Hazırda Qərb ölkələri Ukraynaya Kiyevin 2025-ci il üçün yardım şəklində istədiyi vəsaitin yalnız yarısını verəcəklərini vəd ediblər.

İqtisadiyyat.az xəbər verir ki, bu barədə Ali Radanın deputatı Yaroslav Jeleznyak məlumat verib.

"Ukrayna hakimiyyətinin gələn il üçün tələbi 32 milyard dollardır, deyək ki, 15, 16, 17 milyard dolları təsdiqlənib, qalan hər şey Rusiyanın aktivlərindən əldə edilən dondurulmuş gəlirə qarşı kreditdir", - deyə o, "RBC-Ukrayna" agentliyinə müsahibəsində bildirib.

Azərbaycanda viski istehsalı üç dəfəyədək artıb. Belə ki, 2024-cü ilin yanvar-iyun aylarında ölkədə 311,4 min dkl viski istehsal edilib. Dövlət Statistika Komitəsinin hesabatında bildirilir ki, ötən ilin eyni dövrünün göstəricisi ilə müqayisədə istehsal 192,4 min dkl və ya 2,6 dəfə artıb.
Bəs viski istehsalının artmasının səbəbi nədir? Azərbaycanda viskiyə tələbat artıb?

Rus idxalçıları Azərbaycana üz tutur

Azərbaycan Şərab İstehsalçıları və İxracatçıları Assosiasiyasının sədri Elçin Mədətov açıqlamasında bildirib ki, son dövrlərdə viski istehsalının artımı Rusiya və Belarusa tətbiq olunan sanksiyalarla bağlıdır: “Viskinin klassik istehsalçıları ABŞ və İngiltərə Rusiyaya sanksiyalar tətbiq edirlər. Rus idxalçıları bu tələbatlarını ödəmək üçün Azərbaycan və Orta Asiya ölkələrinə üz tuturlar. Statistikadakı artım sırf bununla bağlıdır”.

Azərbaycan viskisinə tələbat yoxdur?

Assosiasiya sədrinin sözlərinə görə, Azərbaycan viskisinə dünyada və ölkəmizdə tələbat istənilən səviyyədə deyil: “Ümumiyyətlə, öz istehsalımız olan viskinin şərabımız kimi dünyada məşhurluq qazanacağına inanmıram. Azərbaycan şərab istehsalçısı kimi postsovet ölkələrində kifayət qədər tanınır, amma dünya alkoqol istehsalçıları xəritəsində viski istehsalçısı kimi məşhurlaşmayıb. Viski deyəndə Şotlandiya, İngiltərə və ABŞ yada düşür. Rusiya öz tələbatını ABŞ və Avropadan təmin edə bilmədiyi üçün Azərbaycana üz tutur, bu da statistikada özünü göstərir”.

Əhali tədricən araqdan uzaqlaşır

Mütəxəssis vurğulayır ki, dünyada əhali tədricən araqdan uzaqlaşır, elit içkilərə maraq artır: “İxrac statistikasına nəzər saldıqda da görəcəyik ki, istehsalın üç dəfə artması sırf ixracla bağlıdır. Amma o demək deyil ki, ölkə daxilində viskiyə tələbat yoxdur. Tələbat var, amma bu, hələ ki, stabildir. Ümumiyyətlə, dünyada elit içkilərə maraq artır. Yəni əhali tədricən araqdan və digər içkilərdən uzaqlaşıb viski, tekila, rom kimi spirtli içkilərə maraq göstərir”.

Zadəgan içkisi desert kimi təqdim edilir

Üzümçülük və Şərabçılıq Elmi-Tədqiqat İnstitutunun direktor müavini, texnika üzrə fəlsəfə doktoru Teymur Musayev isə bildirir ki, viski zadəgan içkisi sayılır və əyləncə yerlərində gənclərin ən çox müraciət etdiyi içkidir: “Hazırda yay fəslidir və dəniz mövsümüdür. Viski buz və meyvə ilə təqdim edildiyi üçün xüsusilə bu dövrlər daha çox içilir. Çimərliklərdə desert kimi təqdim edilir. Şərab klassik içkidir, viski isə sırf əyləncə xarakterlidir. Ona görə də statistikada fərqin olmasını normal hesab edirəm”.

Viski istehsalı istənilən səviyyədə deyil

Şərabçılıq üzrə mütəxəssis vurğulayır ki, ölkədə təbii yollarla istehsal edilən viski yox dərəcəsindədir: “Azərbaycanda viski istehsalı istənilən səviyyədə deyil. Hazırda xaricdən gətirilən inqrediyentlər sayəsində istehsal edilir. Təbii yolla, sırf Azərbaycan məhsulları ilə istehsal edilən viski demək olar ki, yoxdur. Çünki viski qarğıdalı, çovdar və yaxud şəkərləndirilmiş arpadan hazırlanır. Hazırlıq prosesində 70 faiz qarğıdalıdan, 30 faizi isə digər dənli bitkilərdən istifadə olunur. Sırf öz istehsalımız azdır, çünki maya dəyəri baha başa gəlir. Hazırlanma prosesi çətindir və hazırda ölkə bazarı üçün bu spirtli içkini istehsal etmək asan deyil”.

Artıq ənənəvi içkilərlə yanaşı viskiyə də tələbat var...

İqtisadçı ekspert Fuad İbrahimov deyir ki, artıq ənənəvi içkilərlə yanaşı viskiyə də tələbat var, amma bunu hələ ciddi artım kimi qiymətləndirə bilmərik: “Viski istehsalının həcminin üç dəfəyədək artmasını bu sahədə ciddi sıçrayış kimi hesab edə bilmərik. Sadəcə olaraq, əvvəlki dövrlərdə daha az istehsal olunurdu, indi tələbat qismən artıb. Spirtli içkilərlə bağlı nəzərə almaq lazımdır ki, sovet dövründən Azərbaycanda bu sahədə istehsal olub, şampan, araq, şərab, pivə kimi ənənəvi içkilər bizim cəmiyyətdə qəbul olunub. Sovetlər ərazisində kifayət qədər tanınan brendlərimiz var idi. Bu gün də Rusiya bazarında bizim spirtli içkilər öz yerini tutub. Amma viski ənənəvi içkilərimizlə müqayisədə daha çox qərbyönümlü içki kimi qəbul olunur. Bu içki növü müstəqillik əldə etdikdən sonra postsovet məkanına daxil oldu”.

Viskinin populyarlaşması proqnozlaşdırılır

İqtisadçı bildirir ki, biz müasir dövrdə müşahidə edirik ki, məclislərdə viskidən istifadə edənlərin sayı artır, hətta bəzən ənənəvi içkiləri üstələyir: “Müsbət hal odur ki, artıq viski yerli istehsal formatında bazara daxil olub və xaricdən gələn digər məhsullarla sağlam rəqabət apara bilir. Hazırda viskinin digər içkilərdən daha çox istifadəsi proqnozlaşdırılır və bu, mərhələli şəkildə artacaq. Çünki yerli istehsal olduğu üçün qiymət əlçatanlığı da insanların istifadə imkanlarını reallaşdırır”. ("Kaspi" qəzeti)

BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının (FAO) və digər humanitar ixtisaslaşmış qurumlarının "Dəniz ekosistemləri və balıqçılıq üçün iqlim dəyişikliyi riskləri: 2100-cü ilə qədər proqnozlar” adlı illik hesabatı yayılıb.

Hesabatda qeyd edilib ki, qlobal istiləşmə regiondan və temperaturun yüksəlməsindən asılı olaraq əsrin sonuna qədər dünya okeanlarında balıq ehtiyatlarını və biokütləni 10-40 % azaldacaq.

Tədqiqata görə, 178 ölkədə əsrin sonuna qədər balıq ehtiyatının 10 %, yüksək emissiya şəraitində isə 48-dən çox ölkədə 30 %-ə qədər azalacağı proqnozlaşdırılır.

Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi yanında İctimai Şuranın üzvü, ətraf mühit məsələləri üzrə ekspert Rövşən Abbasov Publika.az-a açıqlamasında bu hesabatı şərh edib, qlobal istiləşmənin Azərbaycana təsirindən danışıb.

O bildirib ki, Xəzər dənizi kifayət qədər böyük su hövzəsidir:

"Ona görə də onun şimal və cənubu arasında temperatur fərqi təxminən 10 dərəcəyə çatır. Orta temperatur 25-26 dərəcədir. Cənuba nisbətən şimalda suyun temperaturu daha az olur. Yəni Xəzər dənizində suyunun temperaturunu bir rəqəmlə ifadə etmək mümkün deyil. Milyon illər boyunca Xəzər dənizi sularında adaptasiya olunmuş çox qiymətli balıq növləri olub. Onlardan bəziləri bu gün də orada yaşayır. Lakin iqlimin bu cür istiləşməsi onların yaşayış mühitinə çox ciddi təsir edir. Çünki iqlim istiləşdikcə, suda həll olmuş oksigenin miqdarı azalır. Bu isə balıqların boğulmasına və daha çox öz yerlərini dəyişməsinə səbəb olur. Məsələn, son 10 illikdə balıqların daha çox şimal istiqamətində yer dəyişməsi müşahidə olunub. Bu, suyun temperatur ilə bağlıdır. Digər yandan da şimal istiqamətində dəniz səviyyəsi kəskin şəkildə aşağı düşür. Bu da başqa bir faktor kimi balıqların yaşam tərzinə təsir edir”.

Ekoloq əlavə edib ki, Xəzərdə yaşayan balıqlar əsasən keçici balıqlardır və onlar kürü tökmək üçün çaylara keçirlər:

"Həm çaylarda suyun azalması, həm dənizin səviyyəsinin aşağı düşməsi balıqlara təsir edir. Ümumiyyətlə, dəniz-çay əlaqələri zəifləyib. Xəzər dənizində balıq ehtiyatları sürətlə tükənir. Vaxtilə Azərbaycanda il ərzində təkcə 6-7 min ton nərə balığı, qara kürü istehsal olunurdu, bu gün o istehsal yoxdur. Azərbaycan özünün əsas ənənəvi gəlir mənbələrindən birini tədricən itirməkdədir. Bu bir həyəcan siqnaldır. Digər tərəfdən Xəzərin ekosisteminə çirklənmə təsir edir. Xəzər hövzəsində yerləşən iri şəhərlərdə mövcud kanalizasiya şəbəkələri ya yoxdur, ya da yetərsiz işləyirlər. Bu da Xəzərin çirklənməsinə səbəb olur. Xülasə Xəzər dənizində balıq resurslarının tükənməsinə çox sayılı amillər təsir edir. Çox təəssüflər olsun ki, bir ölkə ilə bu problemi həll etmək olmaz. Bu istiqamətdə görülən addımlar da çoxistiqamətli olmalıdır. Ölkələr bir araya gəlib, Xəzərin sağlamlaşdırılması planı üzərində əsaslı olaraq işləməlidirlər”.

“AzInTelekom”un bu il keçirdiyi iki tenderin qalibi və sərf olunan vəsaitin həcmi göstərilməyib
Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyinin tabeliyində olan “Azerbaijan İnternational Telecom (AzInTelekom)” MMC-nin bu ilin səkkiz ayında yekunlaşdırdığı tenderlərin sayı açıqlanıb. İqtisadiyyat.az xəbər verir ki, ictimaiyyətə açıqlanan məlumatlara əsasən qurum bu il 13 tender keçirib.

“AzInTelekom” 11 tenderin nəticəsinə uyğun olaraq, ümumilikdə 3,4 milyon manata yaxın vəsait xərcləyib. Digər iki tender yekunlaşsa da, dövlət satınalmalarının vahid internet portalında onların qalibləri və bağlanmış müqavilənin dəyəri açıqlanmayıb.

Belə ki, nazirliyin tabeli qurumunun bu il keçirdiyi “Mövcud şəbəkənin genişləndirməsi üçün avadanlıqların satın alınması” və “Mövcud HSM sisteminin genişləndirilməsi məqsədi ilə avadanlıqların və lisenziyaların satın alınması” ilə bağlı tenderlərin qalibləri və qaliblərə ödənilmiş məbləğ göstərilməyib.

“AzInTelekom”un dövlət satınalmalarının vahid internet portalına əsasən keçirdiyi tenderlərin, onların qaliblərinin və qaliblərə ödənilmiş vəsaitlərin həcmini özündə əks etdirən siyahını təqdim edirik:

İnternet qiymətlərinin bahalaşdırılması hansı nəticələr doğuracaq?

Son illər ölkədə yüksək sürətli internetin əhatə dairəsi xeyli artıb. Hazırda 2,7 milyon ev təsərrüfatı ona qoşulub. Lakin ekspertlərin fikrincə, onun bahalaşması ilə vəziyyət yaxşılığa doğru dəyişməyə bilər.

Avqustun 15-dən Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyinin tabeliyində olan “Aztelekom” və “Baktelekom” genişzolaqlı internetin tariflərində dəyişiklik etdi. Eyni zamanda təqdim edilən internet paketlərinə əsasən, onun sürəti 2,5 dəfə artırıldı. İstifadəçilər 40 Mbit/s əvəzinə 100 Mbit/s, 60 əvəzinə 150, 150 əvəzinə isə 250 Mbit/s sürət əldə edəcəklər.

Beləliklə, abunəçilər üçün minimum məlumat ötürmə sürəti 100 Mbit/s olacaq. Abunəçilər 25 manata aylıq 100 Mbit/s, 30 manata 150 Mbit/s və 36 manata 250 Mbit/s sürətlə internet əldə edəcəklər. Bu barədə məlumat “İnformasiya əldə etmək haqqında” qanuna uyğun olaraq 30 gün əvvəl dərc olunub. Qeyd edək ki, 15 avqustadək minimum tarif 15 manat idi.

Daha sürətli internet, əlbəttə ki, yaxşıdır, lakin bunun üçün daha çox pul ödəməli olduqlarını nəzərə alsaq, bir çox insanın belə sürətə sadəcə ehtiyacı yoxdur. Bundan əlavə, onlar ünsiyyətin keyfiyyətinin həqiqətən əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşacağına şübhə edirlər.

İqtisadçı ekspert Rauf Qarayev AYNA-ya şərhində deyib ki, ölkədə internetin bahalaşması ilə əlaqədar “internet doğurdanmı kütləvi əlçatan olacaq” sualı meydana çıxır: “İnternet çoxdan həyatımızın ayrılmaz hissəsinə çevrilib. Amma düşünürəm ki, bahalaşandan sonra daha az vətəndaş bunu ödəyə biləcək. Məsələn, kimsə bunun sayəsində gəlir əldə edərsə, onun bu xidmət üçün pul ödəməsi məqsədəuyğun olar. Tutaq ki, “Youtube”, “Tiktok” və s.-dən pul qazananlar var. Baxmayaraq ki, burada sual yaranır: İnternetdən istifadə həqiqətən daha rahat olacaqmı? Doğrudanmı bu, daha sürətli olacaq?”.

“Azərbaycanda geniş internet əhatəsinin olması ümumi qəbul edilir, lakin qiymət artımından sonra onun azalmağa başlayacağı ehtimal olunur. Gəlirləri az olan insanlar evdə istifadə etməyə yox, işdə əldə etdikləri ilə kifayətlənməyə çalışacaqlar. Dövlət provayderləri qiyməti təxminən 40% artırdı, sürət də əhəmiyyətli dərəcədə artacaq. Yüksək sürətə ehtiyacı olanlar faydalanacaqlar, çünki onlar dünəndən başlayaraq internetə ödədiklərindən daha az pul ödəyəcəklər. Problem ondadır ki, istehlakçının seçimi qalmadı, halbuki, bir çoxları indiki sürət və qiymətdən kifayət qədər razı idilər. Amma istehlakçılarla müqavilədə deyilir ki, əgər qaydalar ölkə miqyasında dəyişirsə, o zaman şəxs razılaşmağa məcbur olur. Əgər dövlət provayderləri qiymətləri qaldırsa, başqaları da bunu edəcək. Deyə bilərik ki, burada monopoliya var. Bir çox digər provayderlər hökumətin imkanları ilə eyni imkanlara malik deyillər. Bu, xüsusilə regionlara aiddir”, - deyə həmsöhbətimiz bildirib.

Qarayev belə bir addımın əhalinin aztəminatlı təbəqəsini “vurduğunu” söyləyib: “Ölkədə bir çox sahələrdə bahalaşma hələ minimum əmək haqqının artırılmasından əvvəl başlayıb. İndi bəzi qonşular pula qənaət etmək üçün 2-3 mənzil bir internetdən istifadə edəcəklər. Amma bunun üçün daha güclü modemlər almalı olacaqlar. Lakin biz onu da nəzərə almalıyıq ki, istehlakçı öz internetini üçüncü şəxslərə sata bilməz. Bu, müqavilədə qeyd olunub. Qanun pozuntusu cərimə ilə cəzalandırılır. Kommunal xidmətlər - elektrik enerjisi, qaz sahəsində də vəziyyət oxşardır. Bəziləri hətta qonşularının internetinə pulsuz qoşulmağa çalışacaqlar, lakin indi demək olar ki, hər kəs parolla qorunur. Ancaq bəzi “sənətkarlar” bunu edə biləcəklər və bu, artıq oğurluqdur. Provayderlərimiz kibercinayətlərin ehtimal olunan artımı barədə düşünməlidir ki, bu da onların və hüquq-mühafizə orqanlarının üzərinə düşən yükü artıracaq”.

Dayanıqlı İnkişaf Araşdırmaları Mərkəzinin sədri Nəriman Ağayev AYNA-ya açıqlamasında qeyd edib ki, qiymət artımı qərarı bir neçə səbəbdən diqtə oluna bilər: “Onlardan biri məbləği geri qaytarılmalı olan avadanlıqların alınmasıdır. Ancaq bu, internetin tətbiqi mərhələsində daha aktual idi. İkinci səbəb hazırda qarşılaşdığımız səbəbdir - sürətin artması. Sürət peykin orbitdəki tutumundan və yerüstü avadanlıqdan asılıdır. Təbii ki, respublika ərazisində həqiqətən də yüksəksürətli internet olsa, yaxşı olardı. Pandemiya bununla bağlı problemləri açıq şəkildə nümayiş etdirdi. Distant təhsilə keçid daimi ünsiyyət problemləri səbəbindən böyük ölçüdə uğursuz oldu. Amma tezliklə ölkəmiz COP29-a ev sahibliyi edəcək və universitetlərdə təhsil almaq, eləcə də məsafədən işləmək yenidən xüsusi aktuallıq kəsb edəcək”.

Müsahibimiz əmindir ki, ölkəni yüksəksürətli, eyni zamanda sərfəli internetlə təmin etmək ən mühüm vəzifələrdən birinə çevrilməlidir: “Buna Milli Məclisə seçkilər zamanı da ehtiyac olacaq. Mən hesab edirəm ki, sürəti artırmaq lazımdır, amma qiyməti əvvəlki kimi saxlamaq, hətta aşağı salmaq lazım idi. İnternet xidmətləri göstərən dövlət şirkətləri müvafiq təşəbbüslə çıxış edə bilərdi. İnternet bir çox insan üçün əlçatmaz olmamalıdır. Bunsuz son illər haqqında çox danışılan rəqəmsal xidmətləri inkişaf etdirmək mümkün deyil. Bundan əlavə, gənc nəsil ondan ilk növbədə təhsil məqsədləri üçün istifadə etməyi bacarmalıdır. Bu, xüsusilə kənd yerlərində lazımdır”.

Müəllif: Elya Belskaya

Hər il avqustun ortalarında regionlarda xiyarın bir kiloqramı 15-20 qəpik, mərkəzi şəhərlərdə isə 70-80 qəpik olurdu. Lakin bu il xiyarın qiyməti “əl yandırır”. Hazırda mərkəzi şəhərlərdə xiyarın bir kiloqramı 2,5-2,7 manata təklif olunur. Bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə qiymətlərin 3 dəfədən çox bahalaşdığını göstərir.

Ötən ilin avqust ayında Azərbaycanda xiyarın 1 kiloqramının orta satış qiyməti 65 qəpik olub. İndi isə qiymətlər 3 manata yaxındır.

Bəs qiymətlərdəki bu qədər sıçrayışın səbəbi nədir?

Mövzu ilə bağlı Bizim.Media-ya danəşan Liberal İqtisadçılar Mərkəzinin sədri Akif Nəsirli bildirib ki, bu problem birdən-birə yaranmayıb:

“Buna uzun bir hazırlıq yolu keçildi. Belə ki, bir neçə il əvvəl bizə belə bir məlumat gəlmişdi ki, bəzi regionlarda, xüsusən də, Qərb bölgəsində istixana sahibləri ciddi sınaq qarşısında qalıb. Səbəbsə o idi ki, payız-qış aylarında Azəriqaz İB bölgələrdə olan istixanalara quraşdırılan sayğacları dəyişdirməyə başladı. Bu zamansa götürülən köhnə sayğaclar anındaca yenisi ilə əvəzlənmədi. Bəhanə gətirildi ki, ən qısa zamanda yeni sayğaclar gətirilib quraşrılacaq. Lakin “Azəriqaz” vədinə əməl etmədi. Maraqlı məsələ isə o idi ki, “Azəriqaz” niyə məhz soyuq aylarda sayğacları dəyişdi? Yeni sayğacların quraşdırılması niyə gecikdirildi?

Deməli, bu məsələnin arxasında maraqlı qüvvələr olub. Nəticədə, regionlardakı istixanaların çoxu məcburiyyətdən fəaliyyətini dayandırdı. Bəziləri isə profilini dəyişdi. Beləcə, regionlarda olan xırda və orta sahibkarlar sıradan çıxarıldı. Nəticədə, tərəvəz istehsalı ayrı-ayrı adamların inhisarına keçdi. Çox sayda sahibkar isə tərəvəzçilik sektorundan çəkildi”.

“Süni qiymət artımına şərait yaradırlar”

Müsahibimiz onu da qeyd qeyd edib ki, xırda və orta sahibkarlar yay aylarında da istixananın üstünü açaraq tərəvəz yetişdirirdi:

“Amma bu gün belə istixanalar çox azdır. Ona görə də təklif azaldığı üçün qiymətlər kəskin bahalaşıb. Bundan əlavə, istehsalçılar ittifaqa girərək bazara az miqdarda məhsul çıxarmaqla süni qiymət artımına şərait yaradırlar. Digər xırda səbəbsə, bu ilin yaz-yay aylarında yağıntıların çox olmasıdır. Anomal hava şəraiti də məhsuldarlığa mənfi təsir göstərib”.

Sözügedən iddialarla bağlı “Azəriqaz” İB-yə sorğu ünvanladıq. Qurumun mövqeyini dərc etməyə hazırıq.

Əhali 2024-cü ilin ilk yarısında “Access Bank”dan 9,9 milyon manat, şirkətlər isə 12,28 milyon manat depoziti geri çəkib.

Bu barədə bankın hesabatında göstərilir.

Belə ki, 2024-cü ilin əvvəlində bankda fiziki şəxslərin depozitlərinin həcmi 842,46 milyon manat olduğu halda, ilin ilk yarısında bu rəqəm 832,89 milyon manata kimi azalıb.

Hüquqi şəxslərin bankdakı əmanətlərinin həcmi isə 209,1 milyon manatdan 196,82 milyon manata enib. Başqa sözlə, bank bu ilin ilk 6 ayında fiziki şəxslər üzrə depozit portfelinin 1,2 %-ni, hüquqi şəxslər üzrə portfelin 6,2 %-ni itirib.

Ümumilikdə isə “Access Bank”ın əmanət portfeli bu il 21,85 milyon manat azalıb. Bankın əmanət portfeli ilin əvvəlinə nisbətən 2,1 % azalaraq 1 milyard 51,5 milyon manatdan 1 mlrd. 29,7 milyon manata enib.

Depozit portfelinin azalmasına baxmayaraq bank kredit təşkilatları və maliyyə institutları qarşısında öhədliklərini 144,2 milyon manatdan 197,5 milyon manata kimi artırması onun cəmi öhdəliklərini də artırıb.

Hesabat dövrü üzrə bankın aktivləri 1 milyard 478,7 milyon manata, öhdəlikləri 1 milyard 313 milyon manata yüksəlib. Bankın 115,7 milyon manat bölüşdürülməmiş zərəri isə onun cəmi kapitalını 164,9 milyon manat manata endirib.

Vətəndaşların və şirkətlərin “Access Bank”dan xeyli miqdarda depoziti geri çəkməsi, əmanət portfelinin azalması bankın bağlanmasına gətirib çıxara bilərmi?

İqtisadçı-ekspert Fuad İbrahimov “Cebheinfo.az”a bildirib ki, istənilən bankdan gözlənilmədən, yaxud qısa müddət ərzində müştərilər kapitalını geri çəkəndə o bank texniki defoltla üzləşə bilər:

“Burada da göründüyü kimi əgər vətəndaşlar birdən-birə kütləvi şəkildə vəsaitlərini geri çəkirlərsə, bu təhlükəlidir. Məlumdur ki, “Access Bank” da kapitalı cibində saxlamır. İstənilən bank kapitalı vətəndaşlardan depozit kimi götürür və haradasa, bir investisiya portfelində yerləşdirir.

Bildirim ki, gözlənilmədən vətəndaşlar kapitallarını geri çəkdikləri zaman nağd vəsaitin olmaması səbəbindən gərgin bir vəziyyətə yol açılır.

Nəticədə arzuolunmaz vəziyyət yaranır ki, sonda bank vətəndaş qarşısında götürdüyü öhdəliyini yerinə yetirə bilmir və beləliklə də, texniki defolt yaşanır.

Yaxud da fövqəladə hal, forsmajor formasında, gərək Mərkəzi Bank müvəqqəti yardım etsin ki, o bank vətəndaşlar qarşısında götürdüyü öhdəliyini yerinə yetirə bilsin.

Sonradan öz kapitalını yerləşdirdiyi digər mənbələrdən geri çəksin. Yəni arzuolunmaz vəziyyətdir, yaxşı hal deyil. Bankı uçuruma gətirib çıxara bilər”.

Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəməri; sosial iqtisadi effektivliyin qiymətləndirilməsi üzrə ilkin tədqiqat
Bakı, Noyabr 2008-ci il
Bu layihənin iqtisadi nöqteyi-nəzərdən tədqiqatı zamanı cavabı tapılmayan əsas suallardan biri də şüşəlifli poliestr borular istehsal edən “Azkompozit” şirkətinin yaradılması oldu. Hökumət ölkə əhəmiyyətli sosial layihə çərçivəsində tamamən özəl sektora məxsus olan müəssisə yaratdı. Bu şirkətin yaradılması da müəyyən suallar doğurdu;
- Həmin müəssisə yalnız bir layihənin gerçəkləşdirilməsi üçün formalaşdırıldı, yəni analoji materialların kənardan gətirilməsi sərfəli olmadığı üçün bu addım atılmışdı, yoxsa ortada hansısa maraqlar olmuşdu?
- Həmin müəssisə həm də sonrakı dövrlərdə ölkə iqtisadiyyatının ixrac potensialını artırmaq məqsədi güdürmü?
Daha ətraflı:
https://nhmt-az.org/frontend/pages/oil-income-inner.php...
Mirvari Gahramanli

Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Xidməti tərəfindən genişzolaqlı internet xidmətləri bazarında Rəqabət Məcəlləsinin tələblərinin pozulması əlamətləri üzrə araşdırmalara başlanılıb.

Xidmətdən verilən məlumata görə, son dövrlərdə kütləvi informasiya vasitələrində, bəzi internet provayderlərinin rəsmi internet səhifələrində, habelə sosial şəbəkələrdə genişzolaqlı internet xidmətləri bazarında fəaliyyət göstərən təbii inhisar subyektləri və bir sıra özəl provayderlər tərəfindən internet xidmətlərinin minimum tariflərinin yüksəldilməsinə dair xəbərlər yer alır.

Bildirilir ki, məsələ ilə əlaqədar İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Xidmətinə də çoxsaylı vətəndaş müraciətləri daxil olur. Belə ki, internet provayderləri tərəfindən nəzərdə tutulan dəyişikliklərdən sonra sürəti 40 mbit/s və aylıq xidmət haqqı 18 manat olan cari minimum tarifli fiber optik internet xidmətlərinin 100 mbit/s-lik sürət və aylıq xidmət haqqı 25 manat olan tariflə əvəzlənəcəyi məlum olub. Nəticə etibarilə, müştərilər (o cümlədən istehlakçı) üçün formalaşan minimum fiber optik internet xidməti tarifinin dəyəri kəskin yüksəlmiş olacaq. Bundan əlavə, daha aşağı internet sürəti (100 mbit/s-dən aşağı) seçmək istəyən müştərilərin seçim imkanlarının məhdudlaşdırılacağı və onların alıcılıq qabiliyyəti nəzərə alınmadan yüksək sürətli internet paketlərinin yüksək qiymətə təqdim ediləcəyi müəyyən edilib.

Kütləvi informasiya vasitələrində yer alan məlumatların və Dövlət Xidmətinə daxil olan çoxsaylı vətəndaş müraciətlərinin ilkin təhlili nəticəsində internet xidmətlərinin yeni tariflərinin müvafiq bazarın əsas iştirakçıları olan təbii inhisar subyektləri və bir sıra özəl provayderlər tərəfindən kollektiv əsaslarla müəyyən edildiyi, eyni xidmətlərə (eyni sürət və paketlərə) görə eyni qiymətlərin təyin edildiyi və bu prosesin ölkədə fəaliyyət göstərən internet provayderləri tərəfindən əlaqəli bir şəkildə, uyğunlaşdırılmış hərəkətlər və ya kartel tipli münasibətlərlə həyata keçiriləcəyinin ilkin əlamətləri müşahidə olunur.

Məlumat üçün bildiririk ki, hazırda təsərrüfat subyektlərinin fəaliyyətinin əsasları cari ilin 1 iyul tarixindən qüvvəyə minən Rəqabət Məcəlləsi ilə tənzimlənir. Məcəllənin tələblərinə əsasən, rəqabəti məhdudlaşdıran nəticələrə səbəb olan və ya ola bilən üfüqi (kartel sövdələşmələri) və şaquli sazişlər, o cümlədən uyğunlaşdırılmış hərəkətlər qadağandır və bağlanıldığı andan əhəmiyyətsizdir. Bundan əlavə, rəqabəti məhdudlaşdırmaq məqsədilə təsərrüfat subyektlərinin təkbaşına və ya birgə hökmran mövqedən sui-istifadə hərəkətləri də Məcəllə ilə qadağan olunur.

Genişzolaqlı internet xidmətləri bazarının sosial, iqtisadi və strateji əhəmiyyətini nəzərə alaraq, Dövlət Xidməti tərəfindən müvafiq bazarda uyğunlaşdırılmış hərəkətlərin, üfüqi və şaquli sazişlərin, kartel tipli bazar münasibətlərinin təsbit edilməsi, aşağı və yüksək inhisar qiymətlərinin tətbiqinin müəyyənləşdirilməsi və müştərilərin seçim imkanlarını məhdudlaşdırmaqla hökmran mövqe vəziyyətindən sui-istifadə hərəkətlərinin qarşısının alınması məqsədilə müvafiq bazarda Rəqabət Məcəlləsinin tələblərinin pozulması əlamətləri üzrə araşdırmalara başlanılıb.

Məsələ ilə əlaqədar olaraq Dövlət Xidməti tərəfindən bazar iştirakçılarına sorğu məktubları ünvanlanıb, bir sıra görüşlər keçirilib və onlardan müvafiq məlumatlar istənilib. Araşdırmaların nəticələrinə uyğun olaraq Dövlət Xidməti tərəfindən qanunamüvafiq tədbirlər görüləcək.