 |
|
|
Dünyanın en büyük tarihi kitabı olan Codex Gigas, diğer anlamı Şeytanın İncili, tarih boyunca gizemini koruyan ve dünya üzerinde bulunan en büyük ortaçağ elyazmasıdır. 75 kg ağırlığında, 22 cm kalınlığında, 92 cm genişliğinde, toplamda 624 sayfa olan kitabın ciltlenmesi için yaklaşık olarak 160 tane hayvanın derisinin kullanıldığı söyleniyor. İçinde ne yazdığı hakkında neredeyse hiçbir bilgi yok. En çok göze çarpan şey bir sayfadaki şeytan tasviridir. Kitabın nasıl yazıldığı bilinmiyor çünkü böyle bir kitabı yazmak tam 20 yıl sürüyor. Tabi bu bilinmezlik de beraberinde efsaneleri getiriyor.
Efsaneye göre, Orta Çağ’da Bohemya’daki Pozlazice Manastırı’nda yaşayan olan bir rahip, işlediği ağır bir suçtan ötürü ölüm cezasına çarptırılır. Duvarın içine diri diri gömülme cezası alan rahip cezanın kaldırılması dahilinde Hristiyan dünyasının göreceği en büyük el yazması İncil’i yazacağını söyler. Bir tek İncil değil, Benedik tarikatındaki rahiplerin hayata bakışını, azizlerin listesini, Josephus Flavius’un Yahudiler tarihini, Çek tarihini, Hristiyanlar’ın en önemli bayramlarından olan paskalya bayramının nasıl hesaplanması gerektiğini de kitaba yazacağını söyler. Rahibin teklifi kabul edilir çünkü bu manastır için büyük bir övgü kaynağı olacaktır. Rahip kütüphaneye götürülür, önüne renk renk mürekkep konur ve yazması için eşek derileri verilir. Kapılar kapanır ve rahip yalnız bırakılır. Kitabı bitiremeyeceğini anlayan rahip şeytandan yardım ister. Şeytan, rahibe yardım etmeyi kabul eder fakat iki şartı vardır. Birinci şartı, rahibin ruhunu kendisine satmasıdır. İkinci şartı ise kitabın sayfalarından birine kendinin resmedilmesidir. Hayatta kalmak isteyen rahip iki şartı da kabul eder. Böylece şeytan da İncil’i ortaya çıkarır. Kitap oldukça büyük ve görkemlidir. Diğer rahipler kitaba hayran kalmışlardır. Ta ki şeytanın resmedildiği sayfaya gelene kadar.
Çekler açısından büyük bir önem taşıyan bu kitap yüzyıllarca en iyi şekilde korunmuş. En değerli hazineleri olarak anılan kitap 30 Yıl Savaşları’nda İsveç Krallığı’nın galip gelmesi üzerine, İsveç tarafından ganimet olarak 1648 yılında alınıp İsveç’e götürüldü. Şu anda İsveç Kraliyet Sarayı’nda bulunan kitap, sadece iki kere halkın görebilmesi için sergilenmiştir. Bu sergide onar kişilik gruplar halinde insanlar özel bir odaya alınmış ve sadece on dakika kitaba bakılmasına izin verilmiş.
Süleyman Efe KOCAZEYBEK
TEREF
Dostoyevski kumar alışkanlığından ötürü aşırı derecede borçlanmıştır. O sırada ortaya Stellovski adında bir yayıncı çıkar. Dostoyevski’ye şunları söyler: “Bak senin bütün borçlarını kapatacağım. Sana iki yıl yetecek kadar da para vereceğim. Fakat bir sözleşme imzalaman gerek.
Senden bir kısa roman istiyorum. Bu kısa romanı bana bu sözleşmeyi imzaladıktan tam 24 ay sonra vermeyi kabul edeceksin. İstediğim sürede bitirip bana teslim edersen sorun çıkmayacak. Fakat eseri bir gün bile geç verecek olursan bundan önce yayımladığın ve bundan sonra yayımlayacağın bütün eserlerin hakları benim olacak.” Çok fazla borcu olan Dostoyevski sözleşmeyi mecburen imzalar.
Aradan 23 ay geçer fakat tek bir cümle bile karalamamıştır. Durumdan haberdar olan Fransız yazar Stendhal, Dostoyevski’ye “Ben ‘Parma Manastırı’ romanımı dikte ettirerek (söyleyerek yazdırmak) yazdırdım, sen neden denemiyorsun?” der. Başka çaresi olmayan Dostoyevski kabul eder.
O zamanlar Rusya’da bir dikte etme okulu vardır. Okulun en yetenekli öğrencisi Grigoryevna Snitkin adında İsveç asıllı genç bir kızdır. Kız bu görevi yapmaktan gurur duyacağını söyler ve Dostoyevski ile eseri yazmaya başlarlar.
Eseri son gün bitiren Dostoyevski hemen Stellovski’nin yanına gider. Dostoyevski’nin yazma sürecini baştan sona takip eden uyanık yayıncı Stellovski Dostoyevski eseri teslim edemesin diye ofisini kapatıp gitmiştir. O zamanlar Rusya’da noter yoktur. Noter görevini polis karakolundaki memurlar yapıyordur. Dostoyevski eserini polis karakolundaki memurlara onaylatır. Daha sonra bu olaydan dolayı yayıncı ile davalık olsalar da davayı Dostoyevski kazanır.
Her Rus gibi Dostoyevski de zaferi kutlamak için bol votkalı bir davet verir. Davete bütün dostları ile birlikte romanı dikte ettirdiği genç kız Grigoryevna Snitkin’i de çağırır.
Gecenin ilerleyen saatlerinde Dostoyevski genç kıza “senden bir konuda fikir almak istiyorum “der.
Bu durum genç kızın gururunu okşamıştır.
“Memnuniyetle, ben size nasıl bir fikir verebilirim merak ettim” diye karşılık verir.
Dostoyevski şöyle der: “Ben bir roman yazmaya çalışıyorum. Romanın başkarakteri korkunç biri… Sara nöbetleri geçiren, kumar bağımlısı, düşman kazanmaktan çekinmeyen bir adam. Bu adam kendinden genç bir kıza aşık oluyor. Sence bir evlenme teklifi kaleme alacak olsam bu gerçekçi olur mu?”
Kız ise şöyle der: “Evlenme teklifinizi kabul ediyorum Bay Mihayloviç…
O kız Dostoyevski’nin ikinci eşi Anna Grigoryevna Snitkin’dir. Yazdıkları eser ise ünlü roman “Kumarbaz”dır.
Anna, Dostoyevski'yi ve hayatını anlattığı bir kitapta şöyle söyler: "Öyle göz alıcı bir güzelliğim de yoktu, ne özel bir yeteneğim ne de sıradışı bir zekâm vardı, düz bir eğitim almıştım. Buna karşın, zeki, üstün yeteneklere sahip bir erkekten büyük saygı görüyor, neredeyse tapılıyordum."
Dostoyevski'nin ölüm döşeğindeyken ona şöyle demiştir: "Anna, en üzüntülü ve sevinçli anılarımı seninle bölüştüm. Tek başıma aşamayacağım zorlukları seninle aştım. Ve şunu unutma ki seni büyük bir tutkuyla sevdim. Bir kere bile aldatmadım. Düşüncede bile."
Hatice Durak
TEREF
Ürək problemlərinə işarə edən əlamətlər həmişə gözlədiyiniz kimi olmur, lakin nəyinsə səhv olduğunu hiss edirsinizsə, mütəxəssislər buna laqeyd yanaşmamağı məsləhət görürlər.
Bəzi əlamətlərə diqqət yetirməyin vacib olduğunu bildiriblər.
Ürək probleminin əlamətlərindən biri qeyri-adi yorğunluq ola bilər.
“Günün sonunda özünüzü yorğun hiss etdiyiniz zaman ümumi yorğunluqdan danışmırıq... Söhbət ondan gedir ki, bir neçə pilləkən pilləsini rahat qalxa bilirdiniz, indi isə birini qalxmaqda çətinlik çəkirsiniz və ya güclü yorğunluq hiss etmədən də pilləkənləri çıxa bilmirsiniz”, - kardioloq, tibb elmləri doktoru Lesli Ço deyir.
Həkimlər deyir ki, boğulma hissi stenokardiya əlaməti ola bilər.
"Stenokardiya" sözü əslində "boğulma" deməkdir və bəzən boğazda sıxılma və ya ağrı yarana bilər. İnsanlar adətən “utancaq” və ya “boğulma” hissini təsvir edirlər”, - Edinburq Universitetinin Kardiologiya kafedrasının müdiri, professor David Nyubi bildirib.
Mütəxəssislərin fikrincə, ürək böhranı ilə əlaqəli sinə ağrısı həmişə aydın deyil. “Biz ürək böhranı ilə əlaqəli kişilərdə və qadınlarda sinə ağrısının əlamətlərinə daha dərindən baxmalıyıq. Bu, nadir hallarda düşündüyünüz qədər dramatik olur və zaman keçdikcə yaranan təzyiq və ya ürək yanması kimi hiss edilə bilər,” – doktor Ço deyir.
Mütəxəssislərin fikrincə, şişkin topuqlar da diqqətdən kənarda qalmamalıdır, çünki bu, ürək çatışmazlığının əlaməti ola bilər, bu da çox geniş yayılıb və bir çox başqa səbəbləri var. /Lent.az
Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətində tanınmış tarixçi-alimlər, Millət vəkilləri, elm, mədəniyyət və din xadimləri, jurnalistlər, Vətən Müharıbəsi veteranları və qazilərin iştirakı ilə “Vətən müharibəsi tarixi. Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpası – Şəxsiyyət faktoru” adlı yeni kitabın təqdimatı keçirilib.
Təqdimat mərasimində çıxış edən Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Eldar Əzizov bildirib ki, bu gün əminliklə deyə bilərik ki, ölkə başçısı cənab İlham Əliyev tərəfindən yaradılan Azərbaycan dövlətinin iqtisadi-siyasi modeli özünü tam döğruldub.
Qeyd edilib ki, Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti və AMEA Tarix İnstitutu ilə birgə hazırlanan 44 günlük Vətən müharibəsinə həsr edilən əvvəlki kitabın davamı olaraq çap edilən yeni kitab Vətən müharibəsindən keçən dövr ərzində Azərbaycanda baş verən çox mühüm hadisələrə həsr edilib. “Vətən müharibəsi tarixi. Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpası – Şəxsiyyət faktoru” kitabında bir günlük anti-terror əməliyyatı nəticəsində ölkəmizin suverenliyinin bərpası, Xankəndi, Ağdərə, Əsgəran, Xocavənddə dövlət bayrağımızın ucaldılması və Xankəndidəki tarixi hərbi parad, qısa zaman kəsiyində işğaldan azad edilən ərazilərdə həyata keçirilən genişmiqyaslı quruculuq işləri, yeni infrastrukturun yaradılması, Böyük Qayıdış Proqramına uyğun keçmiş məcburu köçkünlərin öz doğma yurdlarına qayıdışı kimi çox mühüm tarixi hadisələr öz əksini tapıb. Nüfuzlu müəlliflər heyətinin məqalələrinin toplandığı kitab çox nəfis tərtibatda çap olunub.
Təqdimat mərasimində çıxış edən AMEA-nın prezidenti, akademik İsa Həbibbəyli, Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Bahar Muradova, Azərbaycan Respublikasının İnsan Hüquqları üzrə Müvəkkili-Ombudsman Səbinə Əliyeva, Milli Məclisin deputatı Elman Nəsirov, Azərbaycan Memarlar İttifaqının sədri Elbay Qasımzadə və digərləri yeni çap edilən kitabın əhəmiyyətini qeyd edərək bu nəşrin müharibə həqiqətlərinin və sonrakı dövrdə əldə edilən nailiyyətlərin təhlili və gələcək nəsillərə düzgün çatdırılmasının geniş təbliğində mühüm rol oynayacağını vurğulamışlar.
Yeni kitabin da bir sıra xarici dillərdə çapı nəzərdə tutulub.
BŞİH-nin Mətbuat Xidməti
Girit adasında bulunan ve MÖ 1700 civarında gelişmiş Minos uygarlığı tarafından inşa edilen Knossos Sarayı, zamanının çok ötesinde dikkate değer teknolojik yenilikler içeriyor.
En etkileyici özelliklerinden biri, gerçekten olağanüstü bir şey içeren gelişmiş bir tesisat sistemiydi: ahşap bir oturağı olan çalışan bir sifonlu tuvalet.
Bu tuvalet, atıkları saraydan uzaklaştıran karmaşık bir drenaj boruları ağına bağlıydı - modern çağa kadar tekrarlanmayacak bir mühendislik başarısı. Drenaj sistemi ayrıca yağmur suyunu yönetiyor ve temiz suyu kompleks boyunca dağıtıyordu ve Minosluların hidrolik ve sanitasyon konusundaki olağanüstü anlayışını gösteriyordu.
Minos uygarlığının çöküşünden sonra, bu gelişmiş tesisat teknolojisi kayboldu ve Sanayi Devrimi sırasında Avrupa toplumunda benzer sistemlerin tekrar geliştirilmesi yaklaşık 3.000 yıl sürdü.
(Translated from Ancient Explorers)
Çay planetin ən məşhur içkilərindən biridir.
Musavat/com lent.az-a istinadən bildirir ki, "Ginnesin Rekordlar Kitabı"na çaya görə düşən adamlar da var.
Məsələn Birləşmiş Ərəb Əmirliklərindən heyrətamiz ölçülü çay qutusu təqdim edilib. Çəkisi 200 kq-dan çox olan çay qutusu bu kitaba rekordçu kimi düşüb. Nailiyyət qeydə alındıqdan sonra çay xeyriyyə məqsədi ilə insanlara paylanılıb.
Çay paketi qablaşdırma kolleksiyası da kitaba salınanlar arasındadır. Danimarka sakininin maraqlı hobbisi var, o, rekord vuran vaxt min paket çay paketinin sahibi olub. Maraqlıdır ki, o, dayanmaq niyyətində deyil və daim kolleksiyasını əlavələr edir.
Kütləvi çay istehlakı
Məlumdur ki, bu içki dostlarla görüşlər üçün idealdır, lakin Hindistanda eyni vaxtda 32 mindən çox insan çay süfrəsinə oturub və bununla rekord qırılıb.
Dünyaca ünlü fotoğrafçı Mary Ellen Mark, onu üne kavuşturan fotoğrafı 1965’te Trabzon’da çekti.
Mark, "Beautiful Emine" adını verdiği bu fotoğrafı Time dergisinde "Beni Ben Yapan Fotoğraf" olarak tanımladı.
Kendini sokak fotoğrafçısı olarak tanımlayan sanatçı, 1965'te Fulbright bursuyla geldiği Türkiye'de İzmir, İstanbul ve Trabzon'da çektiği fotoğraflardan oluşturduğu portfolyosuyla profesyonel fotoğraf dünyasında adını duyurmuştu.
Mark: "Ben hayatımı değiştiren fotoğrafı 1965’te Trabzon’da çekmiştim.
10-12 yaşlarında sarışın bir kız çocuğunun gülümseyen fotoğrafı.
O fotoğraf hala dünyanın dört bir yanında yayınlanıyor.
Herkes beni o fotoğrafla hatırlıyor."
"Trabzon’da kaldığım süre içinde sabahtan akşama kadar dolaşıyordum.
Sürekli yürüyordum.
Onu gördüğümde evinin önünde oynuyordu. Poz vermesini istedim.
Çok fotojenik bir kızdı.
Çocuk olmasına rağmen kadın suratına sahipti. Beni ailesiyle tanıştırmıştı.
Birlikte yemek yemiştik.
Mary Ellen Mark’ın, 1965 yılında çektiği ve kendisine bugüne kadar birçok ödül kazandıran fotoğraftaki ‘Trabzonlu kız’, şimdi 65 yaşında.
Bir gün, bir arkadaşının oğlunun kendisini pazarda görüp, ‘Emine abla bu sen değil misin?’ diye gazetedeki fotoğrafı gösterdiğinde şoke olduğunu söyleyen Emine Kolaylı ‘Beni kaşlarımın hemen altındaki o izden tanımış.
Çok şaşırdım.
Eşime telefon açtım.
"O fotoğraf çekildiğinde 10 yaşındaydım. Rumlar'dan kalma iki katlı bir evde oturuyorduk. Sokakta oynuyordum.
Yanıma şık giyimli bir kadın geldi.
İşaretlerle benim fotoğrafımı çekmek istediğini söyledi.
İşaretlerle poz vermemi istedi.
Üzerimdeki elbise de yeni alınmıştı.
Ben de elimi çeneme koyup o pozu verdim. Daha sonra unuttum.
Bu fotoğrafı 39 yıl sonra göreceğim aklımın ucundan bile geçmezdi."
Mary Ellen Mark, Beautiful Emine'yi bulup yeniden fotoğraflamak;Emine Kolaylı ise Mary Ellen Mark ile yeniden buluşup ona poz vermek istedi fakat bu karşılaşma onların ilk ve son karşılaşması oldu.
Mary Ellen Mark, 2015 yılında kemik iliği yetmezliği nedeniyle hayatını kaybetti.
Bünyamin Kara
TEREF
Dünya şöhrətli türkiyəli bir yazıçı var... Orxan Pamuk. Bu yazıçı Türkiyədə heç vaxt birmənalı qarşılanmadı. Türk xalqı ilk öncə onu qərəzli mövqeyinə görə tanıdı.
Türk ədəbiyyatında postmodern üslubun ilk təmsilçilərindən olan Orxan Pamuk ilk öncə müsəlmanların sıx yaşadığı ölkədə - Türkiyədə İslam dinini və Məhəmməd Peyğəmbəri hədəf aldı. Yazıçı əsərlərindən birində obrazın dilindən belə bir fikir yürüdür: “Necə yəni, sizin peygəmbər Allahdan ağıllıdır? Əgər insanda nə isə artıq olsaydı, məgər Allah kor idi, bunu görməsin? Necə ola bilər ki, Allah sifəti, gözləri, burunu, qulağı yaradanda səhv etmədi, hər şeyi qaydasında etdi, lənət şeytana, həmin yerə gəlib çatanda isə məktəbli kimi səhvə yol verdi... Oğlu atasının ona qarşı etdiyini fiziki zor, qəddarlıq və mənasız bir vəhşilik kimi qavramışdı”. Anti-islam təfəkkürlü Avropanın diqqətini öz üzərinə çəkmək üçün bunu ilk gediş adlandırmaq olar.
Daha sonra düzənli olaraq,Türkiyənin dəyərlərinə dil uzatmağa başladı. İslam və təsəvvüf dünyasında tanınmış fars dilli şair, mövləvi yolunun öncülü, filosof Cəlaləddin Rumini “Qara kibab”ında qərəzlə tənqid edir. Bu da türk xalqının qəzəbinə səbəb oldu. Amma onun İsveçrədə çıxan “Das Maqazin” jurnalına verdiyi müsahibə yazıçınin əslində öz xalqına, öz dövlətinə qarşı etdiyi xəyanəti sübut etdi. 2005-ci ilin fevralında işıq üzü görən həmin müsahibədən seçmələr:“Bu torpaqlarda 30 min kürd və bir milyon erməni öldürüldü. Amma məndən başqa kimsə bu haqda danışmağa cəsarət etmir”.
“Taun gecələri” kitabında “Mustafa Kamal Atatürkü və Türk bayrağını təhqir etməklə artıq Nobel mükafatını haqq etdi.
Yeri gəlmişkən, türk yazıçısı Fərid Orxan Pamuk İstanbulda doğulmuşdu.Hazırda Nyu-Yorkda yaşayır, Kolumbiya universitetində müqayisəli ədəbiyyat professoru vəzifəsində çalışır. İyirmidən çox dildə yaradılan, zəngin tarixə və ənənələrə malik olan türk ədəbiyyatlarının Nobel mükafatına layiq görülmüş ilk və yeganə nümayəndəsidir. Orxan Pamuk həm də ədəbiyyat sahəsində XX əsrin ikinci yarısında doğulmuş ilk və yeganə Nobel sahibidir.
Əslində hər xalqın mütləq bir "Orxan Pamuk"u var. Bu bizim xalqın da taleyindən yan keçməyib. 2012-ci ildə Rusiyada “Drujba Narodov” jurnalında çap olunan “Daş yuxular” romanı və yazıçı Əkrəm Əylisli Azərbaycan ədəbi mühitinə ləkə saldı. Bildiyiniz kimi kitab Ermənistan –Azərbaycan arasında baş verən münaqişə və müharibəyə həsr olunub. Azərbaycanlı yazıçının saxta mülahizəsinə görə, azərbaycanlılar bu torpaqlara gəlmədirlər, ermənilər isə yerlidir, onların dədə-baba torpaqlarıdır. Azərbaycanlılar gəlib erməniləri qətlə yetirdiklərinə görə böyük bir günaha batıblar, ona görə də, Tanrının lənətinə tuş gəliblər…
Bir sözlə, Türkiyənin taleyinə Orxan Pamuk, Azərbaycanın taleyinə isə Əkrəm Əylisli kimi xəyanətkar eyni zamanda istedadlı yazıçılar düşüb.
Əntiqə Rəşid Aslan
TEREF
Qrip olduğunu düşünən aktyor xərçəng olduğunu öyrəndiBritaniyada qrip olduğunu sanan komediya aktyoru xərçəng olduğunu öyrənib.
Sonxeber.az xarici mediaya istinadən xəbər verir ki, davamlı öskürək və boğaz ağrısının səbəbinin soyuqdəymə olduğunu düşünən britaniyalı komediya aktyoru Rhod Gilbert xərçəng olduğunu öyrənəndə həyatının şokunu yaşayıb.
Aylarla davam edən müalicədən sonra sağlamlığına qovuşan 56 yaşlı komediya aktyoru xərçəngin məkrli əlamətləri ilə bağlı hər kəsə xəbərdarlıq edib.
Aktyor: "Mən istəmirəm ki, başqa insanlar da mənim kimi səhv etsin. Tez-tez həkim müayinələrindən keçin", - deyə açıqlama verib.
Dünya şöhrətli aktyorlar Tom Kruz və Keti Holmsun 18 yaşlı qızı Suri heç bir əlaqəsi olmayan atasından böyük miras alıb.
18 yaşına çatdıqdan sonra övlad, atasının yaratdığı etimad fonduna giriş əldə edib.
"O, apreldə 18 yaşı tamam olanda pulu əldə edə bilib, pulun qalan hissəsini 30 yaşı tamam olan kimi alacaq. Etimad fondu elə qurulub ki, bütün pulları bir anda almayacaq", - deyə, gizli mənbə nəşrə bildirib.
Məbləğin nə qədər olduğu isə açıqlanmayıb.
Eyni fondun Surinin anası Keti Holms tərəfindən yaradıldığı bildirilir.
"Keti öz maliyyəsi və təbii ki, qızının rifahı ilə maraqlanır. O, onun yaxşı olmasını və həyat keyfiyyətinin yüksək olmasını istəyir", - deyə gizli mənbə nəşrə vurğulayıb.
Qeyd edək ki, Surinin atası Tom Kruzla münasibətləri pisdir. 2012-ci ildə Kruzdan boşandıqdan sonra Keti Holms qızının yeganə qəyyumluğunu alıb. Toma məhkəmə qızını ziyarət etmək imkanı versə də, lakin o bütün bu illər ərzində onu görməyib. Suri yetkinlik yaşına çatdıqdan sonra da atası ilə ünsiyyət qurmağı planlaşdırmır.
"Mirror" nəşrinin məlumatına görə, Tom Kruzun qızı bu yaxınlarda soyadından çıxıb və indi Suri Noel adını daşıyır. Noel isə Keti Holmsun ata adıdır./olay