 |
|
|
Beynəlxalq İqtisadiyyat Məktəbinin (ISE) 2024-cü il məzunu Nəzrin Balayeva ABŞ-ın Massaçusets Texnologiya İnstitutuna (MIT) daxil olub. Bu barədə Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti (UNEC) məlumat yayıb.
O, MIT-in “Maliyyə” ixtisası üzrə magistr səviyyəsində təqaüdlə təhsil almaq hüququ qazanıb:
“Nəzrin Balayeva UNEC-ə 660 balla daxil olub və universiteti 99,03 ortalama ilə bitirib. O, beynəlxalq nüfuzlu Chartered Financial Analyst (CFA) level 1 sertifikasiyanı (ilk 10%-də) qazanan ən gənc tələbə olub. UNEC-də bütün semestrlərdə TOP-15 təqaüdünü qazanıb”.
Qeyd olunur ki, N.Balayeva “SOFAZ Stock Pitch Competition”, “Azerbaijan Business Case Competition (ABCC)” və “Enactus World Cup” yarışmalarının qalibidir: “Bir çox nüfuzlu xarici və yerli şirkətlərdə təcrübəsi olan Nəzrin Balayeva hazırda "Moonwake Investment" şirkətində biznes analitik kimi çalışır".
“Yeni Müsavat”ın əməkdaşı Nəzrin Balayeva ilə əlaqə saxlayıb. Müsahibəni təqdim edirik:
- Nəzrin xanım, ilk növbədə sizi təbrik edir, təhsil həyatının yeni pilləsində uğurlar diləyirik. İstərdik, sizi yaxından tanıyaq.
- Təşəkkür edirəm. Orta təhsilimi 146 saylı orta məktəbdə almışam. 2024-cü ildə Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin (UNEC) Beynəlxalq İqtisadiyyat Məktəbinin bakalavr pilləsini fərqlənmə diplomu ilə bitirmişəm. Hazırda “Moonwake Investment” şirkətində biznes analitik kimi çalışıram.
- Magistr təhsili üçün MIT-i özünüz seçdiniz, ya tövsiyə üzrə belə qərar verdiniz?
- Birinci kursdan universitetləri araşdırırdım. Ən maraqlı universitet, ixtisas, imkanlar və s. baxımından MIT mənə xüsusilə maraqlı gəlmişdi. Yəni universiteti özüm seçdim.
- Necə düşünürsünüz, xaricdə təhsil şəxsən sizin üçün nə ilə yadda qalacaq?
- Fikrimcə, xaricdə təhsil ilk növbədə özümü formalaşdırmağımda böyük rol oynayacaq. Təhsil aldığım illərdə hətta başqa rayona, şəhərə belə səfər etməmişəm. Tamamilə başqa ölkədə, başqa mühitdə yaşamaq və təhsil almaq dünyagörüşümü artıracaq, özümü inkişaf etdirməyim baxımından önəmli olacaq. MIT-də təhsil xüsusilə texnologiya, süni intellekt sahələrində yeni bilgilər əldə etməyimə kömək edəcək. Bu universitet ilk növbədə texnologiya universiteti olduğu üçün çox böyük imkanları var.
- Karyera ilə bağlı konkret hədəfləriniz nədir?
- Maliyyə təhsili almışam və təhsilimi bu sahə üzrə davam etdirəcəyəm. İnvestisiyalara marağım var. Sosial sahələr - ekologiya, yenilənən enerjiyə investisiyalara xüsusi marağım var. Bu sahələrdə özümü daha da inkişaf etdirmək istəyirəm. Azərbaycanda neft və qazdan çox böyük asılılıq var. COP29-dan sonra Azərbaycanda və dünyada yaşıl siyasət prioritet istiqamətlərdən birinə çevrilib. Ona görə də bu sahədə peşəkar mütəxəssis olmaq istəyirəm.
- Seçim edərkən əsasən nəyə fikir verdiniz? Başqa universitetlər barədə düşündünüzmü?
- Əsas istəyim MIT idi. Oksford Universiteti, Kembric Universiteti barədə də düşünürdüm. Oksford Universitetinə ona görə müraciət etmədim ki, proqramda ekologiya və s. kimi məni maraqlandıran mövzulara yer verilmir. Kembric Universitetində isə proqram maraqlı, tədqiqatyönümlüdür. Müraciət etmişəm, hələ ki cavab yoxdur.
- Əgər müsbət cavab gəlsə, fikrinizi dəyişə bilərsiniz?
- Xeyr. Haradan qəbul gəlməsindən asılı olmayaraq, təhsilimi MIT-də davam etdirəcəm.
- Sizdən başqa azərbaycanlılar varmı o universitetdə? Maraqlanmısınız?
- Bəli, ötən il dövlət proqramı ilə iki qız bakalavr üzrə qəbul olundu. Bir nəfər isə artıq magistr pilləsində təhsilini başa vurub. Nihad adlı oğlan isə bakalavr təhsilini Sinqapurda bitirib, təhsilini MIT-də davam etdirəcək.
- Nə zaman yola düşəcəksiniz?
- İyunun sonu yola düşməliyəm, dərslər iyulun 1-də başlayır.
- Uğurlar diləyirəm!
Söhbətləşdi: Nigar HƏSƏNLİ
“Yeni Müsavat”
Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan ilk dəfə Türkiyə media nümayəndələrinə müsahibə verib.
Paşinyan bununla bağlı görüntüləri sosial şəbəkə hesabında paylaşıb. (Unikal)
“Şərq-Qərb” Strateji araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri, Amerikada yaşayan azərbaycanlı politoloq Ərəstun Oruclu AYNA.AZ-a müsahibəsində Ukraynadakı müharibəsi ilə bağlı hazırkı siyasi durumdan, ABŞ hakimiyyətinin münaqişə ilə bağlı atdığı addımlardan, Avropa İttifaqının məsələlərə yanaşmasından və Türkiyənin prosesdəki rolundan danışıb.
Ə.Oruclu deyib ki, Rusiyanın Ukraynaya qarşı hərbi təcavüzü nəticəsində başlayan müharibədəki son vəziyyət ondan ibarətdir ki, ABŞ-da hakimiyyətə gələn Donald Tramp adminstrasiyası bütün vasitələrlə Kiyevi təslimçiliyə sürükləyir:
- Sözdə guya sülhün bərqərar olmasını bəyan etməyə çalışan Tramp əməldə bunu Ukraynanın Rusiyaya təslim olması ilə həyata keçirmək istəyir. Bu, açıq-aydın görünən siyasətdir. Vaşinqton Kiyevə hərbi yardımı və kəşfiyyat məlumatlarının ötürülməsini dayandırılması qərarını verdi. Xüsusilə, Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski ilə Ağ Evdəki mübahisədən sonra münasibətlərdə gərginlik daha da artdı. Hansı ki, həmin mübahisənin özünü də Tramp hökuməti, vitse-prezident Devid Vens başda olmaqla, kabinet üzvləri məqsədli şəkildə yaratdılar. Bununla da cəmiyyətə göstərməyə çalışdılar ki, Ukraynanı müdafiə etməyə dəyməz. Düzdür, Amerikada keçirilən sorğuların nəticələrindən görünür ki, mütləq əksəriyyət Trampın dediklərinə inanmır, amma Tramp həyasızcasına yalanlarına davam edir. Trampla bu mənada nasist Almaniyasının faşist təbliğatı naziri Yozef Gebbels arasında heç bir fərqi yoxdur. ABŞ Prezidenti utanmadan, çəkinmədən ağ yalanlar danışır. Ukrayna ilə bağlı Trampın dedikləri yalandan ibarətdir, amma bunları bəhanə gətirərək Tramp adminstrasiyası faktiki olaraq, bu gün Ukraynanı işğalçı Rusiya qarşısında müdafiəsiz qoyub. Bu gün Tramp birmənalı şəkildə Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin maraqlarına xidmət edir. İndi maraqları üst-üstə düşür, ya Putindən asılıdır, nədənsə qorxduğuna görə xidmət edir, bunu deyə bilmərəm. Amma bu gün Ukraynanı kəşfiyyat məlumatlarından məhrum etmək, hava hücumundan müdafiə sistemlərinin elementlərini Kiyevə verməkdən imtina etmək onu deməyə əsas verir ki, Ağ Ev rəhbəri Kreml rəhbərinə xidmət edir. Tramp az qala deyir ki, müharibənin səbəbkarı Ukraynadır, Zelenskidir. Bütün bu addımlar Ukraynanı ağır məğlubiyyətlə üz-üzə qoyur.
Tramp nə qədər haqsız olsa da, əlində səlahiyyət var və bu səlahiyyətindən istifadə edir. Bundan yararlanan Rusiya isə istər Kursk vilayəti istiqamətində, istərsə də Ukraynanın daxilində - Donbassda az da olsa uğur əldə etməkdədir. Avropa ölkələri çalışır ki, Trampın dayandırdığı yardımı bərpa etsinlər. Amma Avropanın bunun üçün hərbi potensialı, hərbi sənayesi yetərli deyil. Avropa hərbi sənayesi o vəziyyətdə deyil ki, ABŞ-ın dəstəyini əvəzləyə bilsin. Görünən odur ki, Ukraynanın hərbi uğursuzluqlarının təməli qoyulur. Yəni ki, dünənədək Ukraynanın müttəfiqi olan dünyanın ən qüdrətli dövləti ABŞ bu gün Putinin himayədarıdır, müttəfiqidir. Bunun başqa adı yoxdur.
- Oval kabinetdəki insidentdən sonra Zelenskinin Trampa müraciəti və aldığı cavab onu deməyə əsas verirmi ki, artıq tərəflər atəşkəslə bağlı masaya əyləşirlər?
- Oval kabindetdəki qarşıdurmadan sonra Ukrayna hökuməti ABŞ-a müraciət etdi və bildirdi ki, Trampın mineralların istismarı barədə təklif etdiyi sazişi imzalamağa hazırdır. Tramp da üzdə özünü belə göstərdi ki, guya Kiyevin bu müraciətini yüksək qiymətləndirir. Amma dediyim kimi, hərbi yardım dayandırılıb, münasibətlərin düzəlməsini göstərən element isə görünmür. Tramp atmalı olduğu addımı artıq atıb və bundan sonra Vaşinqtonun Kiyevi müdafiə edəcəyi inandırıcı deyil. Çünki Trampın məqsədi minerallarla bağlı saziş deyildi, əsas niyyət odur ki, Ukrayna məğlub olsun və Tramp-Putin cütlüyünün təklif etdiyi təslimçi sülhə razılaşsın. Tramp özü də, kabinet nümayəndələri də açıq şəkildə deyirlər ki, Kiyev razılaşmalıdır. Düşünürəm ki, Ağ Evin bu siyasəti davam etdiriləcək. ABŞ adminstrasiyası tərəfindən verilən bəyanatlar, mesajlar yalnız ictimai rəyi çaşdırmaq və üzərindən məsuliyyəti atmaq üçündür. Amma Ukraynanın məğlubiyyətinin məsuliyyəti Tramp adminstrasiyasının üzərində olacaq, bunun altından çıxa bilməyəcəklər. Bilirsiniz, ABŞ və BMT Təhlükəsizlik Şurasının daimi üzvü olan digər dövlətlər 1994-cü ildə Ukraynaya məcbur imzalatdırdıqları Budapeşt Memorandumunun tələblərini yerinə yetirməyə borcludurlar. Çünki bu, onların birbaşa öhdəliyidir. Lakin təəssüf ki, bu barədə heç kim nədənsə danışmır. O cümlədən, ABŞ Memorandumdakı tələblərin yerinə yetirilməsinə əsas ölkə kimi birbaşa məsuliyyət daşıyır. Belə görünür ki, Tramp adminstrasiyası üçün bunun heç bir əhəmiyyəti yoxdur.
Məncə, hətta minerallarla bağlı saziş məsələsi Tramp adminstrasiyası üçün bir bəhanədir. Düşünmürəm ki, Tramp belə bir sazişin imzalanmasını istəyir. Yalandan deyir ki, Ukraynaya 350 milyardlıq yardım edilib. ABŞ-ın Ukraynaya yardımının həcmi 118 milyard dollardır, Avropa Birliyinin yardımının həcmi isə 120 milyarddan çoxdur. Yəni Avropa İttifaqının yardımı daha çox olub. Tramp deyir ki, Kiyev Vaşinqtona 500 milyardlıq güzəştə getməlidir. Bu, heç alver də deyil. Tramp elə bir şərt irəli sürür ki, Ukrayna bu şərti qəbul etməsin və məğlub olsun. Zelenski Trampa müraciətində sazişə razı olduğunu bildirdi. Məncə, indi Tramp başqa bir oyun çıxaracaq. Çünki yenə deyirəm, onun əsas məqsədi Putinə dəstək olmaqdır, Ukraynanın məğlub olmasıdır. Hazırkı Ağ Ev rəhbəri Kiyevi sülh masasına məğlub durumda oturtmaq istəyir. Bundan sonra Tramp özünü “sülh carçısı” kimi təqdim edəcək. Onun əbədi arzusu var: Nobel Sülh Mükafatı almaq. O həmişə özünü keçmiş Prezident Barak Obama ilə müqayisə edir, onunla bərabərləşmək istəyir. Amma Tramp bu mükafatı ala bilməyəcək.
- Danışıqlar masasında Ukrayna və Rusiya hansı güzəştlərə gedə bilərlər?
- Məncə, bu barədə danışmaq hələlik çox tezdir. Ukrayna Trampın təzyiqi altında sülhə razılaşsa belə, Rusiya elə təkliflər irəli sürəcək ki, onları Zelenski qəbul etsə də, bu dəfə Tramp qəbul etməyəcək. Ümumiyyətlə, Avropa həmin təklifləri qəbul etməyəcək. Ona görə ki, Rusiyanın hədəfi Ukrayna deyil. Ukrayna Rusiyanın Şərqi Avropanı işğal etmək siyasətində bəhanədir. Hətta Ukrayna ilhaq və işğal edilmiş ərazilərinin Rusiyaya verilməsinə razılaşsa da, Rusiya daha ağır şərtlər irəli sürəcək. Çünki məqsəd sülh deyil. Kremlin əsas məqsədi Ukraynanı əzmək, məğlubiyyətə uğratmaq və Şərqi Avropanın işğal siyasətini davam etdirməkdir. Buna görə də indi güzəştlərdən, ümumiyyətlə, sülhdən danışmaq mənasızdır. İndiki proseslər göstərir ki, sülh yaxın deyil.
- Avropa İttifaqı Ukraynanın müdafiəsi ilə bağlı addımlar atır, eyni zamanda, qitədə təhlükəsizliyin təmini üçün qərarlar qəbul edir. Sanki Avropa İttifaqı ilə ABŞ müttəfiqliyi sona çatmaqdadır...
- Avropa İttifaqı faktiki olaraq, ABŞ-dan uzaqlaşmaqdadır. Bunun da səbəbi Vaşinqtonun addımlarıdır. Tramp adminstrasiyası özünü təcrid etmək siyasəti həyata keçirir. Avropa İttifaqı indi öz taleyini düşünmək məcburiyyətindədir. Avropa İttifaqı ölkələri onilliklər ərzində öz suverenliklərinin bir hissəsindən ona görə imtina edib ki, ABŞ onların təhlükəsizliyini təmin edir. İndi bu konsepsiya pozulub, Tramp bu konsepsiyanı dağıtdı. İndi Avropa İttifaqı 800 milyardlıq proqram qəbul edib. Bu proqram Avropanın müdafiə qüvvələrinin gücləndirilməsi, hərbi sənayenin ayağa qaldırılması və Ukraynanın müdafiəsini təmin etmək məqsədi daşıyır. Avropa İttifaqı çalışır ki, əlində olan bütün imkanlarla Kiyevi müdafiə etsin. Çünki Ukrayna məğlub olarsa, Rusiya ilə Avropa arasındakı bufer zona Moskvanın nəzarətinə keçəcək. Rusiya Ukraynanı tam işğal edəcək, yoxsa yox, bunun dəxli yoxdur. Bəlkə də Rusiya ABŞ-la əlbir olub Ukraynada marionet rejim quracaq. Bununla Tramp Rusiyanın əli ilə Avropanı təhdid edəcək və sonra da şərtlər qoyacaq. Trampın bütün hədəfləri budur. Putin də bu fürsətdən yararlanmağa çalışır. Kreml rəhbəri anlayır ki, Trampın hədəfləri nədir.
Bu mənada, Avropa İttifaqı öz hərbi potensialını artırmaq, Ukraynanı müdafiə etmək niyyətindədir. Çünki İttifaqın başqa çıxış yolu yoxdur. Avropa İttifaqı bunu bacaracaqmı, zaman tələb edən məsələdir. Hesab edirəm ki, əsliondə Avropa İttifaqının yardım potensialı Ukraynanın özünü qorumasına kifayət edər. Bu, çətindir, amma mümkündür.
- Türkiyənin bu proseslərdəki rolunu necə qiymətləndirirsiniz?
- Türkiyənin də vəziyyəti eynilə Avropa İttifaqının vəziyyəti kimidir. Ankara da başa düşür ki, Ukraynanın suverenliyini qorumaq lazımdır. Türkiyə anlayır ki, Qara dəniz bölgəsində Rusiyanın mövqeyinin zəifləməsi prosesində Ukrayna olduqca vacib amildir. Ankara Moskva ilə birbaşa konfliktə getməmək üçün çıxış yolunu Kiyevi dəstəkləməkdə görür.
Bu prosesdə Türkiyənin təkbaşına həlledici rol oynaması çətindir. Amma istisna etmirəm ki, Türkiyə, Avropa İttifaqı, Böyük Britaniya, Kanada əl-ələ verib birgə addımlar atsınlar. Çünki bu, Türkiyənin də marağındadır. Eyni zamanda, bu, Türkiyənin Avropa İttifaqına üzvlüyü məsələsində də irəliləyişə gətirib çıxarar. Türkiyə burada mühüm dövlət rolunu ala bilər. Çünki Avropa İttifaqı ölkələrindən fərqli olaraq, Türkiyənin böyük hərbi potensialı və gücü var. Ankara çalışacaq iki istiqamətdə fəaliyyət göstərsin. Birincisi, öz dvidentlərini əldə etməyə səy göstərəcək. İstənilən müharibə həm də dövlətlərin öz hədəflərinə çatmaq şansıdır. Türkiyənin hədəflərindən biri Avropa İttifaqına üzv olmaqdır ki, bu istiqamətdə irəliləyiş etməyə çalışacaq. İkincisi, Rusiyanın Cənubi Qafqazdan və Qara dənizlə Xəzər hövzəsindən bütövlükdə sıxışdırılıb çıxarılmasıdır. Bu mənada, Ukraynanın dəstəklənməsi Türkiyə üçün vacibdir. Böyük Britaniya, Türkiyə və Avropa İttifaqının birgə addımları prosesə töhfə verə bilər. Ayrı-ayrılıqda isə heç biri ciddi uğura imza ata bilməzlər. Ukraynanın müqaviməti, Avropanın dəstəyi, Türkiyənin dəstəyi ilə uğur mümkündür. Əks halda, müharibə uzun müddət davam edəcək, ağır itkilər olacaq. Tramp hökumətinin atdığı addımlarla isə Ukraynanın məğlub olması ehtimalı artır.
Jurnalistin Putinlə bağlı verdiyi sual Trampı "möhkəm tutdu" və bu dəfə o, sualı cavablandırmaqdan çox qəribə üsulla yayındı və jurnalistin özünü günahlandırdı.
Jurnalist: -- "Siz hesab etmirsiniz ki, P*tin Ukraynaya hücum etməklə sizə hörmət etmir? Nə düşünürsünüz?
Tramp : -- " O, nə edib ki ?"
Jurnalist : -- " Ukraynaya hücum edir!"
Tramp : -- " O, mənə hörmət etmir?"
Jurnalist : -- " Bəli."
Tramp : -- " Siz hardansınız ?"
Jurnalist : -- "Mən Mayk Berbok, " Vaşinqton Post" dan.
Tramp : -- " Siz çox özünüzə etibarı itirdiniz."
"Yeni Müsavat" Media Qrupunun rəhbəri Rauf Arifoğlu TV Müsavat-ın canlı efirində aparıcı Sevinc Telmanqızının qonağı olub.
Musavat.com xəbər verir ki, veriliş zamanı Rauf Arifoğlu bildirib ki qlobal müharibənin astanasındayıq və Azərbaycan da buna hazır olmalıdır.
Daha ətraflı videoda:
ABŞ Hökumət Səmərəliliyi Departamentin rəhbəri, “Tesla” və “SpaceX” şirkətinin sahibi İlon Mask Ukrayna müharibəsi ilə bağlı qalmaqallı açıqlama verib.
Tribunainfo.az xəbər verir ki, Mask sosial şəbəkə hesabında “Starlink” rabitə sisteminin Ukrayna ordusu üçün həlledici rol oynadığını bildirib.
“Mənim “Starlink” sistemim Ukrayna ordusunun onurğa sütunudur. Starlink Ukrayna ordusunun əsas rabitə sistemidir. Əgər onu söndürsəm, cəbhə xətti dağılacaq”, – Mask qeyd edib.
Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyasının (AMİP) lideri Etibar Məmmədov Modern.az saytına müsahibəsində Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən fikir ayrılığına görə çıxıdığını bildirib.
"1991-ci ilin avqustunda Xalq Cəbhəsinin birinci qurultayı ərəfəsində mən yenə də təkliflə çıxış etdim ki, qurultayda dəyişiklik lazımdır. Biz müstəqil dövlətin yaradılmasını proqram kimi bu qurultayda qəbul etməliyik. Onlar yenə də bunun əleyhinə çıxdılar və mən elan etdim ki, Xalq Cəbhəsindən ayrılıram".
Müsahibənin dərc edilməsindən sonra Müsavat Partiyasının Məclis sədri Arif Hacılı Etibar Məmmədova cavab verib. O qeyd edib ki, Etibar Məmmədov AXC-dən ayrılanda süverenlik məsələsi artıq keçilmiş mərhələ idi: "Etibar Məmmədov AXC-ni bundan azı il yarım sonra 1991-ci ildə, bu təşkilatla bağlı planları baş tutmadıqdan sonra tərk edib".
Arif Hacılının bu ittihamına isə AMİP-dən cavab gecikməyib.
Partiyanın Ali Məclisinin sədri Rəşad Bayramov Modern.az-a açıqlamasında bildirib ki, Etibar Məmmədovun dedikləri yeni bir şey deyil.
"Hərəkat dövründə də ondan sonra da bu məsələ dəfələrlə müzakirə mövzusu olub. Hər kəs də bilir ki, AXC daxilində radikallar adlanan və Etibar Məmmədovun rəhbərlik etdiyi qanad AXC-nin müstəqillik uğrunda mübarizə aparmasını və sonra demokratik cəmiyyət qurulmasını, liberallar isə SSRİ daxilində demokratiya uğrunda mübarizəni və yalnız bundan sonra müstəqillik ideyasını dəstəkləyiblər. Yəni, başqa sözlə desək Etibar Məmmədovun səsləndirdiyi fikirlər bir çoxlarına yaxşı məlum olan həqiqətlərdir".
O qeyd edib ki, Arif Hacılının birdən birə bu fikirlərə reaksiya verməsi və faktları təkzib etməyə cəhd etməsi başa düşülən deyil:
"Ortada konkret sənədlər var. Hələ 1989-cu ildə AXC-nin təsis konfransında Etibar Məmmədov müstəqilliyin nizamnamədə proqram məqsədi kimi öz əksini tapmasını və milliyətçiliyin də əsas prinsiplərdən biri olmasını təklif etmişdi. Lakin nə həmin vaxt, nə də sonra, yəni 1991-ci il Qurultayında deyilən məsələlər öz əksini tapmadı. Əbülfəz bəy konkret olaraq dedi ki, müstəqillik məsələsi hələ tezdir.
İndi Arif Hacılının 20 yanvardan sonrakı mitinqdən video yayaraq nəyisə sübut etməyə çalışması uğursuz cəhddir. Əvvəla ona görə ki, 20 Yanvardan sonra hər kəs müstəqillik haqqında danışırdı. Təbii ki, 20 Yanvardan bir neçə gün sonra hansısa mitinqdə çıxış edib, biz müstəqillik istəmirik, SSRİ qalsın deməyə heç kəsin cəsarəti çatmazdı.
İkinci bir tərəfdən isə mitinqdə danışmaq başqa şeydir, müstəqillik uğrunda mübarizəni təşkilatın əsas məqsədi olaraq proqrama salmaq başqa şeydir. Yəni, mitinqdə, toplantılarda, küçədə hər kəs nəsə danışa bilər, əsas olun bunu rəsmi olaraq təsbit etməkdir.
Görünən odur ki, ya Arif Hacılının təmsil olunduğu təşkilatın sənədlərindən, proqramından xəbəri yoxdur, ya da bilərəkdən faktları təkzib edir. Əgər Arif bəy dediklərində səmimidirsə buyursun AXC-nin 1989 və 1991-ci il Qurultaylarının proqramını paylaşsın və göstərsin görək həmin proqramlarda müstəqilliklə bağlı nə qeyd olunub".
Müsahibəyə gedərkən ağlıma da gəlməzdi ki, Fidan Hacıyevanın seçdiyi məkan demək olar ki, həftədə bir neçə dəfə yanından keçdiyim binada yerləşir. Girişdə "Fidan Hacıyeva adına Vokal Musiqi Məktəbi" lövhəsini görəndə fotoqrafımız İlkinə təəccüblə “Buradan dəfələrlə keçmişəm, amma ilk dəfədir ki, görürəm”, — dedim. Adaşımın baxışlarından anladım ki, bu təəccübüm onun üçün elə də önəmli deyil. İkimiz də susub pilləkənlərlə yuxarı, ikinci mərtəbəyə qalxmağa başladıq. Qapı zənginin səsini eşidəndə əmin oldum ki, sözün hər iki mənasında bura onun məktəbidir.
Xalq artisti Fidan Hacıyevanın APA-ya müsahibəsi
- Bu binanın qarşısından çox keçmişəm, amma birinci dəfədir görürəm.
- Hə. Diqqətlə baxmayanda bəzən görmək olmur.
- Məktəb neçə ildir fəaliyyət göstərir?
- 2015-ci ildən.
- Özünüz də dərs deyirsiniz?
- Təbii ki, elə indi dərsdən çıxmışam.
- Bəs, başqa haradasa dərs deyirsiniz?
- Konservatoriyada dərs deyirdim, sonra gördüm vaxt çatdıra bilmirəm, dayandırdım.
- Sonuncu dəfə opera səhnəsinə nə vaxt çıxmısınız?
- Bu yaxınlarda Fikrət Əmirovun “Sevil” operasında Gülüş obrazını oynamışam. Ümumiyyətlə, konsertlərim tez-tez olur. Məktəbimin nəzdində də təzəlikcə konsert zalı açmışıq. Orada da həm özüm, həm də tələbələrim çıxış edir. “Mədəniyyət” kanalında “Azərbaycan sədaları” adlı layihəm var, orada Azərbaycan klassik musiqilərini təbliğ edirik. Layihələrim və konsertlərim çoxdur. Bu dəqiqə əsas məqsədim aprelin 23-dən 29-a qədər İkinci Beynəlxalq Opera Festivalını keçirtməkdir. Bu il Üzeyir Hacıbəyovun 140 illiyidir və biz də Festivalın açılışını “Arşın mal alan” operası ilə edəcəyik. Mən burda əsasən gənclərə yer vermişəm. Bütün obrazları gənclər ifa edəcək. Mən isə xala obrazını canlandıracağam. Həmişə Gülçöhrəni, Asyanı oynamışam, bu dəfə isə xala obrazında olacağam (gülür).
- Maraqlıdır, nəyə görə festivala Fidan Hacıyevanın II Beynəlxalq Opera Festivalı adı verilib?
- Təşəbbüs mənim tərəfimdən olduğu üçün. Festival çərçivəsində keçiriləcək bütün layihələri də özüm yazıram. Hətta 2019-cu ildə yaratdığım qadınlardan ibarət “Metso Kamera” orkestri də festivalda çıxış edəcək. Daha sonra şəhid övladlarının təhsil aldığı Musiqi Akademiyası var, onlarla bərabər də festival çərçivəsində bir layihə edirəm. Bu yaxınlarda onlara ustad dərsi keçdim, inanın o qədər istedadlı uşaqlardır. Öz musiqi məktəbimdə də 2 şəhid övladı oxuduram və onlar da festivalda iştirak edəcəklər. Ən əsası bu festivalın mahiyyəti gənclərə operanı sevdirmək, düzgün çatdırmaqdır. Gənc opera ifaçıları da efirlərə, tədbirlərə çıxmaq istəyirlər, amma efirlərin vəziyyətini də özünüz görürsünüz. Mənim də bu festivalı keçirtməkdə əsas məqsədim onların böyük səhnəyə və böyük auditoriyaya çıxmalarıdır.
- Festivalın maliyyə tərəflərini kim qarşılayır?
- Mədəniyyət Nazirliyinə, Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrına təşəkkür edirəm. Onlar mənə simfonik orkestr, solistlər verdilər, reklam işlərində dəstək oldular. Digər tərəfdən, solistlər öz məktəbimin tələbələridir. Bir sözlə, birləşib bu layihəni həyata keçirik.
- İndiki şəraitdə görürük ki, hər yerindən duran müğənni olur. Bunu opera müğənnilərinə də aid etmək olar?
- Yox. Ona böyük səbir lazımdır, səbirdən başqa istedad da lazımdır, ən əsası böyük məktəb lazımdır. Mən 11 il Bülbül adına Orta İxtisas Musiqi Məktəbində oxumuşam, daha sonra 2 il bakalavr, 2 il magistr, 2 il aspirantura təhsili almışam. 3 il də İtaliyada təhsil almışam. Bunlardan da əvvəl opera sənəti üçün Allah gərək sənə səs versin. Kim istəyir, gedib opera oxuya bilməz, gərək saydığım xüsusiyyətlər də olsun.
- Deyirlər musiqinin dili yoxdur. Siz özünüz də bir neçə dildə opera ifa etmisiniz. Necə düşünürsünüz, operanın dili olsaydı bu hansı dil olardı?
- Təbii ki, İtalya dili olardı. Çünki opera İtaliyada yaranıb və hər kəs də bilir ki, operanın vətəni İtaliyadır. Amma bizim də çox zəngin opera musiqilərimiz var. Bu yaxınlarda Türkiyədən Murat Orhan Can adlı məşhur dirijor gəlmişdi. O dedi siz nə qədər zəngin xalqsınız ki, sizin Üzeyir Hacıbəyov, Qara Qarayev, Fikrət Əmirov kimi nəhəng sənətkarlarınız olub. Bizim operada həm Qərbin, həm də Şərqin birləşməsi var.
- Azərbaycan operasının hazırkı vəziyyəti necədir?
- Düşünürəm ki, operanın reklamı yoxdur. Necə ki pop ifaçıları sosial şəbəkələrdə reklam olunurlar, eləcə də opera reklam olunmalıdır. Amma ümumilikdə opera janrının bütün dövrlərdə dinləyicisi az olub. Tarixən opera krallar üçün yazılıb. Saraylarda opera teatrları olub və krallar üçün orada opera ifa ediblər. Sonralar başlayıb, opera xalqa çıxmağa. Bizdə də vəziyyətin belə olmağı hardasa, normaldır.
- İlk dəfə 19 yaşında “Koroğlu” operasında Xanəndə qız obrazı ilə səhnəyə gəlmisiniz. Bu gün də səhnəyə çıxanda 19 yaşınızdakı kimi həyəcan hiss edirsiniz?
- Həyəcan məndə bir dəfə olub, o da İtaliyada solo konsertim zamanı. Mən orda 3 il oxudum və həmin konsert bir növ hesabat konserti idi. Bir anlıq özümə dedim ki, mən burda neyləyirəm? Çox həyəcanlı idim. Ən əsası məsuliyyət idi. Akademiyanın professorları, İtalyanın məşhur adamları gəlmişdi. Öz-özümə dedim, yox, mən burada Azərbaycanı təmsil edirəm, ona görə də möhkəm olmalıyam. Yadımda qalan həyəcan bircə bu olub.
- Müsahibələrinizin birində xanımlara tövsiyə etmisiniz ki, səhər tez oyanıb işlərini planlı şəkildə görsünlər. Bu qədər işin gücün arasında özünüz planlı iş görə bilirsiniz?
- Mən hər səhər saat 6-da oyanıram. O adam ki, yuxudan gec durur, o yaşamır, ən geci 7-də oyanmaq lazımdır, yoxsa mən yatım 10-da oyanım, belə olmaz. Səhər tezdən işinin başında olmalısan. İstirahət günlərində də çox yatmağı sevmirəm, mənim üçün çox yatmaq pintilikdir.
- Bu qədər işin gücün içində ev işlərini çatdıra bilirsiniz?
- Ona görə tez oyanıb işlərimi planlı şəkildə görürəm. Planlı edəndə hər şeyə vaxt çatır.
- Sənətdə qazandığınız uğurda planlı yaşamağınızın payı var?
- Əlbəttə var. Bunu bir dəfə dedim, çox müğənni mənə baxıb əməl elədi, faydasını gördü, sonra mənə təşəkkür elədi.
- Pozitiv qalmağı necə bacarırsınız?
- İnsan necə düşünürsə, elə də olur. Mən hətta müsahibəyə gəlməmişdən əvvəl söhbətimizin yaxşı alınacağınızı bilirdim.
- Ailədə necə pozitiv ola bilirsiniz?
- Mütləq pozitiv olmağa çalışıram. Anam bizimlə qalır, hərdən deyir buram ağrıyır, oram ağrıyır. Bilirəm ki, diqqət istəyir, qadınlarda var axı belə şeylər. Amma mən ona deyirəm ki, mənim yanımda pis şeylərdən danışma. Kimsə mənim yanımda neqativ şeylərdən danışmaq istəyəndə icazə vermirəm.
- Azərbaycan muğamı ilə opera sənəti arasında hansı bənzərlikləri görürsünüz?
- Üzeyir Hacıbəyov operalarında həm Qərbi, həm də Şərqi təcəssüm edib. Bütün dünya bəstəkarları bunu deyir. Biz xoşbəxt xalqıq ki, çoxlu sayda böyük bəstəkarlarımız və muğam operalarımız var. Buna görə də bizdə Qərb harmoniyaları ilə muğam çox gözəl sintez olunub.
- Söhbətimizi məktəbi gəzərək davam edə bilərik?
- Olar. Siz bilirsiniz ki, bura əvvəl bizim evimiz olub?
- Burada yaşamısınız?
- Bəli, 2015-ci ilə qədər burada yaşamışıq. Sonra buranı musiqi məktəbi elədik, özümüz başqa evə köçdük.
- Yoldaşınız bu qərarınızı necə qarşıladı?
- Yaxşı. O həmişə bütün işlərimdə mənə dəstək olub. Hətta burda qonşumuz evini satırdı, biz anamın evini satıb onu da aldıq. Məktəbi bir az da genişləndirdik.
- Niyə öz yaşadığınız evdə belə bir şey etmək qərarına gəldiniz?
- İmkanım buna çatırdı. Həm şəhərin mərkəzidir, həm də başqa yerdə belə bir şey etsəm, xərci çox olacaq.
- Bildiyim qədər öz evini məktəb edən başqa adam yoxdur bizdə?
- Bunu İtaliyada bir müəllimim var idi, onun evində görmüşdüm. Düzdür, o evin hamısını yox, bir hissəsini məktəb etmişdi. Mən isə bütün evi elədim.
- Doğulub, böyüdüyünüz evdir?
- Yox, bu evdə doğulmamışam, amma uşaqlığım burda keçib.
- Yəni bu evdə uşaqlıq xatirələriniz var?
- Var əlbəttə. Ona görə bütün günümü burda keçirirəm (gülür).
- Bütün otaqlarda rəsm tabloları var. Burada rəsm dərsləri də keçirsiniz?
- Əvvəl var idi, sonra dayandırdıq. Övladlarımın üçü də rəsm çəkə bilir. Burda da çoxu onların rəsmləridir.
- Övladlarınızdan musiqi ilə məşğul olan var?
- Bircə balaca oğlum Çarlz piano çalır. O birilər özləri üçün məşğul olurlar.
- Balaca oğlunuzun adı necə oldu?
- Çarlz. Tam adı Çarlz Emindir. İki adı var (gülür). Yadımdan çıxmamış sizi festivala dəvət edirəm, mütləq gəlin.
- Onda festivalda görüşənə qədər (gülürəm).
Danışa-danışa gəlib bayaq əyləşdiyimiz kabinetə çıxdıq. İçəridə uşaqların piano ifa edib oxuduqlarını görəndə gülümsəyərək “Artıq kabinetinizi da dərs otağı kimi istifadə edirlər”,- dedim. Amma artıq gec idi. O, məni eşitmirdi, musiqinin sehri altında tələbələrinə tamaşa edirdi. Biz də sakitcə içəri girəndən bizi bürüyən sehrdən çıxıb, bu fədakar insanı övladları ilə baş-başa qoyuruq.
“Dində Qurban bayramı yoxdur, Allah qan, heyvan qətliamı istəmir”
Müğənni Amina Şirin “Müsavat TV”də yayımlanan “Könüllü danış” layihəsinin qonağı olub.
Onunla sənətkarlıqdan, həbsxanada ailə qurmasından, İslam dininin qaydalarından və övladından danışdıq.
Könül İbrahim
Musavat.com
ABŞ Prezidenti Donald Trampın Vaşinqtonun Avropa təhlükəsizliyinin təmin edilməsində rolunu azaltmaq istəyinə Avropa qitədə yeni güc mərkəzi yaratmaqla cavab verməlidir.
TEREF xəbər verir ki, bunu Türkiyənin xarici işlər naziri Hakan Fidan “Faynənşl Tayms”a müsahibəsində deyib.
“Trampın hərəkətləri hamımız üçün həyəcan siqnalıdır və bu o deməkdir ki, biz birləşməli, öz güc mərkəzimizi yaratmalıyıq”, - o bildirib.
Fidan qeyd edib ki, NATO-nun dağılacağı təqdirdə Türkiyə yeni Avropa təhlükəsizlik arxitekturasının bir hissəsi olmağa hazır olacaq.
Axar.az