Beynəlxalq münasibətlər üzrə ekspert Suren Sarkisyan ABŞ-də keçiriləcək prezident seçkilərin Cənubi Qafqazdakı proseslərə təsiri ilə bağlı Ermənistan mediasına müsahibə verib.

Politoloq Azərbaycanla Ermənistan arasında sülhün əldə olunması ilə bağlı Co Bayden administrasiyasının son təşəbbüslərinin gözlənilən nəticələrini şərh edib.

ABŞ Prezidentinin köməkçisi Maykl Karpenterin oktyabrın 21-22-də Azərbaycana və Ermənistana səfərini təhlil edən Sarkisyan bunu Baydeninin sülh müqaviləsi imzalanması üçün sonuncu cəhdi kimi qiymətləndirib:

“Təbii ki, bu region onlar üçün prinsipial olaraq mühüm prioritet deyil, lakin Rusiyanı balanslaşdırmaq nöqteyi-nəzərindən, şübhəsiz ki, ABŞ və onun tərəfdaşları üçün çox vacibdir. Bayden əslində bu təşəbbüsü öz üzərinə götürdü, əhəmiyyətli işlər gördü, həm Ermənistanın, həm də Azərbaycanın hakimiyyət orqanları ilə işlədi.

Təbii ki, Bayden prezidentliyinin son aylarında başlanmış işi məntiqi sona çatdırmaq üçün ilin sonuna qədər sülh sazişinin imzalanmasını təmin etmək üçün hər cür səy göstərir”.

Suren Sarkisyan “Rusiyanın Cənubi Qafqazdakı təsirini bu yolla zəiflətmək məqsədi də varmı?” sualına belə cavab verib:

“Təbii ki, bu, Amerika maraqlarının məntiqinin bir hissəsidir və bu, təkcə şəxsi amillərlə bağlı məsələ deyil. Cənubi Qafqazdakı problemləri həll etsəniz, Rusiyanın burada təsiri azalar. Deməli, bu, həm şəxsi, həm də dövlət maraqlarının təşviqi prosesidir.

Bayden həmçinin, beynəlxalq münasibətlərdə böyük təcrübəyə malik olmasına baxmayaraq, münaqişələrin həllində uğur qazana bilməyən azsaylı prezidentlərdən biridir. Baydenin nə Yaxın Şərqdə, nə də Ukraynada həll edə biləyəcəyi heç bir münaqişə yoxdur. Ona görə də onun başladığı işi öz mirası üçün başa çatdırmaq çox vacib olardı. Başqa bir sual burada Ermənistanın hansı maraqlarının olması və onların nə dərəcədə nəzərə alınması, yaxud alınmamasıdır”.

Suren Sarskiyanın sözlərinə görə, Bayden artıq Azərbaycana qarşı istifadə edəcək təzyiq resursuna malik deyil. Yəni o, bir il əvvəl göstərə biləcəyi təzyiqi bu gün göstərə bilməz.

“O, gedən prezident olduğu üçün bütün xarici siyasət resursları Demokratların namizədi Kamala Harrisin qələbəsinə yatırılır... Seçkilərə qədər gözləyək, onda nə edəcəyimizi anlayacağıq, çünki Trampın qayıdışı bir xarici siyasət məntiqini, Kamala Harrisin seçilməsi isə başqa məntiqi nəzərdə tutur”, - deyə erməni politoloq qeyd edib.

“Kamala Harris müəyyən mənada bu xətti davam etdirəcək. Çünki son 4 ildə o, xarici siyasət də daxil olmaqla, qərarların qəbulu prosesində iştirak edib. Trampın prezidentliyini xatırladıq və gördük ki, Tramp bizimlə o qədər də maraqlanmır.

O, bizə fikir vermədən daha çox Yaxın Şərqə, Ukraynaya və Amerika üçün daha vacib münaqişələrə diqqət yetirəcək. Lakin Kamala da Bayden komandasında olduğu kimi bununla şəxsən məşğul olmayacaq.

Çünki Bayden uzun müddətdir erməni problemləri ilə tanışdır, ermənilərlə işləməkdə böyük təcrübəyə malik olub, 30 il Senatda vitse-prezident vəzifəsində çalışıb və onun iştirakı müəyyən şəxsi motivasiya ilə əlaqəli idi”, -deyə Sarkisyan bildirib. \\Cebheinfo.az

Ədalət, Hüquq və Demokratiya Partiyasının sədri, deputat, Milli Məclisin Müdafiə, təhlükəsizlik və korrupsiya ilə mübarizə komitəsinin sədri Qüdrət Həsənquliyev Musavat.com-a geniş müsahibə verib.

Bu günlərdə Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin sədri Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə və bir qrup deputat Özbəkistan Respublikasına səfər edib.

Qüdrət Həsənquliyev və həmkarları Şeyxlülislamla birgə Özbəkistan prezidenti Şavkat Mirziyoyevin təşəbbüsü və dəstəyi ilə keçirilən “İslam - sülh və xeyirxahlıq dinidir” mövzusunda Beynəlxalq Elmi-praktiki Konfransda iştirak ediblər.

Həsənquliyev Özbəkistan təəssüratlarını bölüşüb, həmçinin son günlərin ən aktual mövzusu olan cərimələrlə bağlı sualları cavablandırıb. Qeyd edək ki, o, cərimələrin artırılması ilə bağlı fərqli fikirdədir.

Müsahibəni təqdim edirik:

- Qüdrət bəy, Milli Məclisin yeni tərkibi haqqında fikriniz, müşahidələriniz necədir?

- Hələ qanunvericiliyin müzakirəsi ilə əlaqədar olaraq cəmi iki iclas keçirilib. Ona görə yekun söz söyləmək çətindir. Amma yeni seçilən millət vəkillərindən də artıq müzakirələrə qatılanlar və səmərəli təklif verənlər var. Əvvəlcədən də onların içərisindən yaxşı mənada şəxsən tanıdığım hazırlıqlı, siyasi baxımdan yetkin insanlar var. Ümid edirəm ki, yeni parlament əvvəlkindən daha uğurlu fəaliyyət göstərər. Hər halda mən bunu arzulayıram.

- Bu günlərdə Türkistan ellərindəydiniz, Özbəkistandan səfərdən qayıtmısınız. Özbəkistandan Azərbaycan necə görünür və bizə münasibət necədir?

- Özbəkistanda Azərbaycana çox böyük hörmət və diqqət var. Bunu konfransın gedişində də rəsmilərin bizə olan münasibətindən hiss etdik. Prezidentin adından Azərbaycan nümayəndə heyəti üçün ayrıca bir ziyafət verildi. Həmçinin prezidentin Şeyxülislama hədiyyəsi təqdim olundu. Biz bilirik ki, torpaqlarımız işğal altında olanda bu səbəbdən Özbəkistan heç vaxt Ermənistanla diplomatik əlaqələr qurmayan bir neçə ölkədən – digərləri qardaş ölkələr Türkiyə və Pakistan - biri idi. Orda Azərbaycanı çox sevirlər. Azərbaycanlılar da kifayət qədərdir.

Ölkədə böyük bir inkişaf var. Prezident Mirziyoyev müəyyən iqtisadi azadlıqlar verib və bu azadlqlardan istifadə edirlər. Azərbaycan diasporunun təmsilçiləri ilə də görüşmək imkanımız oldu, həmçinin səfirliyin nümayəndələri ilə, səfirlə görüşdük. Onlar da söylədilər ki, Çin, Sinqapur, Türkiyə Özbəkistanda böyük investisiya layihələri həyata keçirir. O cümlədən Emin Ağalarov Bakıdakı “Sea Breeze”də olduğu kimi, Daşkənddə də böyük layihələri gerçəkləşdirməyə başlayıb. Bakıda mənzil tikintisi ilə bağlı böyük problemlər yaradıldığından, Azərbaycanın tikinti şirkətləri müxtəlif ölkələrə üz tutublar, o cümlədən də Özbəkistana. Süni problemlər səbəbindən keçən illə müqayisədə Azərbaycanda mənzil tikintisi 36 faiz azalıb. Bu da ona gətirir ki, evlərin qiyməti aşağı düşmür və tikinti şirkətlərinin bağlanmasına görə nə qədər insan iş yerlərini itirir, büdcəyə vergi daxilolmaları azalır, tikintiyə bağlı sahələr müflisləşir, maliyyə vəsaitləri xaricə çıxarılır. Azərbaycanlılar Özbəkistana investisiya qoymağa başlayıblar. Şəhərin mərkəzi xeyli abadlaşdırılıb. Özbəkələrin gələcəyi ilə bağlı çox nikbinəm. Əhalisinin də sayı artıq 37 milyona çatıb. Azərbaycan-Özbəkistan iqtisadi, humanitar, mədəni əlaqələri daha da inkişaf edə bilər. Dilimiz də çox oxşardır. Bir az diqqətli olanda onları başa düşmək olur, sözlərin kökü eynidir. Əminəm ki, bir neçə ay özbək dilini məişət səviyyəsində öyrənmək üçün yetərlidir. Məsələn, Şeyx həzrətləri orada ali dini təhsil aldığına görə konfransdakı çıxışını da özbək dilində etdi və iştirakçılar tərəfindən çox isti qarşılandı. Eyni millətik. Buradan da ora təyyarə ilə cəmi 2 saatlıq yoldur, çox yaxındır. Əlaqələri inkişaf etdirmək, genişləndirmək lazımdır. Kimlə görüşürdüksə, onlar da arzularını ifadə edirdilər ki, biz daha yaxın olmalıyıq. Musiqimizi çox sevirlər, səsləndirirlər, demək olar ki, çox oxşardır. Azərbaycana münasibət olduqca yaxşıdır və sözün doğrusu, bu, məni çox sevindirdi.

- İnşallah, Turanın qurulması yaxındadır.

- İnşallah!

- Qüdrət bəy, yeni çağırış parlamentin ilk iclaslarında cərimələrin, cəzaların ardıcıllıqla artırılması cəmiyyətdə birmənalı qarşılanmır. Plenar iclasdakı çıxışlarınızda mövqeyinizi bildirmişdiniz və bu tendensiyanın əleyhinə çıxış etmişdiniz. Bu istiqamətdə daha nələri söyləmək istərdiniz? Vətəndaşların cibinə uyğun olmayan cərimələnmələr sui-istifadələrə, yaxud vəziyyəti gərginləşdirmək üçün fürsət gəzən kənar qüvvələrin hərəkətlənməsinə rəvac verə bilərmi?

- Mən cərimələrin artırılmasının əleyhinə səs verdim. Ona görə ki, mən özüm hüquqşünas olduğumdan cəza siyasətinin fəlsəfəsini başa düşürəm. Görürəm ki, bir tarixçi, yaxud başqa sahə üzrə baza təhsili olan biri durub cəza siyasətindən leksiya oxuyur, dərs verir. Millət vəkilləri gərək son dərəcədə məsuliyyətli ola və dərindən bilmədiyi məsələ ilə bağlı danışmağı özünə rəva bilməyə. Mən özüm hüquqşünasam və ixtisasım məhkəmə, prokurorluq, istintaq ixtisası olub, az da olsa, prokurorluq orqanlarında çalışmışam, 5 il Asiya Universitetində cinayət hüququndan mühazirə oxumuşam. Uzun illər ərzində də Dövlət quruculuğu və hüquq siyasəti komitəsinin üzvü kimi parlamentdə fəaliyyət göstərmişəm. Cinayətkarlığın öyrənilməsi haqqında kriminologiya elmi var. Daxili İşlər Nazirliyinin Polis Akademiyası da, səhv etmirəmsə, 2017-ci ildə kriminologiya dərsliyi buraxıb. Yüksək peşəkarlıqla hazırlanmış dərslikdir.

Sualınıza cavb olaraq deyim ki, qanun və cəza insanların həyat tərzinə, onların maliyyə imkanlarına, cəmiyyətdə formalaşmış etik və hüquqi baxışlara uyğun olmalıdır. Bu istiqamətdə bir elmi məqalə belə oxumamış adamlar bəzən deyirlər ki, cinayətkarlığa, hüquq pozuntularına qarşı mübarizəni gücləndirmək üçün cəzanı sərtləşdirmək, cərimələri artırmaq lazımdır. Cəzalar o zaman sərtləşdirilir ki, bunu artıq kriminologiya elmi sübut edib – həmin cinayətlərin sayında birdən-birə çox ciddi artım olur. Məsələn, əvvəl törədilən eyni cinayətin sayı min idisə, sonra artıb 4-5 min olur. Bu zaman dövlət həmin cinayət əməllərinə görə cəzaları sərtləşdirir. Yaxud da cinayətlərin ümumi sayında artım olmur, amma təkrar cinayətlərin sayı çoxalır. Məsələn, min nəfər cinayət törətmiş şəxsin 500-ü təkrar həmin cinayəti törədir. Deməli, artıq təyin olunmuş cəza, yaxud inzibati hüquqpozmadırsa, inzibati tənbeh tədbiri kimi tətbiq olunan cərimə, inzibati həbs yetərli olmayıb. O halda qısa bir müddətdə cəzaları sərtləşdirməklə cinayəti səngitmək lazımdır. Amma bunun ardınca cinayəti doğuran səbəb və şərait öyrənilməli, aradan qaldırılmalıdır. Çünki insanlar ağır şərtlərə belə çox tez öyrəşirlər. Orta əsrlərdə İngiltərədə oğurluq cinayətləri artdığından kral oğruların əllərinin meydanda kəsilməsini əmr edir. Bir müddət oğurluq cinayətlərinin sayı azalır, amma az sonra oğrular meydana çox adam toplanmasından istifadə edib elə orada insanların cibinə girirlərmiş.

Cinayətkarlıqla effektli mübarizə cəzaların sərtləşdirilməsində yox, uğurlu sosial siyasətdə və hüquq pozuntusuna görə məsuliyyətin labüdlüyünün təmin edilməsindədir. Hüquq elmi bunu öyrədir. Sərt cəza təkcə ona məruz qalanın yox, həm də onu tətbiq edənin psixologiyasına, mənəvi dünyagörüşünə, davranışına mənfi təsir göstərir, cəmiyyəti qəddarlaşdırır, insan ləyaqətinin və azadlığının dəyərini azaldır. Kriminologiya elmi sübut edir ki, insanların yalnız 20%-i cəza təhdidindən qorxaraq cinayət törətmir. Digərləri qanunları pozmağı öz ləyaqətlərinə sığışdırmırlar, çünki cinayət əməlini anti-əxlaqi hesab edirlər.

- Anlaşılan budur ki, qanunun işlək olacağına əminliyiniz yoxdur...

- Orta əsrlərdə çox sərt cəzalar var idi. Məsələn, insanları ata bağlamaqla dartıb parçalayırdılar, əlini, ayağını, başını kəsirdilər, yaxud qamçı ilə döyürdülər, daş-qalaq edirdilər. Bu tipli ağır cəzalar niyə yığışdırıldı? Ona görə ki, sərt cəzalar cəmiyyəti qəddarlaşdırır. Sonradan da qəddarlaşmış cəmiyyətdə hamı bunun əziyyətini çəkir. Ona görə sivil dünya orta əsr cəzalarından, ölüm cəzasından imtina etdi. Ağır cəzalar yalnız insanlıq, dövlət və şəxsiyyət əleyhinə törədilən xüsusilə ağır cinayətlərə görə tətbiq olunmalıdır.

10 fevral 2017-ci ildə Prezident “cəza siyasətinin humanistləşdirilməsi və cəmiyyətdən təcridetmə ilə əlaqədar olmayan alternativ cəza və prosessual məcburiyyət tədbirlərinin genişləndirilməsi barədə” Sərəncam imzaladı. 20 oktyabr 2017-ci ildə Cinayət Məcəlləsinə əlavə dəyişikliklər edildi, bəzi cinayətlər dekriminallaşdırıldı, bəzi cinayətlərə görə alternativ cəza nəzərdə tutuldu, bəzi cinayət əməllərinə görə cəzalar yüngülləşdirildi. O zaman bunu alqışlayanlar indi eyni müvəffəqiyyətlə cəzaların sərtləşdirilməsinin zəruriliyindən danışırlar. Keçən dövr ərzində sistemli şəkildə cəzalar sərtləşdirilib və inzibati hüqupozmalara görə cərimələr artırılıb. Mən bunun səbəbini onda görürəm ki, biz qanunvericiliklə yanlış olaraq istintaq orqanlarına və inzibati qaydada cərimə tətbiq edən orqanlara imkan yaratdıq ki, onlar topladıqları pulun 25%-ni özlərinin maaşlarının artırılmasına, maddi-texniki bazalarının yaxşılaşdırılmasına sərf etsin. Mən o zaman bunun da yanlış olduğunu söyləmişdim.

“Azərbaycan Ermənistanın bir neçə mühüm maddələrin hələ də razılaşdırılmadığı sülh müqaviləsi bağlamaq təklifini qeyri-real və qəbuledilməz hesab edir”.

Bunu Azərbaycan Respublikası Prezidentinin xüsusi tapşırıqlar üzrə nümayəndəsi Elçin Əmirbəyov Almaniyanın “Berliner Zeitung” qəzetinə müsahibəsində deyib.

Diplomat qeyd edib ki, Ermənistanın Almaniyadakı səfirinin “Ermənistan sabah da Azərbaycanla sülh müqaviləsi imzalamağa hazırdır” bəyanatının səmimiliyinə şübhə edir: “Sabah yarımçıq, natamam müqavilənin imzalanması təklifi nəinki real deyil, qəbuledilməzdir, həm də aldadıcıdır. Tərəflər hələ də açıq qalan saziş layihəsinin bir neçə mühüm müddəasını razılaşdırmalıdırlar, onlar olmadan sənəd kobud və natamam olacaq”.

Elçin Əmirbəyov həmçinin qeyd edib ki, sülhə gedən yolda əsas maneə Ermənistanın Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınmış suveren ərazisinə hələ də mövcud olan ərazi iddialarıdır ki, bu, Ermənistan Konstitusiyasında öz əksini tapıb: “Ermənistan bu yolla beynəlxalq ictimaiyyəti çaşdırmaq, sülh prosesində konstruktiv iştirak etdiyi barədə yanlış təsəvvür yaratmaq istəyir, əslində isə vaxtı uzadır və sülh prosesini dalana aparır. Aydındır ki, Ermənistan Qərbdən, o cümlədən Aİ, ABŞ və Aİ-nin ayrı-ayrı üzv dövlətlərindən qeyri-məhdud diplomatik, iqtisadi və hərbi yardım almağa başlayan kimi danışıqlarda konstruktiv iştirakda bütün marağını itirdi və belə görünür ki, artıq Azərbaycanla sülhə nail olmaq prioritet deyil.

Ermənistan konstitusiyası indiki formada qalarsa, sülh sazişi qısamüddətli olacaq, çünki Azərbaycanla sülhə qarşı çıxan Ermənistanın istənilən yeni rəhbərliyi sazişin Konstitusiyaya uyğun olmadığını əsas gətirərək onu sadəcə olaraq pisləyəcək. Yəni Azərbaycan baş nazir Paşinyanla deyil, Ermənistanla barışmaq istəyir”.

Oktyabrın 26-da keçiriləcək parlament seçkilərində müxalifət qalib gəlsə, Gürcüstan prezidenti Salome Zurabişvili bütün Rusiyayönlü qanunları ləğv edəcək.

24News.ge xəbər verir ki, xanım Zurabişvili bu barədə Berlində "Euronews" telekanalına müsahibəsində danışıb.

"Bu seçki ona görə çox vacibdir ki, o, ən azı yaxın gələcəkdə Gürcüstanın Avropa gələcəyinin taleyini və danışıqlara başlamaqla Avropa İttifaqına inteqrasiya yolunun taleyini müəyyən edəcək. Bu seçki faktiki olaraq referendumdur: Avropaya bəli, ya da bir qədər qeyri-müəyyən keçmişə qayıdış".

“Seçkilərin nəticələrini dəyişmək üçün seçkiləri saxtalaşdıracaqlarından qorxmursunuzmu?” sualına Gürcüstan prezidenti belə cavab verib:

"Müxtəlif inzibati resurslardan istifadə etməklə seçki saxtakarlığı artıq məlum hadisədir. Həm də ölçüsü məlumdur. Beləliklə, biz çox yaxşı bilirik ki, proqnozlarımızda 60% (səs) avropapərəst, 40% hakim partiyayadır. Saxtakarlıq fərziyyəsi artıq az-çox bunun üzərində qurulub. Bu rəqəmlərə dövlət xidmətlərində çalışan, işləri ilə bağlı maraqları və ya narahatlığı olan insanlar da daxildir. Deməli, bütün bunlar az-çox məlumdur. Bir şərtlə ki, seçkilər dinc keçsin və əhali indiki kimi səfərbər olsun, nəticə avropapərəstlərin qələbəsi olmalıdır”, - deyə prezident qeyd edib.

Zurabişvili bildirib ki, Gürcüstanın koalisiya hökuməti təcrübəsi yoxdur, ona görə də müxalifətə texniki hökumət qurmağı təklif edir.
"Bu seçkilər ya Avropanı, ya da qaranlığı, Rusiya-Sovet keçmişinə qayıdışı həll edəcək", - Zurabişvili "Bild" nəşrinə müsahibəsində qarşıdan gələn seçkilərlə bağlı deyib. Onun sözlərinə görə, hakim “Gürcü arzusu” partiyası və onun yaradıcısı Bidzina İvanişvili artıq Avropaya can atmır, söz və müxalifət azadlığını məhdudlaşdırır.

“O (İvanişvili) ölkəyə zərər verib, onu zəiflədib, təcrid edib. Aİ-yə namizəd olmağın sevincini yararsız qanunun təbliği pozdu”, - deyən Gürcüstan prezidenti bu yaxınlarda qəbul edilmiş “xarici agentlər” və “LGBT təbliğatı” ilə bağlı qanunları tənqid edib.

Zurabişvili hesab edir ki, hər şey itirilməyib.

“Mən gəncləri, eləcə də ölkənin ucqar rayonlarının sakinlərini seçkilərdə fəal iştirak etməyi xahiş edirəm ki, biz Gürcüstanı Avropa ölkəsi kimi yerləşdirək və gənclərin gələcək miqrasiyasının qarşısını ala bilək”, - deyə prezident bildirib.

Zurabişvili Gürcüstanı Avropa yoluna qaytarmaq üçün 1 il müddətinə ekspert hökuməti yaratmağa çağırıb.

S.Laçın

"Bakı" politoloqlar klubunun rəhbəri, siyasi ekspert Zaur Məmmədov Teleqraf.com-un suallarını cavablandırıb.

Onunla müsahibəni təqdim edirik:

- Nikol Paşinyan kommunikasiya xətlərinin İranla əldə edilmiş qaydalarla açılmasına tərəfdar olduğunu bildirib. Bu məntiqlə kommunikasiyaların açılması nə dərəcədə real görünür?

- Ermənistan baş naziri hakimiyyətin indiyə qədər olan mövqeyini ifadə edib. Erməni tərəfi kommunikasiya xətlərinin açılmasını və nəzarətin özünün etməsini istəyir. Başqa bir şirkət vasitəsilə burada nəzarətin olmasına da İrəvan etiraz etmir. Ermənistan Rusiyanın nəzarəti ilə Zəngəzur dəhlizinin açılmasını heç bir halda qəbul etmək niyyətində deyil.

- Azərbaycan kommunikasiya xətlərinin bu şərtlə açılmasına razı olacaqmı?

- Bağlı qapılar arxasında gedən müzakirələrdə bu məsələ ətrafında Bakı ilə İrəvan arasında ciddi fikir ayrılığının olduğunu söyləmək olmaz. Tərəflər parametrlərlə bağlı razılığa gələ bilər. Sadəcə olaraq Zəngəzur dəhlizi uğrunda İran, Türkiyə, Rusiya, ABŞ, Avropa İttifaqı və digər aktorlar arasında mübarizə gedir. Burada prosesi kənardan müşahidə etmək daha əlverişlidir. Rəsmi Bakı məsafə saxlamaqla hadisələri izləyərək Ermənistanın nəhayət məsuliyyəti üzərinə götürməsini gözləyir. İrəvanın verdiyi qərar onun Rusiya, İran, ABŞ və Avropa İttifaqı ilə olan münasibətlərinə təsir edəcək.

- Zəngəzur uğrunda artan siyasi mübarizəyə səbəb nədir?

- Zəngəzur dəhlizi təkcə kommunikasiya xətti, nəqliyyat qovşağı deyil. Bu, Avrasiyanın orta xəttində vacib nöqtələrdən biridir. Yaxın Şərqdə, İran, Suriya, İraqda ciddi dəyişikliklərin olduğu nəzərə alınsa, Zəngəzurun strateji əhəmiyyəti bir neçə dəfə artacaq. Ona görə də, İsrail, ABŞ, Rusiya, Çin, İran və Avropanın bəzi mərkəzlərində bu xətt uğrunda maraqlar kəsişir. Bu xəttə görə, üst-üstə düşən mövqelərlə yanaşı ziddiyyətlər də var.

- Gələn ilin yanvarına qədər rus hərbçilərinin Ermənistan sərhədindən çıxarılması ilə bağlı razılıq əldə edilib. Bölgəyə kənar faktorların gəlməsi ehtimalı varmı? Boşluğa daha çox kimlər can ata bilər?

- Artıq ABŞ Zəngəzurda, Ermənistanda yerləşib. Qərb ölkələrinin hərbi təmsilçiləri də Ermənistanda yerləşməkdədir. Rusiya-Ukrayna müharibəsini fürsət bilərək bəzi Qərb dövlətləri Ermənistanda ciddi şəkildə möhkəmlənməyə can atır. Moskvada Rusiya Prezidenti Vladimir Putinlə Paşinyan arasında əldə edilmiş razılıq da mühüm gediş hesab edilir. Nəhayət, Paşinyan buna nail olduğunun sevincini yaşayır. O davamlı olaraq bu məsələ ilə bağlı eyhamlı danışırdı. Belə getsə, Ermənistan sərhədlərində, gömrük postlarında da rus hərbiçiləri olmayacaq.

- Bölgə üçün bunun təsirləri necə olacaq? Narahatedici məqamlar nədir?

- Bu, əslində Paşinyanı hakimiyyət gətirənlərin onun üzərinə qoymuş öhdəlik idi. ABŞ-la Rusiya arasında mübarizənin daha da kəskinləşməsi narahatedici məqamdır. Bu isə Ukrayna hadisələrini xatırlada bilər. Hadisələrin siyasi mübarizə müstəvisindən Ermənistan uğrunda yeni müharibənin, hərbi əməliyyatların başlaması səviyyəsinə qədər inkişafı ehtimalı var.

- Yaxın dövr üçün hərbi qarşıdurma gözlənilirmi?

- Noyabrda ABŞ-da keçiriləcək prezident seçkilərindən sonra bu ölkənin İsrail və İranla bağlı qərarları məlum olacaq. Hadisələr dəyişərsə, Zəngəzur uğrunda ABŞ-la Rusiya arasında mübarizənin daha qızışması müşahidə olunacaq.

- Azərbaycanın xarici siyasətdə cinahını dəyişməsi ilə bağlı səslənən fikirlər nə dərəcədə məntiqlidir?

- Bakının xarici siyasəti optimaldır. Bakı ilə Qərb arasında ciddi problemlərin olduğu görünə bilər. Amma Azərbaycanın Qərblə münasibətləri bəzi istiqamətlərdə lazımi səviyyədədir. Vaşinqtonla Bakı arasında da bəzi məsələlərdə ortaq maraqlar var. “Azərbaycanın xarici siyasətində cinahını dəyişib” kimi yanaşmalar əslində məntiqli deyil. Bakı balanslı xarici siyasət aparır. Sadəcə olaraq anti-Azərbaycan mövqeyi yürüdən mərkəzlərə qarşı sərt yanaşmalar sərgilənir. Bu Azərbaycanın prinsipial mövqeyinin nədən ibarət olduğunu göstərir. Ona görə də, strateji məsələlərdə münasibətlər müsbət fonda həllini tapacaq.

Rəşad Sadiqov: “Orada oynamaq futbol adına faciədir. Adı futbol meydanıdır, amma asfaltdır”

İllərdir Azərbaycanın uşaq futbolunun irəliləyicəyinə ümid etsək də, aşağı yaş qruplarından ibarət məğlubiyyətləri sıralamaqda davam edir. Və bu gedişlə futbol üzrə əsas yığma komandamızın yaxın gələcəkdə inamlı əllərdə olacağına ümid etmək çətindir. Uşaq futbolunda kifayət qədər həll olunmayan problemlər var. Bir çox mütəxəssislər müsahibələrində çıxış yolları göstərsə də, düzələn heç nə yoxdur.

AYNA “Qarabağ”ın U-17 komandasının baş məşqçisi Rəşad Sadiqovun Sportinfo.az-a müsahibəsini təqdim edir:

- Yeniyetmələrlə işləmək çoxmu yorur sizi?

- Düzünü desəm, elə də yorucu deyil. Çünki işləmək özüm üçün də maraqlıdır. Hamısı tanıdığım futbolçulardır. Ötən il U-16-da rəhbərliyim altında oynamış uşaqlardır, bu il U-17-dədirlər. Məşqçi kimi təcrübə toplamaq, nələrisə öyrənmək baxımından akademiyadan başlamaq olduqca vacibdir. Birdən-birə yüksək liqada başlayaraq orada buraxdığın səhvlər bağışlanmaz olur. Akademiyada etdiyin səhvləri görürsən və onları düzəltməyə çalışırsan. Ən vacibi odur ki, yaxşı komandamız var. Həm baxımlı futbol oynayır, həm də nəticə qazanmağı bacarır. Şəxsən işimdən zövq alıram.

- Məşqçilərə narahatlığı futbolçular yaradır, yoxsa valideynlər? Bildiyimə görə, valideynlər məşqçilərin işinə müdaxilə edir. Hansısa tapşırıq, xahiş, minnət...

- Keçən il bir az olurdu. Kimsə kiminləsə söz göndərirdi, zəng etdirirdi və s. Buna görə qətiyyən narahat deyiləm. Çünki öz işimdəyəm və öz doğru bildiyimi edirəm. Hansısa məşqçilər hansısa valideynin xahişini yerə salmaq istəmirsə, ən yaxşısı məşqçilik etməsinlər. Bu üsul futbolumuzu uçuruma aparacaq, nəinki inkişafa. Ötən il eşidirdim, ordan-burdan qulağıma söz çatırdı. Bu il elə bir şey yoxdur.

- Nə deyirlər, nə istəyirlər, hansı formada müdaxilələr olur?

- Uşaqlarına görə narahatlıq keçirirlər. “Mənim uşağım niyə oynamır, niyə az oynayır” – bu və digər formalarda fikirlərini çatdırmaq istəyirlər. Heç bir məşqçi güclü futbolçunu kənarda qoyub, nisbətən zəifi oynatmır. Bu gün kimsə əsas heyətdədirsə, deməli, layiqdir, oynamalıdır. Öz adıma deyirəm, bacardığım qədər bütün futbolçulara şans verməyə çalışıram. Valideyn olub ki, özünə demişəm, övladınızın hər dəfə 90 dəqiqə oynamasını istəyirsinizsə, aparın başqa komandaya. Mənim komandamda kim ən yaxşıdırsa, o da “11-liy”ə düşür. Mənim üçün ədaləti qorumaq, kiminsə haqqına girməmək hər şeydən vacibdir. Futbolçu vaxtı da beləydi, bu gün də eynidir. Valideyn məşqçinin işinə müdaxilə etməyə çalışırsa, səbəbkar məşqçidir.

-Futbolçular gündə maksimum 2 saat nəzarətiniz altında olur. Qalan vaxtlarda onlarla valideynlər məşğul olur. Məşqçi kimi valideynlərə məsləhətiniz, tövsiyəniz nədir, nələrə diqqət yetirməlidirlər?

- 15-17 yaş aralığı uşaqların yetkinlik, çılğınlıq dövrüdür. Uşaqlar evdə onsuz da valideynlərin gözlərinin önündə olur. Bu mənada əsas yük həm də müəllimlərin üzərinə düşür. Günən 6-7 saatını məktəbdə olurlar. Davranış qaydaları, təhsil almaq, rejim, intizam – bunlar daha çox məktəblərdə öyrədilir və ya öyrədilməlidir. 15-20, yaxud 30 il əvvəl necəydi? Futbol oynayan uşaq dərslərini yaxşı oxumurdu. Ancaq indiki vəziyyət fərqlidir. Yaxşı futbolçu olmaq üçün yaxşı təhsil almalısan. “Barselona”nın akademiyasında bilirsiniz necədir?

- Necə?

- Hər həftə futbolçuların gündəlikləri yoxlanılır. Zəif qiymət alanları məşqə buraxmırlar. Bunu etməkdə məqsəd uşaqların yaxşı təhsil almasına nail olmaqdır. Çünki futbol dəyişib, qavramaq, ani qərar vermək, oyun intizamı ön plana keçib. Bunları etmək üçünsə təhsilli olmalısan. Çox ağır dönəmdən – texnologiyanın sürətlə inkişaf etdiyi dövrdən keçirik. Mobil telefonlar, əyləncəli oyunlar, sosial şəbəkələr futbolçuların inkişafına mane olur. Bizim dönəmdə mobil telefon yox idi, məktəbdən gəlib dərslərimizi edəndən sonra məhəllədə futbol oynayırdıq. Az qala hər gün futbol oynayırdıq, topu hiss edirdik, texniki bacarıqlarımızı artırırdıq.

- İndi məhələllərlə maşın və obyekt əlindən tərpənmək olmur. Futbol oynamaq üçün demək olar yer tapılmır...

- Məşqdə 20-30 dəqiqə futbol oynayırsansa, bunun 2-3 dəqiqəsində top səndə olur. Çünki top digərlərinə də ötürülür, ancaq səndə qalmır. Məhəllədə necədir? Həm adam sayı az olur, həm də daha çox zaman qazanırsan. Texnikanı, zərbə vurmaq bacarığını artırmaq üçün yalnız məşqlərdə çalışmaq kifayət etmir. Böyük əksəriyyət ancaq məşqdən-məşqə top görür, futbol oynayır. Çünki vaxtlarını daha çox telefonlarda bilgisayarlarda keçirirlər. Bu da bekarçılıqdan irəli gəlir. Uşağın futbol oynamağa yeri və şəraiti olsa, sizi inandırım, məhəllədən evə gəlməz.

- 2 ilə yaxındır uşaq futbolundasınız və problemlərdən xəbərdarsınız. Maraqlıdır, niyə bizim uşaqlar bir yerə qədər gəlib, ondan sonra yoxa çıxırlar.

- Çox həssas məsələyə toxundunuz. Hamımızın ən yaralı yeridir. Bu problem çalışdığım “Qarabağ”da da var, digər klublarda da. 18 yaşına çatan futbolçular hərbi xidmətə yollanır, ali məktəbə daxil olanlar isə universitetə gedib-gəlir və oranı bitirəndən sonra yenə əsgərliyə gedirlər. 18 yaşında hərbi xidmətə yollanan uşaq ilyarımdan sonra qayıdır və artıq 20 yaşında olur. İlyarım futbolsuz qalmaq, yenidən futbola qayıtmağın nə qədər çətin olduğunu izah edə bilmirəm. Mümkünsüz qədər çətindir. Yaxud 21 yaşında universiteti qurtarıb əsgərliyə gedən və 1 ildən sonra qayıdan. 1 il futbol oynamayan futbolçunu hansı Premyer Liqa komandası götürəcək? Uzaqbaşı gedib əvəzedicilərdə, ya həvəskarlarda, ya da aşağı liqalarda oynayacaq, 1-2 ildən sonra gözdən itəcək. Sırf hərbi xidmət məsələsinə görə hər il yüzlərlə, bəlkə də, minlərlə uşaqları itiririk.

- Çıxış yolu var?

- 15-20 il əvvəl necə idi? MOİK, “Ədliyyə”, “Dinamo” kimi klublar var idi və bu komandalar Premyer Liqada mübarizə aparırdı. Hərbi xidmət dövrü çatan futbolçular məhz bu klublara keçirdi. Hər il 60-70 nəfər bu komandalar arasında bölünürdü və itmirdi. 1 ildən sonra qayıdıb öz komandalarında oynayırdılar. Kənardan adi görünə bilər, amma futbolun inkişafına mane olan qlobal problemdir. Yaxşı olar ki, dövlət səviyyəsində bu məsələyə baxılsın, hansısa qərarlar qəbul edilsin.

- Hazırda sərəncamınızda olan futbolçulardan neçəsini 2-3 ildən sonra “Qarabağ”ın əsas komandasında görmək mümkün olacaq?

- Akademiyada bacarıqlı uşaqlar var. Söhbət təkcə çalışdırdığım U-17-dən getmir, ümumi akademiya adına deyirəm. 2 ildən sonra həmin uşaqların neçəsi burada olacaq, yaxud futbol oynayacaq, bax, bu suala cavab verə bilmirəm. O dərəcədə istedadlı uşaqlar var ki, heç bizdə elə istedad olmayıb. Komandamda bir uşaq var, hamı ona Zaur Tağızadə deyir. İnanılmaz sürətə malikdir, o dərəcədə sürətlidir ki. Təvəllüdü 2008-dir, 2 ildən sonra əsgərlik yaşı çatacaq. Hə, onda nə edəcəyik? Hərbi xidmətə gedib-gəlməklə ilyarım itirəcək və qayıdandan sonra hansı formada olacaq, Allah bilir. Bu sürətə sahib futbolçular dünyaya 10, bəlkə də 20 ildənbir gəlir. Biz məşqçilər bir tərəfə, futbolçu yoldaşları deyir ki, normal adamda belə sürət ola bilməz. Akademiyanın bütün yaş qruplarından ibarət komandalarının futbolçuları qaçış normativi verdi, bu uşaq ən yaxşı göstəriciyə sahib oldu. Nə qohumumdur, nə tanışım. Ötən il başqa klubdaydı, bi il baxışa gəlmişdi, bəyənib “Qarabağ”a götürdük. Halbuki, əvvəlki komandasında lazımi qədər şans qazanmırdı, 5-10 dəqiqə oynayırdı.

- İştirak etdiyiniz liqalarda vəziyyətin ürəkaçan olmadığı barədə çox eşitmişik. Əsas problem nədir, nələrdən narazısınız?

- Meydançaların durumu bizi çox yorur. Vəziyyət bərbad yox, biabırçıdır. Sanki həmin meydanlarda futbolçuları şikəst etmək üçün bilə-bilə oynayırıq. Buna başqa ad tapmıram. Xırdalanda Abşeron Olimpiya Kompleksinin futbol meydanı var, orada oynamaq futbol adına faciədir. Adı futbol meydanıdır, amma asfaltdır. U-17, U-19 kimi komandaların futbolçuları əsas komandaya yüksələcək yaşdadırlar. Onlar niyə asfaltın üstündə oynamalıdır? Təsəvvür edin, orada oynayanda, uşaqlar buts yox, idman ayaqqabısı geyinir. İcazə vermirəm butsla oynamağa. Butsla oynasa, zədələnəcək, məhv olub gedəcək.

- Yalnız həmin stadiondur, yoxsa digərləri də?

- “Zirə”nin akademiya komandaları da rəqiblərini Şağan Olimpiya Kompleksində qəbul edir. Ora da bərbaddır, faciəvi durumdadır. “Şəfa”nın 4-cü meydançası deyilən yer, pis gündədir. 10-12 komandanın 5-6-sının meydanı biabırçı vəziyyətdədir. Biri var qazonun hansısa problemi ola, göz yumasan. Biri də var meydan adına heç nə yoxdur, asfaltdır. Hər dəfə hansısa oyundan sonra mütləq kimsə zədələnir. Bir bu deyil axı.

- Başqa?

- Akademiyaların olmaması. İnkişafdan danışırıqsa, mütləq akademiyalar qurulmalıdır. Uşaqlar bazada qalsa, orada qidalansa, birlikdə daha çox vaxt keçirsələr, daha çox inkişaf edərlər. Problemli məsələlərin özü ayrı mövzudur, saatlarla danışmaq olar.

- Beynəlxalq turnirlərdən kənar qalmağınızın da ciddi problem olduğu deyilir.

- Aparıcı futbol ölkələrinin hamısı bu təcrübədən yararlanır. Nə qədər böyük akademiyaları olsa da, mütləq turnirlərdə iştirak edirlər. İki ay əvvəl U-16 ilə Estoniyada turnirə qatılmışdıq. 4 günə 6 matç oynayıb, hamısında qələbə qazandıq və çempion olduq. Orada “Sportinq”in B komandasını gördük. Maraqlandıq, deməli, Portuqaliyadan çıxıb fasilələrlə bir neçə ölkədə keçirilən turnirlərə qatılırlar. Turnirlərdə özlərini yaxşı tərəfdən göstərən futbolçular əsas komandaların məşqlərinə cəlb olunurlar. İsveç klubunun rəsmiləri ilə söhbətdə il ərzində neçə turnirdə iştirak etdiklərinə dair sual verdik, bizə güldülər. Dedi, biz İsveçdə olmuruq ki, ilboyu turnirlərə qatılırıq. İldə ən azı 10 yarışda iştirak edirlər. Digər tərəfdən, onlar üçün rahatdır. Çünki viza tələbi yoxdur, istədikləri Avropa ölkəsinə avtobusla, qatarla gedə bilirlər. Təyyarə biletləri də çox baha deyil. Bizim üçün çətindir. Hər dəfə təyyarə bileti, otel xərcləri, qidalanma – azı 20-30 min pul gedir. Hər yaş qrupunu ildə 4-5 dəfə göndərməli olsan, görün nə qədər vəsait edir. Belə şeyləri düşünəndə, bəzən klubları da anlayışla qarşılayırsan.

Müəllif: Ayna.az

“Bilirəm ki, o, rayonlarda olub, hər yeri gəzib

Məşhur iş adamı, ifaçı və bəstəkar Emin Ağalarov Kseniya Sobçakın “YouTube” kanalı olan “Diqqət Sobçak”a 2 saatlıq müsahibə verib.

Sobçak və Emin şəxsi təyyarə ilə Azərbaycanın paytaxtına uçub, Bakının mərkəzində olub, təkcə biznes layihələrini deyil, həm də şəxsi həyatı müzakirə ediblər.

Müğənni ölkədə olduğu müddətdə “Telegram”ın yaradıcısı Pavel Durovla görüşdüyünü də bildirib.

Sahibkarın sözlərinə görə, Durov bir neçə gün Xəzər dənizinin sahilində yerləşən “Sea Breeze Resort & Residences”də dincəlib.

Ağalarov deyib ki, özü Durova yaxınlaşıb, onunla görüşüb və söhbət ediblər: “Bilirəm ki, o, rayonlarda olub, hər yeri gəzib. Mən Qarabağda idim. Yəni bütün ölkəni gəzib. “See Breeze”də bir neçə gün qaldı. Ancaq onun iş qrafikini izləmirdim, çünki onun orada olduğu tarixlərdə mən çox vaxt orada deyildim. Yalnız bir dəfə gördüm, yaxınlaşdım, söhbət etdik. Bilirəm ki, Durov restoranlarda nahar edib, istədiyi kimi sakit vaxt keçirib”.

Qeyd edək ki, Durov avqustun 24-də axşam Bakıdan uçduğu Fransanın Le Burje hava limanında şəxsi təyyarədən enərkən saxlanılıb.

Sobçakın Emin Ağalarovla müsahibəsinin tam versiyasına buradan baxa bilərsiniz.