 |
|
|
Sümer Mitolojisi ile alakalı bilgi sahibi olmak için şurada gördüğünüz kitapların hepsini okumanız lazım.
Sümerler ile ilgili yerli ve yabancı bilimsel makalelere de internetten ulaşabilirsiniz. Bu kitapları okumazsanız ne olur?
Yobaz bağnaz ve bilgisiz hocaların cahil insanları kandırıp “Hayal Dünyasına” sürüklediği gibi, sağdan soldan duyup öğrendikleri saçma sapan uyduruk bilgiler ile donanmış Şarlatanlar da, okumuş kesimi kandırır. Sümer MİTOLOJİSİNDE adı geçen ANUNNAKİLERE UZAYLI diyecek kadar bilgisiz olmamak için bu kitapları okumuş olmak gerekir.
Eski mitolojiler gerçek tarih değildir. Sembol ve simgeler yoluyla anlatılan bilinçaltıdır. İlham kaynağı gökyüzündeki gezegenler ve takımyıldızlardır. Onlara Tanrı ve Tanrıça isimleri verilir. Arkaik insan gezegenlere ve takımyıldızlara anlam yükler, ve onları antropomorfik yani insansı biçimde tasvir eder. Günümüzde Astroloji nasıl gezegenlerin insanları yönettiğine inananıyorsa, eski insanlar da gezegenlerin insan üzerinde etkisi olduğuna inanır.
Bu yüzden Anunnakiler ve Sümer mitolojisindeki Tanrı ve Tanrıçalar Uzaylı falan değildir. Bunlar popüler kültürün uydurduğu yeni “İnanç” saçmalıklarıdır. Kitap okumak ve bilgi sahibi olmak sizi sahtekar insanlardan korur, tuzağa düşmezsiniz.
Nuray Bilgili
Rusiyada əfsanəvi sovet Yeni il komediyasında – “Taleyin ironiyası və ya həmişə təmizlikdə” filmində oynayan Ukrayna əsilli aktrisa, Rusiya Federasiyasının xalq artisti Liya Axecakovanın rolunun süni intellektin köməyi ilə Liza Boyarskaya ilə əvəzlənməsi təklif edilib.
Tribunainfo.az xəbər verir ki, Korrupsiyaya qarşı mübarizə və təhlükəsizlik üzrə federal layihənin rəsmi nümayəndəsi Yelena Kreit belə bir təşəbbüslə Rusiya Federasiyasının Mədəniyyət Nazirliyinə müraciət edib.
Təklifə səbəb 86 yaşlı aktrisanın ABŞ-ın Los-Anceles şəhərindəki konsert zamanı Ukrayna ilə bağlı verdiyi açıqlama olub. Liya Axecakova “Yaşasın, Ukrayna!” dediyinə görə qəzəbə gəlib.
Təhlükəsizlik və korrupsiya ilə mübarizə üzrə federal layihənin rəhbəri Vitali Borodinin sözlərinə görə, Rusiya sakinləri “Axecakovanı televiziyada görməkdən nifrət edəcəklər, çünki o, Ukrayna silahlı qüvvələrini dəstəkləyir”.
Liya Məcidovna Axecakova 9 iyul 1938-ci ildə Dnepropetrovsk şəhərində (Ukrayna) anadan olub. Atalığı Məcid Salehoviç Axecakov (1914–2012) baş rejissor, anası Yuliya Aleksandrova Adıgey Dram Teatrının aktrisası olub.
10 yaşında olanda anası və xalası vərəm xəstəliyindən vəfat edib. Liya Stalinə məktub yazaraq yardım istəyib, onun ailəsinə həmin vaxtlar üçün nadir olan yeni dərman preparatı göndərilib.
1962-ci ildə A. V. Lunaçarski adına Teatr İncəsənət İnstituna daxil olub, 1961-ci ildə məzun olub. İlk addımlarını teatr səhnəsində atıb. Müxtəlif filmlərdə çəkilib, teatr tamaşalarında fərqli rollar oynayıb.
1994-cü ildə Rusiya Federasiyasının Xalq artisti adını qazanıb. “Söz verilən cənnət” və “Qurbanı təsvir etmək” filmlərində oynadığı ikinci plan rollara görə iki dəfə “Nika” mükafatçısı olub. 2015-ci ildə kinoya verdiyi töhfələrə görə “Nika”nın fəxri mükafatına layiq görülüb. İki dəfə ərdə olub. Övladı yoxdur.
Liya Axecakova uzun müddətdir ki, ardıcıl olaraq Ukraynada aparılan hərbi əməliyyatlara qarşı çıxış edir. O, Rusiyada müxalifyönlü şəxs olaraq tanınır.
“Bu gün bazar iqtisadiyyatı dövrüdür. Xanəndələr istəmirlər özlərini əziyyətə salsınlar. Muğama səs potensialı, istək lazımdır. Hər insan, hər xanəndə muğamın ağırlığını daşımağı bacarmır. Bir yandan xanəndələri qınayıramsa, digər bir tərəfdən efirləri qınayıram. Bugünkü gündə də efirlərimiz görün nə gündədir! Hamıya deyirlər ki, oynaq mahnılar ifa edin, onlar da pozitiv mahnılar oxuyurlar. Lirikaya tələbat yoxdur. Televiziya kanallarının əksəriyyətində məkan yoxdur ki, xanəndə özünü göstərsin. Onlar da deyirlər ki, qoy elə mahnı oxuyaq toylarımız artsın”.
Bunu Medianews.az-a açıqlamasında Xalq artisti Nəzakət Teymurova deyib.
Sənətkar qeyd edib ki, hər zaman söz-söhbətdən uzaq olmağa çalışıb: “Mən sənətə gəldiyim ilk gündən başımı aşağı salıb işimlə məşğul olmuşam. Danışıqlar, dedi-qodular mənim üçün maraqlı olmayıb. Sənətə xidmət etmişəm. İstəmişəm ki, hər yerdə öz professionallığımı göstərim. Meydan var, şərait var, onlar da yaxşı olar ki, ifa etsinlər”.
Xalq artisti bildirib ki, illər öncə baş verən hadisələri bu gün efirlərdə tamaşaçı qarşısında danışmaq olmaz: “Həyatda qismət deyilən bir şey var. Kimlərsə vaxtında Leylini oxumayıblar. Şərait, istək olmayıb. Bəzən deyirlər ki, hansısa rolu oynamağa mənə mane oldular. Gərək həmin adamdan soruşasan ki, səni kim, niyə Leyli oynamağa qoymayıb? Opera səhnəsində bu gün 3-4 nəfər Leyli var. Vaxtında bəlkə də mane olanlar ola bilərdi, amma bu gün kimin səs potensialı varsa oxuyur. Keçmişdə olan şeyləri açıb-ağartmaq istəmirəm. Bu sahə bir az çətindir. Olub-keçənlər haqqında danışmaq doğru olmaz. Məni rollarımla, obrazlarımla seviblər. Tamaşaçıma da hər zaman hörmətlə yanaşmışam. Neqativləri tamaşaçılara göstərməməliyik”.
Nəzakət Teymurova deyib ki, gənclər müdafiə edib: “Yaxşı şeyə pis deyən adamın dili qurumalıdır. Gəncliyin özü gözəllikdir. Onlara təşəkkür etməliyik ki, bu sahəni seçiblər. Bəzən yaxşıya pis deyən həmkarlarım da olur. Bu zaman həmin tələbələri mən özüm müdafiə edirəm. Neqativ axtaranın axırda özü elə neqativə rast gəlir. Hər şeyi bəyənməyən adamlar çoxdur. Gənclərə irad tutan adamlar görəsən özləri bu sənət üçün nə ediblər? Bu sənətdə ad qazanmaq çox çətindir. Kim nə edirsə özü üçün edir. Bu sahə elə bir sahədir ki, pislər ələnir, qalmır. Muğamatın qədrini bilməliyik. Mən indiyə qədər 7 rol oynamışam. Bildiyiniz kimi teatrımız hazırda təmirdədir. Bəzi operalarımız səhnəyə qoyulmur. Muğam, teatr fəaliyyətimlə yanaşı, çox az hallarda olsa belə, toylara da gedirəm. Allah bütün hər kəsə toy nəsib etsin. Dzüdür, daim toyları üstün tutmamışam. Səhnə mənim üçün əsas olub. Lakin yaxın adamların toylarında iştirak edirəm. Bugünkü gün dəvət olanda da gedirəm”.
Nəzakət xanım ustadı, Xalq artisti Arif Babayevdən də danışıb: “Tez-tez görüşə bilməsəm də Arif müəllimlə müntəzəm olaraq əlaqə saxlayıram. Arif müəllimin səsi sehrdir. Onun mahnıları insanların yaddaşına yazılıb. Ən böyük arzum odur ki, rayonumuz yenidən qurulsun, mən də Arif müəllimlə birlikdə oraya gedim. O bizim həyətdə, evimizdə bir böyük kimi qonaq olsun. Pedaqoji fəaliyyətimi və bundan sonrakı həyatımı doğulduğum Ağdam torpağında gənc ifaçılara dərs deməklə keçirmək istəyirəm”.
“Vətəndaş A” serialının prodüseri Sevinc Əliyeva Dövlət Sərhəd Xidmətinin serialın çəkiliş heyətinin dronunu vurması haqda xəbərin həqiqəti əks etdirmədiyini bildirib.
Yenisabah.az xəbər verir ki, bu barədə o, serialın rəsmi səhifəsi ilə birgə açıqlama yayıb.
Prodüser “DSX dronumuzu vurdu” iddiasının həqiqəti əks etdirmədiyini bildirib:
“İctimai Televiziya və mən (“Vətəndaş A” serialının baş prodüseri) bildirmək istəyirik ki, Lahıc çəkilişləri zamanı heç bir dronu Dövlət Sərhəd Xidməti vurmayıb, dron radarın sönülü olmasına görə qayaya çırpılıb. DSX əməkdaşları ilə heç bir telefon danışığı belə olmayıb. Yayılan məlumat həqiqəti əks etdirmir”.
Xatırladaq ki, serialın rejissoru Elvin Rüstəmzadə "Vətəndaş A" serialının Daşkəsən rayonundakı çəkilişləri zamanı istifadə olunan dronu Dövlət Sərhəd Xidmətinin vurduğunu iddia etmişdi.
O, "Kulis.az"a müsahibəsində deyib:
"5-6 min dollarlıq dron idi. Biz də elə dron qəzalarından danışırdıq. Elə o anda Orxan mənə dedi ki, dron görünmür. Çıxıb baxdıq ki, yoxdur. Sən demə orada hərbi baza var. Dronu icazəsiz qaldırdığımıza görə vurublar. Sonra onlarla əlaqə saxladıq. Dedik ki, bu gün dron vurmusuz? Onlar da dronun modelinin adını deyərək bunu təsdiqlədilər. Dedik niyə vurmusuz? Dedilər ki, biz nə bilək o nə dronudur, icazəsiz qaldırmısız?"
Bakıda fəaliyyət göstərən “Devin Medya Akademi”nin insanları aldatdığı iddia edilir.
Bu barədə “facebook” sosial şəbəkə istifadəçilərindən biri paylaşım edib.
“Facebookda “Devin Medya Akademi” adından verilmiş, film çəkilişləri üçün həvəskar şəxslər axtarıldığına dair elana rast gəldim. Oğlumun dərsdən sonra boş vaxtlarında başını qatması üçün müraciət etdim. Elə həmin gün qarşı tərəfdən zəng edib əlaqə saxladılar, oğlumu dəvət etdilər. Dünən bir neçə fotosunu çəkib, 20 manat da ödəniş aldılar ki, bəs sizi votsap qrupuna daxil edəcəyik, orada çəkiləcək filmlər barədə ətraflı məlumat veriləcək (halbuki kastinq ödənişsiz olur). Oğlum evə qayıdan kimi bu gün üçün yenə dəvət etdilər, bu dəfə də bildirdilər ki, bəs rejissor sizi filan fimdə filan obrazda görür, amma bunun üçün 3 aylıq kursda iştirak etməlisiniz, həftədə 1 dəfə Həmidə Ömərova kimi ustadlar sizə dərs keçəcək, hər ay üçün də 200 manat (cəmi 600) ödəməlisiniz. Gəldik zurnanın zonq dediyi yerə. Sayları yaz yağışından sonra artan göbələklər kimi peyda olan daha bir şəbəkənin toruna düşdüyümü anladım. Təsəvvür edin, votsap qrupundan 871 nəfər insan var, hərəsindən o qədər pul alanda görün nə qədər edir. Və Allah bilir ki, neçə elə qruplar var” - deyə sosial şəbəkə istifadəçisi yazıb.
Moderator.az-a açıqlama verən şikayətçi sonradan onu da bildirib ki, bu hadisədən sonra şirkətlə əlaqə yaratmağa çalışıb:
“Bu gün də zəng edib irad bildirdim. Telefonu üzümə söndürdülər. Fırıldaqçı olduqlarına bir daha əmin oldum. Sonradan geri yığıb kursun məcburi olmadığını, oğlumu başqa filmə dəvət edəcəklərini bildirdilər. Təbii ki, mən artıq bunların əsl məqsədini başa düşdüm, yəni məni ələ almağa çalışırdılar. Mən tora düşmüşdüm. Oğlum orada olanda Pərviz Malik Əjdər adında aktyoru görüb. Oğlumu yoxlayan şəxs isə guya türk aktyoru Recep imiş”.
Hadisədə adıçəkilən Xalq artisti Həmidə Ömərova ilə əlaqə saxladıq. Aktrisa bildirdi ki, sözügedən kursdan ona yay aylarında zəng gəlib: “Təklif etdilər, şirkətlərinin yerini dedilər. Onlara dedim ki, mən hazırda çəkilirəm, vaxtım yoxdur, noyabr ayında mənə zəng edərsiz. O vaxtdan bəri mənə heç bir zəng olmayıb. Mən ümumiyyətlə özəl kurslarda dərs demirəm”.
Məsələ ilə bağlı qarşı tərəfin də mövqeyini öyrənməyə çalışdır. “Devin Medya Akademi” rəhbəri Atilla Uysal Moderator.az-a açıqlamasında qeyd etdi ki, artıq 4 aydır Bakıda fəaliyyətə başlayıblar:
“Fəaliyyətə başladığımız ilk andan etibarən Bakıda çəkilən film və seriallara aktyorlar göndəririk. Aktyorluq kursuna gələn insanlardan foto və video çəkilişi üçün 20 manat alırıq. Bunu özlərinə də söyləyirik. Biz film və seriallara aktyor yönləndirməkdən əlavə, özümüz də serial, film və reklam çəkirik. Dərslərimizə nə qədər şagird qatılıbsa, əlimizdə sübut da var, sizə göstərə də bilərik. Dərslərə qatılmaq istəyən şagirdlər isə təhsil üçün müəyyən miqdarda pul ödəyir. Təhsil almaq istəməyən şagirdlər isə qatılmır. Təhsilə qatılmırlar deyə kastinq xidmətindən məhrum olmurlar. Bəhs etdiyiniz 800 nəfərlik qrupda da hər gün iş paylaşırıq ki, kimə hansı çəkiliş uyğundursa, şəkilini göndərək, gedib çəkilsin. Bizim vasitəmizlə yüzlərlə aktyor gedib çəkilib. Bizdə aktyor dərslərini xalq artisti Pərviz Məmmədrzayev keçir. Yəqin ki, onu tanıyırsınız. Səhv bir iş görsək sizcə bu cür insanlar bizim kursumuzda dərs verərlər?”
“O ki, qaldı Həmidə Ömərovanın bizim kursumuzda dərs deməsinə, Həmidə xanımla görüşdük, söhbətimiz oldu, amma hazırda dərs vermir. Çünki işləri çoxdur. Fevral ayında biz 44 günlük müharibə ilə bağlı bir film çəkmək istəyirik. Bunun üçün Xalq artisti Nurəddin Mehdixanlı bizi Müdafiə Nazirliyinin səlahiyyətli adamları ilə görüşdürəcək. Biz insanların xəyalları ilə oynamırıq, ortalığa iş qoyuruq”- deyə Atilla Uysal bildirib.
Türkiyənin məşhur "Muhteşem Yüzyıl" serialının ulduzu Burak Özçivit Rusiyanın "Ya k tebe nadolqo" layihəsində baş rolu canlandırıb.
Oxu.Az xəbər verir ki, bu barədə Kino-Teatr.Ru portalı məlumat yayıb.
Məlumata görə, "Ivy" striminq servisinin istehsal etdiyi serial romantik sketç-komediya janrında yayımlanacaq. Burak Özçiviti bu layihədə rusiyalı aktrisa Yuliya Kalaşnikova müşayiət edəcək. Süjetdə gözlənilmədən bir rus qadınını ziyarət edən məşhur türk aktyorunun hekayəsi təsvir olunur. Serialın altı seriyadan ibarət olacağı bildirilir.
Əsgər Hacı oğlu Salami XIX əsrdə Oğuz (keçmiş Vartaşen) rayonunda yaşayıb yaratmış doqquz şairdən biridir.
O, 1826-cı ildə Yaqublu kəndində anadan olmuşdur. Bir müddət molla yanında, sonra isə Ağdaşdakı mədrəsədə oxumuş, dövrünə görə müəkəmməl təhsil almışdır.
Ə.Salami tanınmış şair Mücrüm Kərim Vardaninin təşkil etdiyi ədəbi-musiqi məclisinin fəal üzvlərindən biri olmuşdur. Şairin Şamaxıda fəaliyyət göstərən ədəbi məclislərdə iştirak etdiyi, M.K.Vardanidən başqa, dövrünün tanınmış yazarlarından S.Ə.Şirvani, İ.Qutqaşınlı, İ.Nakam, A.Padarlı, P.Qarağani, M.R.İltica, M.Rövşən və digərləri ilə şəxsi tanışlığı olduğu söylənilir.
Sonralar Ağdaşa köçmüş və bir müddət orada yaşamışdır. Ə.Salaminin 1870-1871-ci illərdə vəfat etdiyi ehtimal olunur. Öz vəsiyyətinə əsasən Ağdaşda dəfn olunmuşdur. (Kənd əhalisi arasında şairin Ağdaşda deyil, kəndin cənub istiqamətindən Ağdaşa gedən yolun (Ağdaş yolunun) kənarında bir təpənin üstündə dəfn edilməsi barədə rəvayətlər də dolaşmaqdadır.)
Ə.Salaminin əsərləri haqqında ilk dəfə filologiya elmləri doktoru Əhməd Cəfərzadə məlumat vermişdir. O, 1977-1978-ci illərdə Oğuz rayonunda çıxan “Oğuz yurdu” qəzetinin müxtəlif saylarında dərc olunmuş məqalələrində bu barədə də informasiya vermişdir.
Şairin əldə olan yeganə tam şeiri Mücrüm Kərimin Məkkədən qayıtması münasibəti ilə yazdığı şeirdir. Bundan başqa onun şeirlərindən bir sıra bənd və beytlər də qalmışdır. Şairin əsərlərində tənbəllik, süründürməçilik, rüşvətxorluq, çapqınçılıq, qumarbazlıq, sərxoşluq və əyyaşlıq, hər cür zorakılıq tənqid olunur.
Şairin əlyazmalarından bəziləri Respublika əlyazmalar fondunda qorunur və öz tədqiqatçılarını gözləyir.
İmran Verdiyev,
Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi.
TEREF
Türkiyənin məşhur müğənnisi Gülben Ergen Yaponiyaya üz tutub.
Milli.Az xəbər verir ki, ifaçı Tokio küçələrində özünü videoya çəkdirərkən təhlükə ilə üzləşib.
Belə ki, kameraya baxaraq, yolu keçən sənətçi az qala, maşın altında qalacaqdı. Məşhuru son anda yanındakı xanım qolundan tutaraq hadisənin qarşısını alıb.
Sözügedən görüntünü təqdim edirik:
Türkiyənin "Tabii" dijital platformasında nümayiş olunan "Çırak" serialında aktyor Elşən Orucovun ilk səhnəsi yayımlanıb.
TEREF axşam.az-a istinadən xəbər verir ki, ekran işində baş rol ifaçısı Ozan Akbaba ilə Elşən Orucov arasında Bakı ilə bağlı dialoq yer alıb.
Bundan başqa, ssenarisini Ozan Akbabanın yazdığı serialda Azərbaycan mədəniyyətinə xüsusi yer verilməsi də diqqət çəkib.
Qeyd edək ki, ekran işində baş rolları Ozan Akbaba və Damla Sönməz canlandırır. Layihədə daha öncə də Zamiq Hüseynovun ifasına yer verilmişdi.
Son illərdə ölkəmizdə kitab oxuma mədəniyyətini inkişaf etdirmək məqsədilə müxtəlif layihələr həyata keçirilib, sosial kampaniyalar təşkil olunub. Kitabların təbliği artıb, həm fiziki, həm də rəqəmsal platformalarda satış imkanları genişlənib. Ölkəmizdə kitab oxumağa maraq ümumi mənada çox yüksək olmasa da, bu sahədə müsbət dinamikanın olduğu müşahidə olunur. Xüsusilə gənc nəsil arasında ədəbi əsərlərə və təhsilyönümlü kitablara maraq nəzərəçarpacaq dərəcədə artıb. Buna baxmayaraq, mövcud problemlər bu inkişafa ciddi maneələr yaradır.
Bu problemlərin başında isə kitabların keyfiyyətli hazırlanması və nəşri ilə bağlı məsələlər dayanır. Təəssüf ki, müxtəlif nəşriyyatların istehsal etdiyi kitablar, xüsusilə tərcümə əsərləri ciddi qüsurlarla doludur. Azərbaycan ədəbi dili qaydalarının pozulması, redaktə və korrektə səhvləri, üslub uyğunsuzluğu kimi problemlər oxucuların gözündən yayınmır. Belə halların artması savadlı və həssas oxucuların kitablara olan inamını sarsıdır, onların keyfiyyətsiz kitabları oxumaqdan imtina etməsinə səbəb olur. Digər tərəfdən, yeni nəsil oxucular bu cür yanlış istifadələri doğru qəbul edə bilər ki, bu da gələcəkdə ədəbi dilin saflaşdırılması və qorunması prosesini çətinləşdirir.
Nəşriyyatların məsuliyyətsizliyi bir sıra sualları gündəmə gətirir: bu sahəyə kim nəzarət etməlidir? Redaktə və korrektə prosesində peşəkarlığı təmin etmək üçün hansı mexanizmlər tətbiq olunmalıdır? Nə üçün bəzi nəşriyyatlar keyfiyyətsiz məhsulları bazara çıxarır və onların satışına icazə verilir?
Ekspertlər bildirirlər ki, nəşriyyat fəaliyyətləri üçün müəyyən standartlar müəyyənləşdirilməli və bu standartlara uyğunluq ciddi şəkildə yoxlanılmalıdır. Redaktə və tərcümə işlərinin peşəkar səviyyədə həyata keçirilməsi üçün təcrübəli mütəxəssislərin cəlb olunması vacibdir. Bundan əlavə, Azərbaycan ədəbi dilinin qorunması məqsədilə kitab nəşri sahəsində monitorinq aparılmalı, dil və üslub qaydalarının pozulduğu hallarda nəşriyyatlara xəbərdarlıq edilməli və ya müvafiq cəza tədbirləri tətbiq olunmalıdır.
Oxucuların kitab seçimində daha tələbkar olması və keyfiyyətsiz məhsullara qarşı etirazlarını bildirməsi də vacibdir. Çünki kitab bazarındakı keyfiyyət problemi yalnız nəşriyyatların məsuliyyətsizliyi deyil, həm də cəmiyyətin bu məsələdəki passiv mövqeyi ilə əlaqədardır. Oxucu və nəşriyyat arasında sağlam bir əlaqə qurularsa, gələcəkdə həm daha keyfiyyətli kitablar hazırlanacaq, həm də Azərbaycan ədəbi dilinin qorunması təmin olunacaq.
Mövzu ilə bağlı publisist, filologiya elmləri doktoru, BDU-nun professoru Qulu Məhərrəmli “Yeni Müsavat”a danışıb: “Həqiqətən, son illərdə Azərbaycanda kitaba maraq çox artıb, yanaşma dəyişib. Çünki bir neçə dalğa təşkil olunan kitab sərgiləri, festivallar və sairə, bunların hamısının çox müsbət təsiri olub. Hesab edirəm ki, televiziyalar da bu işdə müəyyən qədər rol oynayırlar ki, kitab təbliğ olunsun, oxunsun və insanlar özlərinin bədii zövqünü həm də kitab vasitəsilə formalaşdırsınlar. Amma tərcümə ilə bağlı deyilən məsələ, bəli, bu gün çox aktualdır. Bəzi nəşriyyatların buraxdığı tərcümə kitablarının keyfiyyəti o qədər də yüksək deyil. Çox təəssüf ki, Tərcümə Mərkəzinin fəaliyyəti dayandırıldı. Halbuki Tərcümə Mərkəzinin buraxdığı kitablar çox peşəkar şəkildə tərcümə olunur, onların tərcüməçiləri xarici bədii ədəbiyyatı Azərbaycan dilində kifayət qədər peşəkar verə bilirlər. Adam o cür kitabları oxuyanda zövq alır.
Lakin təsadüfi və yaxud hər hansı bir ehtiyacdan doğan tərcümələr də olur, bəzi nəşriyyatlar ağına-bozuna baxmadan onları buraxırlar. Bəzən elə olur ki, bir kitabda bir neçə tərcüməçinin pis mənada dəst-xəttini görürsən. Çünki fərqli intonasiyalar, fərqli üslublar müşahidə olunur və bu da oxucunu istər-istəməz qıcıqlandırır".
Qulu Məhərrəmli
Qulu Məhərrəmlinin fikrincə, bu məsələ ilə bağlı hansısa qurumun və yaxud nəzarətin yaradılmasına ehtiyac yoxdur: “Sadəcə olaraq, yaxşı naşir kitab çapına yaxşı tərcüməçilər cəlb edir, onlar da həmin kitabı peşəkar şəkildə tərcümə eləyirlər. Əgər yenidən tərcümənin keyfiyyətinə nəzarət üçün qurumlar yaratsaq, bunlar əks-nəticə verə bilər. Əlbəttə ki, müəyyən monitorinqlər aparıla bilər. Mədəniyyət naziri, Prezident Yanında Dil Komissiyası və müxtəlif qeyri-hökumət təşkilatları monitorinqlər vasitəsilə müəyyən eləyə bilərlər ki, hansı nəşriyyatda tərcümə baxımından keyfiyyətsiz kitablar buraxılır. Amma qeyd etdiyim kimi, xüsusi nəzarət qurumuna ehtiyac yoxdur, çünki bu, cəmiyyəti xeyli geri apara bilər”.
Şahbaz Xuduoğlu
“Qanun” nəşriyyatının direktoru Şahbaz Xuduoğlu isə məsələyə bu cür mövqe bildirdi: “Həqiqətən də, son illərdə kitab oxuyanların sayı artıb. Bu da onu göstərir ki, tərcümə olunan kitablar elə də pis deyil. İnsanlar kitab oxuyurlarsa, deməli, onlardan nələrsə öyrənə bilirlər, əks halda oxumazdılar.
Tərcümə ilə bağlı şikayətlərə gəldikdə isə ən böyük şikayətçilər elə biz özümüzük. Məsələn, mən bir naşir olaraq tərcümə məsələsindən çox narazıyam. Tərcüməçini sınaqdan keçirirsən, görürsən ki, yaxşı tərcümə edir, amma kitab halına gələndə nəticə gözləntiləri doğrultmur. Yenidən redaktə, yenidən tərcümə prosesi aparmaq lazım gəlir. Bu da səhvləri aradan qaldırmaq üçün uzun və mürəkkəb prosedur tələb edir. Amma bu cür çətinliklər olmasa, tərcümə sahəsi inkişaf edə bilməz.
Heç kim bir gündə tərcüməçi olmur. Adətən işə yeni başlayan tərcüməçilər peşəkar redaktorlarla, təcrübəsiz redaktorlar isə təcrübəli tərcüməçilərlə işləyirlər. Bu proses belə davam etməli və fasiləsiz olaraq inkişaf etdirilməlidir.
Tərcüməyə nəzarət məsələsinə gəldikdə isə vaxtilə Tərcümə Mərkəzi yarananda deyirdilər ki, “biz tərcüməyə nəzarət edəcəyik”. Amma tərcüməyə nəzarət etmək nə deməkdir? Tərcüməyə necə nəzarət etmək olar? Bu yanaşma başdan-ayağa yanlışdır. Əgər tərcüməyə dəstək vermək istəyirlərsə, dəstək versinlər; maliyyə, resurs ayırsınlar. Amma tərcüməyə nəzarət adı altında heç bir fayda əldə olunmaz. Əksinə, bu cür yanaşmalar tərcümə prosesini çətinləşdirər.
Dilimiz də inkişaf edir. Texnoloji tərəqqi nəticəsində yüzlərlə yeni söz yaranır və biz onları dilimizə gətirib qəbul etməliyik. Bu proses qaçılmazdır. Bəzən köhnə nəsil yeni sözləri mətnlərdə görəndə narazılıq edir ki, bu sözlər niyə işlədilir. Amma bu sözləri biz yaratmırıq, onlar təbii olaraq yaranır və biz də onları qəbul etmək məcburiyyətindəyik. Bu yeni sözlərə qarşı qıcıq yaratmaq əvəzinə, onların mənasını anlamağa və düzgün istifadə etməyə çalışmaq lazımdır.
Bu mənada, işləyən bir mexanizmi dayandırmaq yox, ona daha çox dəstək vermək lazımdır ki, nəticədə ortaya keyfiyyətli məhsul çıxsın".
Xalidə GƏRAY,
“Yeni Müsavat”