 |
|
|
Qərbi Azərbaycan Xronikası layihəsi çərçivəsində növbəti analitik süjet hazırlanıb.
"Fransadakı ünsürlər Cənubi Qafqazın daim qan içində olmasına çalışırlar" adlı süjetdə fransızları və erməniləri bir çox hallarda müxtəlif sahələrin reallıqdan uzaq, dar dünya görüşlü, ədalətsiz nümayəndələrinin təmsil etdiyi, belə "ictimai", "siyasi" "xadimlər" ermənilərlə azərbaycanlılar arasında düşmənlik toxumu səpmələrindən bəhs olunur.
Teref.az xəbər verir ki, indiki Ermənistandan etnik təmizləmə nəticəsində qovulmuş azərbaycanlıların doğma yurda qayıdışını Azərbaycan "Böyük Qayıdış" adlandırır: "Ancaq "Böyük Qayıdış"a qarşı Ermənistanın Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinə iddiasını təqdim edən Fransanın Leuven Universitetinin professoru Pyer d-Arjan (Pierre d'Argent) bunu "Azərbaycanın irqçi layihəsi" adlandırıb. Bu dırnaqarası professor məqaləsində reallıqdan kənar iddialarla çıxış edir, Qarabağdakı ermənilərin Azərbaycanı könüllü tərk etdiklərinə şübhə ilə yanaşır".
Fransalı professorun diqqətinə çatdırılır ki, 1886-cı ildən 1988-ci ilə, yəni 102 il sonraya baxış etsə, mənzərə daha aydın olar:
"Bu tarixdə 300 minə yaxın Qərbi azərbaycanlı öz torpaqlarından zor gücünə qovulub, Ermənistan vətəndaşlıqları məcburi olaraq əllərindən alınıb. Qərbi azərbaycanlılara indiyədək Ermənistanın heç bir dövlət rəsmisi "gəlin, Ermənistan cəmiyyətinə inteqrasiya olun" deməyib. Azərbaycan Prezidenti isə Qarabağın erməni sakinlərinə Azərbaycan cəmiyyətinə inteqrasiya olunmağa, Konstitusiyanın verdiyi hüquqlardan yaralanmağa çağırıb. Bu baxımdan indiki Ermənistandan qovulan Qərbi azərbaycanlılar erməni irqçiliyinin qurbanı olub. Onlar Ermənistanın vətəndaşlığından məhrum olublar. Onların mülkiyyəti talan olub, Ermənistanda qalıb".
Süjetdə həmçinin ermənilərin şovinist yazıçısı Zori Balayanın İrəvanın erməni əhalisi başqa yerlərdən gəlmə olması fikrinə də yer verilir.
Sonda vurğulanır ki, Dağlıq Qarabağ xalqının etnik təmizləməyə məruz qalması ilə bağlı faktlar ortaya qoyulur:
"Azərbaycan mövcud vəziyyəti davam etdirmək üçün əlindən gələni edir, yəni etnik təmizləmə planlarını gücləndirməyə çalışır. Pyer d-Arjan kimi savadsız, qərəzli bir "professorun" erməniləri təmsil etməsi, bu etnik qruoun ziyanına olar. Çünki erməni elm adamları və onun Pyer kimi havadarlarının saxtakarlıqları daha çox ifşa olunar. Necə deyərlər: "Taylı-tayın tapmazsa günü ah-vayla keçər".
Xatırladaq ki, Qərbi Azərbaycan Xronikası layihəsinin məqsədi tarixi qədim torpaqlarımızın adının yaşadılması, tanıdılması, həmçinin azərbaycanlıların ermənilər tərəfindən deportasiyaya məruz qoyulmasından, həmin ərazilərdə mövcud olmuş, lakin adı silinən toponimlərin, saysız-hesabsız yeraltı və yerüstü maddi mədəniyyət nümunələri - qədim yaşayış məskənləri, nekropollar, kurqanlar, qala, saray və istehkam qalıqları, karvansaralar, körpülər, qəbirüstü sənduqələr, xaçdaşlar, at-qoç heykəlləri, məbəd, kilsə, məscid, pir və ocaqların üzə çıxarılması, həmin ərazinin təmiz oğuz-türk məskənləri olduğunu təsdiq edən faktların dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasıdır.
Həmçinin Prezident İlham Əliyevin Qərbi Azərbaycanla bağlı dediyi "XX əsrin əvvəllərinə təsadüf edən xəritə bir daha onu göstərir ki, Qərbi Azərbaycan tarixi Azərbaycan diyarıdır, şəhərlərin, kəndlərin adları Azərbaycan mənşəlidir və biz yaxşı bilirik ki, indiki Ermənistan ərazisində tarix boyu Azərbaycan xalqı yaşayıb. İndi əsas vəzifə ondan ibarətdir ki, dünya ictimaiyyəti də bunu bilsin", - fikrini əsas tutaraq Qərbi Azərbaycan İcmasının hazırladığı Qayıdış Konsepsiyasında irəli gələn vəzifələrin təbliğidir.
Bundan əlavə, Qərbi Azərbaycanla bağlı tarixçilərin, araşdırmaçıların düşüncələrini, deportasiyaya məruz qalmış şəxslərin həyat hekayəsini işıqlandırmaqdır./oxu.az
İsrailin xarici işlər naziri Eli Kohen Qəzzada xəstəxanda partlayıla bağlı BMT Baş katibi Anonio Quterreşə müraciət edib.
Bununla bağlı İsrail XİN başçısı "X" hesabında məlumat verib.
"Bu gün mən BMT-nin baş katibi Quterreşə müraciət edərək ondan Qəzzada xəstəxanada baş verən partlayışa görə Fələstin terror təşkilatlarının məsuliyyət daşıdığını açıq şəkildə elan etməsini tələb etdim.
Qəzza zolağındakı terror təşkilatları Qəzza sakinlərini qətlə yetirir və bundan çinik şəkildə istifadə edərək İsraili günahlandırırlar.
BMT dərhal açıqlama verməli və dinc əhaliyə qəsdən atəş açan və günahsız insanları qətlə yetirən İslami Cihadını pisləməlidir", - o deyib.
Avropa Şurasının Nazirlər Komitəsi və Aİ nümayəndə heyəti oktyabrın 18-də Strasburqda keçirilən görüşdə Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi ilə bağlı bəyanat qəbul ediblər.
“Avropa İttifaqı Azərbaycanın 19 və 20 sentyabr tarixlərində keçirdiyi hərbi əməliyyatlardan sonra Qarabağ ermənilərinin kütləvi surətdə köçürülməsi və Laçın dəhlizinin doqquz aylıq blokadası nəticəsində yaranmış son dərəcə çətin vəziyyəti narahatlıqla izləməkdə davam edir. Dağlıq Qarabağın demək olar ki, bütün əhalisi, 100,6 min nəfərdən çoxu Ermənistanda sığınacaq tapıb.
Qarabağda qalanlara və gedənlərə davamlı olaraq maneəsiz humanitar dəstəyin təmin edilməsi son dərəcə vacibdir. Keçən həftə Avropa Komissiyası 2020-ci ildən bəri verilmiş 20,8 milyon avroya əlavə olaraq 10,45 milyon avro dəyərində əlavə humanitar yardım paketi elan etdi.
Azərbaycan Qarabağ ermənilərinin insan hüquqlarını, əsas azadlıqlarını və təhlükəsizliyini, o cümlədən onların öz evlərində ləyaqətlə, heç bir qorxu və ayrı-seçkilik olmadan yaşamaq hüququnu təmin etməli, könüllü, təhlükəsiz, ləyaqətli və davamlı qayıdışı üçün şərait yaratmalıdır. qaçqın və köçkünləri öz tarixlərinə, mədəniyyətlərinə və hüquqlarına hörmət edilməlidir.
Bundan əlavə, yerli əhalinin mədəni irsi və mülkiyyət hüquqları effektiv şəkildə qorunmalı və təmin edilməlidir.
Bununla əlaqədar xatırladırıq ki, Azərbaycan Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin sentyabrın 22-də göstərdiyi müvəqqəti tədbirlərə əməl etməli, yəni Konvensiya üzrə öhdəliklərinin, xüsusən də Maddəsinin 2 (yaşamaq hüququ) və 3-cü maddə (işgəncənin, qeyri-insani və ya ləyaqəti alçaldan rəftarın və ya cəzanın qadağan edilməsi) pozulmasına səbəb ola biləcək hər hansı tədbirdən çəkinməlidir.
Prezident Əliyevin Qarabağ erməniləri ilə sülh şəraitində yaşamağa, onların hüquqlarını qorumağa hazır olması barədə ictimaiyyətə açıqlamalarını diqqətə aldıq. Bu əhalinin taleyi üçün birmənalı olaraq Azərbaycan əsas məsuliyyət daşıyır. Maddi, konkret və şəffaf təminatlar təmin edilməlidir.
Mühüm etimad quruculuğu tədbiri kimi biz bütün Qarabağ erməniləri, o cümlədən onların nümayəndələri üçün hərtərəfli amnistiya və hər tərəfdən sərt ritorikadan çəkinməyi gözləyirik.
Qarabağa beynəlxalq çıxış ehtiyac duyulan yardımın göstərilməsi və yerlərdə vəziyyətin müstəqil monitorinqinin təmin edilməsi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Avropa İttifaqı BMT-nin son iki səfərini qeyd edir. Biz Baş Katibin Miqrasiya və Qaçqınlar üzrə Xüsusi Nümayəndəsinin bu kütləvi köçlə mübarizədə Ermənistan hakimiyyətinə dəstək və yardım göstərilməsi işini yüksək qiymətləndirir və Avropa Şurasının İnsan Hüquqları üzrə Komissarı Dunya Miyatoviçin rəhbərlik etdiyi faktaraşdırıcı missiyasını və onun sonrakı tövsiyələrini səbirsizliklə gözləyirik.
Aİ həm Azərbaycanın, həm də Ermənistanın suverenliyi, sərhədlərinin toxunulmazlığı və ərazi bütövlüyünü dəstəklədiyini bir daha təsdiqləyir. Biz Azərbaycanı 1991-ci il Almatı Bəyannaməsinə uyğun olaraq Ermənistanın ərazi bütövlüyünə qeyd-şərtsiz sadiqliyini bir daha təsdiq etməyə çağırırıq.
Aİ regiondakı bütün insanların rifahı naminə hərtərəfli və davamlı sülhə nail olmaq üçün hər iki tərəf arasında dialoqun asanlaşdırılmasına sadiq qalır”, – bəyanatda deyilir.
AzToday
Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi (AİHM) oktyabrın 18-də “Ovanesyan və Karapetyan Ermənistana qarşı”işi ilə bağlı mühüm qərar çıxarıb.
Bu iş üzrə ərizəçilər Qarabağda xidmət zamanı faciəvi şəkildə həlak olan R. Ovannisyan və A. Sarkisyanın valideynləri Ohanesyan və Svetlana Ohanesyan idi. Hər iki əsgər müvafiq olaraq 2009 və 2008-ci illərdə Ermənistan ordusuna çağırılıb və AİHM qərarında qeyd olunduğu kimi, “DQR” də yerləşən hərbi hissəyə göndərilib.
28 iyul 2010-cu il tarixində, saat 18:00 radələrində R. Ohanesyan, A. Sarkisyan və daha dörd hərbçi ölü tapıldı, hər biri güllə yarası aldı. İddiaçıların sözlərinə görə, onların övladları qanunsuz münasibətlərin qurbanı olub, işgəncələrə, döyülmələrə və nəticədə qətllərə məruz qalıb.
Ərizəçilər iddia edirlər ki, Ermənistan hakimiyyəti yüksək vəzifəli komandirlər də daxil olmaqla bütün günahkarların müəyyən edilməsi və məsuliyyətə cəlb edilməsi məqsədilə hərtərəfli araşdırma aparmayıb.
AİHM müəyyən edib ki, Avropa İnsan Hüquqları və azadlıqları Konvensiyasının 2-ci maddəsində (yaşamaq hüququ) nəzərdə tutulmuş ərizəçilərin hüquqları pozulub. Kompensasiya olaraq Strasburq məhkəməsi hər bir ərizəçiyə 30.000 avro almağı əmr etdi.
Azərbaycanlı hüquqşünas və Vəkillər Kollegiyasının Rəyasət Heyətinin üzvü Muxtar Mustafayev AİHM-in qərarını dərin əhəmiyyət kəsb edən qərar kimi alqışlayıb. O qeyd edib ki, bu, beynəlxalq məhkəmə tərəfindən təsdiq edilmiş Azərbaycan ərazilərinin Ermənistan tərəfindən işğalını bir daha vurğulayır. Turan-a müsahibəsində Mustafayev vurğulayıb ki, AİHM-in qərarı Ermənistanın öz vətəndaşlarını Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində hərbi xidmət keçmək üçün göndərdiyini təsdiqləyir. Bundan başqa, AİHM Ermənistanı Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınmış ərazisində törədilmiş cinayətlərə görə məsuliyyətə cəlb edir.
Mustafayev AİHM-in “Çıraqov və başqaları Ermənistana qarşı” işi üzrə başqa qərarına da istinad edib, burada Ermənistan ayrı-ayrı şəxslərin evlərindən çıxarılması və Laçın rayonunda əmlakının müsadirə edilməsindən məsul hesab edilib.
“AİHM – in qərarı Azərbaycanı öz əraziləri üzərində suverenliyi bərpa etməkdə ittiham edənlərə cavabdır”, – deyə Mustafayev bildirib. (Turan)
Misir Prezidenti Əbdülfəttah əs-Sisi İsrail-Fələstin münaqişəsi ilə bağlı mübahisəli açıqlaması ilə gündəmə gəlib.
Ölkə.Az xarici KİV-ə istinadla xəbər verir ki, qapını fələstinlilərin üzünə bağlayan prezident qalmaqallı ifadə işlədib.
“Hazırda Qəzzada baş verənlər dinc sakinləri Misirə köçməyə məcbur etmək cəhdidir. Qəzzadakı gərginliyin və sülhün pozulmasının nəticələrini Misirin daşımalı olduğunu qəbul etmirik. Məqsəd silahlılarla döyüşənədək fələstinliləri başqa yerə yerləşdirməkdirsə, İsraildə çoxlu səhralar var”.
Vladimir Putin Çin səfəri çərçivəsində verdiyi mətbuat konfransında ironik şəkildə ABŞ Prezidenti Co Baydeni Rusiyaya çaya dəvət edib.
Hurriyyet.az xarici mətbuata istinadla xəbər verir ki, jurnalistlər Putindən Baydenin Rusiyanın Ukraynada məğlub olduğuna dair fikirlərinə münasibət bildirməsini istəyiblər.
Rusiya başçısı Baydenin dediklərini “gülməli” adlandırıb. O, qeyd edib ki, əgər Rusiya məğlub olubsa, o zaman ABŞ Ukraynaya silah tədarükünü dayandırmalı idi: “Əgər müharibə uduzulubsa, o zaman ATACMS-lar niyə verilir? Qoy onda ABŞ Prezidenti ATACMS-ları və digər silahları geri götürsün və Rusiyaya çay içməyə gəlsin. Əgər müharibə uduzulubsa, biz nədən danışırıq? ATACMS-lar nəyə lazımdır? Ona bu sualı verin. Bu, gülməlidir”.
Qeyd edək ki, dünəndən başlayaraq, Ukrayna ordusu Rusiya işğalçı qüvvələrinə qarşı ABŞ-dən aldığı ATACMS raketlərilə zərbələr endirməyə başlayıb.
Qərbi Azərbaycan Xronikası layihəsi çərçivəsində sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru Elçin Əlibəylinin təqdimatında “Köçkün ermənilər Azərbaycan izlərini sildilər” adlı veriliş efirə gedib.
Verilişdə tanınmış erməni etnoqraf və yazıçı Lusine Xaratyanın qaçqın ermənilərin Qərbi Azərbaycanda məskunlaşması haqqında yazdığı elmi məqalədə adi vətəndaşdan başlamış, dövlət səviyyəsində oranın yerli əhalisi olan türklərin tarixinin silinməsini və yeni tarixin yaradılmasını faktlarla ifşa etməsindən bəhs olunur.
Bildirilir ki, Basarkeçər (Vardenis) rayonunun məskunlaşdırılmasından yazan müəllif 1988-ci ildən əvvəl buraya köçürülmənin tarixinə toxunur, Ermənistanda dövlət səviyyəsində Basarkeçər rayonunda aparılan ad dəyişdirmə siyasətinin əsas istiqamətlərini göstərməklə gizlədilən mahiyyəti ifşa edir. O, yazıçı və alim olaraq “erməni soyqırımı” yalanının xalqı milli yaddaş dalanına salan ideoloji basqı kimi bədii əsərlərində ifşa etməklə 1915-ci il soyqırım uydurmasının mahiyyətini açır, Ermənistan siyasi rəhbərliyinin etnik təmizləmədən sonra Azərbaycan izlərini silmək siyasətini diqqətə çatdırır.
Süjetdə qeyd olunur ki, Qərbi Azərbaycandan soydaşlarımızın deportasiyası nəticəsində boşaldılan kənd və ərazilərə 18-21-ci illərdə əsasən Türkiyə və İrandan gələn ermənilər yerləşdirilirdisə, 1948-1953-cü illər deportasiyasından sonra Suriya, Livandan gələn ermənilər boşalan məhəllə, kənd və bölgələrə köçürülüblər.
Sonda vurğulanır ki, Basarkeçər rayonunun adını dəyişib, Vardenis qoymaqla Ermənistan rəhbərliyi əslində heç də erməniləşdirmə apara bilməyib: “Müəllifin qeyd etdiyi erməniləşdirmə, yəni guya mövcud olmuş erməni adlarının bərpası tarixi oyunbazlıqdan və ənənəvi erməni uydurmalarından başqa bir şey deyil. Yalana alışan erməni tarixçiləri reallıqla əlaqəni itiriblər. Bununla belə, dövlətin təklif etdiyi yeni rəsmi adlar hələ də istifadə olunmur. Onlar xəritələrdə, yol nişanlarında, rəsmi yazışmalarda var, lakin sakinlər çox vaxt kəndləri köhnə adları ilə çağırmağa davam edirlər - Şişqaya, Məzrə, Zod və s. Hətta 1969-cu ildə Vardenis adlandırılan rayona hələ də çoxları tərəfindən Basarkeçər deyilir. Müəllif ermənilərin köçdükləri azərbaycanlı evlərinin özlərinə uyğun qurulma prosesini izah etməklə bir daha erməni xislətinin eybəcərliyini ortaya qoyur”.
Xatırladaq ki, Qərbi Azərbaycan Xronikası layihəsinin məqsədi tarixi qədim torpaqlarımızın adının yaşadılması, tanıdılması, həmçinin azərbaycanlıların ermənilər tərəfindən deportasiyaya məruz qoyulmasından, həmin ərazilərdə mövcud olmuş, lakin adı silinən toponimlərin, saysız-hesabsız yeraltı və yerüstü maddi mədəniyyət nümunələri – qədim yaşayış məskənləri, nekropollar, kurqanlar, qala, saray və istehkam qalıqları, karvansaralar, körpülər, qəbirüstü sənduqələr, xaçdaşlar, at-qoç heykəlləri, məbəd, kilsə, məscid, pir və ocaqların üzə çıxarılması, həmin ərazinin təmiz oğuz-türk məskənləri olduğunu təsdiq edən faktların dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasıdır.
Həmçinin Prezident İlham Əliyevin Qərbi Azərbaycanla bağlı dediyi “XX əsrin əvvəllərinə təsadüf edən xəritə bir daha onu göstərir ki, Qərbi Azərbaycan tarixi Azərbaycan diyarıdır, şəhərlərin, kəndlərin adları Azərbaycan mənşəlidir və biz yaxşı bilirik ki, indiki Ermənistan ərazisində tarix boyu Azərbaycan xalqı yaşayıb. İndi əsas vəzifə ondan ibarətdir ki, dünya ictimaiyyəti də bunu bilsin”, - fikrini əsas tutaraq Qərbi Azərbaycan İcmasının hazırladığı Qayıdış Konsepsiyasından irəli gələn vəzifələrin təbliğidir.
Bundan əlavə, Qərbi Azərbaycanla bağlı tarixçilərin, araşdırmaçıların düşüncələrini, deportasiyaya məruz qalmış şəxslərin həyat hekayəsini işıqlandırmaqdır.
Daha ətraflı Baku TV-nin süjetində:
Azərbaycanlı operator Hikmət Əsgərov Xankəndi şəhərində qalan erməni sakinlə həmsöhbət olub.
Mişa adlı həmin şəxs 63 yaşının olduğunu və Xankəndidə doğulduğunu deyib.
"Artıq bir həftədir, burada hamı məni tanıyır, hörmət edir, yemək verir. Hətta dünən general mənə maşın verdi, gedib Ballıcada kəndimi, heyvanlarımı gördüm, qəbiristanlığa getdim. Buradakı bütün ermənilər qaçdı, yalnız 5-6 adam qalıb. Ermənilər deyirdilər ki, bu torpaqlar bizimdir. Əgər torpaq sənindirsə, niyə qaçdın? Utanıram ki, ermənilər qorxaqcasına qaçdılar", - erməni bildirib.
Xankəndi sakini qaçan ermənilərin şəhərdəki bəzi mağazaları, dükanları, hətta azərbaycanlılara məxsus qəbirləri dağıtdıqlarını da etiraf edib.
Onun sözlərinə görə, ermənilərin 85 faizi alçaqdır, 15 faizi insandır.
“Zəngəzur dəhlizi” hazırda bütün Yaxın Şərqin ən mühüm problemlərindən biridir və onun istənilən həlli bütün regiona təsir edəcək.
Bunu erməni ekspert Varujan Qeqamyan deyib.
Onun sözlərinə görə, “Zəngəzur dəhlizi” mövzusu getdikcə Türkiyənin ictimai gündəminin ən mühüm hissəsinə çevrilməkdədir.
“Türkiyənin müxalifət partiyalarının bu mövzu ilə fəal məşğul olması bunu sübut edir. Müxalifətdə olan millətçi “İYİ” partiyasının lideri Meral Akşənər ötən gün partiyanın iclasında çıxışı zamanı deyib ki, Azərbaycanla Türkiyə arasında birbaşa və maneəsiz əlaqə yaranacaq. Zəngəzur dəhlizinin açılması ilə türk dünyasının birləşməsi üçün tarixi addım atılacaq”, - o qeyd edib.
Ekspert hesab edir ki, bütün bunlar “Zəngəzur dəhlizi”nin Yaxın Şərqin ən mühüm problemlərindən biri olduğunu göstərir və onun istənilən həlli bütün regiona təsir edəcək: “Türkiyə üçünsə bu, türk dünyasının birləşməsi istiqamətindəki tarixi şansdır. Bütün Türkiyə siyasi meydanının dəhlizin açılmasının vacibliyindən danışmasının səbəbi də budur”. \\Ölkə.Az