Gununsesi.info-nun 7 nəfərlik ailədəki bir uşağın şəxsiyyət vəsiqəsinin müddəti keçdiyi üçün qatardan endirilməsinə dair məlumatı böyük rezonansa səbəb olub.

Sosial şəbəkələrdə də, bu xəbərə reaksiya verən sadə insanlar Azərbaycan Dəmiryollarının rəhbərliyini tənqid edib, ağır ittihamlar səsləndirib.

Bəs görəsən, şəxsiyyət vəsiqəsinin etibarlılıq müddəti keçən Azərbaycan vətəndaşının qatardan endirilməsinin nə dərəcədə hüquqi əsasları var?

Əməkdaşımız bu sualla hüquqşünas Hafiz Həsənova və qanunverici orqanın üzvü Fazil Mustafaya müraciət edib.
Hafiz Həsənov:”Dəmir Yollarının bu addımı anti-konstitusion hərəkətdir”

Hafiz Həsənov bildirib ki, uşağın şəxsiyyət vəsiqəsinin etibarlılıq müddətinin bitməsinə görə, bütövlükdə ailənin qatardan düşürülməsi və minməsinə imkan verilməməsi kobud qanun pozuntusudur:

“Mən başa düşürəm ki, ailə uşağı qoyub getmək istəməyib, ancaq fərd olaraq şəxsiyyət vəsiqəsinin etibarlılıq müddətinin bitməsinə görə, sərnişinin qatardan düşürülməsi qanunsuzluqdur”.

Hüquqşünasın bildirdiyinə görə, hər bir vətəndaşın ölkə daxilində hərəkət azadlığı var və bu baş verənlər anti-konstitusion hərəkətdir:

“Ən böyük qanun pozuntusu ondan ibarətdir ki, hər bir şəxsin ölkə daxilində hərəkət azadlığı var və bu Konstitusiyada təsdiq olunan hüquqdur. Digər tərəfdən sual yaranır ki, qatara bilet niyə şəxsiyyət vəsiqəsi ilə alınır? Bu özü də bir mübahisəli məsələdir. Ola bilməz ki, mən bir şəxsiyyət vəsiqəsi ilə bir neçə bilet ala bilim? Bunu məhdudlaşdıran heç nə yoxdur. Əgər doğrudan da, vətəndaşın şəxsiyyət vəsiqəsi ilə qatara minməsi bir “qanun”dursa, bu Konstitiusiyaya zidd qaydadır”.

Hüquqşünas deyir ki, Mərkəzi Seçki Komissiyası şəxsiyyət vəsiqəsinin etibarlılıq müddəti bitmiş şəxslərə buna görə səsvermədən kənar qalmayacağını bəyan edib:

“Yəni bu o deməkdir ki, vaxtı keçmiş şəxsiyyət vəsiqəsi olan insanlar da, bu səsvermədən kənarda qalmayacaq və səsvermədə iştirak edəcək. Mən başa düşə bilmirəm necə olur ki, insanlar vaxtı keçmiş şəxsiyyət vəsiqəsi ilə səsvermədə iştirak edə bilir, ancaq Gəncədən Bakıya gəlmək üçün şəxsiyyət vəsiqəsinin müddətinin bitməsi ilə qatara buraxılmır”.

Hüquqşünas hesab edir ki, əslində səsvermə hüququ olan şəxslərin şəxsiyyət vəsiqəsinin müddətinin bitməsinə görə, məhz müddətli etibarlı şəxsiyyyət vəsiqəsi ilə səs vermək seçki qanunvericiliyinin birbaşa tələbidir:

“Ancaq qatara biletin şəxsiyyət vəsiqəsi ilə alınması və yaxud müddəti keçmiş şəxsiyyət vəziqəsi ilə bilet alıb qatara buraxılmamaq, bu seçki hüququyla müqayisə olunmaz dərəcədə o qədər də əhəmiyyətli bir hal deyil, yəni bu qayda pozuntusu hesab oluna bilməz. Birinci halda o sırf qanunla nəzərdə tutulan pozuntudur, ikinci halda isə o qədər də böyük bir ictimai əhəmiyyəti olmayan bir məsələyə görə, şəxsin qatara buraxılmaması bu böyük pozuntu kimi qəbul edilməlidir”,- deyə hüquqşünas qeyd edib.

Hafiz Həsənov bildirir ki, həmin şəxsin istehlakçı hüququ pozulub və bu da İstehlakçıların hüquqları haqqında qanunla tənzimlənən məsələlərdir:

“Vətəndaş məhkəmə qaydasıyla məsələləri mübahisələndirib, yaxud da istehlakçıların hüquqlarının pozulmasına görə antiinhisar istehlakçıların hüquqlarının qorunması agentliyinə müraciət edib, öz şikayətini bildirə bilər. Əgər bir nəticə olmasa, bu barədə məhmkəməyə verib mənəvi zərərə görə kompensasiya tələb edə bilər, ola bilər ki orada maddi zərər də olsun”.
Fazil Mustafa: “Dəmir Yollarının bu tələbi absurddur”

Məsələ ilə bağlı Gununsesi.info-ya danışan Milli Məclisin deputatı Fazil Mustafa da bildirib ki, dəmir yolu vasitəsi ilə ölkə ərazisində hərəkət etmək sərbəst hərəkət hüququ verir.

Millət vəkilinin sözlərinə görə, Naxçıvanla bağlı bir istisnalar var ki, təyyarə biletinə hansısa bir şəkildə şəxsiyyət vəsiqəsi ilə, yaxud da bir şəxsiyyəti təsdiq edən pasportla bilet alma imkanı nəzərdə tutulur:

“Bu da bilavasitə təyyarə nəqliyyat növü olduğuna görə, ümumi tətbiq olunan qaydalardır. Amma digərlərində belə bir qaydanı tələb etmək absurddur. Hər hansı bir şəkildə vətəndaşdan belə bir tələb ola bilməz. Əgər şəxsiyyət vəsiqəsinin vaxtı keçibsə, şəxsiyyəti təsdiq edən hansısa bir sənəd varsa, yaxud hansısa bir şəkildə şəxslə bağlı bir əməliyyat tədbiri varsa, bu olar. Amma burda söhbət uşaqdan gedir. Uşağın şəxsiyyət vəsiqəsi yoxdursa, bunu hər hansı bir şəkildə sübut edən yaxud onun qeydiyyatı ilə bağlı mənbəni göstərən valideyni əgər öz sənədini təqdim edirsə, bu nəzərə alınmalı idi”.

Fazil Mustafa bildirib ki, burda bir anlaşılmazlıq var və olduqca hüquqi cəhətdən də vətəndaş qarşısında absurd bir tələb qoyulubdur:

“Belə tələbləri hesab edirəm ki, bir daha ciddi şəkildə araşdırıb ortadan qaldırmaq lazmdır. Vətəndaş ölkə içində sərbəst hərəkət edə bilər. Əgər əvvəl qeyd etdiyim kimi, hansısa bir əməliyyat xarakterli bir tədbir keşirilirsə və şəxsiyyətlə bağlı hansısa bir şübhələr varsa, bu başqa bir məsələdir. Bu kimi məsələdə hansısa bir pasport yoxlaması gerçəkləşdirilə bilər, amma azyaşlı uşağa belə bir qaydanın tətbiq olunması və ona qarşı bu tələbin irəli sürülməsi yanlışdır. Burda qanunazid bir addım atılıbdır. Bu da dərhal düzəlməlidir”.

Sentyabrın 1 keçiriləcək parlament seçkiləri ilə əlaqədar 125 dairə üzrə namizədlər öz təbliğat təşviqat kampaniyasını aparır. Bununla bağlı sosial şəbəkələrdə müxtəlif dairələr üzrə namizədlər keçirilən görüşlər barədə fotolar və yazılar dərc edirlər.
XALQ.AZ məlumat verir ki,siyasi bloqer Cavid Zeynalov öz sosial hesabında deputatlığa namizəd Rafael Hüseynovu ifşa edib. Belə ki, deputatlığa namizədin paylaşımını baradə öz şərhini yazaraq qeyd edib ki, Hacıqabulda 25 ildə yaranan su problemini necə həl edəcəksən?
Siyasi bloqer Cavid Zeynalov yazır ki, 1 sentyabr uçün bəzi namizədlərə ümumi göz gəzdirdim bir neçəsini sizinlə paylaşmaq istəyirəm.Rafael Hüseynov dünən ATƏT-in müşahidə qrupu ilə görüşən Rafael Hüseynov Hacıqabulda yerləşən restoranların birində onlara bir çaynik çay alaraq dərin söhbət imitasiyalı şəkil paylaşıb.Görüşdən dərhal sonra restoranın kollektivi ni süfrə arxasına şəkil üçün dəvət edib güya Hacıqabul gəncləri ilə görüşü xalqa təqdim edib .Hətda bəzi ofisiantlar xüsusi nişan birkalarını belə çıxıramaği unudub. Bunu da hardasa başa düşmək olar ,prosesə o qədər süni və özgüvənli baxırsınız ki, nəyinki xalqın fikrini heç belə kiçik detalları belə diqqətinizə almırsınız. Heç olmasa uşaqların qabağı bir qısmat çörək qoyardın qabiliyyətiniz çatmırsa heç olmasa bir su qoyardınız Görüşdüyün gənclərlə su verməyə səxavətin yoxdursa Hacıqabul camaatının 25 ildə yaranan su problemini necə həl edəcəksən? deyə qeyd edib.

Sosial şəbəkələrədə yayılan görüntülərdə hava limanı əməkdaşları sərnişindən fantastik qiymətlə baqaj ödənişi tələb edirlər.
XALQ.AZ məlumat verir ki, 26.08.2024-cü il tarixində Bakı hava limanında (Bakı- Moskva reysində) sərnişinin 2 çanta 62 kq olan baqajı üçün 986 manat ödəniş tələb ediblər. Həmçinin əl yükü 5 kq artıq olmasını bəhanə edib təkrarən ödəniş tələb ediblər. Heçdə ucuz olmayan aldığımız biletdə əl yükü 10 kq göstərildikdə çıxılmaz vəziyyətə düşdülər. Daha sonra 62 kq əlavə baqaja görə bizdən 586 manat pul aldılar. Bu rəsmən soyğunculuqdur. “AZAL”dan imtina edirəm daha “AZAL” ın biletini almayacağam deyə sərnişin bildirib.
Qeyd edək ki, video çəkilişdən öncə 2 baqaja görə 1000 manat ödəniş tələb olunurdu.
Məlumatı 24saat.az sosial hesabında yayıb

Heydər Əliyev Beynəlxalq Aeroportunun mətbuat xidmətinidən bildirildi ki, videoda əks olunan sərnişinlər “Utair” aviaşirkəti ilə uçuş həyata keçiriblər. Baqajın daşınması ilə bağlı şərtlər isə tamamilə “Utair” aviaşirkətinin qaydalarına əsaslanır.

Milli Məclisə sentyabrın 1-də keçiriləcək növbədənkənar seçkilərdə “dəyişməz favoritlər” sırasında olan bəzi stajlı deputatlar da mandat uğrunda mübarizətyə girişiblər.

Altıncı çağırış parlamentin 2020-ci il fevral seçkilərində formalaşan tərkibinin milli və qlobal planda yeni çağırışlara uyğun fəaliyyət göstərəcəyinə dair gözləntilərin doğrulduğunu söyləməyə ciddi əsas yoxdur. Hər halda, o zaman dünyanı təhdid edən COVID-19 pandemiyası fonunda baş tutan seçkilərdə diqqətin daha çox bu bəşəri fəlakətə yönəlməsi Milli Məclisin tərkibinə yönəlik tənqidi yanaşmaları böyük mənada arxa plana keçirdi. Həmin il baş tutan və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpası ilə nəticələnən 44 günlük Vətən müharibəsindən sonra isə bu məsələ xüsusi aktuallıq kəsb etmədi. O baxımdan, Milli Məclisin tərkibi və fəaliyyəti ictimai müzakirələrin gündəmində yer almadı. Onsuz da cəmiyyətə tanış olan deputatların əksəriyyətinin fəaliyyətində müzakirə ediləcək xüsusi bir cəhət yox idi.

Bu səbəbdən, altıncı çağırış Milli Məclisin də öz ömürünü vaxtından əvvəl başa vuracağı haqda proqnozların doğrulması təəccüblü deyildi. Prezident İlham Əliyevin bu ilin iyununda parlamentin buraxılması və sentyabrın 1-nə növbədənkənar seçkilərin təyi edilməsi haqqında imzaladığı Sərəncam qanunauyğunluq kimi qarşılandı.

Gözləmək olardı ki, Milli Məclisə bu dəfəki seçkilərdə tamam fərqli alternativlərin rəqabəti müşahidə ediləcək. Çünki cəmiyyətin müəyyən hissəsinin düşüncəsinə görə, 2020-ci ildə parlamentə düşən deputatların mütləq çoxluğu üçün bu, onların ali qanunvericilik orqanında sonuncu təmsilçiliyi olacaqdı. Lakin 1 sentyabr seçkilərində nazmisədlərin irəli sürülməsi mərhələsinin başlanğıcında belə aydın oldu ki, bu çərçivədə nəzərdə tutulan deputatların böyük kəsimi qətiyyən o düşüncədə deyil. Hətta 6 dönəm – 30 il Milli Məclisdə oturmuş deputatların çoxu belə yeni namizəd statusunda adlarını seçki bülleteninə saldırmağa nail olublar. Belə olduqda, deputatlıq fəaliyyətləri daha az müddətlə ifadə olunan parlamentarilərin yenidən öz iddialarını ortaya qoymaları təəccüb doğurmadı.

Doğrudur, şablon da çıxsa, qanunun məhdudlaşdırdığı hallar istisna olmaqla, istənilən vətəndaşın seçkilərdə namizədliyini irəli sürmək hüququ var. Bu sırada bir neçə çağırış Milli Məclisdə deputat mandatı qazanmış şəxslər də istisna deyil. Ancaq burada nəzərə alınmalı olan çox ciddi məqamlar var. Onlardan biri və başlıcası həmin mandatı haqq etmək, təmsil etdiyi seçicilərə və bütövlükdə dövlətə nə dərəcədə faydalı olmaqdər. Faydalılıq əmsalı sıfır həddində olanların yenidən mandat uğrunda mübarizəyə girişməsi ictimai rəydə də birmənalı reaksiyaya səbəb olur, aqressiya ilə qarşılanır. 1 sentyabr seçkilərinin ümumi namizədlər siyahısında belə şəxslərin sayı kifayət qədər çoxdur.

Onların sırasında xüsusi seçilən deputat-namizədlərdən biri də 2000-ci ildən etibarən, Milli Məclisdə “lövbər” salan, beş dönəm deputat mandatına sahiblənən Eldar Quliyevdir. Artıq ömrününü 74-cü ilinə adlayan Quliyev də bəzi həmyaşıd deputatları kimi, istirahətə çəkilməkdənsə, parlament divarları arasında “xalq üçün külüng vurmaq” yolunu seçib, 28 saylı Sabunçu üçüncü seçki dairəsindən namizədliyini irəli sürüb. Onun bu “fədakarlığını” bəlkə də qiymətləndirmək olardı. Lakin çox təəssüf ki, Quliyev 25 illik deputatlıq fəaliyyəti dövründə haqqında müsbət rəy yaradacaq, xoş sözlər dedirdəcək bir işin qulöundan yapışmayıb, ona pozitiv imic çizəcək fəaliyyəti ilə seçilməyib.

Əksinə, deputat və Koooperasiya Universitetinin rektoru olan Eldar Quliyev bu müddət ərzində adını yalnız neqativ planda hallandıracaq fəaliyyətlə məşğul olub. Mediada onun adına verilən axtarışlar zamanı elektron bazanın rektor-deputat barəsində türlü-türlü tənqid və şikayətlərlə dolu olduğu görünür. Onunla əlaqədar şikayətlərin əsas istiqamətlərindən biri Quliyevin rəhbəri olduğu Kooperasiya Universitetini “ailə podratı” əsasında idarə etəmələrinə dair iddialardır. Bildirilir ki, qızını prorektor, qardaşı qızını isə Kooperasiya Kollecinə direktor təyin edən Quliyev digər qohumlarını da müxtəlif vəzifələrə yerləşdirib.

Eldar Quliyevin “xüsusi” özəlliklərindən biri də 25 illik deputatlığı müddətində plenar iclaslarda demək olar, çıxış etməməsidir. Bu səbəbdən, onun adı müntəzəm keçirilən sorğularda “ən susqun deputatlar” sırasında ön yerlərdə yazılır. Seçicilərin də parlamentdə onları təmsil edən deputatla görüşüb dərdlərini söyləmələri mümkünsuz işə çevrilib. Seçildiyi bölgənin əhalisi ilə təmaslardan hər vəchlə yayınan Quliyev onların hansısa dərdinə dərman olmağı ağlının ucundan belə keçirmir.

Lakin onun “fəaliyyətsiz” olduğunu söyləmək də doğru deyil. Çünki iddialara əsasən, Eldar Quliyev təmsil etdiyi rayonda böyük biznes şəbəkəsi qurmağa nail olub. Hətta 1 sentyabr seçkilərində onun rəqibləri olan digər namzədlər Maştağa qəsəbəsindəki çoxsaylı obyektlərin Quliyevə məxsus olmasına dair paylaşımlar edirlər. Göründüyü qədər, deputatlıq sayəsində seçicilırinə olmasa da, özünə yaxşı gün ağlayan Quliyevin bu statusdan könüllü imtina etməsi təsəvvürə gəlmir.

Ancaq onun deputatlığa 5-ci cəhdi uğurlu alınacaqmı? Sentyabrın 1-də görəcəyik.

www.yenicag.az