 |
|
|
Xankəndi yolunda aksiya iştirakçıları sülhməramlılara məxsus yük maşınının keçidinə icazə verməyib:
səbəb böyük ehtimalla “humanitar yük” adı altında qeyri-humanitar yüklərin daşınmasıdır;
Aksiyanın ilk günündən humanitar yüklərin keçidinə şərait yaradılıb. İstisna deyil ki, separatçılar və sülhməramlılar “humanitar yük” yarlığından istifadə etməklə silah-sursatın daşınmasını da həyata keçirmək istəyir, aksiya iştirakçılarında ya belə məlumat var, ya da müşahidələri şübhələr doğurub.
Silahlar daşınan yüklər arasında da gizlədilə bilər, bunun belə olmadığına heç kim zəmanət verə bilməz.
Asif Nərimanlı
Teref.az
Vətən Müharibəsindən sonra Ermənistanda sular durulmaq bilmir. Əvvəlcə əhali arasındaki təzyiq Nikol Paşinyan hakimiyyətinə qarşı oldu. Bir neçə dəfə Robert Koçaryan və Serj Sarkisyan cütlüyü keçirdiyi aksiyalarla hökumət əleyhinə rəy yaratmaq və Paşinyanı hakimiyyətdən devirməyə cəhd etdilər.
İndi isə separatçılar arasında anlaşılmazlıq hökm sürməyə başlayıb.
Əslində onların arasına nifaq toxumu Rusiyanın təlimatı ilə Qarabağa göndərilən Ruben Vardanyanın gəlişi ilə səpilmişdi. Hazırda isə separatçıların dırnaqarası rəhbəri Arayik Arutyunyan ilə separatçıların qondarma dövlət naziri arasındaki uçurum daha da böyüyür.
Siyasi şərhçi Mətin Məmmədli Arutyunyan və Vardanyan arasındaki ziddiyətli münasibətlərin Qaradağda qondarma cinayətkar rejim daxilində siyasi böhranı daha da dərinləşdirəcəyini qeyd edib.
Baku TV-nin mövzu ilə bağlı hazırladığı süjeti təqdim edirik:
Xəbər verildiyi kimi, Ermənistanın şikayəti və Fransanın təşəbbüsü əsasında BMT Təhlükəsizlik Şurası (TŞ) Xankəndi-Laçın yolu ətrafında vəziyyəti müzakirə edib.
TŞ-da ilk söz alan Fransanın BMT-dəki nümayəndəsi Azərbaycanın Xankəndi-Laçın yolunu “bağlamasına” etirazını bildirib və ölkəmizi “humanitar fəlakət yaratmamağa” çağırıb. BƏƏ isə tərəfləri sülh yolu ilə razılığa gəlməyə çağırıb. Həmçinin Albaniya da razılığın sülh yolu ilə əldə edilməsinə çağırış edib.
Çin təmsilçisi isə Rusiya Federasiyasının Qarabağdakı sülhməramlı missiyasını dəstəkləyib və qeyd edib ki, Rusiya sülhməramlıları öz tapşırıqlarını mükəmməl şəkildə yerinə yetiriblər.
ABŞ və Böyük Britaniya Azərbaycanın Xankəndi-Laçın yolunu “açması”nı zəruri hesab etdiklərini bildiriblər.
Rusiya təmsilçisi Xankəndi-Laçın yolunda hərəkətin mümkün qədər tez bərpa olunmasının vacibliyini bəyan edib.
Azərbaycanın BMT-dəki daimi nümayəndəsi Yaşar Əliyev Nyu-Yorkda BMT Təhlükəsizlik Şurasının iclasındakı çıxışında Ermənistanın dövlət tərəfindən idarə olunan manipulyasiya, təhrif və saxtakarlıq kampaniyasına görə, Təhlükəsizlik Şurasından sui-istifadə etməsindən dərin təəssüf hissi keçirdiyini bildirib.
“Nə Azərbaycan hökuməti, nə də etirazçılar Laçına gedən yolu bağlayıblar. Marşrut boyu vətəndaşların, malların və nəqliyyat vasitələrinin hərəkəti ilə bağlı rejim dəyişməz olaraq qalır, sülhməramlılar isə marşrutun mühafizəsi ilə bağlı üzərinə düşən vəzifələri yerinə yetirməkdə davam edirlər. Sosial şəbəkələrdə paylaşılan videogörüntülərdə təcili yardım maşınları və humanitar yardım karvanları da daxil olmaqla müxtəlif növ avtomobillərin maneəsiz keçidi əks olunub. Üçtərəfli Bəyanata əsasən, Laçın yolunun müstəsna olaraq humanitar məqsədlər üçün istifadə edilməsi nəzərdə tutulur. Yoldan hər hansı digər məqsədlər üçün, o cümlədən qeyri-qanuni hərbi fəaliyyətlər, məsələn, minaların basdırılması və ya Azərbaycanın təbii sərvətlərinin qeyri-qanuni dövriyyəsi üçün sui-istifadə Üçtərəfli Bəyanatın şərtlərinin pozulmasıdır və buna yol verilə bilməz”,-deyə, səfir bildirib.
Göründüyü kimi, Ermənistanın Qərbdəki havadarları yenə ölkəmizə qarşı ikili standart nümayiş etdiriblər. Torpaqlarımızın işğal altında olduğu 30 il müddətində Təhlükəsizlik Şurasının çıxardığı 822, 853, 874 və 884 saylı qətnamələri gündəmə gətirməyənlər indi nədənsə humanitar prinsiplərdən, sülhdən, ədalətdən danışmağa başlayıblar.Ermənilərin yaşadığı Azərbaycana məxsus Xankəndi şəhərinin “blokadada qaldığın”ı iddia edənlər Naxçıvanın 30 ildir blokada altında qaldığını və 400 mindən artıq əhalinin nə zülmlər çəkdiyini görməzdən gəlirlər.
Bu mövzuyla bağlı politoloq Elxan Şahinoğlu “AzPolitika.info”-ya şərhində qeyd edib ki, haqlı olduğumuz halda yenə bizi haqsız duruma sürükləmək istəyirlər: “BMT Təhlükəsizlik Şurasındakı müzakirələr və Qərb dövlətlərinin “yolun açılmasıyla” bağlı Azərbaycana çağırışları buna sübutdur. İzahlarımızı qəbul etmədilər. Əlbəttə, qulaqlarını tıxayaraq bizi eşitmək istəməyənlər həmişə olacaq, ancaq diplomatlarımız daha çox çalışsaydılar nəticə bizim üçün fərqli ola bilərdi”.
Ekspert aksiyaların gələcək taleyi ilə bağlı mümkün iki varianta da diqqət çəkib:“Biz iki variantdan birinə üstünlük verməliyik.
Birinci variant odur ki, Ermənistanla Qarabağı birləşdirən yolda etirazımız yataqlarda monitorinqə icazə verilən günə qədər sürəcək. Bu zaman müxtəlif ölkələrin Azərbaycana qarşı təzyiqləri davam edəcək. Ancaq bizi heç nəyə məcbur edə bilməzlər. Ermənistan 28 il BMT Təhlükəsizlik Şurasının 4 qətnaməsini yerinə yetirmədi və Qərb dövlətlərindən heç biri buna görə İrəvana təzyiq etmədi. BMT qətnamələri yerinə yetirilmədisə biz niyə bir qisim dövlətin “çağırışını” yerinə yetirməliyik?
İkinci variant isə belədir ki, hərbçilərimiz artıq Ermənistanla Qarabağı birləşdirən yolda yerləşiblər. Hansısa mərhələdə sivil etiraza fasilə versək belə nəticəni xeyrimizə dəyişmişik, azərbaycanlı hərbçilər yoldakı postda bölgəyə daxil olan və çıxan maşınları rahat şəkildə yoxlayacaqlar. Yoldan sivillər keçəcək, silah, sursat, mina və cinayətkarlar keçə bilməyəcək. Bundan sonra ermənilərin “yol bağlıdır” yalanı işləməyəcək. Yolu nəzarətə götürsək də, yataqların monitorinq məsələsi aktuallığını qoruyacaq”.
Qarabağda separatçılar nəinki mədənləri qanunsuz istismar edirlər, həm də regionun su ehtiyatlarından istifadəyə maneələr yaradırlar. Bu barədə Azərbaycanın “Ecofront” ictimai təşkilatının məlumatında deyilir.
Belə ki, Suqovuşan su anbarına axan çayların məcrası separatçıların nəzarətində olan “Sərsəng” su anbarına yönəldilir.
Əsasən Torağay çayının yuxarı axarında Murovdağın ətəklərində əsas bolsulu qolların üzərində 3 sutoplayıcı qurğu quraşdırıb. Oradan “Sərsəng”ə su çəkilir.
Bununla yanaşı, Suqovuşanda suyun həcmi azalır.
Qarabağın su resursları ən pik vaxtda orada yaşayan təxminən 100 min sakinin ehtiyacları üçün qat qat artıqdır. Ona görə də separatçıların yeganə məqsədi Azərbaycanda su qıtlığı yaratmaqdır.
“Sərsəng”dən Azərbaycana qarşı istifadə olunması beynəlxalq səviyyədə 2016-cı ildə Avropa Şurası Parlament Assambleyası bu məsələ ilə bağlı xüsusi qətnamə qəbul edəndə tanınıb. Belə ki, yanvarın 26-da Avropa Şurası Parlament Assambleyasının sessiyasının plenar iclasında bosniyalı deputat Militsa Markoviçin hazırladığı “Azərbaycanın cəbhəyanı rayonlarının sakinlərinin qəsdən sudan məhrum edilməsi” adlı qətnamə qəbul edilib.
Bundan əlavə, 20 ildən artıqdır ki, bəndin müntəzəm təmirinin aparılmaması “Sərsəng”i bütün region üçün potensial təhlükəli vəziyyətə salıb, qətnamədə deyilir.
Avropa Şurası Parlament Assambleyasının qətnaməsində mühəndislərin və hidroloqların “Sərsəng” su anbarına çıxışını təmin etmək və yerində ətraflı araşdırma aparmaq üçün Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin dərhal çıxarılması tələb olunur.
Bundan əlavə, “Sərsəng” və “Madagiz” bəndlərinin vəziyyətinə, payız-qış mövsümündə suyun buraxılış qrafikinə beynəlxalq nəzarətin vacibliyi qeyd olunur.
Avropa Şurası Parlament Assambleyasının qətnaməsi Ermənistan hakimiyyətini su ehtiyatlarından “siyasi təsir aləti və ya təzyiq aləti kimi” istifadəni dayandırmağa çağırır.
Lakin Ermənistan bu çağırışlara məhəl qoymayaraq quraqlıq yaratmaq üçün hər yay “Sərsəng”dən gələn suyun qarşısını kəsib, payız-qış aylarında isə əksinə, suvarmağa ehtiyac olmayanda suyu açıb.
Xankəndi-Laçın yolundakı aksiyada son vəziyyətlə bağlı Baku TV məlumat yayıb. Məlumatda qeyd edib ki, hazırda ərazidə havanın mənfi dörd dərəcə olmasına baxmayaraq aksiyanın tempi daha da artır.
Xatırladaq ki, Qarabağda faydalı qazıntı yataqlarının qanunsuz istismarı əleyhinə Şuşadan keçən Xankəndi-Laçın yolunda keçirilən etiraz aksiyası 9 gündür davam edir.
Hazırda hava şəraitinin soyuq olmasına baxmayaraq, Qarabağda faydalı qazıntı yataqlarının qanunsuz istismarı əleyhinə Xankəndi-Laçın yolunda keçirilən etiraz aksiyası davam edir.
“Report”un aksiyanı işıqlandıran əməkdaşı xəbər verir ki, QHT fəalları tərəfindən müstəqil şəkildə təmin edilən çadırlar və konteynerlərdə yüksək səviyyədə şərait yaradılıb.
Belə ki, aksiya iştirakçıları gün ərzində davamlı şəkildə isti yer, isti çay və qidalarla təmin olunurlar.
Bundan başqa, hava şəraiti nəzərə alaraq, QHT fəalları fasiləsiz dinc aksiya iştirakçıları üçün yolun kənarına çəlləklər gətiriblər. Çəlləklərin içərisində isə tonqallar qalanır.
Həmçinin aksiya iştirakçılarının təhlükəsizliyini əraziyə cəlb edilmiş Azərbaycan Daxili İşlər Nazirliyi Daxili Qoşunlarının hərbçiləri və polislər yüksək səviyyədə təmin edirlər.
Eyni zamanda fasiləsiz dinc aksiyanın ilk günlərindən Azərbaycan Könüllü Həkimlər Assosiasiyasının həkimləri əraziyə gələrək səyyar tibb məntəqəsi yaradıblar, iştirakçılara zəruri tibbi yardım göstərirlər.
Hazırda aksiya iştirakçıları “Azərbaycan oyaqdır, sərvətinə dayaqdır!”, “Azərbaycan vahiddir, sərvətinə sahibdir!”, “Ekoloji cinayətə son!”, “Stop ekoterror!” şüarlarını səsləndirirlər.
Xatırladaq ki, Qarabağda faydalı qazıntı yataqlarının qanunsuz istismarı əleyhinə Şuşadan keçən Xankəndi-Laçın yolunda keçirilən etiraz aksiyası 9 gündür davam edir.
Şuşa ərazisində Rusiya sülhməramlılarının nəzarətində olan yolun bir hissəsində etiraz aksiyası azərbaycanlı aktivistlər və ekologiya üzrə qeyri-hökumət təşkilatlarının (QHT) üzvləri tərəfindən Qarabağ iqtisadi rayonunda ekoloji terrora son qoyulması tələbi ilə keçirilir.
2022-ci il dekabrın 3-də və 7-də Rusiya sülhməramlı kontingentinin komandanlığı ilə aparılmış müzakirələrin nəticəsi olaraq İqtisadiyyat Nazirliyi, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi, İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Əmlak Məsələləri Dövlət Xidməti və “AzerGold” Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin mütəxəssislərindən ibarət heyət Rusiya sülhməramlı kontingentinin müvəqqəti yerləşdiyi Azərbaycan ərazilərində faydalı qazıntı yataqlarının qanunsuz istismarı, bundan irəli gələn ekoloji və digər fəsadlarla bağlı ilkin monitorinq aparmalı idi. Lakin sülhməramlıların hərəkətsizliyi ucbatından monitorinq baş tutmayıb.
Qarabağda faydalı qazıntı yataqlarının qanunsuz istismarı əleyhinə Xankəndi-Laçın yolunda etiraz aksiyası keçirilən əraziyə cəlb edilmiş Rusiya sülhməramlılarının dünəndən mövqelərində müəyyən dəyişikliklər etdiyi müşahidə olunur.
"DogruXeber.az" xəbər verir ki, aksiya iştirakçıları bu vəziyyətdən istifadə etmək, irəli getmək fikrində deyillər. Onlar aksiyanın dinc xarakterli olduğunu bildirirlər.
Qeyd edilir ki, aksiyanın əsas məqsədi, Azərbaycanın suveren ərazisindəki yataqlarda monitorinqin aparılması üçün şərait yaradılmasına nail olmaqdır.
Etirazçılar təbii sərvətlərimizin talanmasının, ekoloji çirklənmənin dayandırılmasını tələb edirlər.
“Hazırda rus sülhməramlıların nəzarət etdiyi ərazilərdən Azərbaycan Ordusunun mövqeləri atəşə tutulur. Bunun səbəbi və yaradacağı nəticələrə baxmaq lazımdır. Səbəb odur ki, ermənilər bölgədə gərginliyin olduğunu nümayiş etdirirlər. Amma nəticə onların burnunun əzilməsi ola bilər”.
DİA.AZ bildirir ki, bunu Reyting.az-a hərbi mütəxəssis Azad İsazadə son günlər Qarabağda gərginliyin artmasının səbəblərindən danışarkən bildirib.
Hərbi ekspert deyib ki, erməni separatçılarının vəziyyəti kəskinləşdirməsi və Azərbaycan tərəfinin mövqelərini atəşə tutmasının müxtəlif səbəbləri ola bilər. Ssenarilərdən biri hazırda Laçın yolunun Şuşa yaxınlığında vətəndaş cəmiyyəti üzvlərinin keçirdiyi etiraz aksiyasına qarşı təxribatın olması mümkündür.
A. İsazadənin sözlərinə görə, indi Azərbaycanın əlində ciddi arqumentlər var:
“Söhbət Azərbaycan Ordusundan, dövlətdən, gücdən getmir. Laçın yolundakı aksiyada ekologiyanın qorunması, qanunsuz əməllərə son qoyulması tələb olunur. Həmin bölgəyə yaxın ərazilərdə təxribat və ya döyüşlər başlasa, Azərbaycan təhlükəsizlik səbəbindən dinc aksiyada iştirak edənləri ərazidən çıxarmalıdır. Bundan sonra sakitlik yaransa da, aksiyanı bərpa etmək bir az problemli olacaq. Yəni məsələ gündəmdən çıxacaq. Həm də iddia olunacaq ki, məhz ekofəalların fəaliyyəti səbəbindən bölgədə vəziyyət kəskinləşib. Azərbaycanın mövqelərinin bu səbəbdən də atəşə tutulması mümkündür. Yəni açıq təxribatlar həyata keçirmək ehtimalı hesaba alınmalıdır”.
Hərbi ekspertin fikrincə, təxribatlar və atəşkəsin pozulması periodik xarakter daşıyır və ekofəalların aksiyasından əvvəllər də olub: “Bu olmasaydı, bir qədər təəccüblü sayılardı. Aydındır ki, orada müəyyən qüvvələr var və vəziyyəti gərginləşdirməyə, prosesi hərbi yönə çəkməyə çalışır. Əlbəttə, mən separatçıların arasında ola biləcək qüvvələri nəzərdə tuturam. Amma o da aydındır ki, indi onların Azərbaycana qarşı müqavimət təşkil etmək potensialı yoxdur. Sadəcə, separatçılar öz mövcudluqlarını nümayiş etdirməyə çalışırlar”.
Azərbaycan Rusiya sülhməramlılarının yerləşdiyi ərazilərdəki yataqlara nəzarəti bərpa edə bilərsə, separatçı-terrorçu rejim ciddi gəlir itkisinə məruz qalacaq: Xankəndi yolundakı aksiyasının hədəflərindən biri də buna nail olmaqdır;
Sülhməramlıların müvəqqəti nəzarətindəki ərazilərdə qalan “Dəmirli” və “Qızılbulaq” yataqları “Vallex Group”un 2001-ci ildə yaratdığı “Base Metals” şirkəti tərəfindən istismar edilir.
Müharibədən əvvəl bu yataqların istismarı nəticəsində separatçıların əldə etdiyi illik gəlir 18,7 milyard dram – “büdcə”lərinin 1/3 hissəsi olub. Müharibədən sonra isə qızıl və əlvan metalların dünya bazarında qiymətinin artması nəticəsində bu gəlirlər 45 milyard drama çatıb – “büdcə”lərinin 2/3 hissəsi.
Erməni mənbələr “Qızılbulaq” yatağında qızıl və əlvan metalların tamamilə tükəndiyini yazır. “Dəmirli”dən çıxarılan metallar “Qızılbulaq” kombinatında emal edilir.
Bu yataqlara nəzarət edə bilsək, separatçı-terrorçu rejim əsas gəlirdən məhrum olacaq və rejimin “sağ qalması”nı daha da çətinləşdirəcək.
“Mən istisna edirəm ki, azərbaycanlıların tələbləri yerinə yetirilmədən “Artsax”ı Ermənistanla birləşdirən yol açılacaq.
Hurriyyet.Az xəbər verir ki, bunu erməni politoloq Argişti Kiviryan deyib.
O, bildirib ki, Azərbaycan ən azı erməni tərəfinin bu və ya digər vaxtlarda tələbləri yerinə yetirəcəyinə dair vəd almalıdırlar.
“Güc və təşəbbüs onların tərəfindədir, tələblərindən əl çəkməyəcəklər. Məqsədləri barədə açıq danışırlar: Zəngəzur dəhlizi və Qarabağın Azərbaycanın daxili məsələsi kimi təqdim ediləcəyi sülh sazişinə nail olmaq və minimum Laçın dəhlizi və mədən üzərində nəzarət proqram”, – deyə Kiviryan bildirib.
O qeyd edib ki, indi faktiki olaraq Azərbaycan Laçın dəhlizinə nəzarət funksiyasını yerinə yetirir.
“Azərbaycan deyir ki, bu mənim ərazimdir və mənim girib yoxlama aparmaq hüququm var. İndi onlar ya məqsdələrini həyata keçirməyə çalışmalıdırlar, ya da erməni tərəfdən sanballı vədlər almalıdırlar, ya da Rusiya tərəfinin vasitəçiliyi ilə erməni tərəfinin onları hansı müddətdə yerinə yetirəcəyinə zəmanət almalıdırlar”, – deyə politoloq bildirib.
Kiviryanın sözlərinə görə, hazırda rəsmi Bakı Rusiya tərəfinin bəyanatına əsasən, Ermənistanın öz mövqeyini bildirməsini gözləyir.
“Bu tələblərin yerinə yetirilməsi ona gətirib çıxaracaq ki, azərbaycanlılar nəinki sadaladığım tələblərdən geri çəkilməyəcək, həm də artıq möhkəmlənmiş mövqelərdən başqa, digər tələblər irəli sürməyə başlayacaqlar. Azərbaycan bizdən nəsə alanda dayanmır, başqa tələbləri irəli sürməyə davam edir. Ona görə də indi təslim olmaq başqa tələblərə yol açmaq demək olardı” – deyə erməni politoloq əlavə edib. \\KONKRET.az