünür ki, ermənilər ikinci “dəmir yumruğu” yenidən istəyirlər. Mən belə başa düşürəm”, – deyə V. Əhmədov fikirlərini yekunlaşdırıb. (Yenisabah.az)

Rusiya Prezidenti Vladimir Putin üçtərəfli görüşü faydalı adlandırıb.

TİA.Az xəbər verir ki, bu barədə Putin görüşün yekunları ilə bağlı mətbuata açıqlamasında bildiridb.

O, görüşün yekunları ilə bağlı birgə bəyənatın qəbul olunduğunu söyləyib.

“Hər şeyi razılaşdıra bilmədik”, – deyə Putin vurğulayıb.

Rusiya tərəfindən dəstəklənən Xankəndindəki hərbi xuntanın başçısı, cinayətkar Arayik Artuyunyan Vladimir Putinin "Valday" diskusiya klubundakı çıxışını dəstəkləyən bəyanat yayıb.

Xatırladaq ki, Kreml rəhbəri bildirib ki, Qərb Qarabağı Azərbaycanın suverenliyi daxilində qəbul edən sülh planı hazırlayıb. O, Ermənistan xalqına müraciət edərək, seçim haqqının onlara aid olduğunu, amma Rusiyanın Qarabağın "özünəməxsus" hüquqlarını tanıdığını ifadə edib. Putin üstüörtülü şəkildə deyib ki, Moskva bu planın icrasına imkan verməyəcək.

Arayik Arutyunyan da Putinin çıxışına dəstək olaraq deyib ki, bir sıra güc mərkəzləri nizamlanmanın əsas məsələləri ilə bağlı Ermənistan və Azərbaycan hakimiyyətlərinə verdiyi təkliflər qəbul edilərsə və həyata keçirilərsə, həm "artsax" və onun "xalqı", həm də Ermənistan və regionun digər ölkələri üçün həlledici əhəmiyyət kəsb edəcək.

"Məhz bu səbəbdən səhv etməyə haqqımız yoxdur, çünki hər hansı bir səhv ölümcül ola bilər. Biz əminik ki, "artsax" xalqının öz müqəddəratını təyinetmə hüququnu inkar edən, münaqişənin ədalətli həlli perspektivindən məhrum edən və "artsax"ın mövcudluğuna şübhə yaradan təkliflər və prinsiplər birdəfəlik rədd edilməlidir…

Əlbəttə ki, danışıqlar prosesi nəticəsində biz Qarabağ münaqişəsinin ədalətli və yekun həllinə və "artsax" respublikasının müstəqil statusunun beynəlxalq səviyyədə tanınmasına nail olmaq istərdik. Bununla belə, mövcud çağırışları və məhdud imkanları nəzərə alaraq, fikrimizcə, Rusiyanın təklifləri "artsax"ın təhlükəsizliyini təmin etməyə imkan verən və onun gələcəyinə şübhə yaratmayan minimum meyarlara daha çox uyğundur".

Hərbi xuntanın başçısı əlavə edib ki, oktyabrın 31-də keçiriləcək üçtərəfli sammit nəticəsində "artsax"ın taleyi ilə bağlı elementləri birləşdirmək mümkün olacaq. "İlk növbədə, söhbət Rusiya sülhməramlı qüvvələrinin missiyasının qeyri-müəyyən müddətə uzadılmasından gedir. Onların "artsax"da olması həyati əhəmiyyət kəsb edir, çünki 2020-ci ilin noyabr ayından etibarən Rusiya sülhməramlıları bizim təhlükəsizliyimiz üçün mühüm məsuliyyət payına malikdirlər. İkinci əsas parametr ən azı "artsax"ın indiki statusunu saxlamaqdır", - o vurğulayıb.
Ətraflı

Arutyunyan qeyd edib ki, V.Putinin “Valday” Beynəlxalq Klubunun iclasındakı çıxışı bu məqsədlərin kifayət qədər reallaşa biləcəyinə dair müəyyən ümidlər yaradır.

Bu bəyanatdan və bu gün Xankəndində Rusiyanın təhriki ilə mitinq keçirilməsindən açıq-aydın görünür ki, Rusiya 31 oktyabrda keçiriləcək üçtərəfli sammitdə öz bədnam planını tərəflərə qəbul etdirməyə çalışacaq. Kremlin əsas məqsədi "sülhməramlı" qüvvələrin qeyri-müəyyən müddətdə Qarabağda qalmasına, eyni zamanda mövcud status-kvonun saxlanılmasına nail olmaqdır.

Ermənistan rəhbərliyi bəyan edib ki, Rusiya sülhməramlılarının Qarabağda qalmasına razıdır. Əslində bu, olduqca qeyri-ciddi və qeyri-hüquqi açıqlamadır. İrəvanın Azərbaycanın bir hissəsində hansı qüvvənin qalıb-qalmamasına hər hansı aidiyyatı yoxdur. Görünür, Qərbin sülh planına dəstək verdiyinə görə, Rusiya tərəfindən sıxışdırılan Paşinyan hökuməti Putinin könlünü xoş etməyə çalışır.

Azərbaycan müharibədən dərhal sonra bəyan edib ki, Qarabağda hazırkı vəziyyət uzun müddət davam edə bilməz. 10 noyabr razılaşması yerinə yetirilməlidir, əgər qısa müddətdə bu addımlar atılmazsa, güc tətbiqi qaçılmazdır. Rusiya rəhbərliyi rəsmi Bakının bu addımı atmayacağına o qədər də əmin olmasın. Regiondakı hazırki status-kvo, Rusiyanın düşdüyü vəziyyət, güclü müttəfiqlərə sahib olan Azərbaycana qəti addımlar atmaq üçün şərait yaradır. Arayik Arutyunyanın bəyanatında bu gücün qorxusu açıq-aşkar hiss olunur...

E. Rüstəmli

"AzPolitika.info"

Özbəkistanın Səmərqənd şəhərində Müstəqil Dövlətlər Birliyi Parlamentlərarası Assambleyasının 54-cü plenar iclasında Milli Məclisin sədri Sahibə Qafarova Ermənistan parlamentinin spikeri Alen Simonyanın Azərbaycanın ünvanına səsləndirdiyi həqiqətdən uzaq iddialara cavab verib.

S.Qafarova bildirib ki, Azərbaycanın Ermənistan ərazisini işğal etməsi ilə bağlı bəyanat tamamilə əsassız və yalandır. Çox təəccüblüdür ki, bu iddianı 20 faiz torpaqlarımızı 30 il işğal altında saxlayan bir ölkənin nümayəndəsi səsləndirir.

Milli Məclisin sədri daha sonra vurğulayıb: "Azərbaycanın heç vaxt Ermənistan ərazilərini işğal etmək niyyəti olmayıb. Nə bir şəhər, nə də bir kənd işğal olunmayıb. Sentyabrın 13-də Ermənistan Azərbaycana qarşı növbəti hərbi təxribat törədib. Ölkəmizin ərazi bütövlüyünə, hərbçilərin və mülki şəxslərin həyatına təhdid törədən bu təxribatın qarşısını almaq üçün Azərbaycan ordusu cavab tədbirləri görüb".

Minalanmış ərazilərin xəritələri ilə bağlı məsələyə gəlincə, spiker Sahibə Qafarova bildirib ki, Azərbaycan bu xəritələri Ermənistandan çox çətinliklə əldə edib və bu xəritələrin dəqiqliyi cəmi 25 faizə bərabərdir. Ermənistan ərazilərimizin minalanmasını davam etdirir. İşğaldan azad edilmiş ərazilərimizdə 1 400-dən çox mina tapılıb ki, bunlar da 2021-ci ildə Ermənistanda istehsal olunub. Müharibə bitəndən sonra ərazilərimizin ermənilər tərəfindən minalanması hərbi cinayətdir, beynəlxalq humanitar hüququn pozulmasıdır və regionda hərbi əməliyyatların dayandırılması ilə bağlı üçtərəfli Bəyanatın pozulmasıdır.

Spikerin sözlərinə görə, bütün bu faktları nəzərə alsaq, hərbi təxribatlarda, sülh prosesinin əngəllənməsində hansı ölkənin - Azərbaycanın, yoxsa Ermənistanın maraqlı olduğu aydın görünür.

Milli Məclisin sədri hərbi cinayətlərlə bağlı erməni spikerin iddialarına da cavab verib.

"Mən tam məsuliyyətimlə deyə bilərəm ki, Azərbaycan Silahlı Qüvvələri heç vaxt hərbi cinayət törətməyib. Bu iddia onilliklər ərzində təcavüzkar siyasət aparan, hərbçilərə və mülki şəxslərə qarşı çoxsaylı hərbi cinayətlər törədən, bir milyona yaxın insanın elementar hüquqlarını pozan bir ölkənin ikiüzlülüyünün nümunəsidir. Ermənistandan fərqli olaraq, Azərbaycan öz beynəlxalq öhdəliklərinə ciddi yanaşır. Hərbi əməliyyatlar zamanı törədilən cinayətlərlə bağlı iddialar müvafiq dövlət qurumları tərəfindən araşdırılır. Azərbaycan Respublikası Baş Prokurorluğunun 17 sentyabr və 2 oktyabr 2022-ci il tarixli məlumatlarında bildirilir ki, internetdə anonim şəkildə yayılmış və sosial şəbəkələrdə Azərbaycan ordusunun qanunsuz əməlləri kimi təqdim olunan videogörüntülərlə bağlı hazırda ətraflı araşdırma aparılır. İndi bir sual vermək istəyirəm: Ermənistanın Baş Prokurorluğu internetdə yayılmış digər videolarla bağlı hansısa tədbirlər görürmü? Cənab Simonyan nədənsə onların adını çəkmədi. Bu kadrlar isə həlak olan Azərbaycan əsgərlərinin cəsədlərinin təhqir olunmasından, daha doğrusu, ələ salınmasından xəbər verir. Mən burada erməni hərbçilərin etdikləri barədə danışmayacağam, çünki bu barədə emosiyasız danışmaq mümkün deyil. Bu, normal, mədəni insanın şüuruna sığmır. Odur ki, sualımı təkrar etmək istəyirəm: Ermənistanın Baş Prokurorluğu bu video görüntüləri araşdırırmı?" , - deyə Milli Məclisin sədri vurğulayıb.

S.Qafarova daha bir sual ünvanlayıb: "İki Qarabağ müharibəsi zamanı Azərbaycan əsgərlərinə və mülki əhaliyə qarşı törədilmiş çoxsaylı hərbi cinayətlərin və digər qanunsuz əməllərin, habelə 44 günlük müharibə dövründə dinc əhalinin sıx yaşadığı Gəncə, Bərdə, Tərtər və digər şəhərlərə amansız raket hücumlarının günahkarlarının məsuliyyətə cəlb edilməsi üçün Ermənistan tərəfindən hansı addımlar atılıb? Sual təbii ki, ritorikdir, çünki sosial şəbəkələrdə də geniş yayılan çoxsaylı rəsmi videoların olmasına baxmayaraq, heç bir addım atılmayıb".

Milli Məclisin sədri qeyd edib ki, birinci Qarabağ müharibəsindən sonra 3 900-ə yaxın azərbaycanlı itkin düşmüş hesab olunur. Onlara nə olub? Bu, seçicilərimizin bizə ən çox ünvanladığı suallardan biridir. Hazırda işğaldan azad edilmiş ərazilərdə kütləvi məzarlıqlar aşkarlanır.

S.Qafarova daha sonra hərbi əsirlər məsələsi ilə bağlı Ermənistan parlamentinin spikerinin əsassız iddialarına da münasibət bildirib.

MDB PA-nın Almatıda keçirilən sonuncu iclasında Alen Simonyanın hərbi əsirlərlə bağlı bəyanatlarına cavab verdiyini xatırladan Milli Məclisin sədri bir daha qeyd edib ki, Üçtərəfli Bəyanatın imzalanmasından sonra Azərbaycan ərazisinə daxil olaraq hərbçilərimizə, mülki əhalimizə qarşı terror aktları törədənlər hərbi əsir kimi tanınmır. Onlar ağır cinayətlər törətmiş cinayətkarlardır.

Qarabağda yaşayan ermənilərlə bağlı məsələyə gəldikdə isə spiker Sahibə Qafarova vurğulayıb ki, Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi, Qarabağda yaşayan ermənilər Azərbaycan vətəndaşlarıdır və Azərbaycan öz daxili məsələlərini bu və ya digər ölkə ilə müzakirə etmək fikrində deyil. Qarabağın erməni əhalisinin hüquqları və təhlükəsizliyi Azərbaycan Konstitusiyasına uyğun olaraq təmin ediləcək. Onlar Azərbaycan vətəndaşları ilə eyni hüquqlara malik olacaqlar. Onlar əmin ola bilərlər ki, Azərbaycan cəmiyyətinə inteqrasiya olunmuş həyatları indikindən qat-qat yaxşı olacaq.

Milli Məclisin sədri erməni mədəni irsinin dağıdılması ilə bağlı iddiaya da cavab verib. O, deyib ki, 30 il ərzində Ermənistan işğal etdiyi ərazilərdə yerləşən Azərbaycan xalqına məxsus bütün mədəni irsi məhv edib, bir çox tarixi, mədəniyyət və dini abidələr yerlə-yeksan edilib. Məscidlərimiz təhqir olunub, dağıdılıb, inək, donuz saxlanılan yerlərə çevrilib. Azərbaycanın çoxsaylı çağırışlarına baxmayaraq, bu ərazilərdəki mədəni irsin vəziyyətini qiymətləndirmək üçün YUNESKO bu ərazilərə səfər etməyib.

Sonda spiker Sahibə Qafarova erməni spikerin öz çıxışında səsləndirdiyi “Dağlıq Qarabağ” ifadəsinə etirazını bildirərək, Azərbaycanda Dağlıq Qarabağ adlı ərazi vahidinin olmadığını deyib, bu ərazilərin Qarabağ regionu olduğunu qeyd edib.