Son vaxtlar daşınmaz əmlak bazarında bir durğunluğun hökm sürür.

Eksperlər bunu müxtəlif səbəblərlə izah edirlər. Bazarda durğunluq müşahidə edilsə də bu, qiymət artımına elə də təsir etmir.

Azərbaycan Qiymətləndiricilər Cəmiyyətinin sədri Vüqar Oruc bildirib ki, hazırda ən bahalı mənzillər Səbail, Nərimanov və Nəsimi rayonlarında təklif olunur:

“Bu istiqamətdə liderlik illərdir ki dəyişmir. Paytaxtın ən bahalı mənzilləri “Port Baku” ərazisində yerləşən binalarda təklif olunur. Bunların ortalama qiyməti bazara 1 kvadratmetrinə görə 7-10 min manat arası təklif edilir. Son dövrlər, əvvəlki illərə nisbətən həmin mənzillərin qiyməti 20-25 faiz artıb. Eyni zamanda biz digər mərkəzə yaxın ərazilərə baxsaq, mənzillərin 4-5 min civarında satışa çıxarıldığını görə bilərik. Hazırda bu istiqamətdə ən aktiv rayonlar Səbail, Nərimanov və Nəsimi rayonlarıdır. Bu rayonlarda mənzillərin qiyməti digər rayonlardan fərqlənir”.

O, ən çox mənzil satışının isə Yasamal, Nərimanov, Nəsimi və Xətai rayonlarda olduğunu qeyd edib.

Bəs bu gün daşınmaz əmlak bazarında durğunluğun səbəbi nədir və ilin sonuna kimi qiymətlərdə dəyişiklik müşahidə ediləcəkmi?

Daşınmaz əmlak məsələləri üzrə ekspert Elnur Azadov "Cebheinfo.az"a bildirib ki, bu gün ölkədə qiymət artımına təsir edən faktorlar var və bu, ən çox iqtisadi mühit, alıcılıq qabiliyyətidir:

"Hazırda əhalinin alıcılıq qabiliyyəti və gəlirləri aşağı düşdüyü, təkliflər azaldığı üçün həm tikinti şirkətləri, həm də ayrı-ayrı vətəndaşlar qiymətlərdə endirim etmirlər, əksinə yüksək səviyyədə saxlayırlar. Mənzil bazarında durğunluq məhz əhalinin alıcılıq qabiliyyəti ilə bağlıdır. Əslində hər zaman yay mövsümündə alıcılıq qabiliyyəti aşağı düşür.

Bazarda alıcı sayı azalır. Alıcı sayı ilə yanaşı təklif də azalır. Son üç ildə qiymətlərin artmasına ilk növbədə tikinti şirkətləri səbəb olub.

Bu gün tikinti şirkətləri arasında rəqabət, eləcə də onlar tərəfindən bazara çıxarılan mənzillərin sayı azdır".

Bazarda durğunluğun Rusiyada yaşayan soydaşlarımızla bağlı olması fikrinə gəldikdə isə, ekspert deyir ki, o ölkədə iqtisadi vəziyyət artıq yaxşılaşıb:

"Rusiyada iqtisadi vəziyyət 2022-2023-cü illərdə yaxşı deyildi. İndi iqtisadi durum ovaxtkı kimi deyil. O vaxt Rusiyadan axın vardı. Orada yaşayan soydaşlarımızın burada bazar payının həcmi heç 3-5 faizini təşkil eləmir. Onlar Azərbaycanın daşınmaz əmlak alışına böyük təsir etmirlər. Müharibə vaxtı axın çox oldu, indi vəziyyət fərqlidir.

Əsasən ipotekanın, ümumi iqtisadi durumun təsiri yüksəkdir. Bir də əvvəlki illərdə vətəndaşlar görürdülər ki, pul dəyərdən düşür. Ona görə də böyük həcmdə ipotekalara cəhd göstərdilər, alıcılıq qabiliyyəti yüksək idi. 2023-cü ilin sonunda limit bitti və ipoteka dayandırıldı.
Sonra mart və aprel aylarında aktivlik artdı, may ayından isə yenidən azalma oldu. Qiymətlərin aşağı düşməsi üçün hazırda heç bir əsas yoxdur.

Ancaq stabil artım ilin əvvəli ilə sonu arasında ən azı 5 faiz olacaq. Bu ilin sonunda bazar nisbətən stabil olacaq. Ancaq tikinti şirkətləri üçün ilin sonuna və gələn ilin əvvəlinə satışa çıxarılan mənzillərin sayı az olduğuna görə qiymətləri yenə də qaldıracaq".

Azərbaycan beş il iki aylıq fasilənin ardından Çindən yemiş tədarükünü bərpa edib. Bu ilin yanvar-may aylarında Azərbaycana 86 min ABŞ dolları dəyərində 120.23 ton yemiş idxal edilib. Dövlət Statistika Komitəsinin apardığı hesablamalara əsasən, bu, 2023-cü ilin eyni dövrünün göstəricisindən dəyər ifadəsində iki dəfə, kəmiyyət olaraq - 2.2 dəfə çoxdur. Qeyd edək ki, yemişi təkcə Çindən idxal etmirik. Hesabat dövründə Azərbaycan İrandan 61.32 min ABŞ dolları dəyərində 87.66 ton, Türkiyədən 19.39 min ABŞ dolları dəyərində 27.7 ton, Braziliyadan 4.66 min ABŞ dolları dəyərində 4.66 ton, Kosta-Rikadan 0.2 min ABŞ dolları dəyərində 0.2 ton yemiş alıb.

Heç kimə sirr deyil ki, Azərbaycanın özünün keyfiyyətli yemiş sortları mövcuddur. Hər il bostan mövsümü ərzində yetişdirdiyi yemişi, qarpızı sata bilməyən fermerlərin şikayətlərini eşidirik. Bəs özümüzdə bolluqdursa, yetişdirə biliriksə, yemişi niyə xaricdən idxal edirik?

"Kaspi" qəzeti növbəti məqaləsində bu suala cavab axtarıb.

Sahədə yemişin kiloqramı 15-20 qəpikdir

Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin İctimaiyyətlə Əlaqələr və İnformasiya Təminatı şöbəsinin müdiri Vüqar Hüseynov bildirdi ki, sahələrdə yemiş hələ yeni yığılmağa başlayır: "Azərbaycanın qədim altı yemiş sortları bərpa olunub. İtməkdə olan "Reyhani", "Şahnəzər", "Qəndi", "Boz Dəli", "Sineyvaz" və "Uzundadaş" yemiş sortlarının bərpası həyata keçirilib. Bizdə yemişin yığımı hələ indi başlayıb. Bir həftədən çoxdur ki, sahələrdən yığılır. Sahədə yemişin kiloqramı 15-20 qəpikdir. Pərakəndə satışla yerli yemişin kiloqramı hazırda 75 qəpikdir".

Sözçünün məlumatına görə, yemiş daxili bazara çıxarılmaq üçün gətirilməyib: "Hansısa sahibkar xaricdən məhsul gətirə bilər. Ölkəmizdə yemiş olmayan dövrdə hansısa sahibkarın gətirməsi ehtimalı var. Ehtimal var ki, bu yemişlər yanvar ayında gətirilib. Çünki həmin dövrdə özümüzdə olmur. 120 ton çox kiçik həcmdir. Supermarketlər də gətirmiş ola bilər. Çindən ölkəmizə yemiş gətirmək hədsiz baha başa gələr. Həmin yemişi də bazara çıxarsaq, gərək kiloqramını 10-15 manata sataq. Onu da heç kim almaz. O səbəbdən daxili bazara çıxarmaq üçün gətirilməsi sərf etmir".

Qədim yemiş sortlarının bərpası ilə bağlı işlər görülür

Tərəvəzçilik Elmi-Tədqiqat İnstitutunun İdarə Heyətinin sədri Elmar Allahverdiyev də bildirdi ki, yemiş istehsalımız kifayət qədər çoxdur: "Azərbaycanda kifayət qədər bostan və tərəvəz bitkilərinin əkiləcəyi torpaqlar mövcuddur. Yemiş və qarpızla bağlı xüsusilə Mərkəzi Aran rayonlarında münbit şərait var. May-sentyabr aylarından yemiş bazara çıxarılır. Öz məhsullarımız daxili tələbatımızı ödəyir, hətta Rusiyaya da ixrac edirik. Keyfiyyəti də çox yüksəkdir. Kürdəmir, Ucar, Zərdab rayonlarının yemiş ənənələri çox qədim dövrü əhatələyir. Həmin ərazilərdə qədim yemiş sortlarının bərpası ilə bağlı işlər görülür. Kəndlərimiz var ki, 1000 hektar sahədə yemiş əkilir".

Sədr qeyd etdi ki, yanvar-may ayları ölkəmizdə yemiş istehsalı olmur. Ona görə digər ölkələrdən ixracı labüddür: "Qeyri-mövsüm vaxtı digər ölkələrdən gətirilə bilər. Bu, bütün ölkələrdə baş verən prosesdir. Çünki yanvar-mart aylarında ölkəmizdə yemiş yetişdirilməsi mümkün deyil. Bu bitkinin istiliyə ehtiyacı var. Çinin də cənub hissəsində bəzi bölgələri var ki, isti ərazilərdir və orada məhsul tez yetişir. O səbəbdən də oradan ixrac olunur. Hazırda ölkəmizə yemiş ixrac olunmur. Çünki kifayət qədər istehsal mövcuddur. Hansısa sahibkar kənardan gətirsə də, onu heç kim almayacaq".

"Azad bazar sistemində istənilən ölkədən məhsul gətirilə bilər"

İqtisadçı Emin Qəribli isə düşünür ki, istehsalçılar daha rəqabətli məhsullarla bazarı ələ almalıdırlar: "Azad bazar sistemidir və istənilən ölkədən məhsullar gətirilə bilər. Bizdə istehsal varsa, bu o demək deyil ki, bütün məhsulları özümüz yetişdirməliyik. Bu, mümkünsüzdür. İstehsalçılar rəqabət qabiliyyətli məhsullar istehsal etməlidirlər. Əgər xaricdən yemiş gətirmək ehtiyacı yaranıbsa, yəqin ki, bazarı tam təmin etmək mümkün olmayıb. Daxili bazarda tələbat varsa və yerli məhsul da bunu ödəyə bilmirsə, burada heç bir problem yoxdur. Ola bilər ki, istehsalçılar lazımi sortları yetişdirə bilmirlər. Müəyyən vərdişləri olmadığı üçün rəqabət qabiliyyətli məhsul istehsal edilmir. Yemişin qiyməti elə də yüksək olmadığı üçün rentabelli deyil və fermerlər də o qədər diqqət etmirlər. Bu da normal haldır. Hansı sahələr daha rentabellidirsə, onlara diqqəti daha çox ayırmalıyıq".

E.Qəribli bu sahədə görülməli olan işlərdən də danışdı: "Daxili istehsalçıları qorumaq üçün müəyyən tədbirlər görülə bilər. Bunlardan biri də idxalın qarşısını almaqdır. Amma bu da beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən müsbət qəbul olunmaya bilər. Əgər həqiqətən də daxili bazarın mühüm hissəsi idxal məhsullarından təşkil olunubsa, bu zaman müvafiq icra orqanları diqqət yetirməlidirlər. Daxili istehsalçıların rəqabət qabiliyyətinin artırılması üçün müvafiq tədbirlər görülməlidir".

Uzun müddətdir ki, müzakirə olunan dərman qiymətləri ilə bağlı məsələ hələ də öz həllini tapmayıb.

Apteklərdə satılan bir çox dərmanlar qonşu ölkələrdə - Gürcüstan, İran və Türkiyədə olduqca ucuzdur.

Məsələn, "Yanumet" şəkər dərmanı Azərbaycanda 65-70 manat, Türkiyədə isə 14 manatdır, oynaq ağrılarının müalicəsi üçün istifadə olunan "Prostrolane" iynəsi Azərbaycanda 260-300 manat, Türkiyədə 105 manatdır. "Ozurdex" göz iynəsi Azərbaycanda 1800 manata, Türkiyədə isə 800 manata satılır. Bu siyahını daha da uzatmaq olar.

İqtisadçı Fuad İbrahimov deyir ki, dərmanların qiymətləri arasındakı bu qədər kəskin fərqin olmasının ən başlıca səbəbi adıçəkilən xarici ölkələrin özlərinin dərman istehsalı ilə məşğul olmalarıdır.

Ekspert hesab edir ki, aidiyyəti qurumlar qiymət fərqindən irəli gələn problemləri həll etməlidir. Dərmanların sertifikatlarının alınmasından tutmuş onun qiymətinin tənzimlənməsinə qədər bütün proseslərə nəzarət edilməlidir.

Məsələ ilə bağlı İqtisadiyyat Nazirliyindən bildirildi ki, dövlət qeydiyyatına alınmış dərman vasitələrinin qiymətlərinin tənzimlənməsi və həmin qiymətlərə nəzarətin həyata keçirilməsi "Dərman vasitələrinin qiymətlərinin hesablanması üsullarına dair Təlimat"a uyğun olaraq aparılır. Türkiyə istehsalı olan dərman vasitələrinin hamısı ölkəmizdə dövlət qeydiyyatına alınmayıb. Həmçinin bu dərman vasitəsitələrinin Türkiyədəki qiymətinin manatla ifadəsində daha aşağı olmasına həmin dərman vasitəsinin yerli istehsal olması və Türkiyə lirəsinin kəskin dəyərsizləşməsi də təsir edir.

Xezerxeber.az mövzu ilə bağlı daha ətraflı videomaterialı təqdim edir.

Regionların sosial-iqtisadi inkişafı ilə bağlı illərdir ki, bir neçə dövlət proqramı icra olunub. Bu günə qədər regionların əsas inkişaf strategiyasında paytaxtla region arasında qeyri-bərabər inkişafın minimuma endirilməsi, əhalinin rayonlardan iri şəhərlərə köçünün - daxili miqrasiyanın azaldılması, regioanlarda yeni iş yerlərinin açılması, peşəkar xidmət sferasının formalaşdırlması istiqamətində işlər görülüb. Torpaq sahiblərinə güzəştli supsidiyalar da verilib.
Ancaq buna baxmayaraq, ildən-ilə kənd təsərürfatında geriləmə müşahidə olunur. İnsanlar torpaqdan uzaqlaşıb yalnız bir istiqamətə - Bakıya axışır. Bölgələrdə iş, biznes qurub az-çox uğur qazanan, dolanışığı yaxşı olan insanlar da Bakıya üz tuturlar. Paytaxtdan mənzil alır, işlərini, biznesini şəhərdə davam etdirməyə maraq göstərir. Nəticədə də bölgələrimiz boşalır.

Göyçay sakini Rəsul Həsənov deyir ki, iki ilə yaxındır paytaxta yaşayır. Göyçaydan Bakıya gəlməsinin səbəbi işsizlikdir:
“Göyçayda şəxsi evim, həyət-bacam var. Amma iş, qazanc olmadığı üçün dolana bilmədim və Bakıya gəldim. Burada taksi fəaliyyəti ilə məşğul oluram. Qardaşım da mənimlə bərabər gəliba. O da işsiz idi. İndi kuryer işləyir. Rayon yerində 400-500 manat qazancla normal dolanmaq olar. Çünki, ev var, kirayə pulu ödəmirsən. Amma bu, yetərli deyil. Digər ehtiyaclarını ödəmək üçün qazanc, pul lazımdır. Əgər rayonda işim, qazancım olsa, burda nə işim var? Xeyli müddət rayonda əkin, bağ-bostan işi ilə məşğul olmuşam. Təsərrüfatımda yetişdirdiyim məhsulları satmaq üçün Bakıya gətirə bilmirdim, yerində də o qədər ucuz qiymətə götürürdülər ki, heç əziyyətinə dəymirdi. Ziyana düşdüm və o işi dayandırdım” .

İqtisadçı ekspert Natiq Cəfərlinin sözlərinə görə, bu gün ölkə əhalisinin çox hissəsi Bakıda çəmləşib. Çünki iqtisadi fürsətlər, pul qazanmaq imkanları Bakıdadır. Paytaxtda karyera qurmaq imkanları bölgələrə nisbətən daha rahatdır. Ona görə də hamı Bakıya üz tutur:
“Regionların sosial-iqtisadi inkişafı ölkənin mono-iqtisadi sabitliyinin təmin edilməsində, işsizlik probleminin aradan qaldırılmasında, ticarət dövriyyəsinin artmasında mühüm amil hesab olunur. Ona görə də regionların sosial-iqtisadi vəziyyətinin yaxşılaşdırılması üçün əsas məsələ idarəetmə forması ilə bağlı problemlərin aradan qaldırılmasıdır".
Onun sözlərinə görə, yeni idarəetmə formalarının tətbiq edilməsinə ehtiyac var:
"Həm də regionlarda inzibati ərazi vahidləri də dəyişdirilməlidir. Bundan əlavə, sahibkarlar üçün ən effektiv güzəşt mexanizmləri olan kredit siyasəti yumşaldılmalıdır. Sahibkarların bazarda mövqelərinin güclənməsini əngəlləyən əsas nüans kredit faizlərinin yüksək olmasıdır. Bu sahədə müəyyən güzəştlər edilməlidir. Əhalinin rayonlardan iri şəhərlərə köçünün qarşısının alınması üçün regionlarda yeni iş yerlərinin açılması istiqamətində daha mühüm addımlar atılmalıdır. Şəhərləşmə prosesinin davamlı və daha effektli olması üçün başqa regional mərkəzlərin yaradılmasına və inkişaf etdirilməsinə, Gəncə, Şəki, Lənkəran kimi şəhərlərin regional cazibə mərkəzlərinə çevrilməsinə ehtiyac var. Bu baş verərsə, kənd təsərrüfatında olan problemlərin həlli də mümkün olar. Kənd təsərrüfatı ilə məşğul olan əhalinin ən azı yaxın 120 kilometrdə bazarı olmalıdır. Yəni, bu qədər məsafədə bazarı varsa, kənd təsərrüfatı ilə məşğul olmaq ona daha rahatdır və daha ucuz başa gəlir. Azərbaycanda isə vəziyyət elədir ki, hətta Qazaxda yaşayan və kənd təsərrüfatı ilə məşğul olan şəxs də məhsulunu məhz Bakıya gətirməyi düşünür. Bu isə təqribən 500 kilometrdir. Bu problem həllini tapmalıdır, regional cazibə mərkəzləri yaradılsa, yəqin ki, kənd təsərrüfatı ilə məşğul olanların sayı daha çox olar”.
Ekspertin fikrincə, xırda pay torpaqlarını paylamaqdansa, iri fermer təsərrüfatlarının yaranmasına dəstək vermək daha əlverişli olardı:
“Digər bir məsələ ondan ibarətdir ki, bizdə torpaqların özəlləşdirilməsi zamanı çox səhv bir yanaşma tətbiq edilərək, insanlara kiçik pay torpaqları verildi. Əslində kiçik pay torpaqları kənd təsərrüfatından qazanc məqsədilə istifadə üçün yararlı bir model deyil. Çünki, torpaq nə qədər kiçik olarsa, fermerin qazancı bir o qədər az olur və kənd təsərrüfatı ilə məşğul olmaq üçün stimul qalmır. Daha iri fermer təsərrüfatları yaradılmalı idi ki, bu digər sahələrin inkişafına da dəstək olsun. Aqrar-sənaye komplekslərinin yaradılması da gündəmə gələrdi. Təəssüf ki, bu, baş vermədi və kiçik pay torpaqlarına sahib olan fermerlər çox zaman orada çəkdikləri əziyyətin və xərcin qarşılığını görmədikləri üçün həmin torpaqlardan istifadə etmirlər. Ona görə də, torpaqlar və həyətyanı sahələr boş qalır”.
Natiq Cəfərli qeyd edib ki, fermerlərin məhsullarını bazara çıxarmaq üçün də imkanlar yoxdur. Onlara uzaq məsafə qət edərək məhsullarını bazara çıxarmaq sərf eləmir:
"Yol xərcləri artır. Yolda onlar nəqliyyat işçilərinin, icra hakimiyyətinin maneəsi ilə qarşılaşırlar. Kiçik bir fermer təsərrüfatına nəzarət edəcək onlarla dövlət qurumu var. Bu da fermerin işini çətinləşdirir. Gömrükdə yaşanan problemlər fermerlərin məhsullarını xarici bazarlara çıxarmasına da əngəl törədir. Bu problemin bir neçə səbəbi var və kompleks şəkildə həll olunmalıdır. Regionlarda fermerlərin bazara rahat çıxışının təmin edilməsinə dəstək göstərilməsinə böyük ehtiyac var”.

Azərbaycan Texniki Universitetinin İnnovativ İqtisadi Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri, professor Elşad Məmmədov deyir ki, regionların sosial-iqtisadi inkişafını bir neçə istiqamətə bölmək olar. Burada başlıca məsələ paytaxt və regionlar arasında qeyri-bərabər inkişafı aşağı salmaqdır. İkinci məsələ regionlarda yeni iş yerlərinin açılmasını təşkil etmək və buna nail olmaq, digər məsələ isə region əhalisinin paytaxta kütləvi köçünün qarşısını almaq və onların regionlarda işləyib qalmasına marağı artırmaqdır:
“Regionlarda mövcud olan təbii, insan və iqtisadi resuslardan səmərəli istifadə etməklə daxili məhsulu artırmaq lazımdır. Sahibkarlar üçün bu gün müasir iqtisadiyyatda ən effektiv güzəşt mexanizmləri kredit siyasətinin yumşaldılması və şaxələndirilməsidir. Bu gün sahibkarın bazarda mövqeyinin güclənməsini əngəlləyən əsas amil kredit faizlərinin yüksək olmasıdır. Bununla yanaşı, sahibkarlardan böyük girov bazası tələb olunur. Onların da əksəriyyəti girov bazasına malik deyil. Kredit və maliyyə resurslarına çıxışın asanlaşdırılması regional inkişafı təmin edir ki, bu da bütövlükdə ölkənin iqtisadi inkişafına zəmin yaradır. Vergi güzəştləri var, müəyyən ixracyönümlü rüsumlarla da bağlı güzəştlər mövcuddur. Dövlət qurumlarının da sayı kifayət qədər çoxdur. Amma kredit resurslarına çıxış olduqca məhduddır. Bu sahədə islahatlara ehtiyac var”.

İqtisadçı ekspert Rəşad Həsənovun dediyinə görə, iqtisadiyyatın regionlara doğru şaxələndirilməməsi insanların Bakıya üz tutmasına gətirib çıxarır:
“Ölkədə qeyri-neft iqtisadiyyatının zəif inkişafı, zəif şaxələndirilməsi təbii ki, özünü regionlarda daha kəskin şəkildə göstərir. Bu gün kənd təsərrüfatı, xüsusilə də regionun iqtisadiyyatının modelləşdirilməsinə ehtiyac var. Həmçinin hər bir region üçün prioritet, iqtisadi üstünlüyü olan fəaliyyət sahələri üzrə çıxarılmalıdır”.
Sevinc,
BakuPost

Azərbaycanda bir sıra ərzaq məhsullarının qiyməti bahalaşmaqda davam edir. Bunlardan biri də uşaqlar üçün satılar süni qidalardır. Musavat.com müxbirinin apteklərdə və marketlərdə apardığı araşdırmalar göstərir ki, körpələrini ana südü ilə deyil, süni yeməklərlə qidalandıran valideynlər əməlli-başlı əlavə pul xərcləməlidirlər. Araşdırdıq ki, nisbətən aşağı keyfiyyətdə olan süni qidalar 10- 15 manatdan başlayır. Yox əgər uşağınıza keçi südü ilə hazırlanan qidalar, həmçinin tərkibi daha zəngin məhsullar vermək istəyirsinizsə, onda 60- 90-100 manatınızdan keçməlisiniz. Necə deyərlər, yüksək keyfiyyət ucuz başa gəlmir.

Maraqlıdır, bəs müasir xanımlarımız körpələrini ana südü, yoxsa süni qidalarla doyuzdurmağı seçir? Ümumiyyətlə, satışda olan süni yeməklərin artan qiyməti onların ciblərinə uyğun gəlirmi, keyfiyyətindən razıdırlarmı?

Bununla əlaqədar paytaxtda xanımlar arasında sorğu keçirdik. Bəlli oldu ki, əksər azərbaycanlı qadınlar ana südündən istifadəyə üstünlük verirlər. Ancaq qiymətlərin artımı onları da narahat edir.

“Gərək 3000 manat maaş alasan ki, körpəni 6 ay ərzində keyfiyyətli süni qida ilə bəsləyə biləsən. Biz kasıb adamlarıq. O qədər pul hardandır. Həm də süni qidalar ana südünün yerini vermir. Keyfiyyət o deyil. Uşaqlara aid hər şey bahadır. Bezindən tutmuş, geyiminə kimi böyük məbləğdə pul tələb edir. Qidaların belə qiymətdə olması isə heç sərfəli deyil”, -deyə gənc analardan biri bizimlə söhbətində bildirdi.

Tanınmış həkim, , tibb üzrə elmlər doktoru Adil Qeybulla deyir ki, süni qidalar ilə ana südünü müqayisə etmək olmaz. Ana südünün tərkibində antitellər, immunoqlobinlər var. Bu da uşağın immun sisteminə xeyli kömək edir.

“Ana südünü heç nə əvəz edə bilməz. Amma çox təəssüflər olsun ki, müasir analar süni qidalara daha çox üstünlük verirlər.

Müasir dövrdə anaların əksəriyyətinin südü çox az olur. Əlavə olaraq, uşaq qidalarına ehtiyac yaranır. Onlara tələbat artdıqca da qiymətləri qalxır. Bahalıq həmçinin Rusiya-Ukrayna müharibəsinə görə də yaranıb. Avropanın özündə də vəziyyət belədir”.

Professor körpələrə keçi südünün verilməsinin tərəfdarı olmadığını bildirib.

“Ananın südü yoxdursa, uşaq qidasına keçmək olar. Almaniyanın, İngiltərənin, Avropanın aparıcı ölkələrinin istehsalı olan qidalar beynəlxalq standartlarla cavab verir, həm də texniki şərtlərlə düzgün istehsal olunur. Onların tərkibində olan qida əlavələri tam təhlükəsiz inqridientlərdən hazırlanmış olur. Keyfiyyətlərinə zəmanət yetərincədir. Amma bunu üçüncü ölkələr haqqında demək olmaz”.

Azərbaycan Qiymətləndiricilər Cəmiyyətinin sədri Vüqar Oruc bildirir ki, süni qidaların qiymətində artımının əsas səbəbi onların xaricdən gətirilməsidir.

Sitat: “Xaricdən gətirildiyinə görə, vergi, gömrük rüsumları əlavə olunur. Yaxşı olardı ki, bunun üçün dövlət qurumları müvafiq addımlar atsınlar. Süni qidalar vergi və gömrük rüsumlarından azad olunsun. Uşaqlar üçün süni qidaların hazırlanması o qədər də mürəkkəb texnologiya tələb etmir. Onları Azərbaycanda da isteshal etmək olar. Biznes subyektlərinə bununla bağlı xüsusi kreditlər və təşviq sənədləri verilə bilər. Əks təqdirdə qiymətlərin artımı davam edəcək. Azərbaycanda qiymətlərin bahalaşması zamanı düşünürlər ki, dövlət buna təsir göstərməlidir. Bizdə bazar iqtisadiyyatıdır, sərbəst qanunlardır, bazarlar özü-özünü tənzimləyir. Dövlət yalnız qanunverici rolda çıxış edir. Birbaşa müdaxilə etmək imkanı yoxdur”.

Yeni tədris ilinin başlamasına 1 ay yarım qalsa da, özəl məktəblərdə şagird qəbulu prosesi başlayıb. Bəzi valideynlər özəl məktəblərdə təhsil və tədris səviyyəsinin dövlət məktəblərinə nisbətən daha yüksək olduğunu düşünür və buna görə özəl məktəblərə üstünlük verirlər.

Ölkəmizdə kifayət qədər özəl məktəblər var. Bu təhsil müəssisələrində tədris dilinə, məktəbin yerləşdiyi əraziyə, nəqliyyat xərclərinə, dərs vəsaitlərinə, qidalanma, məşğələlər, müəllimin yerli və ya xarici olmasına və təhsil pilləsinə görə qiymətlər dəyişir.

Modern.az özəl məktəblərdəki təhsil haqları ilə maraqlanıb.

Erudit liseyində bütün siniflər üçün illik təhsil haqqı 6000 manatdır. Keçən il bu məktəbdə təhsil haqqı 5000 manat olub.

Avropa Azərbaycan Məktəbində illik təhsil haqqı 10400 – 15500 manat arasında dəyişəcək.

Hədəf liseyinin Bakı filialında illik təhsil haqqı 5000-9000 manat, Abşeron filialında isə 4000-7500 manat arasındadır.

"Sabis Sun" Beynəlxalq Məktəbdə illik təhsil haqqı 11850-15000 manat arasındadır.

Zirvə liseyindən bildirilib ki, yeni tədris ilində illik təhsil haqları 2900-8670 manat arasında dəyişəcək.

Müasir İnnovasiyalar Liseyində isə 5000-8500 manat, illik təhsil haqqı olacaq.

"Landau School"da 3800-12900 manat arasında olan təhsil haqqı ötən il 5800-10000 manat arasında idi.

"ADA School"da da təhsil haqları artırılıb. Bu il təhsil haqqı 8000-11000 manat olacaq. Ötən il bu rəqəm 8000 manat idi.

XXl Əsr Beynəlxalq Təhsil və İnnovasiya Mərkəzində illik təhsil haqqı 7700 – 14300 manat olacaq.

Bakı Atatürk Liseyinin Nərimanov filialında 4500 manat, 28 May filialında 2500 manat təhsil haqqı nəzərdə tutulub.

Bakı Oxford Məktəbində isə bu il qiymətlər 16800-17500 manat arasında olacaq.

Azərbaycan Beynəlxalq məktəbində 3 yaşlı uşaqlar üçün 11883 manat, 4 yaşlı uşaqlar üçün 18683 manat, 5 yaşdan yuxarı uşaqlar üçün 43673 manat olacaq. (Qiymətlər dollarla nəzərdə tutulub və Azərbaycan manatına dəyişdirilib)

Britaniya məktəbində isə illik təhsil haqqı siniflərə görə 12000-14000 manat arasında olacaq.

Qeyd edək ki, digər özəl məktəblər nəzərdə tutulan müddət ərzində sorğumuza cavab verməyib.

“Azərbaycan Beynəlxalq Bankı”nın müştəriləri bankın göstərdiyi xidmətlərdən narazıdır.

Tribunainfo.az xəbər verir ki, bununla bağlı bank müştərisi Heydər Rəsulzadə yazıb.

“Ayın əvvəlinə ABB Yasamal filialıma yaxınlaşıb TAMKART-a olan borcum haqqında narazılığımı dilə gətirdim. Filialın 7-ci masasında əyləşən oğlan dedi ki, bu aylıq 170 Azn borcunuz sistemdə görünür, onu ödəyin. 2 dəfə dəqiqləşdirmək üçün soruşdum ki, 170 mamatı ödəyirəm və bu ayləq borcum bağlanır, hə? Təsdiqlədi ki, bəli.

Bankdan çıxıb 170 manatı ödədim. Bu gün bankdan zəng ediblər ki, 23 manat gecikmədə olam borcunuz var. Vəziyyəti ozah edirəm, amma dəyişən bir şey yoxdur. Adımda artıq gecikmə var. Mənim indi burada günahım nədir axı??”, deyə şikayətçi bildirib.

Qarşı tərəfin mövqeyini işıqlandırmağa hazırıq.