Tbilisi Şəhər Məhkəməsi azadlıqdan məhrum edilmiş, hazırda xəstəxanada olan sabiq prezident Mixail Saakaşvilinin səhhətinə görə azadlığa buraxılması barədə vəsatətə baxır.

Novator.az bildirir ki, sabiq prezident dekabrın 29-da keçirilən iclasa video vasitəsilə qoşulmaqdan imtina edib.

Prosesə video ilə bağlanıb çıxış edən amerikalı toksikoloq Devid Smit deyib ki, Mixail Saakaşvilini həbsdə ağır metalların təsirinə məruz qoyaraq zəhərləyiblər. Ekspert maddələrin sabiq prezidentin orqanizminə 2022-ci ilin mart ayında düşdüyünü və tədricən ağır zəhərlənməyə yol açdığını, mərkəzi sinir, mədə-bağırsaq sistemlərini, ürəyi, qaraciyəri zədələdiyini, başqa fəsadlar törətdiyini qeyd edib, məhbusun səhhətinin çox ağır olduğunu deyib.

Tbilisi Şəhər Məhkəməsində vəsatətə baxış dekabrın 22-də start götürüb. Mixail Saakaşvili həmin gün prosesə xəstəxanadan video vasitəsilə qoşulub, ancaq qısa müddət sonra onun halı pisləşib, həkimlərin müdaxiləsi lazım gəlib.
1967-ci il təvəllüdlü Mixail Saakaşvili Gürcüstan parlamentinin deputatı, ədliyyə naziri, paytaxt Tbilisinin meri olub. 2003-cü ildə dinc inqilaba başçılıq edən Mixail Saakaşvili 2004-2013-cü illərdə prezident postunu tutub.
Hazırda ana müxalifət sayılan Vahid Milli Hərəkat Partiyasının qurucusu olan Mixail Saakaşvili 2013-cü ildə ölkəsini tərk edib, 2015-ci ildən Ukraynada yaşayaraq vətəndaşlıq alıb, həmin il Gürcüstan vətəndaşlığından məhrum edilib.
Mixail Saakaşvili Gürcüstanda müxtəlif cinayət işləri üzrə qiyabi məsuliyyətə cəlb olunub. 2018-ci il yanvarın 5-də Tbilisi Şəhər Məhkəməsi ona 3 il, iyunun 28-də 6 il müddətinə azadlıqdan məhrumetmə cəzaları kəsib.
2021-ci ilədək Tbilisi Şəhər Məhkəməsinin icraatında daha iki cinayət işi olub.
2021-ci il sentyabrın 29-da Gürcüstana dönən sabiq prezident oktyabrın 1-i paytaxt Tbilisidə tutulub, Rustavi şəhərindəki həbsxanaya yerləşdirilib.
Oktyabrın 20-də Gürcüstan Prokurorluğu Mixail Saakaşviliyə dövlət sərhədini qanunsuz keçmək ittihamı irəli sürüb. Onun sentyabrın 29-da gizli şəkildə Ukraynadan Gürcüstanın liman şəhəri Potiyə gəmi ilə gəldiyi, həmin gün əvvəl Batumi şəhərinə, ardınca Tbilisiyə getdiyi açıqlanıb. Bu iş də Tbilisi Şəhər Məhkəməsinin icraatına verilib.
Tutulduğu gündən aclıq aksiyası keçirən sabiq prezident noyabrın 8-də Xüsusi Penitensiar Xidmətin Tbilisidəki müalicə müəssisələrindən birinə köçürülüb. Noyabrın 20-də Müdafiə Nazirliyinin Qoridəki hərbi hospitalına aparılan sabiq prezident həmin gün aclığı dayandırıb və orada müalicə alıb, dekabrın 30-da Rustavi həbsxanasına qaytarılıb.
Sabiq prezident 2022-ci il fevralın 21-dən martın 10-dək Rustavi həbsxanasında bir daha aclıq aksiyası keçirərək gərəkli tibbi yardım göstərilməsi tələbi qoyub.
Mayın 12-də Mixail Saakaşvili Tbilisidəki “Vivamedi” Tibb Mərkəzinə köçürülüb. Yaxınları, tərəfdarları və vəkilləri onun azadlığa buraxılmasını, xaricdə müalicə olunmasına şərait yaradılmasını tələb edirlər.
Gürcüstanda hökuməti Mixail Saakaşvilinin azadlığa buraxılmasına qarşı çıxır.

“Belə açıqlamalar verərkən konkret olaraq ölkə adı çəkirlərsə, onda faktları təqdim edin”.

Bunu Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Mariya Zaxarova Ermənistan Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryanın Rusiyanın Ermənistanı Azərbaycana dəhliz verməyə və “İttifaq Dövləti”nə qoşulmağa məcbur etməsi barədə açıqlamasını şərh edərkən deyib.

Rusiya rəsmisi Qriqoryandan ittihamlarına dair fakt tələb edib:

“Bu haqda danışarkən kimləri nəzərdə tuturlar, hansı faktlara istinad edirlər? Məcburiyyətin necə baş verməsi ilə bağlı faktlar varmı? Səmimi şəraitdə, bir qədəh qırmızı şərabın müşayiəti ilə, yoxsa daha sərt olub? Necə məcbur etdilər? Bunun necə baş verdiyini anlamaq lazımdır, elə deyilmi? Yoxsa durduğu yerdə ayağa qalxıb dedi ki, məni məcbur edirlər.

Başa düşürsünüz ki, heç olmasa bəzi faktlar olmalıdır? Əgər belə açıqlamalar verirlərsə, üstəlik, konkret olaraq ölkənin adını çəkirlərsə, birbaşa həmin ölkəni ittiham edirlərsə, onda zəhmət olmasa, bunu faktlarla təsdiqləyin. Həmin faktları göstərin. O zaman Rusiya prezidentinin sözçüsünün dediklərinə əlavə olaraq deyəcəyik ki, Rusiya rəsmilərindən heç biri heç vaxt belə bir söz deməyib. Ermənistanın ittifaq dövlətinə qoşulmasını nəzərdə tuturam. Bütün bu cür ifadələr qiymətləndirilib.

Yeri gəlmişkən, eyni sözləri guya İrəvandan onun nəzarətində olmayan Ermənistan ərazisindən müəyyən dəhliz tələb etdiyimiz iddiası haqqında da demək olar. Bu saxtadır, biz də bu haqda dəfələrlə danışmışıq.

Ermənistan, Azərbaycan və Rusiya liderlərinin 2021-ci il 11 yanvar tarixili bəyanatına görə, regionda bütün iqtisadi və nəqliyyat kommunikasiyalarının blokadadan çıxarılması üzrə üçtərəfli işçi qrupu çərçivəsində kommunikasiyaların açılmasının müxtəlif yolları, o cümlədən Ermənistanın cənubunda dəmir yolu xəttinin bərpası müzakirə olunur. Nə İrəvanın, nə də Bakının mübahisə etdiyi bu işin prinsiplərindən biri odur ki, marşrutların suverenliyi onun ərazisindən keçdiyi ölkəyə məxsusdur”.

Qırğızıstan Rusiya və Ukrayna arasında hərbi əməliyyatlarda iştirakdan boyun qaçıran, öz ölkələrini tərk edən ruslar üçün ən təhlükəli əraziyə çevrilir. Qırğızıstan Milli Təhlükəsizlik Komitəsinin Rusiya tərəfi ilə fəal əməkdaşlıq etməsi, rusların Bişkek və Oş kimi şəhərlərdəki etiraz dolu fəaliyyətləri barədə məlumatların ötürülməsi bunu təsdiqləyir.

KONKRET.az xəbər verir ki, Qırğızıstan Milli Təhlükəsizlik Komitəsi həmçinin rusların ölkədə mövcud olan beynəlxalq qeyri-hökumət təşkilatlarının (QHT) nümayəndələri ilə təmaslarına da nəzarət edir. Söhbət xüsusilə, “Kılım şamı” hüquq müdafiə fondunun nümayəndələri Əzizə Abdırasulova və qızı Gülşair Abdırasulova ilə rusiyalılar arasındakı əlaqələrdən gedir. Çünki “Kılım şamı” Fondu bir neçə ildir ki, Soros-Qırğızıstan Fondu və USAİD tərəfindən maliyyələşir.

Fəal ictimai-siyasi və vətəndaş mövqeyi sərgiləyən ruslar Qırğızıstanda olmaqla özlərini təhlükəsiz hiss etmirlər, əksinə getdikcə rusofobiyanın təzahürləri ilə üzləşirlər. Onlar hesab edirlər ki, milli vətənpərvərlər tərəfindən həyata keçirilən təxribatların təşəbbüskarı məhz Rusiya və Qırğızıstan Milli Təhlükəsizlik Komitəsidir. Qırğızıstandakı fəal vətəndaş mövqeyi nümayiş etdirən rusların fikrincə, bu təxribatlar onları milli qanunvericiliyi pozmağa sövq etmək məqsədi daşıyır. Beləliklə də ölkənin miqrasiya departamentinin fəalları Rusiyaya deportasiya etməsi üçün hüquqi əsaslar yaradır. Ona görə də, yaxın gələcəkdə yerli hüquq müdafiəçilərinin dəstəyinə baxmayaraq, rusiyalıların müəyyən hissəsi öz təhlükəsizlikləri üçün Qırğızıstan ərazisini tərk etməyə məcbur olacaqlar.

Bununla belə, oxşar vəziyyət Özbəkistanda da hökm sürür. Məlumata görə, iş adamı Sergey Kim Rusiyanın işğalından zərər çəkmiş Ukrayna vətəndaşlarını dəstəkləyən, onların Özbəkistandakı səfirlik və bir sıra Qərb dövlətlərinin nümayəndəlikləri ilə daimi əlaqəsini təmin edən “Özbəkistandan Ukraynaya kömək” yardım layihəsini yaradıb. Özbəkistan hakimiyyəti heç bir şəkildə layihəyə müdaxilə etməsə də, onun işinin təşkilinə də yardım göstərmir. Eyni zamanda, Özbəkistan Prezidenti Şavkat Mirziyoyevin təklifi ilə layihənin fəaliyyətinə nəzarət edilir. Burada məqsəd Rusiya əleyhinə genişmiqyaslı etiraz aksiyalarının təşkili və keçirilməsinin qarşısını almaqdır. Bu məqsədlə artıq Özbəkistanın Dövlət Təhlükəsizlik Xidmətinin əməkdaşları iki ölkə arasında hərbi münaqişə ilə bağlı hadisələri işıqlandırmağa çalışan jurnalistlərin və blogerlərin təqibinə başlayıb. Bundan başqa, Özbəkistana gələn Rusiya vətəndaşları ilə analoji söhbətlər aparılır, onlara Özbəkistanda öz siyasi mövqeyini açıq şəkildə ifadə etmək ənənəsinin olmadığı izah edilir və ölkənin milli təhlükəsizliyinə təhdid yaratmamaq tövsiyə olunur. Bu səbəbdən Özbəkistanın Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti, eləcə də Qırğızıstanın Milli Təhlükəsizlik Komitəsi rusların hərəkətlərini və əlaqələrini diqqətlə izləyir və onlar haqqında Rusiya tərəfinə məlumat ötürür. Bunu söyləmək üçün bütün əsaslar var.

“Moskvanın Ukraynada tənzimləməyə dair təklifləri Kiyevə məlumdur və indi Ukrayna öz xeyri üçün bu təklifləri icra etməlidir, ya da məsələni Rusiya ordusu həll edəcək”.

Gununsesi.info TASS-a istinadən bildirir ki, bunları Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov deyib.

“Münaqişənin uzun sürməsinə gəlincə isə top rejim və onun arxasında dayanan Vaşinqtonun tərəfindədir. Onlar istənilən an bu mənasız müqaviməti dayandıra bilərlər. Bizim, rejimin tabeliyində olan ərazilərdə demilitarizasiya və denasifikasiyaya, yeni torpaqlarımız – DXR, LXR, Xerson və Zaporojye vilayətləri də daxil Rusiyanın təhlükəsizliyinə oradan qaynaqlanan hədələrə dair təkliflərimiz düşmənə məlumdur. Asan işdir: bu təklifləri yaxşılıqla qəbul etmək. Əks halda məsələni Rusiya ordusu həll edəcək”.

Moskva Ukraynaya qarşı tammiqyaslı, əsassız və səbəbsiz müharibəsini öz qonşusunu “demilitarizasiya” və “denasifikasiya” etmək məqsədilə keçirdiyi “xüsusi hərbi əməliyyat” adlandırır.

Kiyev və Qərb bunu “torpaq qəsb etmək məqsədli imperiyasayağı təcavüz” kimi qiymətləndirirlər.

Reuters xatırladır ki, ötən sentyabrda Moskva qondarma referendumlar keçirdikdən sonra Ukraynanın Donetsk, Luhansk, Zaporojye və Xerson vilayətlərini ilhaq etdiyini bəyan etmişdi.

Ötən bazar günü isə prezident Vladimir Putin Moskvanın danışıqlara açıq olduğunu demiş, Kiyevi və onun Qərb müttəfiqlərini danışıqlar istəməməkdə ittiham etmişdi.

Kiyev və Vaşinqton Ukraynaya endirilən ağır raket zərbələri ilə eyni vaxtda səslənən bu çağırışı rədd etmişdilər.

Lavrov bu müsahibədə deyib ki, “kollektiv Qərb” və onun “nəzarəti altında olan” Zelenski indiki qarşıdurmanın qlobal olduğunu təsdiqləyiblər:

“Artıq heç kim üçün sirr deyil ki, ABŞ və onun NATO müttəfiqlərinin strateji məqsədi ölkəmizin əhəmiyyətli dərəcədə zəiflədilməsi və hətta məhv edilməsi üçün “Rusiya üzərində döyüş meydanında qələbədir”.

Lavrov bildirib ki, Qərbin Rusiya ilə birbaşa toqquşma istəməməsi barədə bəyanatları “riyakarlıqdır”.

Rusiyanın nüvə hədələri barədə suala cavab verən Lavrov deyib ki, bütün bunlar “məsuliyyətsiz spekulyasiyadır”.

Onun sözlərinə görə Qərb Rusiyada bəzi siyasətçilərin dediklərini bəhanə gətirir və guya əslində rəsmi Moskva heç vaxt nüvə hədəsi səsləndirməyib.

Sergey Lavrov bildirib ki, ABŞ Ukraynanı silahlandırmaqla münaqişəni uzatmağa və bununla da Ukraynanı NATO-ya çəkməyə çalışır.

Rusiya xarici işlər naziri bunu da qeyd edib ki, əksinə nüvə təhlükəsi barədə Qərbdən gələn siqnallar qarşıdurma xarakterlidir və “bütün ədəb qaydalarından” kənara çıxır.

“Bu mənada xüsusilə parlaq nümunə Liz Trasdır. O seçki kampaniyasında bir zərrə tərəddüd keçirmədən demişdi ki, nüvə zərbəsinin endirilməsini əmr etməyə hazırdır. Amma Vaşinqtonda ondan da irəli gediblər. Orada Pentaqonun “adları çəkilməyən hansısa rəsmiləri” faktiki olaraq Kremlə “onun başını əzəcək” zərbə endirməklə hədələyiblər. Burada mahiyyətcə söhbət Rusiya dövləti Başçısının fiziki məhvindən gedir. Əgər belə ideyalar həqiqətən də kiminsə tərəfindən işlənirsə, həmin kimsə bu cür planların mümkün nəticələri barədə yaxşıca düşünməlidir”.

Bir həftə ərzində iki rusiyalı tanınmış şəxs - deputat Pavel Antov və alim Vladimir Budanov müəmmalı şəkildə vəfat ediblər.

Daha öncə hər iki şəxs açıq şəkildə Vladimir Putini və onun Ukraynadakı işğal siyasətini tənqid ediblər.

Bir sıra iddialara görə, adıçəkilən şəxslər Putinin işğal siyasətini tənqid etdikləri üçün qətlə yetiriliblər.

Xəbərə görə, P. Antov Hindistanın Odişa şəhərində yaşadığı otelin üçüncü mərtəbəsindən yıxılaraq dünyasını dəyişib.

Vladimir Budanovun isə səhhətinin yaxşı olmasına baxmayaraq, cümə günü infarktdan öldüyü bildirilir.

Amerikalı iş adamı İlon Mask Rusiya Təhlükəsizlik Şurasının sədr müavini Dmitri Medvedevin 2023-cü il üçün proqnozlarını dəyərləndirib.
Tribunainfo.az bu barədə RBC-ya istinadla xəbər verir.

Mask Medvedevin Tvitter səhifəsindəki statusunun altında “Epic thread!” (epik müzakirə) qeydini yazıb (Roskomnadzorun tələbi ilə Rusiya Federasiyasında bu sosial şəbəkə bloklanıb – red.), daha sonra “bir ildən sonra bunu ona xatırlatmağı” xahiş edib.
Medvedevin gələn il üçün proqnozlarının siyahısı on bənddən ibarətdir. Birinci yerdə neftin qiymətinin 150 dollar/barelə, qazın qiymətinin 1000 kubmetr üçün 5 min dollara qalxmasıdır. Daha sonra, siyasətçinin fikrincə, Böyük Britaniyanın Avropa İttifaqına qayıtması mümkündür və bundan sonra Aİ-nin dağılması və avronun “keçmiş Aİ-nin valyutası kimi” istifadəsinin ləğvi mümkündür.
Proqnozların son iki bəndi dünyadakı maliyyə vəziyyətinə aiddir. Paraqrafların birində Medvedev bütün əsas fond bazarlarının və maliyyə fəaliyyətinin ABŞ və Avropadan Asiyaya transferindən yazır. Sonuncu, onuncu bənddə isə siyasət BVF və Dünya Bankının dağılmasını, həmçinin avro və dolların dünya ehtiyat valyutaları kimi rədd edilməsini nəzərdə tutur.
Həmçinin 2023-cü ildə Medvedevin fikrincə, Polşa və Macarıstan Ukraynanın qərb rayonlarını ələ keçirə, Almaniya, Polşa, Baltikyanı ölkələr və s. bazasında Dördüncü Reyx yarada, Fransa ilə Dördüncü Reyx arasında müharibəyə səbəb ola bilər ki, bu da “Polşanın yenidən bölünməsi də daxil olmaqla Avropanın parçalanmasına səbəb ola bilər.
Bundan əlavə, Təhlükəsizlik Şurası rəhbərinin müavininin sözlərinə görə, Şimali İrlandiya Britaniyadan ayrılaraq İrlandiyaya qoşula, Kaliforniya və Texas isə ABŞ-dan ayrıla bilər. Eyni bənddə Medvedev “vətəndaş müharibəsindən sonra respublikaçılara həvalə edilmiş” bəzi ştatlarda ABŞ-da prezident seçkilərində Maskın qələbəsini proqnozlaşdırır.

İsrailin Ankaradakı yeni səfiri İrit Lillian çərşənbə axşamı Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğana etimadnaməsini təqdim edib. Bu barədə Türkiyə liderinin administrasiyası məlumat yayıb.

Mərasim mətbuata bağlı qapılar arxasında keçirilib.

Daha əvvəl Ankarada İsrailin müvəqqəti işlər vəkili vəzifəsində çalışan Lillian 4 illik fasilədən sonra yəhudi dövlətinin Türkiyədəki ilk səfiri olub. Onun təyinatı oktyabr ayında İsrail hökuməti tərəfindən təsdiqlənib.

Eyni zamanda Türkiyənin Təl-Əvivdəki səfiri də təyin edilib. Diplomatik nümayəndəliyə 2010-2013-cü illərdə Şakir Özkan Torunlar rəhbərlik edib. O, Türkiyənin Qüdsdəki baş konsulu vəzifəsində çalışıb.

Səfirlərin təyin edilməsi və akkreditasiyası ilə Ankara və Təl-Əviv diplomatik münasibətləri tam bərpa ediblər.

Qeyd edək ki, 2018-ci ildə Türkiyə Qəzza zolağı ətrafında yaranmış vəziyyətə görə İsraildəki səfirini geri çağırıb. Eyni zamanda yəhudi dövlətinin səfiri də Ankaranı tərk edib.

Bu ilin avqustunda Ərdoğanla daha sonra İsrailin baş naziri Yair Lapid arasında telefon danışığı olub, nəticədə diplomatik münasibətlərin tam şəkildə bərpası və iki dövlətin səfirlərinin paytaxtlara qayıtması barədə razılıq əldə edilib.

Putinin varisi postuna namizədlərin adları açıqlanıb.
Teref.az KONKRET.az-a istinadən xəbər verir ki, politoloq Yevgeni Minçenko Rusiya Federasiyası Təhlükəsizlik Şurasının sədr müavini Dmitri Medvedevin 2022-ci ildə öz mövqeyini əhəmiyyətli dərəcədə gücləndirdiyini və bu gün Rusiya prezidenti Vladimir Putinin yerinə əsas namizəd olduğunu bildirib.
“Hələlik əsas senari Putinin 2024-cü ildə seçkilərə getməsi və seçkilərdə qalib gəlməsidir. Təbii ki, fərqli senarini fərz etsək, Medvedev bir nömrəli varis namizəddir”, – ekspert bildirib.
Təsiri artan digər siyasətçilər arasında politoloq, Rusiya Təhlükəsizlik Şurasının katibi Nikolay Patruşev, Moskva meri Sergey Sobyaninin, Prezident Administrasiyası rəhbərinin müavini Sergey Kiriyenkonun adını çəkib.
Lakin o, Medvedevi Vladimir Putinin heç vaxt böyük siyasətdən getməyən ən etibarlı tərəfdaşlarından biri adlandırıb. Ekspertin fikrincə, bunu məhz Medvedyevin Çinlə rabitəçi kimi çıxış etməsi sübut edir.
Minçenko onu da izah edib ki, Medvedev Telegram kanalında yazılar yazmaqla yanaşı, reklam olunmayan, lakin vacib olan çox iş görür. Xüsusilə, o qeyd edib ki, hərbi sənaye kompleksinin yenidən qurulmasını məhz Medvedev müşayiət edir.

Bu il media sahəsi fevral ayında prezidentin təsdiqlədiyi “Media haqqında” Qanunun qüvvəyə minməsi ilə yadda qaldı. Daha sonra bu ilin sentyabr ayında fəaliyyətə başlayan Media Reyestri də media orqanları üçün daha bir yük oldu. Bəs Media haqqında yeni qanunun və Media Reyestrinin fəaliyyətə başladığı bu il bu sahədə hansı hadisələrlə yadda qaldı?

Media Hüququ qrupunun rəhbəri Xalid Ağəliyev mövzu ilə bağlı ASTNA-nın suallarını cavablandırıb.

* * *

Sual: Xalid bəy, Media haqqında qanunun işlədiyi birinci ilin sonuna çatdıq. Bu il ərzində media sahəsində hansı xüsusi əlamətdar hadisələrlə yadda qaldı?

Cavab: Yeni qanun yeni tənzimləmələri nəzərdə tutur. Bu kontekstdə xüsusi dəyişiklik kimi media, jurnalistlərin reyestrinin yaradılmaqda olmasını qeyd etmək olar, bu proses hələ davam edir. Olduqca sərt tənzimləmələr əsasında qurulan reyestrin hansı yer tutacağını indidən dəqiq söyləmək asan deyil. Amma ümumi proses media azadlığı baxımından pozitiv düşüncələrə yer qoymur. Reyestrin formalaşdırılması davam edir, proses başa çatandan sonra hansı addımların atılacağı ümumi mənzərəyə aydınlıq gətirəcək. Reyestrdə olmayanlarla dövlətin necə davranacağı, onların fəaliyyətinə gətiriləcək məhdudiyyətlərin çərçivəsini bəlli edəcək. İndilik bəlli olan odur ki, akreditasiya imkanları reyestrdə olmayanların əlindən alınacaq. Həm də tənzimləyici orqan, yəni, Media Agentliyi reyestrdə olmayanların fəaliyyətinin qanuniliyinə qiymət verilməsi üçün məhkəmələrə müraciət edəcək. Yeni qanun dolaşıq, media azadlığına müdaxilələr üçün kifayət qədər geniş imkanlar yaradan olduğundan bu addım atıla bilər. Atılacaqsa, reyestrdə olmayanların fəaliyyətinin məhdudlaşdırlmasına gediləcəksə, bu, müstəqillik dövründə media azadlığına vurulan ən ağır yara olacaq.

Sual: Bu il Media haqqında qanuna görə hansı media orqanları və ya jurnalistlər zərər gördü?

Cavab: Bu qanunun mürtəce, Avropa Şurası ölçülərinə uyğun olmayan müddəalarının hamısı eyni vaxtda tətbiq edilsəydi, bunun ağırlığını gətirmək mümkün olmazdı. Ona görə, qanun tədricən tətbiq edilməkdədir. Ümumən müstəqil media, jurnalistlər əndişəli bir gözlənti içindədilər. Nə baş verəcəyini, necə fəaliyyət göstərəcəklərini gözləyirlər. Ölkəni tərk edib xaricdən fəaliyyət göstərmək düşüncəsində olanlar da var. Bu məsələlərə reyestr tam formalaşdıqdan və ardınca atılacaq addımlar zamanı tam aydınlıq gələcək. Hazırda reyestrə daxil edilməyən jurnalistlər, medialar var. İşi bilgi toplamaq, yaymaq olan həmin media, jurnalistlər məhkəmə qapılarında qalıblar. Qanun ümumilikdə media mühitinə təsirlər göstərməkdədir, bu da tədricən bütün jurnalistlərə, medialara sirayət edəcək.

Sual: Bu il Media Reyestri də fəaliyyətə başladı. Media Reyestrinin fəaliyyətinin hansı nəticələri oldu?

Cavab: Azərbaycan media mühitinin başlıca problemləri media, jurnalistika ilə bağlı qanunların qabaqcıl standartlara uyğun olmaması, jurnalistləri senzuraya zorlayan tənzimləmələrin mövcudluğu, medianın xeyrinə olan qanunların ümumiyyətlə işləməməsi, medianın maliyyə müstəqilliyini qarantiya altına alan reklam bazarının mövcud olmamasıdır. Media reyestri, yeni qanun kontekstində bu problemlərin heç biri aradan qaldırılmayıb. Yenə də defamasiyaya görə cinayət məsuliyyəti var, həm də bu qanunlar daha sıx işləməyə başlayıb. Media maliyyə baxımından tam olaraq, hökumətin kontrolu altına keçib. Reklam bazarı müstəqil media, jurnalistlər üçün mövcud deyil, bu vəsaitlər hökumətin nəzarətində olan medialara yönəlib. Ümumilikdə hər hansı pozitiv nəticələrdən danışmaq çətindir.

Sual: Media Reyestrinin gətirdiyi qaydalar media orqanlarına necə təsir edib? Qeydiyyatdan keçmiş media orqanlarının hansısa problemləri varmı? Yoxsa, onlar üçün yaşıl işıq yanıb?

Cavab: Agentlik reyestrə daxil edilən, imtina cavabı verilən medialar, jurnalistlər haqda məlumatları açıq tutmur. Cəmiyyət hansı medianın reyestrə daxil edildiyini, kimə imtina cavabı verildiyini görməli, bilməlidir. Ancaq bu ictimai tələbat qarşılanmır. Reyestrə daxil edilən medialar maliyyə baxımından hökumətdən asılıdılar, onlar da bu mövzuda o qədər açıq danışmağa həvəsli deyillər. Ancaq narazılıqlar var, bəzən bizimlə söhbətlərinə bunu açıq ifadə edirlər. Media Agentliyi onlayn medialara maliyyə yardımı edir. Aylıq yardım təxminən, 3 min manat təşkil edir. Yeni qanunvericilik hər medianın üzərinə hər ay azı 400 xəbər, məqalə yaratmaq öhdəliyi qoyur. Bu, çox ağır və mənasız yükdür. Hər ay 3 min manat yardım alan medialar bundan ciddi narazıdır. Onlar haqlı olaraq deyir ki, hər ay 400 material yaratmaq çox nəhəng işdir. Bu işin öhdəsindən gəlmək üçün azı 5-6 nəfərlik jurnalist kollektivi çalışmalıdır. 3 min manata belə kollektiv toplamaq, onun qayğılarını qarşılamaq heç bir halda mümkün deyil. Tanıdığım bir neçə redaktor ümumiyyətlə mediadan çəkilmək istədiklərini ifadə ediblər. İndilik belə problemlər nəzərə çarpmaqdadır. Həm də nəzərə almaq lazımdır ki, belə narazı olan medialar davamlı hökumətin nəzarətində olmuş medialardır.

Sual: Venesiya Komissiyasının qanun ilə bağlı mənfi rəy vermişdi. Buna baxmayaraq qanun qüvvədən düşmədi və fəaliyyətə başladı. Belə olduğu halda qanunun dəyişdirilməsi üçün hansı tələblər ola bilər?

Cavab: Venesiya Komissiyasının mənfi rəyinin işığında yeni qanun məncə, hökuməti hər zaman düşündürür. Rəy verildi, əməl edilmədi, bitdi, formasında yanaşmaq düzgün deyil. Rəy verilibsə, onu nəzərə almaq, Avropa Şurasına üzv olan hər bir ölkənin öhdəliyidir, üzvsənsə, əsas qanunların Şuranın standartlarına uyğun olmalıdır. Standartlara uyğunlaşmayacaqsansa, bu, yekunda Şuraya üzvlük məsələsinin gündəmə gəlməsinə qədər gedib çıxa bilər. Həm də bir neçə gün əvvəl Avropa Şurası Nazirlər Komitəsi Media qanunu ilə bağlı növbəti qətnaməsini elan etdi. Həmin sənəddə açıq yazılıb ki, Azərbaycan Media haqqında qanunu dəyişdirməli, onu Şuranın standartlarına uyğunlaşdırmalıdır. Hazırda qlobal siyasi mühit, şərtlər belə sənədlərin icrasını xeyli yubadır.

Sual: Əgər qanun dəyişdirilməsə medianı, hakimiyyəti və cəmiyyəti nə gözləyir?

Cavab: Mən o ehtimalı təsəvvür etmək istəmirəm, gec-tez bu qanun dəyişdiriləcək. Media, jurnalistika tənzimləmənin 100 yolu yoxdur. Ya qabaqcıl, firavan ölkələrin, bizim də daxil olduğumuz Avropa Şurasının yolunu getməlisiniz, ya da Çin, Rusiya, İranın yolunu. Bu müqayisədə hər şey aydın görünür.